Ecologie van het leren Beneluxconferentie dr Manon C.P. Ruijters MLD Apeldoorn 17 oktober 2013
Ecologisch?
Ecologie is verbindingen en samenhang diversiteit interacties tussen organismen en hun omgeving balans natuurlijke groei behoud, lange termijn een manier van kijken
Systemisch Voorkomen van fragmentatie (systeem, verbindingen, belangen) Holistisch Overzien van het geheel (diversiteit, eigenheid, geheel) Organisch Leren natuurlijk houden (haalbaarheid, getijden, groei)
Holistisch perspectief: overzien van het geheel (we benaderen leren vaak te smal)
Stoas Vilentum Twynstra Gudde 10 oktober 2013 15
Kunst afkijken Kennis verwerven Welke voorkeuren herken je? Faciliteren we ze ook? Participeren Oefenen Ontdekken Stoas Vilentum Twynstra Gudde 10 oktober 2013 16
Kunst afkijken Kenmerken - in real life, complexiteit - analyseren wat werkt - overnemen Veel ingezet door - management & marketing Effectief voor - cultuur, softskills, - probleemoplossen
Participeren Kenmerken: uitwisselen of aanvullen gemeenschppelijk belang horizontale verbindingen Veel ingezet door: P&O, verpleging bestuurders Effectief voor: samenwerken meervoudig kijken
Kennisverwerven kenmerken - objectieve kennis - experts - expliciet en doelgericht Veel gekozen door: - technische beroepen, recht Effectief voor: - kennisintensieve vraagstukken
Oefenen Kenmerken veiligheid leren van fouten begeleiding Veel gekozen door: onderwijs, sport Effectief voor: nieuwe vaardigheden en leren leren
Ontdekken Kenmerken: eigen draai geven in het diepe springen ruimte en inspiratie Veel gekozen door: adviseurs, professionals Effectief voor: creativiteit, vernieuwing
HRD België HRD Nederland Stoas Vilentum Twynstra Gudde L&D Talks 10 oktober 2013 22
En wat vraagt het leren in de toekomst van ons??
Toenemende complexiteit vraagt om andere vormen van leren Verbeelden (Imaginair leren) Doorzien (Intuïtief leren) Stoas Vilentum Twynstra Gudde 10 oktober 2013 24
korte termijn lange termijn kennis vaardigheden toevoegen terugvinden talenten eigenschappen van buiten af van binnen uit beheersen loslaten leren ontwikkelen (zone van) naaste ontwikkeling zin zijn distantie kunstafkijken * kennisverwerven * oefenen * ontdekken * participeren * verbeelden* doorzien
Peanut Butter Floor Wim T. Schippers Museum Boymans van Beuningen
Hoe ver zoom je in of uit? Recht doen aan diversiteit van leren Hoe kunnen we imaginair en intuïtief leren faciliteren?
Systemisch perspectief: voorkomen van fragmentatie Systemisch kijken naar interventies Systemische kijken naar professionals Systemisch kijken naar organisatieontwikkeling
Vertrekt vanuit inhoud Doelgroepen Vertrekt vanuit ambitie in werk Collectieven Vanuit interventiewereld, uitstapjes naar werk Impliciete focus op dat wat er niet is Professionalisering en persoonlijke ontwikkeling Besluitvorming Innovatie Individueel leren en ontwikkelen Cultuur Lineaire aanpak Soms collectieve processen, maar individuele resultaten Eerst uitdenken dan implementeren Strategievorming Vanuit werkwereld, uitstapjes naar leren Organisatieontwikkeling Bewuste omgang met overvloed en schaarste Besluitvorming, cohesievorming, creatie, navigatie, persoonlijke ontwikkeling, professionalisering en samenwerking Meerdimensionale aanpak Collectieve processen en resultaten Incrementeel werken
Maak het zo eenvoudig mogelijk, maar niet eenvoudiger dan dat (Einstein). Durf ook de complexiteit aan. Onderzoek verbanden tussen elementen, perspectieven, en dergelijke.
Organisch perspectief: Leren natuurlijk houden
Wat zijn de voorwaarden voor groei? Belang van snoeien en bodemonderhoud? Wat is te weinig groei? Waar zit kiemkracht? Wat is teveel groei? Stoas Vilentum Twynstra Gudde 10 oktober 2013 33
Wat zijn de randvoorwaarden van het leren? Autonomie, Competence, Belonging (Deci & Ryan) Belang van snoeien en bodemonderhoud? Ontwikkelen van je professionele identiteit. welzijn Wat is te weinig leren? Uitputting door te weinig uitdaging. (Csikszentmihalyi) Waar zit kiemkracht? Talent, interesses, persoonlijke kwaliteiten Wat is teveel leren? Uitputting door gebrek aan opruiming. Maar ook er iets van maken wat het niet is Stoas Vilentum Twynstra Gudde 10 oktober 2013 34
Houd oog voor het organische verloop van leren: Voorkom uitputting door te veel of te weinig leren. Daag dus uit, maar organiseer ook het opruimen. Neem de randvoorwaarden serieus: autonomie, competentie, gevoel ergens bij te horen. Zoek de kiemkracht op en ontwikkel de professionele identiteit.
Overzie het geheel Voorkom fragmentatie Houd leren natuurlijk Dank! Voor sheets: mru@tg.nl
Rollen Belangen Emoties Relaties Atmosfeer Tijdstip Beweging Aankleding Opvattingen Affordance Karakter Aard Eigenheid Patronen De ruimtelijke dimensie Waarden en normen Functie Ritme Intimiteit Geschiedenis Kleur Verhaal Afstand Duur Evolutie Beweging Verbeelding De natuurlijke dimensie De menselijke dimensie De tijdsdimensie De muzische dimensie Tempo Regelmaat Spel Opvolging Identiteit Schoonheid Stoas Vilentum Twynstra Gudde 10 oktober 2013 37
Ontwikkeling in complexiteit maatschappij relationeel organisatie vak persoonlijk persoon Stoas Vilentum Twynstra Gudde 10 oktober 2013 38
Professional zijn is niet gemakkelijker geworden Gaat over: cultuur Kenmerk: robuustheid Risico: taaiheid Focus: pragmatiek Organisatie Vak Gaat over: techniek Kenmerk: continue verbetering Risico: vertraging Focus: techniek Domein van de professional Omgaan met spanning tussen pragmatiek (wat werkt wat wil de organisatie?), techniek (wat is de beste oplossing wat vinden mijn vakgenoten?) en ethiek (wat vind ik goed, hoe wil ik het doen?) Persoon Gaat over Self Kenmerk: persoonlijke betekenis Risico: isolement Focus: ethiek Stoas Vilentum Twynstra Gudde 10 oktober 2013 39
Werken aan professionaliteit Organisatieontwikkeling Professionalisering Organisatie domein Domein van de professional? Vak domein Persoonlijke ontwikkeling Persoonlijke domein Stoas Vilentum Twynstra Gudde 10 oktober 2013 40
Waaruit bestaat dat professionele domein dan? professioneel frame Datgene wat we samen opvatten als goed professioneel denken en handelen in onze context ( leren denken als ) Datgene dat mij als professional onvervreemdbaar en herkenbaar typeert professionele identiteit professioneel self Datgene wat ik mij eigen heb gemaakt als professional; mijn kennis, mijn expertise en mijn opvattingen Stoas Vilentum Twynstra Gudde 10 oktober 2013 41