Wereldgemeenten: daar draait het om! Ambtenarenbijeenkomst over internationale aspecten van gemeentelijk beleid. 5 november 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Wereldgemeenten: daar draait het om! Ambtenarenbijeenkomst over internationale aspecten van gemeentelijk beleid. 5 november 2015"

Transcriptie

1 Wereldgemeenten: daar draait het om! Ambtenarenbijeenkomst over internationale aspecten van gemeentelijk beleid 5 november 2015

2 Ontwikkelingen in internationaal beleid en blik op de toekomst voor gemeenten Edith van Ewijk Onderzoeker bij Kaleidos Research

3 Global goals: zijn we er klaar voor? Wereld Nederland Gemeente- Burger Edith van Ewijk, senior onderzoeker Kaleidos Research (stichting NCDO)

4 Aandacht voor Global Goals/ SDGs in vogelvlucht 1. Wereld: VN, alles vastgesteld? 2. Nederland: hoe staan we er voor? Initiatieven rond global goals 3. Gemeenten: onderzoek Partnerschap daar draait het om vragen deze bijeenkomst 4. Burger: onderzoek Kaleidos Research Aan welke doelen hechten ze meeste waarde? Wat is hun visie op rol van de verschillende actoren?

5 1. Wereld Global Goals eind september vastgesteld: nieuwe agenda To do: hoe gaan we voortgang indicatoren meten? (rol voor CBS) Klimaat conferentie 30 november 11 december 2015 Parijs

6 Vertaling van Global Goals naar lokale niveau

7 2. Nederland; braafste jongetje van de klas? Bertelsmann Shifing, Sustainable Governance Indicators (SGI) en Sustainable Solutions Development Network

8

9 NL scoort laag op: freshwater withdrawals, annually withdrawing 96.5 percent of its total renewable freshwater resources and severely threatening the long-term viability of Dutch water resources. NL among the bottom five in the sample on gross agricultural nutrient balances (an indicator of excessive fertilizer use). NL placed 32nd for renewable energy use with just 3.6 percent of Dutch gross energy consumption coming from renewable sources. (The top five OECD countries: over 30 percent renewables) NL ranks 29th on particulate matter air pollution.

10 Initiatieven in Nederland Ministerie van Buitenlandse Zaken Global Goals gemeente campagne Post 2015 Charter Worldconnectors (private sector, NGOs, kennisinstellingen) Thema s: duurzame steden, het verbeteren van de gezondheidszorg, voedselzekerheid en klimaatverandering Rapport Planbureau voor de Leefomgeving (PBL): In hoeverre is er al overheidsbeleid op de Global Goals gericht op milieu? Wat voor nieuw/ aanvullend beleid is er nodig? Onderzoek Kaleidos Research onder NGOs, gemeenten, MKB en Nederlandse burgers OneWorld/toekomstdenkers

11 3. Gemeenten Onderzoek: partnerschap daar draait het om (eind 2013)

12 Iets meer dan de helft van gemeenten heeft aandacht voor internationale handel/ aantrekken buitenlandse bedrijven, maar IMVO speelde beperkte rol

13 31% kiest voor versterken lokale overheden in ontwikkelingslanden en landen in transitie.

14 Onderzoek VNG International onder deelnemers van deze conferentie:

15 Onderzoek VNG I onder deelnemers van deze conferentie:

16 Onderzoek VNG I onder deelnemers van deze conferentie:

17 Kaleidos Research 71%: belangrijk dat er nieuwe afspraken komen 1. Wat zijn volgens u de belangrijkste doelen om te komen tot een betere wereld? (max 3 noemen)

18 Research 2. Wie is volgens u het beste in staat om te zorgen voor minder armoede in de wereld? (max 1 keus).

19 De Nederlandse burger: onderzoek Kaleidos Research 3. Ik kan een bijdrage leveren aan de aanpak van armoede in de wereld door de keuzes die ik maak in mijn dagelijks leven Bron: Kaleidos Research

20 Uit ander onderzoek Kaleidos Research: Het aantal Nederlanders dat vindt dat Nederland moreel verplicht is om te zorgen voor een betere lokale opvang van migranten die per boot aankomen is bijna verdubbeld. Augustus 2014: 24% Mei 2015: 37%, Augustus 2015: 43%

21 Uit ander onderzoek Kaleidos Research: Steun voor overheidsuitgaven aan ontwikkelingshulp is toegenomen

22 Conclusies Global goals vastgesteld, maar afspraken over meten doelen ontbreekt nog + spannende klimaat conferentie in verschiet Nederland is niet braafste jongetje van de klas en heeft aantal belangrijke uitdagingen m.n. rond water, klimaat en fijnstof Gemeenten: peiling 2013: beperkt deel gemeenten wil invulling ge ven aan nieuwe doelen. Veel gemeenten richten zich op economische ontwikkeling. Duurzaam ondernemen minder aandacht. Hoe is dat nu, twee jaar later? Wat zijn de plannen? Nederlandse burger: Veiligheid als grootste prioriteit, gevolgd door onderwijs en gezondheidszorg. Duurzaamheid niet bovenaan het lijstje.

23 Meer info over onderzoek Nederlandse burgers: Meer info over de Global Goals: Dr. Edith van Ewijk, Senior onderzoeker Kaleidos Research

2 jaar SDGs: waar liggen de grootste uitdagingen voor België?

