Notulen van de raadscommissie van de gemeente Noordenveld, gehouden op woensdag 12 augustus 2009 om 20.10 uur in de raadzaal van het gemeentehuis. Aanwezig: Gemeentebelangen: PvdA: VVD: GroenLinks: CDA: ChristenUnie: Agendapunt 5: Griffier: de dames A. Jansen en T.A. Nijnuis, de heren J. Darwinkel, J.A. Koolen, A.J. Poelstra, J. Posthumus en H.L. Smeenge de dames J.R. Brink-Rozema (voorzitter) en K. Kiemel, de heren M.A. Brink, H.G.J. Schelling, A.H. Wekema en A.F.M. Witlox de heren N.B. Bossina, J. Louwes en C.A. Voogd de heren O. Huisman en J. Klinkenberg de heren G. Alssema en J.W. Stevenson de heer K. Haan mevrouw Buitenkamp (plaatsvervangend voorzitter Rekenkamercommissie) de heer W.F.C. Damman. Aanwezig van college van Burgemeester en Wethouders: Burgemeester J.H. van der Laan, wethouders de heren J. Dam en J. Kemkers (Gemeentebelangen), G. Wolters (PvdA). Afwezig met kennisgeving: Gemeentebelangen: de heer A.J. Russchen PvdA: mevrouw G. Lokhorst-Weggemans Wethouder O.L. Keizer (PvdA). 1. Opening De voorzitter opent de vergadering en heet allen welkom. 2. Vaststellen agenda Deze wordt ongewijzigd vastgesteld. 3. Vaststellen van de notulen van de vergadering van 10 juni 2009 Deze worden later toegezonden en vastgesteld. 4. Mededelingen a. berichten van verhindering De afwezigen staan hierboven vermeld. b. inventarisatie gebruikmakers spreekrecht op grond van artikel 18 Verordening raadscommissie Van het spreekrecht wordt geen gebruik gemaakt. c. stand van zaken Veenhuizen Burgemeester Van der Laan laat weten dat het allemaal goed loopt. d. IGS Burgemeester Van der Laan meldt dat er hard aan wordt gewerkt, om alle termijnen te halen. Van de mogelijkheid een toelichting te geven tijdens hoorzittingen, volgende week zaterdag, wordt door ongeveer 30 mensen gebruikgemaakt. Zij worden door drie leden van het college ontvangen, op verschillende plekken. Op de vraag, of deze hoorzittingen openbaar zijn, moet hij het antwoord schuldig blijven. De raad krijgt dat binnenkort. Normaalgesproken zijn hoorzittingen wel openbaar. e. Terugkoppeling gemeenschappelijke regelingen Hierover zijn geen mededelingen. 1
Wethouder Kemkers geeft een toelichting op een brief van het college aan de heer Bossina, die de raadsleden bij de stukken hebben ontvangen, inzake het Bed & Breakfastbeleid. Het voornemen was, dit op 11 augustus in B en W te bespreken. Dit is helaas niet gelukt door ziekte van de twee desbetreffende medewerkers. Na hun herstel, wordt het stuk zo spoedig mogelijk besproken in B en W en geagendeerd voor de commissievergadering. De heer Bossina heeft in maart, na een commissievergadering, enkele simpele vragen neergelegd bij de afdeling. Hij heeft daar nog geen antwoord op. Dat ze eerst naar B&W moeten alvorens te worden beantwoord, vindt hij een vreemde gang van zaken. Zijn vraag is, hoeveel Bed&Breakfast-bedrijven er in de gemeente zijn en hoeveel er daarvan zijn gelegaliseerd. De wethouder heeft in die vergadering gezegd, dat alle bedrijven zijn gelegaliseerd, maar hij weet zeker dat dit niet zo is. Het college moet deze vraag beantwoorden en dat niet voor zich uitschuiven, aangezien de raad goed moet worden geïnformeerd. Wethouder Kemkers antwoordt dat er wel degelijk samen over gesproken is. Er is afgesproken, de beantwoording parallel te laten lopen met de behandeling. Het is prima, dat de heer Bossina daar anders over denkt. Kunnen wij de vragen apart behandelen, dan moet toch worden gewacht tot de medewerkers weer beter zijn. Dan komt de notitie met het antwoord op alle vragen. Om daar nu op te antwoorden, zou dubbel werk zijn. De heer Bossina vindt dat ook praktischer. Echter, de manier waarop een en ander gegaan is en waarop hij aan het lijntje is gehouden, verdient niet de schoonheidsprijs. Wethouder Kemkers vindt dat aan het lijntje houden niet aan de orde is. Er is gedaan, wat er ook is afgesproken. Wethouder Dam kan zijn toezegging bij de voorjaarsnota, dat hij augustus komt met een voorstel voor de aanleg van een parkeerterrein met een toegangsweg voor GOMOS in Norg en een parkeerterrein voor ONR in Roden, niet gestand doen. Dit in verband met de vakanties en nog te voeren overleg met de achterban in Norg. De raadscommissie stemt in met zijn voorstel, om in september dit voorstel te presenteren. 5. Aanbieden rekenkamercommissierapport Communicatie in beeld Mevrouw Buitenkamp vervangt de voorzitter van de Rekenkamercommissie, de heer Van den Bout, die wegens ziekte afwezig is. Het rapport Communicatie in beeld, is niet van de gehele Rekenkamercommissie; in dit geval hebben de drie externe leden van de Rekenkamercommissie het onderzoek samen met het onderzoeksbureau uitgevoerd. Dit vanwege de betrokkenheid van B&W, van het ambtelijk apparaat en van de raad. Er is in die zin betrokkenheid geweest vanuit de raad en het college, namelijk de begeleidingsgroep met daarin de fractievoorzitters en de voorzitter van het college, die op een aantal momenten hebben meegedacht. De conclusie was dat het rapport een juiste weergave is van wat door het onderzoeksbureau naar voren is gebracht. Het rapport is niet alleen in opdracht van de raad tot stand gekomen. Het college en de raad zijn beide opdrachtgever geweest, vanwege het belang en de betrokkenheid van diverse gremia bij dit onderwerp. In tegenstelling tot bij andere onderzoeken, zijn voor dit onderzoek burgers geïnterviewd, gezien het onderwerp. Meestal vinden de onderzoeken binnen het ambtelijk apparaat van de gemeente, en soms bij andere organisaties, plaats. Van twee cases, de herinrichting Norg en de IGS Leek / Roden, is onderzocht hoe er door de gemeente is omgegaan met de communicatie. Uit beide onderzoeken kwamen twee grote lijnen naar voren. Dat er van hoog tot laag een grote bereidheid is om aan de voorkant van het proces met iedereen te spreken en ruimte te geven aan allerlei partijen om hun zegje te doen. 2
