Afvalmonitor 2017 Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, Nijmegen en Wijchen 18 juli 2018
Inhoudsopgave BESTUURLIJKE SAMENVATTING... 3 1. INLEIDING... 7 1.1 AFVALMONITORING GEMEENTEN... 7 1.2 SYSTEMATIEK EN NAUWKEURIGHEID... 7 2. REGIONALE ONTWIKKELINGEN... 8 2.1 TOTAAL HUISHOUDELIJK AFVAL... 8 2.2 FIJN HUISHOUDELIJK AFVAL... 9 2.3 GROF HUISHOUDELIJK AFVAL... 12 2.4 TOTAAL HUISHOUDELIJK AFVAL EN AFVALSCHEIDING... 15 2.5 SAMENSTELLING FIJN RESTAFVAL EN GESCHEIDEN INZAMELEN... 18 2.6 VOLUME FIJN RESTAFVAL EN SOORTELIJK GEWICHT COMPONENTEN... 28 2.7 FINANCIËLE SITUATIE... 30 BIJLAGE 1: VANG BESTUURSAKKOORD... 33 BIJLAGE 2: NASORTERING EN NUTTIG HERGEBRUIK BODEMASSEN... 34 BIJLAGE 3: INGEZAMELDE HOEVEELHEDEN... 35 BIJLAGE 4: RESULTATEN NASORTERING GROF RESTAFVAL EN BOUW- EN SLOOPAFVAL... 37 BIJLAGE 5: SAMENSTELLING FIJN HUISHOUDELIJK RESTAFVAL 2015-2017 (KG/INW)... 38 BIJLAGE 6: SOORTELIJK GEWICHT EN VOLUME... 39 2
Bestuurlijke samenvatting Inleiding Elk jaar rapporteren de Dar-gemeenten 1 de ingezamelde hoeveelheden huishoudelijke afvalstoffen aan het CBS. Ook worden in opdracht van Dar sorteeranalyses van het fijn huishoudelijk uitgevoerd, zodat gemeenten kunnen zien in welke mate afvalscheiding nog verbeterd kan worden. Met deze informatie is in voorliggend rapport de ontwikkeling van de ingezamelde hoeveelheden huishoudelijk afval in de regio beschreven (2004-2017). Totaal huishoudelijk afval Vóór 2012 was de ingezamelde hoeveelheid huishoudelijk afval in de regio vrij stabiel en schommelde rond de 140 kiloton. In de periode 2011 tot 2014 was er sprake van een duidelijk dalende trend: de totale hoeveelheid daalde tot ongeveer 129 kiloton in 2014. De economische recessie lag daar vermoedelijk aan ten grondslag. Van 2014 tot 2016 lag de ingezamelde hoeveelheid afval vrij stabiel rond de 129 kiloton. In 2017 is de hoeveelheid ingezameld huishoudelijk afval weer licht gestegen naar ruim 133 kiloton. Deze stijging wordt met name veroorzaakt door een grotere hoeveelheid ingezameld grof huishoudelijk afval (vermoedelijke oorzaak: economische groei, meer consumptie). Ook de hoeveelheid gescheiden fijn huishoudelijk afval neemt toe, maar de totale hoeveelheid fijn huishoudelijk afval neemt niet toe. Er wordt alleen meer fijn huishoudelijk afval gescheiden ingezameld. De verschillen tussen gemeenten in de totale hoeveelheid ingezameld afval zijn aanzienlijk: van 383 kg per inwoner in Nijmegen tot 509 kg per inwoner in Berg en Dal. De verschillen tussen de gemeenten worden onder andere veroorzaakt door grote verschillen in de hoeveelheid ingezameld, gft-afval en grof afval per inwoner. De samenstelling van het ingezamelde huishoudelijk afval blijft langzaam veranderen. Er wordt steeds meer gescheiden huishoudelijk afval ingezameld en minder huishoudelijk. Van de ruim 133 kiloton huishoudelijk afval die in de regio vrijkomt, wordt ruim 100 kiloton gescheiden ingezameld. Daarmee is het totale scheidingspercentage voor het totaal ingezamelde huishoudelijk afval in 2017 gestegen van 73% naar 75% (exclusief nasortering van het grof afval en bouw- en sloopafval). 3
ton 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 totaal gescheiden grof huishoudelijk afval totaal grof huishoudelijk totaal gescheiden fijn huishoudelijk afval totaal fijn huishoudelijk Fijn huishoudelijk Het ingezamelde fijn huishoudelijk per inwoner liet in de regio tussen 2007 en 2013 nauwelijks afname zien. Vanaf 2015 is wel een duidelijke afname zichtbaar. In 2017 is 9 kg per inwoner minder ingezameld dan in 2016. In bijna alle gemeenten is de hoeveelheid ingezameld fijn huishoudelijk dit jaar gedaald. Alleen in Heumen is de ingezamelde hoeveelheid fijn huishoudelijk minimaal gestegen en in Nijmegen is de hoeveelheid de hoeveelheid ingezameld fijn huishoudelijk ongeveer gelijk gebleven. De regionale daling valt hoofdzakelijk te verklaren door het gevoerde gemeentelijke afvalbeleid (bijv. introductie papiercontainers, omgekeerd inzamelen) en regionale afvalbeleid (bijv. inzameling matrassen) en met name de invoering van Plastic+ met drankenkartons en blik. Gescheiden fijn huishoudelijk afval Voor de te scheiden afvalstromen geldt in de regio: - De totale hoeveelheid gescheiden ingezameld huishoudelijk afval is ten opzichte van 2016 met 2% toegenomen; - Het scheidingspercentage van fijn huishoudelijk afval is gestegen van 73% naar 75% (excl nasortering); - De ingezamelde hoeveelheid gft-afval is stabiel (124 kg per inwoner); - De inzameling van Plastic+ laat 14% stijging zien van 28 naar 32 kg per inwoner; - De inzameling van oud papier is