2 jaar SDGs: waar liggen de grootste uitdagingen voor België? 2 jaar SDGs: waar liggen de grootste uitdagingen voor België? Auteur: Jules De Winter, stafmedewerker VVSG Internationaal Inhoud 1 Inleiding... 1 2 De mondiale duurzame ontwikkelingsdoelstellingen concretiseren.

Nadere informatie

Rheden, 6 april 2017

Rheden, 6 april 2017 Rheden, 6 april 2017 Historie: Hoe tot stand gekomen? Iedereen mocht erover meepraten. Via de online enquête konden burgers stemmen op thema s die zij belangrijk vinden. 7,8 miljoen mensen gestemd op

Nadere informatie

Sustainable development goals

Sustainable development goals Sustainable development goals The road to dignity by 2030 Ending Poverty, Transforming all Lives and Protecting the Planet = De weg naar waardigheid, Armoede beëindigen, alle levens veranderen en de aarde

Nadere informatie

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t.

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t. Fiche 6: Mededeling Nieuwe EU Consensus on Development 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social

Nadere informatie

Welcome in the Ferraris Building!

Welcome in the Ferraris Building! Welkom Welcome in the Ferraris Building! Paul van Snick Algemeen directeur Departement Leefmilieu, Natuur en Energie General Director Environment, Nature and Energy Department Vlaamse overheid / Flemish

Nadere informatie

De Bilt, 7 februari 2019

De Bilt, 7 februari 2019 De Bilt, 7 februari 2019 De Global Goals (1) Wereldwijde agenda met 17 doelen voor duurzame ontwikkeling: Sustainable Development Goals Duurzaamheid in de breedste zin In 2015 vastgesteld door VN Te realiseren

Nadere informatie

Praat mee over de nieuwe Millennium doelen!

Praat mee over de nieuwe Millennium doelen! Praat mee over de nieuwe Millennium doelen! Millennium Gemeente Langedijk 9 november 2015 Programma Presentatie Workshop Toelichten resultaten uit de workshop Borrel en napraten Inleiding In 1999 stelt

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 10 februari 2017 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 10 februari 2017 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 10 februari 2017 (OR. en) 6082/17 ENV 111 DEVGEN 19 ONU 24 RELEX 109 FIN 89 NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad het Comité van permanente vertegenwoordigers/de

Nadere informatie

EMAS, een stap dichter bij het waarmaken van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen

EMAS, een stap dichter bij het waarmaken van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen EMAS, een stap dichter bij het waarmaken van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen Prof. dr. Sandra Rousseau Centrum voor Economie en Duurzaam Ondernemen CEDON Brussel, 4 oktober 2016 Sustainable development

Nadere informatie

Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik

Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik Sustainable Development Goals: transities realiseren met duurzaam landgebruik Organisch stof als sleutelelement? Margot de Cleen en Co Molenaar Urgentie maatschappelijke opgaven: 2030 is morgen Mondiale

Nadere informatie

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie Jan Beyne Programme Manager CIFAL Flanders Bovenlokaal Bibliotheekbeleid Brussel, 17 0 2018 1. CIFAL FLANDERS UNITAR

Nadere informatie

10997/19 DAU/cg 1 RELEX.1.B

10997/19 DAU/cg 1 RELEX.1.B Raad van de Europese Unie Brussel, 8 juli 2019 (OR. en) 10997/19 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 8 juli 2019 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.: 9233/19 Betreft:

Nadere informatie

Instant Happiness Oerol College 16 juni 2016

Instant Happiness Oerol College 16 juni 2016 Instant Happiness Oerol College 16 juni 2016 Wiebe E. Bijker Universiteit Maastricht en NWO-WOTRO Tijdens dit Oerol College werden geen PowerPoint of andere dia s vertoond. De volgende dia s geven alsnog

Nadere informatie

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal

Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene. Chemie is overal Willemien Terpstra Vice President, Fuels and Styrene Chemie is overal Chemie in Nederland enabler voor de energie transitie Elke ton CO2 uitstoot bespaart elders ~ 2 ton CO2 Landen 2016 DE 28,7% FR 13,9%

Nadere informatie

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans

NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA WORKSHOP SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS NWA Circulaire Economie en SDG Ardi Dortmans NWA CIRCULAIRE ECONOMIE EN GRONDSTOFFENEFFICIËNTIE Een duurzame circulaire economie gaat uit van volledige herbruikbaarheid

Nadere informatie

RISK ASSESSMENTS. A Must Do, or.

RISK ASSESSMENTS. A Must Do, or. RISK ASSESSMENTS A Must Do, or. NCSC LIAISON CSA Waar gaan we naar toe Mobile Social Cloud Big Data By 2016 smartphones and tablets will put power In the pockets of a billion global consumers Millennials

Nadere informatie

RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid SURVEY

RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid SURVEY RSM - General Counsel - mensenrech Projects Contacts Library Help Survey Distributions Data & Analysis Reports RSM - General Counsel - mensenrechtenbeleid - 2017 SURVEY ENQÛETE - De rol van de GC in het

Nadere informatie

Overzicht van de multilaterale prioriteiten 1ste e semester van 2018 CCIM Stakeholder Dialogue 25 januari 2018

Overzicht van de multilaterale prioriteiten 1ste e semester van 2018 CCIM Stakeholder Dialogue 25 januari 2018 Overzicht van de multilaterale prioriteiten 1ste e semester van 2018 CCIM Stakeholder Dialogue 25 januari 2018 Annemarie Van der Avort FOD BuZa (MD8) Multilaterale kalender 1ste semester - Klimaat - UNFCCC