Daarna treedt er dan grote verwarring op over wat ermee moet gebeuren en wat ermee kan worden gedaan. De openheid aan de voorkant is ruim en de welwillendheid is groot, maar aan de follow-up is onvoldoende gedacht. Een tweede hoofdpunt uit het rapport heeft te maken met de indruk, dat de communicatie rond projecten onvoldoende doordacht wordt. Wat is de communicatiestrategie, wat is de rol van partijen, wat kan er van ze worden gevraagd, wat zijn de kaders waarbinnen het zich afspeelt en wat moet besloten en wat niet, waar zit ruimte en waar kan een gesprek over gaan. Van het goed doordenken is bij de beide projecten onvoldoende terug te vinden. Het gevolg daarvan is, dat er bij de beide projecten van alles is gebeurd waarbij diverse groepen burgers met een ontevreden gevoel zijn blijven zitten. Overigens zijn er ook burgers met positieve verhalen. De aanbevelingen liggen redelijk voor de hand. Het is van belang dat er vanuit de raad een duidelijke strategie komt hoe de gemeente in het algemeen omgaat met communicatie. Er is een nota uit 1996, die geactualiseerd moet worden. Er moeten afspraken komen over hoe die organisatorisch vorm gaat krijgen. Er is een vakgroep communicatie, maar als die dat alleen moet doen, loopt het meestal niet goed. Ook binnen andere gremia moet het een wezenlijk onderdeel zijn van het werk. Het mag niet iets zijn, dat er even bij wordt gedaan. Hieraan moet in de organisatie aandacht worden besteed. Een andere aanbeveling is om bij de voorbereiding van ruimtelijke projecten hier nadrukkelijk bij stil te staan en er een plan voor te maken. Dat is het advies aan raad en college. Communicatie moet je met zijn allen doen en gezamenlijk vormgeven. Zij spreekt de wens uit, dat het rapport voldoende inzicht geeft in wat er gebeurt bij grote projecten, en wanneer er verbeteringen gewenst zijn, die daadwerkelijk invulling te geven. Zij biedt twee rapporten aan aan de voorzitter van het college en van de raad. Burgemeester Van der Laan bedankt voor de uitgebreide toelichting. Het college heeft besloten om vanwege de genoemde bijzonderheden niet nu te reageren. De begeleidingsgroep zal het rapport bestuderen en proberen om zo snel mogelijk een voorstel voor de raad te produceren. Als er nu wordt gereageerd gaat het niet over het rapport, maar over de reacties. Dat zou jammer zijn, want er staan aardige dingen in. De heer Haan wil een duidelijke afspraak, wanneer er over zal worden gesproken. Het is een belangrijk rapport, zodat er niet al teveel tijd overheen mag gaan. De heer Bossina denkt dat de begeleidingsgroep moet bekijken, wat eruit gedistilleerd kan worden en aan de raad kan worden voorgelegd. Het gaat erom, hoe je ermee omgaat en wat je ervan kunt leren. Door het over een paar weken aan de orde te stellen, doet je geen recht aan het onderzoek. De heer Haan is het hiermee niet eens. Het belang van het onderzoek vergt, dat het serieus wordt genomen en op de kortst mogelijke termijn wordt behandeld. Daar moet een moment voor worden afgesproken. Burgemeester Van der Laan denkt dat soms snelheid en zorgvuldigheid met elkaar botsen. Aan beide moet recht worden gedaan. De heer Poelstra wijst erop, dat de IGS in september veel tijd zal vragen. Het is belangrijk dat dit rapport voldoende aandacht krijgt. De heer Haan hecht niet perse aan september. Als de begeleidingscommissie er eerst over moet spreken, zou daar een datum voor moeten worden gezocht. De voorzitter stelt vast dat de fractievoorzitters in de begeleidingscommissie er een datum en een tijdpad voor moeten vaststellen. Zij bedankt mevrouw Buitenkamp. 3
6. Vaststellen bebouwde komgrenzen Lieveren en Norg De raadsleden hebben een aanvulling ontvangen. Dit gaat als niet te bespreken agendapunt door naar de raadsvergadering. 7. Invoering rioolheffing met ingang van 2010 De heer Huisman ziet bij het lezen van het stuk eerst, dat het niet meer maatgevend is, dat de vervuiler moet betalen. Hij denkt dat de vervuiler nu ook niet betaalt. Dat zou zo zijn als voor iedere geloosde m3 water aan rioolrecht een bepaald bedrag betaald moest worden. Eigenlijk zou je dat moeten zeggen, maar dat is niet te meten. Het stuk is prima, zaken staan duidelijk aangegeven. Er staan vreemde zinnen in, met name over de WOZ waarde, zoals: het belang dat een eigenaar of gebruiker van een duur pand bij een goed functionerend rioleringssysteem of adequate huishouding is in absolute zin groter dan bij een lager gewaardeerd object. Het maakt echter toch niet uit, hoe groot je kavel of woning is? Het riool moet goed werken. Hij vindt daarom dat argument niet sterk. De heffingsaanslag gaat naar de eigenaar. In hoeverre heeft de gemeente zelf de mogelijkheid om eigenaren van huurwoningen die heffing door te laten berekenen, apart van de huur? Als je dat niet doet, wordt het een percentage en extra geld voor de verhuurder. Het bedrag stijgt dan iedere keer mee met de huurverhoging. Zijn hier afspraken over, of kunnen die worden gemaakt? Anders zijn huurders eerder slechter af. Het stuk suggereert dat alleen minima huren. Dat is niet juist. Er zijn misschien minima, die een eigen woning hebben en lage lasten, maar veel moeten gaan betalen. Dit is een rare situatie. Is er een mogelijkheid voor individuele aanpassingen? Dit zijn uitzonderingsgevallen. Wat doet de