minimaal gestegen terwijl hij vorig jaar minimaal gedaald was. Grof huishoudelijk afval In de regio als geheel ligt het scheidingspercentage van grof huishoudelijk afval 1% hoger dan het gemiddelde in Nederland. In alle regiogemeenten, behalve in Druten en Nijmegen, ligt het scheidingspercentage van grof huishoudelijk afval hoger dan het landelijk gemiddelde. De hoeveelheid grof huishoudelijk afval maakt 24% uit van de totale hoeveelheid huishoudelijk afval. Dat is een stijging van 3% ten opzichte van 2016. Het aandeel grof afval dat inwoners in de regio aan huis hebben laten ophalen is klein, maximaal 2,5%. Er wordt in Berg en Dal en Wijchen meer grof huishoudelijk afval ingezameld dan in de andere regiogemeenten. 4
totaal totaal incl nasortering doel 2020 totaal totaal incl nasortering doel 2020 Afvalscheiding De gemeenten in de regio hebben in november 2016 het VANG bestuursakkoord getekend en committeren zich daarmee aan de inzet die nodig is voor de VANG doelstellingen; 2020 scheidingspercentage 75% en 100 kg en 2025 scheidingspercentage 100% en 30 kg. Bij het bepalen van de scheidingsresultaten wordt de nasortering van grof huishoudelijk afval (incl. bouw en sloop afval) en metaal uit fijn huishoudelijk meegenomen. De gestelde scheidingsdoelstellingen voor 2020 zijn regionaal wel in zicht, maar nog niet bereikt. De gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Druten en Heumen voldoen reeds aan de VANG doelstellingen die gesteld zijn voor 2020. In Nijmegen en Wijchen wordt nog relatief veel herbruikbaar afval als verbrand. Wijchen voldoet wel aan het scheidingspercentage van minimaal 75%, Nijmegen voldoet hier met een scheidingspercentage van 73% nog net niet aan. Nijmegen is met een hoogbouwpercentage van 45% niet vergelijkbaar met onze andere regiogemeenten. In vergelijking met gemeenten uit dezelfde hoogbouwklasse heeft Nijmegen een relatief hoog scheidingspercentage en weinig. Onderstaande tabel bevat de belangrijkste inzamelprestaties. De regionale inzamelgegevens zijn afgezet tegen de doelen voor en afvalscheiding in 2020 en het gemiddelde van heel Nederland. 2017 hh totaal (fijn+grof) (kg/inw) % afvalscheiding ingezameld (fijn) huishoudelijk afval (kg/inw) Gemeente Fijn hh gft papier Plastic+ Berg en Dal 73 63 100 86% 88% 75% 57 184 75 33 Beuningen 61 53 100 87% 88% 75% 44 163 76 44 Druten 47 42 100 88% 90% 75% 39 199 65 45 Heumen 76 64 100 84% 87% 75% 57 194 69 26 Nijmegen 119 104 100 69% 73% 75% 91 89 51 29 Wijchen 143 129 100 72% 75% 75% 121 136 63 29 Regio 106 93 100 75% 78% 75% 82 124 59 32 landelijk (2016) 222 nb nvt 55% nb nvt 190 82 50 13 *Gemeente voldoet aan VANG doelstelling 2020 Samenstelling fijn huishoudelijk Elk jaar wordt in alle gemeenten een sorteeranalyse uitgevoerd. Bij een sorteeranalyse wordt de samenstelling van het fijn in procenten bepaald. Voor alle regiogemeenten geldt dat het ingezamelde fijn nog voor meer dan de helft uit herbruikbaar afval bestaat. Vooral gft-afval (en daarbinnen vooral de etensresten) wordt nog met het fijn huishoudelijk weggegooid. Andere afvalstromen zitten in kleinere hoeveelheden in het fijn 5
huishoudelijk. Uit de samenstelling van het fijn huishoudelijk blijkt dat er nog veel herbruikbaar afval als wordt verbrand. Afvalstoffenheffing Vanaf 2017 zamelen alle regiogemeenten in met diftar. Binnen de diftar-systematiek worden door gemeenten drie verschillende inzamelmiddelen gebruikt: de dure afvalzak, volume/frequentie per mini container en betaling per inworp bij ondergrondse containers. Ten opzichte van 2016 is de afvalstoffenheffing in de regiogemeenten gelijk gebleven of licht gestegen. Alleen in Nijmegen is het vastrecht gedaald conform het collegebeleid en wordt er sinds 2017 geen vastrecht meer in rekening gebracht bij inwoners. Ten opzichte van het landelijk gemiddelde kennen alle regiogemeenten een relatief lage afvalstoffenheffing. 6
1. Inleiding 1.1 Afvalmonitoring gemeenten Elk jaar rapporteren de Dar-gemeenten de ingezamelde hoeveelheden huishoudelijke afvalstoffen aan het CBS. Ook worden in opdracht van Dar sorteeranalyses van het huishoudelijk uitgevoerd. Met deze informatie is in voorliggend rapport de ontwikkeling van de ingezamelde hoeveelheden huishoudelijk afval in de regio beschreven. Leeswijzer Hoofdstuk 2 gaat achtereenvolgens in op de regionale gegevens over: - het totaal aan huishoudelijk afval; - verschillen bij het inzamelen tussen gemeenten - fijn huishoudelijk afval; - grof huishoudelijk afval; - VANG doelstellingen, totaal huishoudelijk afval en scheidingspercentages; - de samenstelling van het fijn huishoudelijk in vergelijking met gescheiden inzamelen; - volume en soortelijk gewicht van het fijn huishoudelijk ; - de financiële situatie. In bijlage 1 is het VANG bestuursakkoord opgenomen en bijlage 2 laat zien hoeveel huishoudelijk er gerecycled wordt door nasortering en hoeveel huishoudelijk er nuttig toegepast wordt als bodemas. van het afval. Bijlage 3 bevat o.a. tabellen met de ingezamelde hoeveelheden huishoudelijk afval in de regio. In bijlage 4 zijn de nasorteringsresultaten van het grof huishoudelijk verwerkt. Bijlage 5 bevat de samenstelling van het fijn huishoudelijk over de afgelopen drie jaar. Bijlage 6 bevat tabellen met het soortelijk gewicht van fijn in de regio. 