Nadere informatie

Succes Stories van de Worldconnectors

Succes Stories van de Worldconnectors Succes Stories van de Worldconnectors De Worldconnectors vormen een netwerk van prominente en betrokken opiniemakers die zich vanuit verschillende achtergronden willen inzetten voor een duurzame, rechtvaardige

Nadere informatie

De SDG s als hefboom voor verandering in beleidspraktijken

De SDG s als hefboom voor verandering in beleidspraktijken Design Charles & Ray Eames - Hang it all Vitra De SDG s als hefboom voor verandering in beleidspraktijken Kris Bachus, HIVA-KU Leuven FRDO-CFDD, 25 juni 2018 Overview 1. Inleiding 2. Doelstellingen van

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Bijlage(n) Datum: 19 november 2018 Betreft: Dutch

Nadere informatie

VIMG 13 NOV 2015 (070)

VIMG 13 NOV 2015 (070) Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad 13 NOV 2015 VIMG Vereniging van Nederlandse Gemeenten informatiecentrum tel. uw kenmerk bijlage(n) (070) 373 8393 betreft ons kenmerk datum VNG activiteiten

Nadere informatie

Duurzame vakantie: ver van mijn bed of dicht bij huis?

Duurzame vakantie: ver van mijn bed of dicht bij huis? Presentatie Bijeenkomst Duurzaam toeristisch ondernemen in de praktijk januari 010 Vakantiebeurs, Utrecht Ad Schalekamp Directeur NBTC-NIPO Research Doel van het onderzoek Inzicht verkrijgen in de houding

Nadere informatie

Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden

Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden Een voorstel voor Provinciale Staten van Gelderland en de Raden van de Gelderse gemeenten 7 juli 2015 Ramon Barends http://www.psp92.nl/gelderland/ Deze

Nadere informatie

Publieke verwachtingen (1) Grote ondernemingen zouden moeten op zodanige wijze moeten opereren dat hun producten het milieu niet schaden 81%

Publieke verwachtingen (1) Grote ondernemingen zouden moeten op zodanige wijze moeten opereren dat hun producten het milieu niet schaden 81% GLOBAL SERVICE / INDUSTRY KPMG GLOBAL SUSTAINABILITY SERVICES Duurzaam vermogensbeheer vanuit het perspectief van overheden Utrecht, Karel V, 18 december 2006 ADVISORY Floris Lambrechtsen Agenda Doel van

Nadere informatie

Persvraag Volkskrant agenda minister Ploumen

Persvraag Volkskrant agenda minister Ploumen Persvraag Volkskrant agenda minister Ploumen 2012 3 december Dutch Trade Board 7 december Cordaid 11 december FME 12 december Stichting Doen / IKV Pax Christi Schone Kleren Campagne 14 december 18 december

Nadere informatie

NAS Stef Meijs Netwerkdag Ruimtelijke Adaptatie 19 jan 2017

NAS Stef Meijs Netwerkdag Ruimtelijke Adaptatie 19 jan 2017 NAS 2016 Stef Meijs Netwerkdag Ruimtelijke Adaptatie 19 jan 2017 Het verhaal van de NAS Voorgeschiedenis Trends en bollenschema s Focus op urgente risico s Vervolg: proces en acties 2 Ministerie van Infrastructuur

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 24 mei 2016 Betreft Global Goals:

Nadere informatie

Integrale planning van water, ruimte en resilience

Integrale planning van water, ruimte en resilience 1 Integrale van water, ruimte en resilience Dr Margo van den Brink Afdeling Planologie Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Rijksuniversiteit Groningen 2 God schiep de wereld, behalve Nederland. Dat liet

Nadere informatie

Met het Global Water Partnership en ontwikkelingsbanken zijn afgelopen jaar nieuwe afspraken gemaakt.

Met het Global Water Partnership en ontwikkelingsbanken zijn afgelopen jaar nieuwe afspraken gemaakt. ---Speech 6 januari 2012--- Toespraak van de staatssecretaris van Buitenlandse Zaken, Ben Knapen, bij Deltares op 9 januari 2012 te Delft (gesproken woord geldt) Dames en heren, Vandaag stuur ik de brief

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 33 625 Hulp, handel en investeringen Nr. 213 HERDRUK 1 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR BUITENLANDSE HANDEL EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Aan de Voorzitter

Nadere informatie

Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN

Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN STRUCTUUR VAN DE PRESENTATIE: 1. DIVERSITEIT EN DIFFERENTIATIE VAN DE ONTWIKKELINGSACTOREN Actoren van

Nadere informatie

Luchtkwaliteit: een Europees perspectief

Luchtkwaliteit: een Europees perspectief Luchtkwaliteit: een Europees perspectief Conferentie Luchtkwaliteit Brussel, 5 december 2014 Dr Hans Bruyninckx Executive Director European Environment Agency EEA rapporten 2014 Luchtverontreiniging een

Nadere informatie

Wensen en problemen van mantelzorgers van mensen met dementie: prioriteiten voor de regio Midden-Brabant

Wensen en problemen van mantelzorgers van mensen met dementie: prioriteiten voor de regio Midden-Brabant Wensen en problemen van mantelzorgers van mensen met dementie: prioriteiten voor de regio Midden-Brabant Rapportage LDP-monitor 07-01-2009 Henk van den Hoven en Marlies Smulders, Alzheimer Nederland, afdeling

