Verdieping Hoe gaat Nederland met pensioen? Een onderzoek over hoe bewust werknemers zich voorbereiden op hun pensioen op verschillende thema s, waaronder aanpak werkgevers bij langer doorwerken opdracht van. GfK Intomart 2014 33213 Delta Lloyd Pensioenspiegel Januari 2014 1
Inhoud 1.! Inleiding 2.! Behoefte (werknemers) en aanbod (werkgevers) 3.! Onderzoeksverantwoording 2
Inleiding 3
Inleiding Verdiepingsrapport Dit rapport is een verdiepende rapportage van het onderzoek over pensioensbewustzijn van Nederland in opdracht van Delta Lloyd. Dit verdiepende rapport richt zich volledig op de werkgever. De onderwerpen in dit rapport worden behandeld per branche en bedrijfsgrootte. Langer doorwerken Delta Lloyd wil als belangrijke speler in de pensioenmarkt op een inhoudelijke manier een bijdrage leveren aan de pensioendiscussie. Het onderwerp langer doorwerken.is zowel bij werkgevers als beleidsbepalers een onderwerp dat nog volop in beweging is. Het besef dringt langzaam door dat we het werken er op moeten gaan inrichten. Er is behoefte aan goede inhoudelijke input, waarmee de komende jaren de discussie gevoerd kan worden. Uitleg termen in dit rapport Met levensfasebewust personeelsbeleid bedoelen we beleid wat rekening houdt met de levensfase van de werknemer. Seniorenbeleid legt de focus op oudere werknemers en vitaliteitsbeleid is beleid wat zich richt op de gezondheid van de werknemers. Doelstellingen Delta Lloyd onderzoekt in Hoe gaat Nederland met Pensioen hoe bewust werknemers zich voorbereiden op hun pensioen op verschillende thema s. Binnen het thema aanpak werkgevers bij langer doorwerken wordt jaarlijks gemeten welke maatregelen werkgevers treffen om langer doorwerken te ondersteunen. Hoe gaat Nederland met Pensioen? is uitgevoerd onder 1000 werknemers. Het geeft inzicht in het pensioenbewustzijn van werknemers, hoe men aankijkt tegen langer doorwerken en hoe de werkgever daar een rol in speelt. Doelgroep Voor deze monitor is een onderzoek uitgevoerd onder werknemers in loondienst of overheidsdienst. Deze werknemers zijn geselecteerd uit het Online Panel van GfK. Dit Panel telt ruim 110.000 personen en heeft een goede responskwaliteit. Het Panel wordt maandelijks gescreend waarbij gevraagd wordt naar onder meer de werkende status, positie in het huishouden, branche waar men in werkzaam is. Daarmee kan heel nauwkeurig een goede en representatieve steekproef getrokken worden voor de werknemer. 4
Leeswijzer Doelgroepsegmentatie In het rapport is een aantal specifieke doelgroepen opgenomen. Hier volgt de toelichting op de kenmerken van die specifiek doelgroepen. Bewustzijnsprofielen Terecht zekeren Optimisten Terecht onzekeren Pessimisten Pensioenberekening laten maken en denkt voldoende inkomen te hebben bij pensionering. GEEN pensioenberekening laten maken en denkt voldoende inkomen te hebben bij pensionering. Pensioenberekening laten maken en denkt te weinig inkomen te hebben bij pensionering. GEEN pensioenberekening laten maken en denkt te weinig inkomen te hebben bij pensionering. Voorbereid op pensioen Goed voorbereid Minder goed voorbereid Pensioenberekening laten maken en spaart/belegt (voor pensioen). GEEN pensioenberekening laten maken en spaart/belegt NIET (voor pensioen). 5
Conclusies 6
Conclusies Maatregelen werknemers om langer door te werken!werknemers uit de branche vervoer en opslag en financiële instellingen zijn eerder dan werknemers uit andere branches van plan om maatregelen te nemen om langer door te werken na hun 65 ste.!kennisverbreding, bijsparen en in goede gezondheid blijven zijn vaak genoemde maatregelen die werknemers treffen om langer door te kunnen werken.!werknemers uit de informatie en communicatiebranche zullen vaker dan andere werknemers bijscholing in het vakgebied of een andere functie accepteren en staan meer open voor een andere werkgever om langer door te kunnen werken. Voorbereiding door werkgever op langer doorwerken Werknemers uit de bouwnijverheid zijn het meest