1.2 Systematiek en nauwkeurigheid De gebruikte systematiek sluit aan op de monitoringmethode van het CBS en Rijkswaterstaat. Het CBS vraagt elk jaar alle gemeenten naar de ingezamelde hoeveelheden huishoudelijke afvalstoffen. De daarbij gebruikte indelingen en definities zijn hier ook toegepast. De ingezamelde hoeveelheden worden doorgaans nauwkeurig geregistreerd als onderdeel van de financiële administratie. Er ontstaan soms registratiefouten, bijvoorbeeld door vermenging met bedrijfsafval (, papier, glas), onvolledige registratie (textiel) of samenvoegen van afval van verschillende gemeenten op gezamenlijke milieustraten (apparaten, grof afval). De samenstelling van het fijn huishoudelijk is onderzocht met sorteeranalyses. De analyses zijn uitgevoerd door Eureco. De methode hiervoor is beschreven door Rijkswaterstaat, voorheen Agentschap NL. Bij de sorteeranalyse wordt een (beperkte) steekproef onderzocht. De nauwkeurigheid van de samenstelling is daardoor in de praktijk minder goed dan van de ingezamelde hoeveelheden. De trend over een aantal jaren geeft echter voldoende betrouwbaarheid om conclusies te mogen trekken. In de rapportage is gerekend met het aantal inwoners per 01-01-2017 dat geregistreerd is door CBS 2. 2 M.u.v. het inwoneraantal in de gemeente Nijmegen, dat uit de eigen administratie van de gemeente komt. 7
2. Regionale ontwikkelingen 2.1 Totaal huishoudelijk afval Een overzicht van het totaal aan ingezamelde huishoudelijke afvalstoffen in de regio in de afgelopen jaren is te vinden in Figuur 1. Deze is ingedeeld naar huishoudelijk (ongescheiden), grof huishoudelijk (ongescheiden), gescheiden huishoudelijk afval en gescheiden grof huishoudelijk afval. Figuur 1: Totaal ingezameld huishoudelijk afval regio Nijmegen ton 160.000 140.000 120.000 100.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 totaal gescheiden grof huishoudelijk afval totaal grof huishoudelijk totaal gescheiden fijn huishoudelijk afval totaal fijn huishoudelijk Vóór 2012 was de ingezamelde hoeveelheid afval in de regio vrij stabiel en schommelde rond de 140 kiloton. Vanaf 2011 is sprake van een duidelijk dalende trend: de totale hoeveelheid daalde tot 129 kiloton in 2014, waarschijnlijk door de economische recessie waarin met name de ingezamelde hoeveelheid huishoudelijk en grof afval afnamen. Van 2014 tot 2016 lag de ingezamelde hoeveelheid afval vrij stabiel rond de 129 kiloton. In 2017 is de hoeveelheid ingezameld huishoudelijk afval weer licht gestegen naar ruim 133 kiloton. Deze stijging wordt met name veroorzaakt door een grotere hoeveelheid ingezameld grof huishoudelijk afval. Een verklaring voor de toename van het ingezamelde grof huishoudelijk afval kan zijn dat de economische situatie is verbetert en er daardoor weer meer woningen verbouwd worden en nieuwe inboedel wordt aangeschaft. Ook de hoeveelheid gescheiden fijn huishoudelijk afval neemt toe, maar de hoeveelheid fijn huishoudelijk afval neemt niet toe. Er wordt alleen meer fijn huishoudelijk afval gescheiden ingezameld. Van de ruim 133 kiloton huishoudelijk afval die in de regio vrijkomt, wordt ruim 100 kiloton gescheiden ingezameld. Daarmee is het totale scheidingspercentage voor fijn huishoudelijk afval en grof huishoudelijk afval in 2017 gestegen van 73% naar 75% (exclusief nasortering). De totale inzamelcijfers en scheidingspercentages zijn te vinden in Bijlage 3. 8