gemeente aan het stimuleren van waterbesparende maatregelen? Hiermee heb je daartoe geen instrumenten meer. De gemeente wil graag dat er afgekoppeld wordt, en dat er veel meer gebruikt gemaakt wordt van regenwater. Hoe kan dit worden aangepakt met dit systeem? Misschien door extra subsidies? Die zouden meegenomen moeten worden in de berekeningen hiervoor. De heer Alssema is ook gestruikeld over de tekst over het dure pand en financieren van het rioolsysteem. Bij de minima heeft hij een ander gevoel dan de heer Huisman. Een belasting kun je kwijtschelden. Doorberekening kan vaag zijn. Dit zou rechtgezet kunnen worden met de huurtoeslag. Is dit waar? Of zit er weer een hoger bedrag tussen? Hoe gaat dit in zijn werk? Als je iets kwijtscheldt, is het weg. Als de eigenaar doorberekent aan de huurder, moet je kijken naar het percentage. Is er onevenredigheid? Of kan iemand met een minimuminkomen toch de dupe worden? Verder is het een helder stuk, met goede uitleg, waar de CDA-fractie zich in kan vinden. De heer Haan vindt het een goed leesbaar stuk. Alle voor- en nadelen zijn op een rij gezet. Je komt allerlei zaken tegen, die ook weer moeten worden meegenomen. Als er sprake is van verstening bij huizen, zouden de bewoners daarvan eigenlijk meer moeten betalen. Dit is waarschijnlijk niet uitvoerbaar. Je moet zowel de gebruiker als de eigenaar laten betalen, maar dan zijn de perceptiekosten hoog. Als een huiseigenaar doorberekent aan de huurder, kunnen mensen die nu kwijtschelding krijgen, misschien in aanmerking komen voor een hogere huursubsidie. Is er gekeken naar de verhouding met de huurstijging? De WOZ waarde als heffingsmaatstaf is prima, maar het college wil een indeling in klassen. Waarom kan er niet worden gekoppeld aan de gewone WOZ-waarde? Is er bij het heffen van een gebruikersbelasting bij gebruik van meer dan 500 m3, geen sprake van een soort willekeur? Hoe hard is de grens van 500? Mag die, en is die billijk? De heer Voogd ziet in de notitie vijf verschillende heffingsmaatstaven staan. De eerste optie, een vast bedrag wordt in een paar zinnen besproken en dan naar de prullenbak verwezen. Terwijl die met een kleine aanpassing een goede oplossing zou zijn voor een nette verdeling van de heffing. Waarom is die optie niet beter onderzocht? Wil 4
het college daar verder naar kijken? Hij antwoordt de heer Wekema, die vraagt aan wat voor aanpassing hij denkt, te denken aan een mogelijkheid, zoals wordt voorgesteld bij het heffen volgens de WOZ-waarde, dat grootverbruikers extra gaan betalen. Als je dat bij een vast bedrag ook doet, zou dat een simpele oplossing zijn. Is de WOZ-waarde als heffingsmaatstaf de meest rechtvaardige?. Volgens hem is die arbitrair. Uitgangspunt is, om geen inkomenspolitiek te bedrijven. Hij leest meermalen, dat de sterkste schouders het zwaarst moeten worden belast. Het is wel bekend dat de WOZ niet gezien wordt als een heffing naar vermogen, maar de VVD denkt er anders over. Dat duurdere objecten meer profijt zouden genieten, vindt de fractie discutabel. Een voorbeeld van een groep die extra gepakt zou worden met deze heffing, zijn eigenaren van duurdere appartementen, met een geringe oppervlakte, een hoge WOZ-waarde, een geringe afvoer van hemelwater en vooral eenpersoons huishoudens. Voor deze groep is de verhouding tussen profijt en lasten volledig zoek. Er is geen aparte aandacht voor objecten met afkoppeling. Ook personen in het buitengebied met eigen IBA. Een tariefdifferentiatie voor wel en niet afgekoppelde percelen, zou een impuls kunnen geven aan een versnelde afkoppeling. Is dit onderzocht en overwogen? De keuze om de heffing neer te leggen bij de eigenaar is ook discutabel. Op deze manier ontspringen de huurder/gebruikers volledig de dans. Dit kan niet in de huur worden doorbelast. Wat de heer Haan zegt over een hogere te ontvangen huursubsidie, kan ook anders zijn. Minima kunnen straks een te hoge huur hebben in verhouding tot hun inkomen en daarmee helemaal geen huursubsidie meer krijgen. Wethouder Wolters vindt dat sprake is van een discrepantie. Hij hoort zeggen, dat er niet doorberekend mag worden, maar ook dat minima door een hogere huur geen subsidie meer krijgen. De heer Voogd antwoordt dat er geen doorbelasting in de huur door een verhuurder mogelijk is. Als er doorbelast zou kunnen worden, zoals de heer Haan zegt, en dat leidt tot een hogere subsidie, kan dat ook anders uitpakken. De heer Poelstra sluit aan bij andere vragen. De notitie is erg duidelijk. Er wordt steeds in aangegeven, waarom bepaalde keuzes worden gemaakt. Er worden wel ongelukkige uitspraken gedaan zoals de sterkste schouders de zwaarste lasten. Dat is inkomenspolitiek en hoort niet thuis bij de gemeente. Anderzijds is de heffing er gekomen, door een taakverbreding bij de gemeente. Naast afvalwater gaat het om hemel- en grondwater. Daarvoor is een andere heffing noodzakelijk, die is niet meer individueel gericht. Enkele taken kun je niet meer persoonsgericht afrekenen. De gebruikersbelasting in de OZB is verdwenen en bij de eigenaars terechtgekomen. Verhuurders berekenen ook die door aan de huurders, de zogenaamde wettelijke heffing. Ook met deze heffing kan doorberekening plaatsvinden. Dat hoeft geen probleem te zijn. Dat er wordt gekozen voor de WOZ-waarde, gebouwde eigendommen, betekent ook dat garages eronder vallen, Die hebben een hemelwaterafvoer en moeten kosten daarvoor berekend krijgen. De keuze voor de WOZ-waarde spreekt de fractie aan omdat onredelijke heffingen worden voorkomen. Voor particulieren en bedrijven ontstaat een gelijkwaardig heffingssysteem. Het midden- en kleinbedrijf wordt niet met onnodige kosten geconfronteerd, als je denkt aan eigen parkeerterreinen. Bij het kijken naar de oppervlakte zou je die erg zwaar belasten. Dat is niet de bedoeling. De keuze voor een redelijk aantal klassen spreekt aan. Daarmee voorkom je onredelijke verschillen, maar je zult altijd grensgevallen houden. Als een huis net 2.000,00 meer gewaardeerd wordt dan dat van de buurman, valt het in een andere klasse. Daarom moet je misschien rechtstreeks koppelen aan de WOZ-waarde. Hij verzoekt de mogelijkheden te onderzoeken. De bedragen zijn bekend. 5