Nadere informatie

Opties voor Internationale samenwerking Bijlage 2 bij advies internationale samenwerking

Opties voor Internationale samenwerking Bijlage 2 bij advies internationale samenwerking I Inleiding Het LOGO SOUTH programma is beëindigd en geëvalueerd. Op basis van de resultaten van de evaluatie is het aan de Raad om op grond van haar kaderstellende bevoegdheid een keuze te maken over

Nadere informatie

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105

Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie. Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Milieu- en klimaatuitdagingen voor de 21ste eeuw: van Europese visie naar lokale betekenis en actie Hans Bruyninckx, Mortsel, 9 oktober 2105 Presentation by Dr. Hans Bruyninckx, Executive Director, EEA

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 26 485 Maatschappelijk verantwoord ondernemen Nr. 251 BRIEF VAN DE ALGEMENE REKENKAMER Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Nadere informatie

Fiche 5: Mededeling Volgende stappen voor een duurzame Europese toekomst

Fiche 5: Mededeling Volgende stappen voor een duurzame Europese toekomst Fiche 5: Mededeling Volgende stappen voor een duurzame Europese toekomst 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Mededeling van de Commissie aan het Europese Parlement, de Raad, het Europees Economisch

Nadere informatie

TFS als perfecte tool voor Scrum

TFS als perfecte tool voor Scrum TFS als perfecte tool voor Scrum René van Osnabrugge renevo@delta-n.nl About me René van Osnabrugge Communicate @renevo renevo@delta-n.nl http://osnabrugge.wordpress.com Agenda Wat is Scrum? Wat is ALM

Nadere informatie

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA Den Haag. Geachte mevrouw Arib,

Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA Den Haag. Geachte mevrouw Arib, Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag Lange Voorhout 8 Postbus 20015 2500 EA Den Haag T 070-3424404 E Voorlichting@rekenkamer.nl W www.rekenkamer.nl D A T U M

Nadere informatie

Datum 20 april 2012 Betreft Openbare consultatie 'Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in ondernemingsbesturen in de EU'

Datum 20 april 2012 Betreft Openbare consultatie 'Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in ondernemingsbesturen in de EU' a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl

Nadere informatie

61% Nederlanders wil natuur in nieuwe regeerakkoord

61% Nederlanders wil natuur in nieuwe regeerakkoord 61% Nederlanders wil natuur in nieuwe regeerakkoord Vogels en mensen, Vogelbescherming/ 2-6-2010 / P.1 / 2-6-2010 / P.1 Onderzoeksrapportage Amsterdam 17 mei 2010 Projectnummer

Nadere informatie

De Omslag in het ICT Onderwijs: Duurzaamheid voor Systeembeheerders. Ervaringen met een Pilot

De Omslag in het ICT Onderwijs: Duurzaamheid voor Systeembeheerders. Ervaringen met een Pilot De Omslag in het ICT Onderwijs: Duurzaamheid voor Systeembeheerders Ervaringen met een Pilot 1 Even voorstellen Henk Plessius Hogeschool Utrecht o Onderzoeker o Docent o Projectleider Aandachtsgebieden:

Nadere informatie

De Relatie Tussen de OESO Richtlijnen voor Multinationale Bedrijven en de Sustainable Development Goals verwachting vs uitnodiging

De Relatie Tussen de OESO Richtlijnen voor Multinationale Bedrijven en de Sustainable Development Goals verwachting vs uitnodiging De Relatie Tussen de OESO Richtlijnen voor Multinationale Bedrijven en de Sustainable Development Goals verwachting vs uitnodiging Alexandra van Selm, Programma-directeur internationaal MVO bij de SER

Nadere informatie

EEN DUURZAME GEMEENTE

EEN DUURZAME GEMEENTE Duurzaamheidsbeleid met impact EEN DUURZAME GEMEENTE De burger kijkt afwachtend naar de overheid waar het gaat om duurzaamheidsmaatregelen. Hoe mooi zou het zijn als keuzes en de impact van beleid voor

Nadere informatie

UNESCO Masterclass Waarom deze masterclass? 2. Samenwerking 3. Aandacht voor actie tegen armoede en honger en voor duurzame ontwikkeling

UNESCO Masterclass Waarom deze masterclass? 2. Samenwerking 3. Aandacht voor actie tegen armoede en honger en voor duurzame ontwikkeling UNESCO Masterclass 2016 1. Waarom deze masterclass? 2. Samenwerking 3. Aandacht voor actie tegen armoede en honger en voor duurzame ontwikkeling UNESCO Masterclass 2016 - inhoud 1. De SDG s: een vernieuwde

Nadere informatie

Brainport Eindhoven ENERGIE. Studievoormiddag Energie in de Noorderkempen 29 april 2010

Brainport Eindhoven ENERGIE. Studievoormiddag Energie in de Noorderkempen 29 april 2010 Brainport Eindhoven ENERGIE Studievoormiddag Energie in de Noorderkempen 29 april 2010 Brainport Development, 2010 agenda Brainport innovatieve regio energietransitie de Brainport aanpak belang/kansen

Nadere informatie

ZA5783. Flash Eurobarometer 348 (Energy for All: EU Support for Developing Countries) Country Questionnaire Netherlands