negatief over de voorbereiding op langer doorwerken door hun werkgever. Werknemers uit financiële instellingen en overheidsdiensten zijn hierover het meest positief. Werknemers geven aan dat hun werkgever maatregelen treft die rekening houden met de leeftijd van de werknemer; lichtere functie bij zwaar werk, begeleiding van jonge collega s en bevordering van mobiliteit. Meer dan de helft van de werknemers weet niet of de werkgever het mogelijk maakt om langer door te werken. Mogelijkheden voor langer doorwerken worden vooral gesignaleerd voor white-collar werk. Opmerkelijk: reorganisaties en economische druk bemoeilijken het voor de werknemer om langer door te werken. Behoefte (werknemer) en aanbod (werkgever) Meeste behoefte aan seniorenbeleid en levensfasebewust personeelsbeleid. In elke branche is een mismatch tussen behoeften (werknemer) en aanbod (werkgever), in de informatie en communicatiebranche is deze mismatch het sterkst. Er zijn geen grote verschillen tussen branches wat betreft de verwachte houding van de werkgever. We zien wel dat met name werknemers uit de bouwnijverheid denken dat hun werkgever positief staat tegenover langer doorwerken. 7
Behoefte (werknemers) en aanbod (werkgevers) 8
Inschatting per branche van voorbereiding over langer doorwerken. Werknemers uit de bouwnijverheid zijn het meest negatief over de voorbereiding op langer doorwerken door hun werkgever. Werknemers uit financiële instellingen en overheidsdiensten zijn hierover het meest positief. Totaal n=1000 Inschatting van voorbereiding door werkgever op langer doorwerken Werknemers van grote bedrijven (42%) weten of vermoeden eerder dan werknemers uit kleine bedrijven (23%) dat hun werkgever zich voorbereidt op langer doorwerken. Goed voorbereide werknemers (43%) vermoeden vaker dat hun werkgever zich voorbereidt op langer doorwerken dan minder goed voorbereide werknemers (23%). D1. Weet u in hoeverre uw werkgever zich nu al voorbereidt op het feit dat werknemers straks langer moeten doorwerken dan de huidige pensioenleeftijd? Basis: n = 1000 9
Werknemers geven aan dat hun werkgever maatregelen treft die rekening houden met de leeftijd van de werknemer; lichtere functie bij zwaar werk, begeleiding van jonge collega s en bevordering van mobiliteit. Rekening houden Zorgen dat mensen die zwaar werk doen in een andere functie terechtkomen. Leeftijdsbewust personeelsbeleid ontwikkelen. met instroom van jonge collega's die ingewerkt kunnen worden door oudere Minder mensen aannemen. Werken aan de mobiliteit van medewerkers. ervaren collega's. Inschatting van voorbereiding door werkgever op langer doorwerken D2. Weet u ook wat uw werkgever op dit moment al doet of voorbereidt om ervoor te zorgen dat werknemers straks langer moeten doorwerken dan de huidige pensioenleeftijd? Basis: n = 1000 10
Hoe het aanbod van de werkgever de behoeften van de werknemers reflecteert per branche Seniorenbeleid Vitaliteitsbeleid Levensfasebewust Personeelsbeleid Actief aanbieden na- en bijscholing Actieve loopbaanplanning Dit is het percentage werknemers dat heeft aangegeven aan deze maatregel behoefte te hebben. -22-7 -21 +17 +28 Behoefte werknemer Aanbod werkgever Dit is het percentage werknemers dat er zeker van in dat deze maatregel wordt aangeboden door de werkgever. -41-44 -53-25 -15 +28 Dit is het verschil tussen de behoefte en het aanbod. Groen geeft de branche aan die het meest voldoet aan de behoefte. -53 Dit is het verschil tussen de behoefte en het aanbod. Rood geeft de branche aan die het minst voldoet aan de behoefte, de grootste mismatch. D3. In hoeverre weet u of uw werkgever de volgende zaken heeft georganiseerd? D4. Aan welke vormen van ondersteuning door uw werkgever heeft u behoeften als het gaat om langer doorwerken? Basis: n = 1000 11