Met deze aantekening kan de fractie zich vinden in het voorstel. Een belangrijke reden daarvoor is dat de nieuwe heffing in vergelijking met het huidige rioolrecht niet uit de pas loopt. De stijging is alleen een rechtstreeks gevolg van de taakuitbreiding. Vormen de kosten van onderhoud en instandhouding van afvoersloten, met een taak voor de afvoer van hemelwater, mede een basis voor de vaststelling van de grondslag? De heer Wekema heeft al veel gehoord over het uitbreiden van de gemeentelijke taken. Hij is benieuwd naar de uitkomst van het overleg met de woningbouwcorporaties en naar de mogelijke huurverhoging. Volgens hem mag die wettelijk gezien niet eens. Wethouder Wolters heeft overleg gehad met de financiële mensen van Actium en Woonborg als belangrijkste woningbouwcorporaties in Noordenveld. Zij kunnen niet doorberekenen, omdat het niet mag. Dit is wettelijk zo geregeld. Dat is in een vroegtijdig stadium gebeurd, zes maanden geleden. Hij heeft toen aangegeven dat, als het tot een probleem zou leiden, hij zou verwachten dat ze met hem contact zouden opnemen als ze dat onoverkomelijk zouden vinden. Dat hebben ze niet gedaan. Hij maakt daaruit op, dat het niet onoverkomelijk is voor de woningbouwcorporaties. Dit betekent dat de mensen die in een woning zitten van een woningbouwcorporatie, een voordeel hebben van ongeveer 208,--. Dit wil niet zeggen dat op termijn er geen kleine bedragen van worden doorberekend. Het is een vrij ingewikkeld systeem en een belangrijk antwoord op veel vragen. Privé huurders hebben een eigen relatie met de huurder en vallen niet onder dit regime. Als de heer Voogd zegt dat dat daar ook niet mag, gelooft hij dat. Het betekent ook dat daardoor de huren niet toenemen en mensen om deze reden niet boven de huursubsidiegrens uitkomen. In het algemeen is het zo dat panden, die hoger gewaardeerd zijn, een groter oppervlak hebben en een groter dak. Daardoor hebben ze meer hemelwater af te voeren. Natuurlijk zijn er altijd uitzonderingen. Je ziet bijvoorbeeld bij inkomensplaatjes van het kabinet, dat er altijd een groep is, die buiten de regeling valt en een bijzondere plaats inneemt. Als je niet bent aangesloten op de riolering, is je pand weinig waard. Het is wel een primaire voorziening. Dit betekent dat een pand van bijvoorbeeld 700.000,00 zonder riolering weinig waard is. Dat geldt ook voor een pand van 200.000,00 zonder riolering. Het verschil met de geringe waarde zonder riolering is echter in het eerste geval veel groter. In reactie op de opmerking, dat er ook wel individuele minima kunnen wonen in een duur huis zegt hij, dat het dan geen mensen zijn, die onder de bijstand vallen. Als het gaat om de 500 m3 in deze regeling, is ieder getal is arbitrair. Dit bedrag sluit wel aan bij wat de gemeente in de huidige regeling heeft. Het klopt dat je bij 499 m3 niet hoeft te betalen, maar bij 500 wel. Dat is de grens. Of je moet het per kubieke meter doen, en dat geeft weer veel extra gezeur bij verhuizing en leegstaande panden. Het wordt dan veel duurder. Er zit een stukje willekeur in, maar het college wil aansluiten bij de huidige praktijk. Het wil geen schoksgewijze, grote veranderingen. Daarom is gekozen voor de klassensystematiek. Er is een uitwerking gemaakt waarbij de OZB-waarde is genoemd met een bepaald percentage. Dat is een simpele methode, maar die leidde tot onrechtvaardigheden en uitschieters naar boven. Dat is niet reëel. Je kunt wel overwegen om in de toekomst de klassen kleiner te maken. Dan duurt het gewenningsproces langer. Je kunt bijvoorbeeld een klasse van één euro maken. Hij heeft de effecten genoemd. Schoksgewijze veranderingen zijn niet wenselijk. De heer Poelstra denkt dat, als hij het heeft over rechtstreeks koppelen aan de WOZwaarde, er in het huidige systeem waarbij de WOZ-waarde wordt gezet in klassen, er bij de exacte WOZ-waarde uitschieters naar boven of beneden zijn. Wethouder Wolters antwoordt dat je bij de klassen met verschillende tarieven kunt werken. Daar zit speelruimte in. Hij wil het graag laten zien. De VVD gaat liever uit van een vast bedrag. Het college kiest daar niet voor. Het wil een relatie hebben tussen de heffing en het nut dat iemand van die heffing heeft. Dat breng je niet tot uitdrukking door een vast bedrag, maar door een andere grondslag, de WOZ - 6