ZA5783. Flash Eurobarometer 348 (Energy for All: EU Support for Developing Countries) Country Questionnaire Netherlands ZA78 Flash Eurobarometer 8 (Energy for All: EU Support for Developing Countries) Country Questionnaire Netherlands EB FLASH 8 - Energy for All - NL D Wat is uw leeftijd? (SCHRIJF OP - INDIEN "GEWEIGERD"

Nadere informatie

Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen en de stad

Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen en de stad Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen en de stad Waarom lokale besturen een rol spelen Kortrijk, 30 mei 2017 Karlien Gorissen, Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten SDG's Waarom zijn steden en gemeenten

Nadere informatie

Seminar How to engage the diaspora for the development of Suriname. A Roadmap for Diaspora Engagement

Seminar How to engage the diaspora for the development of Suriname. A Roadmap for Diaspora Engagement Seminar How to engage the diaspora for the development of Suriname. A Roadmap for Diaspora Engagement Mevr. Lucretia Redan Msc,MPA. Tijdelijk zaakgelastigde Ambassade van de Republiek Suriname, Den Haag.

Nadere informatie

Interessegroep Critical Chain Interessegroep Critical Chain. Agenda. Richard Smal Voorzitter Critical Chain Interesse Groep

Interessegroep Critical Chain Interessegroep Critical Chain. Agenda. Richard Smal Voorzitter Critical Chain Interesse Groep IPMA Grote projecten plannen: How to plan a battleship! Aarle Rixtel, 24 april 2014 Richard Smal Voorzitter Interesse Groep 20:00 of Critical Change 1 Met dank aan onze sponsors Doelstellingen IPMA Critical

Nadere informatie

BELEIDSPLAN MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

BELEIDSPLAN MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING BELEIDSPLAN MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 2016-2018 Ondersteuning bij het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG Sustainable Development Goals/Global Goals) Millenniumgemeente: Armoede

Nadere informatie

Excellente partnerschappen binnen Europa: de KIC s

Excellente partnerschappen binnen Europa: de KIC s Excellente partnerschappen binnen Europa: de KIC s Martin Bakker, 18 februari 2014 Eind 2014 gaan twee nieuwe Europese samenwerkingsverbanden van start. Verspreid over Europa zullen universiteiten, kennisinstellingen,

Nadere informatie

Temperatuur oppervlaktewater,

Temperatuur oppervlaktewater, Indicator 13 december 2018 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. De gemiddelde watertemperatuur

Nadere informatie

NL.IN.BUSINESS Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen

NL.IN.BUSINESS Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen NL.IN.BUSINESS 2020 Mondiale uitdagingen, Nederlandse oplossingen MONDIALE UITDAGINGEN Verstedelijking, economische groei en verduurzaming brengen uitdagingen met zich mee op bijvoorbeeld het gebied van

Nadere informatie

Vrije tijd en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Brussel, 26 juni 2018

Vrije tijd en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Brussel, 26 juni 2018 Vrije tijd en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen Brussel, 26 juni 2018 Agenda Timing 10u 10u15 10u35 11u10 11u30 11u45 12u35 12u50 Agenda Rondje van tafel + inleiding op overleg Algemene introductie

Nadere informatie

Materials Passports. C2C Café, Oktober Co-funded by the Horizon 2020 Framework Programme of the European Union

Materials Passports. C2C Café, Oktober Co-funded by the Horizon 2020 Framework Programme of the European Union Co-funded by the Horizon 2020 Framework Programme of the European Union Materials Passports C2C Café, Oktober 2018 Hein van Tuijl, managing director, EPEA Nederland 1 EPEA INTERNATIONALE UMWELTFORSCHUNG

Nadere informatie

De water sector: transitie naar een natural capital benadering. Dr Hans Bruyninckx, 27 Maart 2018, 25 jaar VLARIO, Antwerpen

De water sector: transitie naar een natural capital benadering. Dr Hans Bruyninckx, 27 Maart 2018, 25 jaar VLARIO, Antwerpen De water sector: transitie naar een natural capital benadering Dr Hans Bruyninckx, 27 Maart 2018, 25 jaar VLARIO, Antwerpen The European Environment Agency The EEA is an EU agency that operates at the

Nadere informatie

Den Haag, 21 maart Hare Excellentie, geachte Minister Kaag,

Den Haag, 21 maart Hare Excellentie, geachte Minister Kaag, Den Haag, 21 maart 2018 Hare Excellentie, geachte Minister Kaag, In het kader van de ontwikkeling van de beleidsnota Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking heeft u gevraagd om input op negen

Nadere informatie

14/09/2012 WETENSCHAP, TECHNOLOGIE, INNOVATIE EN DE MAATSCHAPPIJ: EEN PRAKTIJKVOORBEELD. Elie Ratinckx VRWI

14/09/2012 WETENSCHAP, TECHNOLOGIE, INNOVATIE EN DE MAATSCHAPPIJ: EEN PRAKTIJKVOORBEELD. Elie Ratinckx VRWI WETENSCHAP, TECHNOLOGIE, INNOVATIE EN DE MAATSCHAPPIJ: EEN PRAKTIJKVOORBEELD Elie Ratinckx VRWI Studiedag Toekomstverkenningen 21 september 2012 HISTORIEK VRWI TOEKOMSTVERKENNINGEN Ontwikkeling Methodologie

Nadere informatie

C O N C E P T BELEIDSPLAN MOS/MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

C O N C E P T BELEIDSPLAN MOS/MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING C O N C E P T BELEIDSPLAN MOS/MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 2019-2021 Ondersteuning bij het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG Sustainable Development Goals/Global Goals) Achtergrond