2.2 Fijn huishoudelijk afval Fijn huishoudelijk (fijn ) Het ingezamelde fijn in de regio laat al sinds 2004 een afname zien. De ingezamelde hoeveelheid fijn is in de periode 2004 2017 afgenomen met 42%. In 2017 is de ingezamelde hoeveelheid fijn met 6% afgenomen ten opzichte van 2016. De gesignaleerde daling valt voor een deel te verklaren door de economische recessie (in steeds mindere mate) en maatschappelijke ontwikkelingen (digitalisering), maar is met name de laatste jaren het resultaat van het gevoerde regionale afvalbeleid. Zo hebben de invoering van kunststofinzameling (2009; sinds juni 2015 Plastic+), de invoering van diftar (Wijchen in 2013), het afschaffen van tariefsheffing voor lediging van gft-containers (Beuningen in 2013), de invoering van omgekeerd inzamelen (Druten; oktober 2016 en Beuningen; januari 2017) en de invoering van de tariefzak in plaats van de minicontainer (Ubbergse deel Berg en Dal; januari 2017) een positief effect op de daling van de hoeveelheid fijn. Plastic+ In 2009 is de gescheiden inzameling van kunststof verpakkingsmateriaal ingevoerd. Sindsdien stijgt de ingezamelde hoeveelheid kunststof in de regio jaarlijks. In 2015 en 2016 is de stijging extra groot, omdat de scheidingsregel naar Plastic+ per 1 juni 2015 is uitgebreid met drankenkartons en metalen. Ook in 2017 is de hoeveelheid ingezameld Plastic+ nog fors gestegen, maar ten opzichte van 2015 en 2016 zwakt de stijgende trend iets af. De stijging in 2017 is deels te verklaren door de beleidswijzigingen en de daarmee gepaarde daling van het ingezamelde fijn huishoudelijk in Beuningen, Berg en Dal en Druten. Gft-afval De totale ingezamelde hoeveelheid gft-afval was in de periode van 2004 tot 2010 stabiel en neemt sinds 2011 elk jaar (licht) toe. Oud Papier en Karton (oud papier) De totale ingezamelde hoeveelheid oud papier is vanaf 2004 redelijk constant gebleven rond de 20.000 ton. In de periode 2004 tot 2008 steeg de ingezamelde hoeveelheid oud papier tot ruim 22.000 ton, waarna de hoeveelheid ingezameld oud papier weer langzaam afnam naar ruim 18.000 ton in 2017. Figuur 2: Totaal ingezameld fijn huishoudelijk afval regio Nijmegen (ton) 2010-2017 50.000 40.000 30.000 20.000 GFT-afval Restafval Kunststof OPK 10.000 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 9
Bij het vergelijken van de hoeveelheden ingezameld fijn huishoudelijk afval van 2017 met 2016 valt het volgende op: - De hoeveelheid ingezameld fijn per inwoner in Berg en Dal en Beuningen is ten opzichte van 2016 fors gedaald. In Druten, en Wijchen is de hoeveelheid ingezameld fijn ook gedaald, maar was de daling minder groot. In Heumen en Nijmegen is de ingezamelde hoeveelheid fijn redelijk constant gebleven; Figuur 3: Ingezameld fijn huishoudelijk regio Nijmegen (kg/inw) van 2013-2017 250 200 150 100 50 Berg en Dal Beuningen Druten Heumen Nijmegen Wijchen 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 - De totale hoeveelheid gescheiden ingezameld fijn huishoudelijk afval in de regio is licht toegenomen. De grootste stijging was in Beuningen (29 kg/inw). In de gemeente Heumen en Nijmegen is de hoeveelheid gescheiden ingezameld fijn huishoudelijk afval per inwoner ligt gedaald ten opzichte van 2016; Figuur 4: Ingezameld fijn huishoudelijk gescheiden- en regio Nijmegen (kg/inw) 2016 en 2017. 350 300 250 200 150 100 50 fijn hh gescheiden 2016 fijn hh gescheiden 2017 fijn hh 2016 fijn hh 2017 0 10
- Het regionale scheidingspercentage van het ingezameld fijn huishoudelijk afval is gestegen van 73% in 2016 naar 75% in 2017; - De totale ingezamelde hoeveelheid gft-afval in de regio neemt licht toe, maar de ingezamelde hoeveelheid per inwoner blijft stabiel ( 124 kg per inwoner); - De inzameling van Plastic+ in de regio (sinds juni 2015, daarvoor alleen kunststof verpakkingen) laat een stijging zien van 4 kg per inwoner ten opzichte van 6 kg per inwoner in 2016. - De totale hoeveelheid ingezameld oud papier in de regio is in 2017 iets toegenomen, terwijl deze in 2016 juist iets gedaald was. Deze toename is met name het resultaat van de stijging in Berg en Dal (2,5 kg/inw) en Druten (0,9 kg/inw). - De ingezamelde hoeveelheden glas(24 kg/inw), textiel (6 kg/inw) en KCA (1 kg/inw) in de regio zijn gelijk gebleven ten opzichte van 2016. 2.2.1 Verschillen tussen gemeenten Bijlage 3 bevat de totale ingezamelde afvalhoeveelheden in de regio. In onderstaande tabel zijn de inzamelgegevens van het fijn huishoudelijk afval samengevat. Tabel 1: Ingezamelde hoeveelheden fijn huishoudelijke afvalstoffen in 2017 (kg/inw) hha gescheiden gemeente 2017 2016 gft papier Plastic+ glas textiel KCA totaal hha % gescheiden hha Berg en Dal 57 89 184 75 33 28 7,7 1,8 329 386 85% Beuningen 44 90 163 76 44 28 9,2 2,0 322 367 88% Druten 39 49 199 65 45 26 7,6 1,3 345 384 90% Heumen 57 55 194 69 26 30 6,3 1,2 326 383 85% Nijmegen 91 92 89 51 29 23 4,8 1,0 198 289 69% Wijchen 121 127 136 63 29 21 5,8 1,3 257 377 68% Regio 2017 82-124 59 32 24 5,9 1,3 246 329 74% Regio 2016-91 124 57 28 24 5,7 1,1 244 335 72% Landelijk 2016 nb 190 82 50 13 20 4,4 1,2 173 362 48% De verschillen in hoeveelheden ingezameld glas, textiel en KCA