waarde. Er zijn altijd uitzonderingen te bedenken, zoals de appartementen. Die zijn vaak gebouwd op een plek met veel parkeerplaatsen en veel stenen in stedelijk gebied. De cijfers zijn tot stand gekomen op basis van de zaken die zijn doorberekend in 2009. Het gaat nu alleen om de systematiek en niet om de bedragen. Om de raad een gevoel te geven bij wat dit besluit betekent, is een berekening gemaakt aan de hand van de cijfers van 2009. Bij de begroting, als tarieven worden besproken, krijgt de raad zichtbaar wat er onder zou kunnen gaan vallen. De heer Voogd vraagt naar de rechtvaardiging om de aanslag op te leggen bij de eigenaren en de huurder of gebruiker buiten schot te laten. Wethouder Wolters antwoordt dat het college een incassosysteem wil, dat simpel is en dat extra werk voorkomt. Bijvoorbeeld bij verhuizingen kun je veel discussie krijgen over het moment van overdragen van een huis. Daarom is gekozen voor de eigenaar, want die is altijd te traceren bij de belasting. De motivering zit in het simpele van dit systeem. De passage over de sterkste schouders, die de zwaarste lasten kunnen dragen, is uitgavenpolitiek en geen inkomstenpolitiek. De passage is niet principieel voor de nota, en wil hij wel daaruit schrappen. Het is voor de systematiek niet doorslaggevend. Wethouder Dam reageert op de vraag over het stimuleren van waterbesparende maatregelen. Er is een pakket aan maatregelen genomen in het kader van de Kaderrichtlijn Water (KRW) en allerlei inrichtingsmaatregelen. Die komen aan de orde in het gemeentelijk rioleringsplan (GRP), dat de raad eind dit jaar ontvangt. Dan wordt ingegaan op waterbesparende maatregelen, om het grijze rioolstelsel minder te belasten. De financiering is gebaseerd op de uitgaven van 2009. De raad bepaalt wat het in het GRP aan maatregelen en kosten wil meenemen, en tot wat voor tarieven dat leidt. Er zal een aantal wettelijke maatregelen in zitten en een aantal die, als die nu worden doorgevoerd, besparingen opleveren voor de toekomst. Die zaken moeten worden meegenomen. Er zal een aantal keuzes zijn, maar aan wettelijke maatregelen is niet te ontkomen. Het aantal keuzes, en de keus voor tariefstijging in de toekomst of hiernmee nog te willen wachten, ligt bij het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) dat tot 2009 geldig is. Door het meer verstenen van tuinen wordt het grijze rioolstelsel meer belast en zeker ook het schone stelsel, als dat er al is. Er zijn folders om de burgers te stimuleren om het systeem minder te belasten. Er wordt in het GRP op teruggekomen. Dan komen ook de kosten van maatregelen, tarieven en zaken, waar de raad al dan niet mee instemt, aan de orde. Een aparte belasting voor percelen die afgekoppeld zijn en die al op het gescheiden systeem van grijs en schoon water zitten is niet zinvol. Vaak gaat het om collectieve voorzieningen, gekoppeld aan een straat. Differentiatie in tarieven is heel lastig, omdat vaak ook uitgaven moeten worden gedaan voor de aanleg van schoon waterleidingen, die aan het eind vaak nog weer bij het grijze stelsel ingaan. Het gaat toch om een collectieve voorziening voor het afvoeren van schoon regenwater. Bij de IBA s geldt hetzelfde. Vaak zit er nog overloop op en wordt het oppervlaktewater toch nog belast, zodat er afvoer moet plaatsvinden. De kosten van de sloten in de gemeente die in onderhoud zijn en het oppervlaktewater naar het Waterschap moeten afvoeren, zoals ook de vijvers voor opvang van regenwater, staan in de reguliere begroting van de afdeling. De Gemeentewet geeft de mogelijkheid, die kosten direct in het GRP mee te nemen. Het college brengt die kosten in beeld. De raad bepaalt, of je dit onderdeel wilt laten uitmaken van de tarieven of niet. Het college geeft de effecten op de tarieven. Tweede termijn. De heer Huisman vindt het een lastige beslissing, omdat er gevoelsmatig iets niet klopt. Er wordt in het stuk van uitgegaan dat huurders minima zijn, die anders toch kwijtschelding krijgen. Dat is niet waar. Met name de woningbouwstichtingen wordt juist 7
gevraagd zo gevarieerd mogelijk woningen neer te zetten voor een leefbare wijk. Het voelt niet goed, als je daar in de heffing voor de rioolbelasting onderscheid in maakt. Hij weet ook niet, hoe het anders moet. Op de vraag van wethouder Wolters, welk onderscheid er wordt gemaakt, antwoordt hij dat het gaat om de individuele burgers die te maken krijgen met belasting voor rioolheffing. Een bepaalde categorie hoeft er niets meer voor te betalen, omdat iemand anders dat betaalt. Die worden er niet meer geconfronteerd met wat er gebeurt op het gebied van riolering. Er moet apart beleid voor komen, om die te bereiken. De financiële prikkel is dan volledig verdwenen. De heer Poelstra vraagt zich af, waar hij zich druk om maakt. Deskundigen hebben vastgesteld, dat dit nauwelijks leidt tot aanpassing van het gedrag. De heer Huisman weet, dat die mogelijkheden heel beperkt zijn. Op deze manier sluit je die mogelijkheid voor de toekomst volledig uit. De fractie gaat wel akkoord met het voorstel. De heer Poelstra vindt dat, als gemeenten collectief kiezen voor deze wijze van heffing, je dezelfde mogelijkheden krijgt als nu voor de OZB. Meer mensen zullen er zo over denken als de heer Huisman. De heer Alssema realiseert zich, dat het een wettelijke verplichting is. In de notitie staan de alternatieven goed opgenomen. Uit dit heldere stuk komt één conclusie. De CDA-fractie gaat daarmee akkoord. De heer Haan vindt de uiteenzetting door de wethouders goed. De notitie zelf is goed. Als je wilt kiezen voor zowel de gebruiker als de eigenaar, dan worden ook de perceptiekosten aanzienlijk hoger. Door de eenvoud van dit systeem worden de kosten zo laag mogelijk gehouden. De ChristenUnie gaat akkoord. De heer Voogd spreekt vanuit een andere invalshoek dan GroenLinks, maar heeft eenzelfde gevoel als de heer Huisman, dat je de huurder als groep niet onbelast kunt laten. Wethouder Wolters is ingegaan op de rechtvaardiging, om de huurders buiten schot te laten, namelijk de perceptiekosten en de interne administratie. Het gemak voor de gemeente mag niet prevaleren boven rechtvaardigheid. Gelukkig is de wethouder bereid, de passages over de zwaarste lasten op de sterkste schouders weg te strepen. Toch straalt de notitie wel een