Nadere informatie

architecture is an art we make it happen

architecture is an art we make it happen architecture is an art we make it happen Infrastructurele randvoorwaarden creëren voor gedeelde mobiliteit Visie van de projectontwikkelaar Vanhaerents Development nv Inhoud Uitgangspunten: Integrale duurzaamheid

Nadere informatie

Vlaams beleid en SDG s. Ilse Dries Team Duurzame Ontwikkeling Departement Kanselarij en Bestuur

Vlaams beleid en SDG s. Ilse Dries Team Duurzame Ontwikkeling Departement Kanselarij en Bestuur Vlaams beleid en SDG s Ilse Dries Team Duurzame Ontwikkeling Departement Kanselarij en Bestuur Resolutie Verenigde Naties : 17 sustainable development goals (SDG s) die de wereld tegen 2030 moet behalen.

Nadere informatie

Conferentie Geld als Water

Conferentie Geld als Water Conferentie Geld als Water Welkom! 28 oktober 2014, dagvoorzitter Lennart Silvis, directeur Netherlands Water Partnership Doelen van de dag U bent beter geinformeerd over bestaande funding/finance mogelijkheden

Nadere informatie

15293/08 cle/gra/jv 1 DG E II

15293/08 cle/gra/jv 1 DG E II RAAD VAN DE EUROPESE UNIE Brussel, 11 november 2008 (12.10) (OR. fr) 15293/08 DEVGEN 210 ACP 219 RELEX 868 CDR 115 NOTA van: het secretariaat-generaal van de Raad d.d.: 11 november 2008 nr. vorig doc.:

Nadere informatie

De campagne Gemeenten4GlobalGoals

De campagne Gemeenten4GlobalGoals De campagne Gemeenten4GlobalGoals Doel: met zoveel mogelijk Nederlandse gemeenten bijdragen aan de realisatie van de Global Goals Hoe: langs 2 hoofdlijnen: 1. campagnematig informeren, ondersteunen, uitwisseling

Nadere informatie

algemene commissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking

algemene commissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Den Haag, 29 september 2017 Voortouwcommissie: algemene commissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Volgcommissie(s): EU i.v.m. agendapunt 15, 16, 17 EZ i.v.m. agendapunt 15 FIN i.v.m.

Nadere informatie

Vrijwilligerswerk in het zuiden. Lau Schulpen

Vrijwilligerswerk in het zuiden. Lau Schulpen Vrijwilligerswerk in het zuiden Lau Schulpen De cruciale rol van het individu in ontwikkelingssamenwerking Belastingen Overheid Consumptie Commerciële sector Loterijen Geefgedrag Maatschappelijke organisaties

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Uw Referentie Datum 18 maart 2016 Betreft

Nadere informatie

Europese Agenda Stad. Nicolaas Beets. Speciaal Gezant voor de. Eindhoven

Europese Agenda Stad. Nicolaas Beets. Speciaal Gezant voor de. Eindhoven Europese Agenda Stad Nicolaas Beets Speciaal Gezant voor de Europese Agenda Stad Eindhoven 23 mei 2017 https://english.eu2016.nl/documents/videos/2016/05/30/urban-agenda Europese Agenda Stad De Europese

Nadere informatie

"Working Group on Strategies and Review; Convention on Lang-Range Transboundary Air Pollution" (CLRTAP)

Working Group on Strategies and Review; Convention on Lang-Range Transboundary Air Pollution (CLRTAP) Datum Plaats Titel bijeenkomst Onderwerp juli 12-16 Genee "24st Open-ended Working Group of the Parties to the Montreal Protocol" Voorbereiding CoP 16 Ozon aantastende stoffen juli 13-15 Amsterdam Informele

Nadere informatie

Alcohol policy in Belgium: recent developments

Alcohol policy in Belgium: recent developments 1 Alcohol policy in Belgium: recent developments Kurt Doms, Head Drug Unit DG Health Care FPS Health, Food Chain Safety and Environment www.health.belgium.be/drugs Meeting Alcohol Policy Network 26th November

Nadere informatie

Toenemende zorgvraag versus bezuinigingen Bieden private investeerders soelaas?

Toenemende zorgvraag versus bezuinigingen Bieden private investeerders soelaas? Toenemende zorgvraag versus bezuinigingen Bieden private investeerders soelaas? Onderzoeksvragen Hoe scoort gezondheidszorg in een maatschappelijke issue-ranking? Waaraan dankt de zorg zijn bijzondere

Nadere informatie

Perspectives and Key Arguments in the Food - Fuel Debate BIOFUELS

Perspectives and Key Arguments in the Food - Fuel Debate BIOFUELS Perspectives and Key Arguments in the Food - Fuel Debate BIOFUELS Master Thesis by Anouke de Jong VU supervisor B.J. Regeer Introductie Biobrandstoffen; brandstoffen gemaakt van biomassa 1 ste generatie

Nadere informatie

Organiseren van de Gezondheidszorg in International Perspectief. NVAG Nieuwjaarsbijeenkomst 22 januari 2015

Organiseren van de Gezondheidszorg in International Perspectief. NVAG Nieuwjaarsbijeenkomst 22 januari 2015 Organiseren van de Gezondheidszorg in International Perspectief NVAG Nieuwjaarsbijeenkomst 22 januari 2015 ! Kernbegrippen Deze Inleiding! Belangrijke thema s in internationale gezondheidszorg! Innovatie