tussen de gemeenten in de regio zijn relatief klein. De verschillen in hoeveelheid ingezameld fijn, gft-afval, plastic+ en oud papier en karton zijn aanzienlijk. De verschillen tussen gemeenten zijn grotendeels te verklaren door de verschillen in inzamelbeleid. Een andere belangrijke factor is het aandeel hoogbouw in een gemeente. Alle regiogemeenten zamelen in met diftar. Berg en Dal, Heumen en Nijmegen zamelen fijn in met de dure zak, iin Beuningen en Druten wordt fijn omgekeerd ingezameld, in Wijchen wordt fijn met mini-containers ingezameld. De ingezamelde hoeveelheden fijn huishoudelijk afval in de Nijmegen en Wijchen wijken af van de ingezamelde hoeveelheden in andere gemeenten. Dit is onder andere te verklaren door de stedelijkheidsklasse (hoge aandeel hoogbouwwoningen) en het inzamelbeleid. In Nijmegen is de ingezamelde hoeveelheid fijn per inwoner relatief hoog, terwijl de hoeveelheden gescheiden ingezameld afval relatief laag zijn en de totale hoeveelheid ingezameld fijn huishoudelijk afval per inwoner ook. 11
In Wijchen wordt meer fijn ingezameld dan in Nijmegen, maar zijn de hoeveelheden gescheiden ingezameld fijn huishoudelijk afval ook hoger dan in Nijmegen. Dit wordt met name veroorzaakt het door het inzamelmiddel, de minicontainer voor. Deze maakt het relatief makkelijk voor inwoners om te recyclen stromen als weg te doen. In Wijchen zijn hoeveelheden gescheiden ingezameld fijn huishoudelijk afval overigens wel hoger dan in Nijmegen. Het scheidingspercentage van ingezameld fijn huishoudelijk afval in de gemeente Nijmegen en Wijchen ligt net onder de 70% en is daarmee een stuk lager dan in de andere regiogemeenten. In Berg en Dal, Druten en Beuningen is de hoeveelheid ingezameld fijn in 2017 fors omlaag gegaan ten opzichte van 2016 en is er meer Gft-afval, oud papier en Plastic+ ingezameld. Een logische verklaring hiervoor is dat dit bij alle drie de gemeenten het resultaat is van wijzigingen in het inzamelbeleid. 2.3 Grof huishoudelijk afval Grof huishoudelijk afval is volgens de definitie van het CBS: afval dat te groot of te zwaar is om met het fijn huishoudelijk afval aangeboden te worden. De Wet milieubeheer bepaalt dat gemeenten grof huishoudelijk afval aan huis moeten ophalen en een voorziening moeten hebben waar bewoners grof huishoudelijk afval kunnen afgeven. De totale hoeveelheid grof afval in de regio maakt 24% uit van de totale hoeveelheid huishoudelijk afval in de regio. Het aandeel grof afval (zowel gebracht als gehaald) op de totale hoeveelheid huishoudelijk afval verschilt per gemeente; van 26% in Berg en Dal en Wijchen, tot 7% in Druten. Vanuit Druten wordt naar verwachting veel puin en bouw- en sloopafval naar commerciële bedrijven in gemeente West Maas en Waal gebracht. Eind 2013 is de nieuwe milieustraat in Bijsterhuizen in gebruik genomen voor de gemeenten Wijchen en Nijmegen. Eind 2014 ging de vernieuwde milieustraat aan de Kanaalstraat in Nijmegen open. In 2015 waren beide milieustraten dus volledig operationeel. Sinds 2015 maken ook de inwoners van Beuningen gebruik van beide milieustraten. Aansluitend zijn sinds juni 2015 de milieustraten in Groesbeek en Millingen aan de Rijn geopend voor alle inwoners van de gemeente Berg en Dal. Sinds begin 2017 kunnen inwoners van de gemeente Heumen naast de milieustraat in Malden ook gebruik maken van de andere milieustraten in de regiogemeenten. De gemeente Nijmegen is ook aangesloten op alle regionale milieustraten. Tabel 2 bevat de ingezamelde hoeveelheden gescheiden grof huishoudelijk afval en grof huishoudelijk (grof ). Het grof is de optelsom van grof (huishoudelijk) en verbouwings dat aan huis is opgehaald en naar de milieustraat gebracht is. Het grof huishoudelijk gescheiden afval (grof gescheiden afval) is de optelsom van ingezamelde hoeveelheden apparaten, grof tuinafval, bruikbaar huisraad, vloerbedekking, vlakglas, metalen, A- en B-hout, C-hout, puin, dakbedekking, asbesthoudend afval, autobanden, schone grond en overig (zoals frituurvet, gips, matrassen, etc.). 12