beetje de sfeer uit van inkomenspolitiek. Gezien de korte voorbereidingstijd, wil de VVD fractie er in de raadsvergadering op terugkomen. De heer Poelstra heeft na de beantwoording weinig toe te voegen. De eenvoud en transparantie van het systeem spreekt de fractie aan. Perceptiekosten moeten ook weer opgebracht worden. Daar doe je burgers geen plezier mee. De heer Wekema is blij met het antwoord van wethouder Wolters over het overleg met de corporaties. De notitie is duidelijk. De fractie stemt in met het voorstel. Wethouder Wolters vindt de opmerking, dat niet alle huurders minima zijn, terecht. Niet alle huurders komen in aanmerking voor kwijtschelding. De huiseigenaar moet wel betalen, maar de huurder niet. In het huidige systeem heeft de gemeente kwijtschelding. Die betrokken missen ook de prikkel, die GroenLinks zo graag wil. Of die moet al voor afschaffing van de kwijtschelding zijn. Hij wil meegaan in de gedachte, na te gaan in hoeverre de bewustwording bij de categorie huurders kan worden bevorderd, om zuinig om te gaan met water. Vanuit de sociale dienst is dat stelselmatig gedaan, met allerlei besparende maatregelen. Tijdens discussies bij begrotingen heeft de VVD fractie altijd gezegd, dat de gemeente efficiënter moet werken en dat daarop moet worden bezuinigd. Het Waterschap heeft eenzelfde manier van werken als de gemeente. Dat heeft een belangrijke stem gehad in dit soort ontwikkelingen. Waarom kan de OZB wel als maatstaf bij het Waterschap en niet bij de gemeente? De heer Voogd vindt dat efficiëntie niet de rechtvaardigheid mag beïnvloeden. 8
Wethouder Wolters vindt dat de heer Voogd dat maar eens zou moeten kortsluiten met de VVD in het Waterschap. Wethouder Dam kan meevoelen als het gaat om de financiële prikkel bij mensen, die leidt tot minder lasten bij de burgers. Dit zal een onderdeel zijn van het GRP, net als communicatie en voorlichting. Er wordt daaraan goede aandacht besteed, ook in het kader van de KRW. Via die poot wordt geprobeerd, de burgers erbij te houden. De voorzitter concludeert dat de meeste fracties instemmen. De VVD-fractie wil dit als te bespreken stuk terug zien. 8. Begroting 2010 ISD Noordenveld De heer Wekema denkt dat deze begroting al niet meer actueel is, zeker gezien de nieuwe ramingen van enkele dagen geleden, waardoor de uitkeringen weer met 115.000,00 naar beneden zijn bijgesteld voor 2010. Er wordt een zienswijze gevraagd. Inhoudelijk heeft hij die niet. Hij verzoekt de wethouder, de raad driemaandelijks op de hoogte te houden van de ontwikkelingen bij de ISD, wat betreft het aantal cliënten en de prognoses. Het grootste dilemma heeft betrekking op de vraag, of deze begroting moet worden verwerkt in die van de gemeente. Er moet 1,1 miljoen extra bij. Gaat de gemeente dat opnemen in haar begroting, of beperkt zij dit tot het bedrag van 300.000,00 zijnde 10% in het kader van een incidentele aanvullende uitkering die de gemeente kan ontvangen. De staatssecretaris roept steeds, dat die regeling blijft bestaan. 700.000,00 is veel geld. Het kan betekenen, dat de gemeente aan de andere kant minder hoeft te bezuinigen en minder drastische maatregelen hoeft te nemen voor 2010. Hoe denken de wethouders hiermee om te gaan? De heer Klinkenberg is blij dat de raadsleden hun gevoelens kenbaar mogen maken. De economische recessie, die diep ingrijpt, heeft vergaande gevolgen voor de begroting. Hij sluit aan bij het verzoek van de heer Wekema, de raad eenmaal per drie maanden op de hoogte te houden. Ondanks ongeruste gevoelens, kan de fractie van GroenLinks leven met deze begroting. De heer Stevenson vindt het een helder verhaal. Recente informatie lijkt wat positiever te zijn. De fractie is er nog niet van overtuigd, het dieptepunt te hebben gehad en is geneigd wat voorzichtig te zijn naar 2010. Dat de ISD met een dergelijke begroting komt, is voor te stellen. De vraag blijft, hoe daarbij wordt omgegaan met de begroting van de gemeente. De heer Haan sluit aan bij de woorden van de heer Wekema. Met name als het gaat om de opmerking, dat de gemeente bij de eigen begroting niet al te zuinig moet ramen, om straks niet verkeerd uit te komen. Hij verzoekt uit te gaan van een realistisch beeld en wenst ook per drie maanden op de hoogte te worden gehouden. De heer Louwes wijst erop dat de ISD een alternatief scenario schetst wat de stijging van het cliëntenbestand betreft. Niet de landelijke prognose van 17,9 %, maar 13,4%. Het college geeft aan dat niet verstandig is van dit scenario uit te gaan. Niet wordt ingegaan op de mogelijkheden om extra inspanning te plegen, om de stijging te beperken. Worden die overwogen, en welke mogelijkheden zijn er? De heer Poelstra vindt dat de ISD-begroting een verwacht beeld geeft. De nieuwe cijfers van het CPB geven aan, dat het zou kunnen meevallen, maar volgens de minister van financiën kunnen gemeenten niet al te optimistisch zijn. De doorwerking van deze begroting in die van de gemeente is een probleem. Het is moeilijk bij de toezichthouder te verkopen, om er maar 700.000,00 af te doen. De ISD legt dit neer, en dan moet er rekening mee worden gehouden. De tekorten worden betaald door de deelnemende gemeenten. Van een paar zaken kijkt hij vreemd op. Op pagina 8 wordt gesproken over het goed gebruikmaken van de bestaande regelingen. Dat is een doel. Een ander doel is de versterking van de reïntegratie en participatie. Hierover leest hij niets. Zijn er daar ook resultaten geboekt? 9