Nadere informatie

STEER en cofinanciering voor stedelijke distributie

STEER en cofinanciering voor stedelijke distributie STEER en cofinanciering voor stedelijke distributie 25/02/2013 Olav Luyckx Project Officer Uitvoerend Agentschap voor concurrentievermogen en innovatie (EACI) Brugge, 26 Februari 2013 EACI IEE - STEER

Nadere informatie

Gent daagt Sint-Niklaas uit tot een duel 'Dagen Zonder Vlees'

Gent daagt Sint-Niklaas uit tot een duel 'Dagen Zonder Vlees' Gent daagt Sint-Niklaas uit tot een duel 'Dagen Zonder Vlees' Als officiële ambassadeur van de duurzame ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties ('SDG Voice' van de Sustainable Development Goals) zal

Nadere informatie

Toekomstvisie: Emmen en Verder

Toekomstvisie: Emmen en Verder Toekomstvisie: Emmen en Verder Aangescherpte visie op de rol van de VDP Breda, 8 december 2010 1 Agenda 14.00 terugblik Akkoord van Emmen en inleiding programma 14.15 presentatie en bespreken hoofdlijn

Nadere informatie

UITDAGINGEN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING. Arnout Justaert Directeur ngo-federatie

UITDAGINGEN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING. Arnout Justaert Directeur ngo-federatie UITDAGINGEN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Arnout Justaert Directeur ngo-federatie INHOUD 1. Een internationale agenda: aangepast aan de uitdagingen van vandaag? 2. Een hedendaagse Belgische ontwikkelingssamenwerking?

Nadere informatie

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 19 januari 2009 (20.01) (OR. en) 5365/09 DEVGE 9 RELEX 36 ACP 14 AGRI 16 ALIM 1 PROBA 2 FAO 1

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 19 januari 2009 (20.01) (OR. en) 5365/09 DEVGE 9 RELEX 36 ACP 14 AGRI 16 ALIM 1 PROBA 2 FAO 1 RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 19 januari 2009 (20.01) (OR. en) 5365/09 DEVGE 9 RELEX 36 ACP 14 AGRI 16 ALIM 1 PROBA 2 FAO 1 OTA I/A-PU T van: de Groep ontwikkelingssamenwerking aan: het COREPER/de

Nadere informatie

Via de griffier stuur ik u deze brief met bijgesloten een initiatiefvoorstel om van Uitgeest een Millennium Gemeente te maken.

Via de griffier stuur ik u deze brief met bijgesloten een initiatiefvoorstel om van Uitgeest een Millennium Gemeente te maken. D66 Uitgeest Aan de raadsleden van Uitgeest Betreft: Uitgeest, een Millennium Gemeente midden in de wereld Bijlage: initiatiefvoorstel Millennium Gemeente Uitgeest, 26 augustus 2010 Geachte collega raadsleden,

Nadere informatie

MIGRANT SUPPORT EDUCATION AND REFUGEE AVONDLEZING

MIGRANT SUPPORT EDUCATION AND REFUGEE AVONDLEZING Het Universitair Centrum Sint-Ignatius Antwerpen nodigt u op 21 & 22 september 2017 van harte uit op twee (Engelstalige) publieke sessies over migratie en onderwijs MIGRANT SUPPORT AND REFUGEE EDUCATION

Nadere informatie

I N H O U D Wet maatschappelijke ondersteuning Veiligheid Ruimtelijke ordening en bouwen Gemeentefinanciën Sociale zaken en armoedebeleid

I N H O U D Wet maatschappelijke ondersteuning Veiligheid Ruimtelijke ordening en bouwen Gemeentefinanciën Sociale zaken en armoedebeleid Raadslid is een mooi vak. Als raadslid mag u over de meest uiteenlopende zaken meebeslissen. U komt in veel verschillende situaties waarin u om uw mening wordt gevraagd. Maar wat is bij al die verschillende

Nadere informatie

Duurzame integriteit Michelle Rocker

Duurzame integriteit Michelle Rocker Duurzame integriteit Michelle Rocker Duurzame integriteit AGENDA FMO Integriteit in het nieuws HEXACO basis eigenschappen Dilemma Duurzaam & integriteit Duurzame integriteit en: * medewerkers * klanten

Nadere informatie

Een vinger aan de pols: De HBO-Monitor als graadmeter van extern rendement van HBO-opleidingen

Een vinger aan de pols: De HBO-Monitor als graadmeter van extern rendement van HBO-opleidingen Een vinger aan de pols: De HBO-Monitor als graadmeter van extern rendement van HBO-opleidingen Jim Allen & Barbara Belfi Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) @HBOMonitor http://www.hbomonitor.nl

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2016 2017 34 298 Parlementair onderzoek Breed welvaartsbegrip Nr. 14 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der

Nadere informatie

CONTOUREN VAN EEN BOUWSECTOR VAN DE TOEKOMST DIE VOLUIT KIEST VOOR RESOURCE EFFICIENCY.