Tabel 2: Totaal grof huishoudelijk afval (kg/inw) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2017 2017 2017 totaal totaal totaal totaal totaal totaal totaal totaal % grof grof gescheiden gescheiden gemeente Berg en Dal 29 59 54 45 45 69 106 135 88% 16 118 Beuningen 82 70 86 69 58 67 78 92 81% 17 74 Druten 39 37 42 24 25 26 30 28 71% 8 20 Heumen 47 62 63 67 63 52 55 102 82% 19 83 Nijmegen 155 140 132 122 98 85 89 98 71% 29 69 Wijchen 70 83 86 86 106 117 119 132 83% 22 110 regio 109 106 109 95 83 81 89 102 76% 24 78 landelijk 131 120 124 124 124 124 131 131 75% 33 98 2010 2011 2013 2013 2014 2014 2016 2016 2016 2016 2016 In Berg en Dal en Wijchen ligt het aanbod grof huishoudelijk afval in 2017 hoger dan het landelijk gemiddelde in 2016. In de andere regiogemeenten ligt het aanbod lager. In Druten en Nijmegen ligt het scheidingspercentage iets onder het landelijk gemiddelde. In alle andere regiogemeenten ligt het scheidingspercentage hoger. Voor Druten zou een mogelijke verklaring kunnen zijn dat een deel van het grof huishoudelijk afval door commerciële partijen wordt ingezameld, (o.a. het grof tuinafval dat tijdens de snoeidagen ook bij Klok wordt ingezameld). Voor Nijmegen zou een mogelijke verklaring kunnen zijn dat bewoners hun grof huishoudelijk afval 2 keer per jaar gratis kunnen laten ophalen door Dar en dat het opgehaalde grof huishoudelijk afval wel enigszins gescheiden wordt, maar niet zo goed als het grof huishoudelijk afval dat op de milieustraat wordt ingezameld. Het regiogemiddelde voor grof huishoudelijk afval is dit jaar gestegen van 89 kg naar 102 kg per inwoner. In de periode 2012-2015 daalde het regiogemiddelde jaarlijks. Vanaf 2016 neemt het regiogemiddelde weer jaarlijks toe. Kijken we naar de afzonderlijke gemeenten, dan zien we dat het aanbod in Berg en Dal, Beuningen, Heumen, Nijmegen en Wijchen net als in voorgaand jaar gestegen is. In Heumen is het aanbod dit jaar fors gestegen. Dit komt onder andere omdat inwoners van de gemeente Heumen nu ook gebruik mogen maken van de milieustraten in de andere regiogemeenten. Een andere oorzaak voor de stijging in Heumen is de hoeveelheid ingezameld grof tuinafval die is gestegen van 151 ton in 2016 naar 547 ton in 2017. Dit is met name het resultaat van een wijziging in de registratie. Het aanbod grof huishoudelijk afval in Druten is licht gedaald 3. Vanuit Nijmegen was het aanbod grof huishoudelijk afval de afgelopen jaren aan het dalen, maar is het aanbod sinds 2016 weer aan het stijgen. Het aanbod van Nijmegen ligt dit jaar net als in 2016 wel onder het regionaal gemiddelde. 3 De hoeveelheden grof tuinafval die zijn ingezameld bij Klok tijdens de grof tuinafval inzameldagen in Druten in voor- en najaar zijn net als in de voorgaande jaren niet in afvalmonitor opgenomen, omdat de gewichten hiervan niet geregistreerd zijn. 13
Figuur 5: Grof huishoudelijk afval (kg/inw) 180 160 140 120 100 Berg en Dal Beuningen Druten 80 60 40 20 Heumen Nijmegen Wijchen 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 regio Het aanbod vanuit Berg en Dal en Wijchen ligt hoger dan het aanbod van de andere regiogemeenten. De meest voor de hand liggende verklaring voor Wijchen is dat deze gemeente een gratis quotum kent. De kosten voor deze gratis acceptatie zijn in de afvalstoffenheffing verwerkt. In Nijmegen geldt ook een gratis quotum, maar sinds 2014 ligt het aanbod vanuit Nijmegen dichtbij het gemiddelde aanbod vanuit de andere regiogemeenten. Het stijgende aanbod van grof huishoudelijk afval in Berg en Dal is voornamelijk het resultaat van de opening van de milieustraten in 2015. Nasortering Het grof en het bouw- en sloopafval van de milieustraten wordt nagescheiden door respectievelijk Baetsen en Putman. In 2017 was het recyclingspercentage van het grof 38%. Het recyclingspercentage van het bouw- en sloopafval was in 2017 71%. Bijlage 3 bevat een overzicht van de nasortering van het grof en het bouw- en sloopafval. Halen en brengen grof huishoudelijk afval Het brengen van grof huishoudelijk afval door inwoners kent voordelen ten opzichte van ophalen aan huis: er kan dan meer afval worden gescheiden, het bespaart inzamelkosten en het verwerken van gescheiden afval is goedkoper dan van. Het aandeel grof huishoudelijk afval dat inwoners in de regio aan huis hebben laten ophalen is klein, maximaal 2,5%. Inwoners brachten hun grof afval voornamelijk naar de milieustraat. 14
Totaal afval Totaal rest (fijn+grof) Scheidingspercentage Nasortering Baetsen (grof huishoudelijk afval) Nasortering Putman (BSA) Hoeveelheid metaal in fijn hh rest afval Totaal rest (fijn+grof) Schedingspercentage Totaal rest 2020 Scheidingspercentage 2020 Totaal rest 2025 Scheidingspercentage 2025 2.4 Totaal huishoudelijk afval en afvalscheiding 2.4.1 VANG bestuursakkoord In het publiek kader Huishoudelijk Afval 2025 zijn afspraken gemaakt tussen het Ministerie van Infrastructuur en Milieu (IenM), de vereniging van Nederlandse gemeenten (VNG) en de Koninklijke Vereniging voor afval en reinigingsmanagement (NVRD) om de hoeveelheid huishoudelijk voor 2020 te verminderen naar gemiddeld maximaal 100 kg per inwoner per jaar en een scheidingspercentage van