Ook is vergeten bij de begroting 2009, om de zorgtoeslag mee te nemen. In hoeverre is in de nu voorliggende begroting wel alles meegenomen? Hij bepleit dat ook de concern controller erbij betrokken wordt, om alle kennis die er in huis is, los te laten op dit soort begrotingen. Hoe reëel is het, en wat moet je meenemen. Wethouder Wolters geeft aan dat het varen is op gegist bestek. Je weet niet wat de vergoedingen van het rijk zullen zijn. De definitieve vergoeding van het rijk wordt pas in oktober 2010 bekend. Daarom moeten de CPB-cijfers worden aangehouden. De bakens die er zijn, zijn vastgehouden. Daarom gaat de gemeente niet van 13,4 maar van 17,9% uit voor de begroting. Hij verwijst naar pagina 12. Als je meer dan 10% omhoog gaat met het inkomensdeel, kan er een extra aanvullende uitkering komen. Dat is nog niet zeker. De staatssecretaris zegt dat het zal gebeuren, maar die is niet gehouden aan het onmogelijke. Voorlopig gaat hij ervan uit, dat het geld er niet is. De bedragen die de heer Wekema noemt, zijn terecht. Het effect komt uit op tussen de 300.000,00 en 2,1 miljoen. Daar tussen kom je ongeveer uit op 600.000,00. Dat is het gegist bestek. De managementrapportage van de ISD zal ter inzage worden gelegd bij de griffie, zodat aan de informatiebehoefte wordt voorzien. In verband met een realistisch beeld, wordt uitgegaan van 17,9%. Als de CPB-cijfers ernstig veranderen, komt het bestuur van de ISD met een begrotingswijziging. Omdat hij eerder instemming met een bijstelling naar beneden zal krijgen, lijkt hem dit een verstandige strategie. Aan extra maatregelen om mensen te laten uitstromen, wordt het maximale gedaan. De uitstroom is hoog, maar dat geldt ook voor de instroom. Wat betreft de uitstroom uit de bijstand: er is een vaste voorraad, maar de successen van de ISD zijn bijzonder goed. Op de vraag, hoe de verhouding is ten opzichte van het gemiddelde, antwoordt hij dat, als de uitstroomresultaten zo zijn, dat de instroom daarmee kan worden gecompenseerd, wat niet te verwachten is, er een begrotingswijziging komt. Dan zijn de kosten lager. Mocht het zo zijn dat er maximaal 300.000,00 extra betaald moet worden, is wat je meer moet betalen gemaximaliseerd op 300.000,00. Dat wordt pas interessant, als de toezegging van de staatssecretaris niet gestand kan worden gedaan. De heer Louwes vraagt of er in moeilijke tijden extra inspanningen worden verricht door de ISD, of is er een normaal pakket? Wethouder Wolters antwoordt dat Noordenveld als een van de weinige gemeenten het werkdeel volledig benut om de afstand tot de arbeidsmarkt te verkleinen. Hij heeft in het bestuur laten weten dat het een ernstige zaak was dat de zorgtoeslag was vergeten. Er zijn maatregelen genomen. De concerncontroller van de gemeente daarbij betrekken, lijkt hem geen garantie om dat te voorkomen. Het is gewoon een fout, die een concerncontroller er ook niet uit haalt. Er is overleg tussen de financiële mensen van de drie gemeenten en de ISD-controller, om gegevens uit te wisselen. Tweede termijn. De heer Wekema ziet dat het eerste jaar 54 gemeenten een aanvraag hebben ingediend en 52 het meerdere boven de 10% hebben gekregen. Op zich is het een goede regeling. Hij zit met de vraag, hoe er wordt vertaald naar de gemeentelijke begroting. Er wordt in november op teruggekomen. Het gaat om de Incidentele Aanvullende Uitkering. De heer Louwes gaat ervan uit, dat het verslag richting de ISD gaat. Hierin staan de gevoelens van de fractie verwoord. De heer Poelstra sluit daarbij aan. Het kan gezien worden als zienswijze van de raad. Wethouder Wolters hoopt dat er bij de gemeentelijke begroting meer duidelijkheid is. Op dit moment is die er niet. De voorzitter concludeert, dat dit punt niet meer wordt geagendeerd. De gevoelens van de raad worden door middel van het verslag doorgegeven. 10
9. Toezeggingen Hierover zijn geen opmerkingen. Aandachtspunten De heer Schelling vraagt aandacht voor punt 7, inzake de behoefte aan een cursus brandbestrijding bij vrijwilligers, die werkzaam zijn in niet-gemeentelijke gebouwen. Burgemeester Van der Laan heeft gesproken met de brandweercommandant, die actie zou ondernemen. Wethouder Kemkers verzoekt om punt 9, inzake Philadelphia, te laten vervallen. Hij is daarop ingegaan. 10. Rondvraag Mevrouw Nijnuis refereert aan de brief, die de raad heeft ontvangen over de overlast door hangjongeren in Peize. Is er al actie ondernomen? Wat zijn de ontwikkelingen op de locatie Centrumschool, en de Lange Streeken te Peize? De heer Bossina heeft die vraag ook, over De Westerd. Destijds was er in Peize het Hoefijzeroverleg. Dat ging vrij goed. Nu is er een nieuwe generatie hangjongeren gekomen, die erg vervelend is in het dorp, onder meer in De Westerd. Er staat een jeep, waar wordt gedeald en gedronken. Dit is met name vervelend voor de ouderen, die even verderop wonen. Verder verwijst hij naar de vernielingen in het zwembad, twee weken geleden, die heel veel geld hebben gekost. De daders ervan zijn bekend, een en ander is doorgegeven aan de politie. Dat die ze, alvorens ze er achteraan gaat, eerst op heterdaad wil betrappen, is schandalig. De politie moet er achteraan gaan. Vroeger kwam de waarheid wel boven tafel, maar nu gebeurt dat niet meer. Dit valt heel slecht in Peize. Vorige week is een ruit ingegooid van de Essen, waar kinderen worden opgevangen. Dit is heel bedreigend voor de kinderen, maar ook voor de ouders. Hij verzoekt de burgemeester, met de politie te overleggen om hier iets aan te doen. De heer Koolen heeft een verzoek van dezelfde strekking, betreffende de hangjeugd in Norg. Er is een aantal dingen gebeurd en er is actie ondernomen. Nu komt de Rabobank in het VVV-gebouw. Als het slecht weer wordt, hangen daar