Meeste behoefte aan seniorenbeleid en levensfasebewust personeelsbeleid. In elke branche is een mismatch tussen behoeften (werknemer) en aanbod (werkgever), in de informatie en communicatiebranche is deze mismatch het sterkst. Mismatch aanbod en behoefte per branche Behoefte!Er is evenveel behoefte aan actieve loopbaanplanning en actief aanbod van na- of bijscholing binnen kleine, middelgrote en grote bedrijven.!binnen kleine bedrijven is minder behoefte aan levensfasebewust personeelsbeleid.!binnen grote bedrijven is meer behoefte aan vitaliteitsbeleid en seniorenbeleid dan in middelgrote en kleine bedrijven.!goed voorbereide werknemers hebben meer behoefte aan vitaliteitsbeleid, levensfasebewust personeelsbeleid en seniorenbeleid, terwijl minder goed voorbereide werknemers juist meer behoefte hebben aan actief aanbod van na- of bijscholing. Aanbod!Van alle genoemde maatregelen is het minste aanbod binnen de kleine bedrijven.!werknemers uit grote bedrijven zijn er het meest zeker van de de genoemde maatregelen door hun werkgever worden aangeboden.!goed voorbereiden zijn er vaker van overtuigd dat de genoemde maatregelen worden aangeboden door de werkgever. D3. In hoeverre weet u of uw werkgever de volgende zaken heeft georganiseerd? D4. Aan welke vormen van ondersteuning door uw werkgever heeft u behoeften als het gaat om langer doorwerken? Basis: n = 1000 12
Er zijn geen grote verschillen tussen branches wat betreft de verwachte houding van de werkgever. We zien wel dat met name werknemers uit de bouwnijverheid denken dat hun werkgever positief staat tegenover langer doorwerken. Totaal n=1000 Verwachte houding van werkgever t.a.v. langer doorwerken Werknemers die goed op hun pensioen hebben voorbereid (29%) staan positiever tegenover langer doorwerken dan minder goed voorbereide werknemers (20%). D5. Hoe denkt u dat uw huidige werkgever staat tegenover het langer doorwerken van werknemers dan de huidige pensioenleeftijd? Basis: n = 1000 13
Meer dan de helft van de werknemers weet niet of de werkgever het mogelijk maakt om langer door te werken. Totaal n=1000 Mogelijk maken langer doorwerken door werkgever Werknemers die goed op hun pensioen hebben voorbereid zeggen vaker dan minder goed voorbereiden dat hun werkgever het goed mogelijk maakt om langer door te werken. D6. Maakt uw huidige werkgever het u goed mogelijk om langer door te werken dan de huidige pensioenleeftijd? Basis: n = 1000 14
Onderzoeksverantwoording 15
Onderzoeksverantwoording Methode Veldwerkperiode Doelgroep & steekproef Rapportage Certificering Het onderzoek is online uitgevoerd op het Online Panel van Intomart GfK. Respondenten uit het Panel ontvingen via een e-mail een uitnodiging met daarin een link naar de online vragenlijst. Het veldwerk voor dit onderzoek werd uitgevoerd in de periode 14 t/m 25 oktober 2013. De gemiddelde invulduur van de vragenlijst bedroeg ca. 13 minuten. De doelgroep voor dit onderzoek bestaat uit Nederlandse werknemers. Door middel van screeningsvragen is een steekproef getrokken uit het Online Panel. De geselecteerde respondenten hebben in eerder onderzoek aangegeven in loondienst of overheidsdienst werkzaam te zijn. In totaal hebben n=1000 werknemers de vragenlijst volledig ingevuld. De resultaten zijn gewogen naar leeftijd en opleiding, zodat de verhouding representatief is voor de Nederlandse werknemer. Naast deze PowerPoint-rapportage zijn er eveneens uitgebreide tabellenboeken beschikbaar met uitsplitsingen van de resultaten naar relevante achtergrondkenmerken en typeringen. Het onderzoek is uitgevoerd in overeenstemming met het kwaliteitssysteem van Intomart GfK dat is gecertificeerd volgens de normen van NEN-EN-ISO 9001, ISO 20252 en ISO 26362. Intomart GfK onderschrijft de gedragsregels van E.S.O.M.A.R. (European Society for Opinion and Market Research) en is lid van de brancheorganisatie MOA (zie http://www.moaweb.nl). Het is toegestaan de uitkomsten van onderzoek extern te publiceren. Wel dient in dat geval bij de onderzoeksresultaten als bron "Intomart GfK januari 2014" te worden vermeld. Exclusiviteit van verzamelde gegevens is gebaseerd op de Gedragscode van de MOA, art. 9 (zie http://www.moaweb.nl). 16