huishoudelijk afval van minimaal 75%. Deze doelstellingen zijn verwerkt in het VANG bestuursakkoord. Voor het bereiken van de VANG doelstelling zullen het Ministerie van IenM en Rijkswaterstaat zich inspannen om randvoorwaarden te creëren waarmee het voor gemeenten mogelijk wordt om naar deze doelstellingen toe te werken. De gemeenten Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, Nijmegen en Wijchen en Dar hebben zich in november 2016 aan dit bestuursakkoord gecommitteerd en stellen zichzelf en gezamenlijk regionaal het doel om in 2020 maximaal gemiddeld 100 kg huishoudelijk per inwoner per jaar te produceren en daarbij het scheidingspercentage van huishoudelijk afval te verhogen naar 75%. Voor 2025 is de individuele en gezamenlijke doelstelling van de gemeenten in regio Nijmegen het verder terugdringen van het huishoudelijk in de richting van gemiddeld 30 kg per inwoner per jaar en het verhogen van het scheidingspercentage van huishoudelijk afval richting 100%. Het VANG bestuursakkoord is opgenomen in bijlage 1. Voor 2017 ligt geen concrete doelstelling, de jaarlijkse doelstelling is het verhogen van het scheidingspercentage en het verminderen van het huishoudelijk om richting 2020 zo snel mogelijk de gestelde VANG doelstellingen te kunnen bereiken. Tabel 3 toont de behaalde scheidingsresultaten voor 2017 ten behoeve van de VANG doelstellingen. Bij het bepalen van de scheidingsresultaten voor de VANG doelstellingen mag nasortering van grof en bouw- en sloopafval en het scheiden van metalen uit bodemassen na verbranding van het fijn meegenomen worden. Tabel 3: Restafval, gescheiden ingezameld afval en afvalscheiding in kg/inw en % Afvalscheiding aan de bron Nasortering VANG doelstellingen Gemeente Berg en Dal** 521 73 86% 38% 71% 2,23 63 88% 100 75% 30 100% Beuningen** 458 61 87% 38% 71% 1,15 53 88% 100 75% 30 100% Druten** 412 47 88% 38% 71% 1,84 42 90% 100 75% 30 100% Heumen** 485 76 84% 38% 71% 3,25 64 87% 100 75% 30 100% Nijmegen 387 119 69% 38% 71% 3,13 104 73% 100 75% 30 100% Wijchen 509 143 72% 38% 71% 4,07 129 75% 100 75% 30 100% Regio 431 106 75% 38% 71% 2,92 93 78% 100 75% 30 100% Landelijk 2016 493 222 55% nb nb nb nb nb nb nb nb nb 15
Het totale scheidingspercentage in de regio Nijmegen ligt met nasortering meegewogen op 78%. Dat is 1% hoger dan in 2016. De totale hoeveelheid huishoudelijk (fijn+grof) per inwoner in de totale regio ligt op 93 kg. Daarmee haalt de regio als geheel het gestelde doel voor 2020 van 75% afvalscheiding en maximaal 100 kg dan ook al ruimschoots in 2017. Van de gemeenten in de regio voldoen Berg en Dal, Beuningen, Druten en Heumen reeds aan de gestelde doelstellingen voor 2020. In Nijmegen en Wijchen voldoet de totale hoeveelheid huishoudelijk nog niet aan de eis van maximaal 100 kg per inwoner per jaar. Wijchen voldoet wel aan het scheidingspercentage van minimaal 75%, Nijmegen voldoet hier met een scheidingspercentage van 73% nog net niet aan. Nijmegen is met een hoogbouwpercentage van 45% niet vergelijkbaar met onze andere regiogemeenten. In vergelijking met gemeenten uit dezelfde hoogbouwklasse heeft Nijmegen een relatief hoog scheidingspercentage en weinig. 2.4.2 Verschillen in systematiek bij berekening percentage afvalscheiding Conform de CBS systematiek mogen de nasortering resultaten van het grof huishoudelijk (grof en bouw- en sloop afval) wel meegenomen worden, maar de nasorteringsresultaten van metalen uit bodemassen niet. Bijlage 2 bevat de berekening van de scheidingsresultaten die zowel volgens de systematiek van VANG als volgens de systematiek van CBS is berekend. Bodemassen die nuttig hergebruikt worden zijn opnieuw toegepast en hebben daarmee een nieuwe bestemming/functie gekregen. Voor de VANG doelstelling en voor CBS mag nuttig hergebruik van bodemassen niet meegerekend worden in het aandeel afvalscheiding. Om toch inzichtelijk te krijgen hoeveel er alsnog na verbranding nuttig hergebruikt wordt, is in bijlage 2 ook de hoeveelheid die ongeveer overblijft na nuttig hergebruik bodemassen opgenomen. 