jongeren, terwijl de geldautomaat daar komt. Inwoners hebben gevraagd of dit goed zal gaan. Wordt er extra actie ondernomen? Burgemeester Van der Laan antwoordt dat er onderscheid is tussen de rol van de officier van justitie en de rol van de burgemeester. De officier van justitie doet de vervolging en de burgemeester gaat over de openbare orde. Hij gaat niet over de te gebruiken opsporingsmethode. Dat doet de officier van justitie. Hij gaat er niet van uit, dat er extra overlast zal zijn, maar als dat er is, wordt er actie ondernomen. Het punt van De Westerd heeft hij besproken met de districtscommandant en bespreekt hij met de groepscommandant, als die van vakantie terug is. Met wethouder Keizer heeft hij overlegd, of het Hoefijzeroverleg nieuw leven moet worden ingeblazen voor de nieuwe groep jongeren die meer vrijheid neemt, dan wenselijk is. De inzet is erop gericht, de groepen zodanig beheersbaar te maken, dat de overlast tot een minimum wordt teruggebracht. Hij verwijst naar een onlangs in Roden totaal vernield bushokje. Dat is al vaker gebeurd dit jaar, en is heel vervelend. Het heeft wel wat moeite gekost, de politie daarvoor ook te interesseren. Ze moet prioriteiten stellen, maar dit wordt ook meegenomen. Wethouder Kemkers licht toe dat Timmer Bouwgroep, die met de projecten die mevrouw Nijnuis noemde, bezig was, failliet is. Hij weet nu dat de Van Dijk Groep uit Hardenberg het bedrijf heeft overgenomen. Met de directie heeft de gemeente, samen met de huisadvocaat, contact opgenomen. De directie heeft het voornemen om voor de Centrumlocatie de plannen van Timmer op dezelfde wijze uit te voeren. Er is contact gezocht met de kopers om te proberen die aan zich te binden en in het tijdpad van 11
Timmer de woningen te realiseren. Het college heeft opdracht gegeven tot het bouwrijp maken van het terrein. Sinds de overname is nog maar korte tijd verlopen. De Van Dijk Groep heeft zich met name gericht op die projecten, waarvan de kopers bekend waren. Het bedrijf buigt zich binnenkort over alle andere lopende projecten zoals Lange Streeken II, met een positieve grondhouding. Er is ook een gesprek gepland met Woonborg. De grondhouding van de Groep is te doen, wat er met Timmer is afgesproken. Met Timmer waren er al vergevorderde afspraken. Over de koopprijs zijn partijen het nog niet eens geworden. Daarover wordt nog gesproken. De heer Bossina vraagt of bij de Van Dijk Groep ook is gesproken over de vier vrijstaande woningen in de Kerkstraat? Wethouder Kemkers antwoordt dat het college kenbaar heeft gemaakt, dat die naar de gemeente terug zijn gegaan, om zelf uit te geven. De Van Dijk Groep heeft gevraagd, het daarover met de gemeente nog te mogen hebben. De heer Smeenge vraagt aandacht voor de stand van zaken rond het bestemmingsplan buitengebied. Nu die plannen gedigitaliseerd worden, werd gevraagd een meer gedetailleerde wijze van bestemming te kiezen om meer zekerheid te hebben. Als een bedrijf wil uitbreiden, zou het gemakkelijker zijn om de procedure door te komen. Is dat zo, is het zinvol die gedetailleerde wijze nog toe te passen en is het, nu het nieuwe bestemmingsplan onderweg is, überhaupt nog mogelijk? Je komt ook andere regels tegen, rond milieu en ammoniakbeleid. Gemeentebelangen wil op de eerdere weg doorgaan. Wethouder Kemkers verwijst naar de brief van het college. In veel procedures hoor je dat je niet exact weet, wat er gebeurt. Meer gedetailleerd werken geeft meer rechtszekerheid. Die gedetailleerdheid kan ook weer tegen je worden gebruikt. Het is kiezen uit twee kwaden. Het is misschien handig het toch wat gedetailleerder te doen. Voor de argumenten van de heer Smeenge, is hij ook wel gevoelig. Als de raad ook vindt dat de lijn moet worden gevolgd, die de heer Smeenge aangeeft, bekijkt hij dat met de afdeling. Als de raad wel gedetailleerd wil vastleggen, moet daarvoor worden gekozen. De heer Huisman vindt dat het iets is voor de volgende commissievergadering. De voorzitter volgt het voorstel van de heer Brink, het te bespreken in het presidium. De heer Huisman refereert aan een brief van omwonenden van Roderveld IV, gericht aan de raad, met het verzoek niet akkoord te gaan met het uitwerkingsplan. Het is lastig die te beantwoorden. De raad is er toch al mee akkoord gegaan. Er zijn aantijgingen richting de gemeente wat betreft het democratisch gehalte. Hij vraagt zich af of er betrokkenheid van de buurt was bij het vaststellen van het uitwerkingsplan? Zijn er concreet afspraken over gemaakt en kent het college deze brief? Of moet dit ook eerst naar het presidium? De heer Poelstra verzoekt het college, de brief te beantwoorden. De zaken die worden benoemd, horen tot de uitvoering. De heer Huisman stelt voor de brief in het presidium te bespreken, met het antwoord van het college. Wethouder Kemkers kan zich vinden in dat voorstel, met een kanttekening. Er wordt gereageerd in het kader van een procedure. Het is niet te doen, om al die brieven in het presidium te behandelen. Het regent brieven. In dit geval gaat het om één bewoner. In het kader van iedere procedure gaat het college altijd uitvoerig in op wat betrokkenen stellen. De raad kan die informatie krijgen. Als die aanleiding ziet om het daarover nog eens te hebben, is dat conform de lijn tot nu toe. Daar moet niet van worden afgeweken. De voorzitter verwijst naar de afspraak, dat dit soort brieven valt onder de zorg van de griffie. Daar moet aan worden vastgehouden. Het antwoord van het college wordt afgewacht. 11. Sluiting 12
De voorzitter bedankt voor de inbreng en aanwezigheid en sluit de vergadering om 21.50 uur. 13