CONTOUREN VAN EEN BOUWSECTOR VAN DE TOEKOMST DIE VOLUIT KIEST VOOR RESOURCE EFFICIENCY. CONTOUREN VAN EEN BOUWSECTOR VAN DE TOEKOMST DIE VOLUIT KIEST VOOR RESOURCE EFFICIENCY. WAT IS RESOURCE EFFICIENCY IN DE TOEKOMST? = VISIE BELANGRIJKE AANKNOPINGSPUNTEN: Visie opgesteld ikv Transitieproces

Nadere informatie

IPC Ketenintegratie Jachtbouw

IPC Ketenintegratie Jachtbouw IPC Ketenintegratie Jachtbouw Aanleiding IPC Ketenintegratie NL jachtwerven hebben beperkte schaalgrootte, door clustering van activiteiten de slagkracht vergroten en kosten te verlagen Beweging van alles

Nadere informatie

Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering

Klimaatneutraal bouwen in de praktijk. 1. Uitdaging klimaat. klimaatverandering Klimaatneutaal bouwen in de praktijk Chiel Boonstra directeur De uitdaging van het klimaat Wat is klimaatneutraal bouwen Waarom passief bouwen Projectvoorbeelden BergenopZoom, oktober 9. Uitdaging klimaat

Nadere informatie

Gemeentelijke internationale samenwerking: relevanter dan ooit. Ambtenarenbijeenkomst. 17 november 2016

Gemeentelijke internationale samenwerking: relevanter dan ooit. Ambtenarenbijeenkomst. 17 november 2016 Gemeentelijke internationale samenwerking: relevanter dan ooit Ambtenarenbijeenkomst 17 november 2016 #vnginternationaal @VNGi Programma 13.00 14.00 Plenair programma onder leiding van dagvoorzitter Habtom

Nadere informatie

De wissel. Maarten Hajer PBL. @leefomgeving @maartenhajer

De wissel. Maarten Hajer PBL. @leefomgeving @maartenhajer De wissel Maarten Hajer PBL @leefomgeving @maartenhajer At the crossroads? De eeuw van de verstedelijking Austerity governments Vergrijzing, vergrijzend platteland Enorme druk op lokale en provinciale

Nadere informatie

PROF. DR LEONIE JANSSEN-JANSEN, 9 MAART 2017 SURF ACADEMY, MINISTERIE VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU

PROF. DR LEONIE JANSSEN-JANSEN, 9 MAART 2017 SURF ACADEMY, MINISTERIE VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Redressing Long-term societal challenges through space for Incremental urban development, small-scale and bottom-up initiatives to produce New Knowledge for vital and inclusive urban regions PROF. DR LEONIE

Nadere informatie

Copernicus Institute of Sustainable Development. Koe en klimaat. Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel. Copernicus Institute of Sustainable Development

Copernicus Institute of Sustainable Development. Koe en klimaat. Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel. Copernicus Institute of Sustainable Development Copernicus Institute of Sustainable Development Koe en klimaat Dr. Jerry van Dijk Dr. Karin Rebel Inhoud presentatie Hoe zat het ook al weer met klimaatverandering? Broeikasgasemissies in Nederland Klimaatbeleid

Nadere informatie

Integrating sustainability information into the investment process. ING Bank Duurzaam Beleggen Jaap van den Ende Amsterdam October 29 th, 2008

Integrating sustainability information into the investment process. ING Bank Duurzaam Beleggen Jaap van den Ende Amsterdam October 29 th, 2008 Integrating sustainability information into the investment process ING Bank Duurzaam Beleggen Jaap van den Ende Amsterdam October 29 th, 2008 Content Introduction Gathering of information ING sustainability

Nadere informatie

THE DEVELOPMENT OF PLANT PROTEINS IN THE EUROPEAN UNION

THE DEVELOPMENT OF PLANT PROTEINS IN THE EUROPEAN UNION THE DEVELOPMENT OF PLANT PROTEINS IN THE EUROPEAN UNION 22 Mei 2019 Karel van Bommel DG Agriculture and Rural Development Politieke context Meerdere verzoeken van stakeholders (o.a. FEFAC conferentie,

Nadere informatie

Next Generation Risk Based Certification

Next Generation Risk Based Certification BUSINESS ASSURANCE Next Generation Risk Based Certification DNV GL Relatiedag - 11 november 2014 Albert Zwiesereijn 2014-06-05 1 SAFER, SMARTER, GREENER Albert Zwiesereijn 37 jaar Voor DNV GL Officier

Nadere informatie

Publiek Private Samenwerking energietransitie Stimulering innovatie. Job Rosenhart RVO 1 november 2018

Publiek Private Samenwerking energietransitie Stimulering innovatie. Job Rosenhart RVO 1 november 2018 Publiek Private Samenwerking energietransitie Stimulering innovatie Job Rosenhart RVO 1 november 2018 Samenwerkingsovereenkomst RVO-VNP Publiek Private Samenwerking Transitiehuis (2009-2012) In 2004 is

Nadere informatie

Seductive Interaction Design - Stephen P. anderson Creating playful, fun, and effective user experiences. Frens Pries 09-02 - 2013

Seductive Interaction Design - Stephen P. anderson Creating playful, fun, and effective user experiences. Frens Pries 09-02 - 2013 Seductive Interaction Design - Stephen P. anderson Creating playful, fun, and effective user experiences Frens Pries 09-02 - 2013 Seductive Interaction Design - Stephen P. anderson Creating playful, fun,

Nadere informatie

Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen

Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen Zelfmanagement bij mensen met beperkte gezondheidsvaardigheden door verstandelijke beperkingen Een speciale uitdaging voor het huisartsenteam en het steunnetwerk Dr. Jany Rademakers, NIVEL Drs. Jeanny

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directie Algemene Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres

Nadere informatie