2.4.3 Afvalscheiding door inwoners Bij onderstaande beschrijving wordt uitgegaan van de scheidingsresultaten exclusief nasortering. Gegevens over afvalscheiding aan de bron worden niet gebruikt voor de VANG doelstellingen, maar geven wel nuttige informatie over hoe goed inwoners van een gemeente hun afval scheiden. Daarom zal deze paragraaf verder ingaan op de resultaten van afvalscheiding aan de bron. Figuur 6 geeft per gemeente het totaal aan ingezameld afval en de indeling naar de omvangrijkste afvalsoorten weer. Het in de figuur bestaat uit twee delen: Niet-herbruikbaar fijn (1). Dit is rood gekleurd en betreft het fijn dat niet meer herbruikbaar is en als verbrand moet worden: luiers, het niet-verpakkingendeel van de kunststoffen en de restfractie. Herbruikbaar fijn (2). Dit is donkerblauw gekleurd en betreft het fijn dat op basis van het vigerende beleid en regelgeving herbruikbaar is én in de bestaande inzamelsystemen apart kan worden ingezameld. Het gaat dan om gft-afval, herbruikbaar papier en karton, verpakkingendeel van de kunststoffen, glas, textiel, apparaten, klein chemisch afval, metalen, hout, steen en organische zeeffractie. Deze opdeling van het fijn is gebaseerd op een steekproef, waarbij er willekeurig in de gemeente circa 1.000 kg wordt ingezameld en gesorteerd (par 2.5). 16
kg/inw 600 500 400 300 200 Figuur 6: Totaal afval per gemeente naar afvalsoort in 2017 (kg/inw) gft-afval papier grof gescheiden fijn hh overig gescheiden grof 100 0 Berg en Dal Beuningen Druten Heumen Nijmegen Wijchen herbruikbaar fijn (2) niet-herbruikbaar fijn (1) Het herbruikbare deel van het fijn betreft het afval dat gescheiden ingezameld had kunnen worden, maar door inwoners als fijn is weggegooid. Het herbruikbare deel van het fijn is zowel vanuit milieu- als vanuit financiële optiek interessant, want dit is het afval wat inwoners in de toekomst nog beter kunnen gaan scheiden. Het gaat dan met name om gft-afval, oud papier, textiel en Plastic+ verpakkingen. Vooral in Wijchen wordt nog veel herbruikbaar afval als verbrand. Het grof bestaat uit grof huishoudelijk afval en bouw- en sloopafval. Hierin is ook een opdeling gemaakt tussen grof gescheiden en grof. Een groot deel van het grof huishoudelijk is herbruikbaar en wordt hergebruikt door het toepassen van nasortering door de verwerker (par 2.3). De totale hoeveelheid aangeboden afval verschilt per gemeente. De verschillen tussen de gemeenten doen zich vooral voor bij: Fijn huishoudelijk : In Wijchen is de hoeveelheid ingezameld fijn nog relatief groot. Dit is waarschijnlijk omdat Wijchen gebruik maakt van minicontainers voor. In 2013 is diftar (volumefrequentie) ingevoerd en dat heeft wel een daling in de hoeveelheid fijn. In Druten is de hoeveelheid fijn met 39 kg/inw het laagst. Ten opzichte van 2016 (49 kg/inw) is dit een grote daling die naar verwachting zal samenhangen met de invoering van omgekeerd inzamelen in oktober 2016 en de daarbij behorende communicatie. Ook voor Beuningen geldt dat er door de invoering van omgekeerd inzamelen in januari 2017 aanzienlijk minder fijn is ingezameld dan in 2016 (2016: 90 kg/inw, 2017: 44 kg/inw). Gft-afval: In Nijmegen is de hoeveelheid ingezameld gft-afval met gemiddeld 89 kg/inw het laagst, maar is ook de gemiddelde totale hoeveelheid ingezameld afval per inwoner het laagst. Dit heeft te maken met de stedelijkheidsklasse van Nijmegen. In Druten en Heumen is het meeste gft-afval ingezameld, respectievelijk 195 en 198 kg/inw. Grof huishoudelijk afval: de verschillen in ingezameld grof huishoudelijk afval hangen samen met de faciliteiten en tariefstelling voor halen en brengen van grof (zie ook hoofdstuk 2.3); In Berg en Dal en Wijchen worden de grootste hoeveelheden grof huishoudelijk afval gescheiden ingezameld. In Berg en Dal, Beuningen, Heumen en Wijchen ligt het scheidingspercentage van grof huishoudelijk afval hoger dan 80%. In Druten wordt veel minder grof huishoudelijk afval ingezameld en ligt het scheidingspercentage van grof huishoudelijk afval iets lager. Ook in Nijmegen ligt het scheidingspercentage van grof huishoudelijk afval iets lager dan in de andere gemeenten. 17
kg/inw 2.5 Samenstelling fijn en gescheiden inzamelen Elk jaar wordt in alle gemeenten een sorteeranalyse uitgevoerd. Bij een sorteeranalyse wordt de samenstelling van het fijn in procenten bepaald. Hiermee wordt de hoeveelheid te scheiden afval, die nog in het fijn wordt aangeboden, bepaald. Kanttekening hierbij is wel dat de samenstelling van het fijn bepaald wordt aan de hand van één sorteeranalyse. In paragraaf 2.6 wordt ingegaan op de scheidingsresultaten van de verschillende afvalstromen. In figuur 7 is de samenstelling van het fijn per gemeente weergegeven, uitgedrukt in kg per inwoner en gebaseerd op de resultaten van de sorteeranalyse. In bijlage 5 is de samenstelling van het voor de afgelopen drie jaar weergegeven. Figuur 7: Samenstelling fijn in 2017 (kg/inw) 140 120 100 80 60 40 20 0 Berg en Dal Beuningen Druten Heumen Nijmegen Wijchen Regio KCA steen hout Apparaten Overig metaal Textiel/ schoeisel Glas/ glasbak Kunststof overig Kunststof Nedvang drankenkarton Metaal verpakkingen luiers OPK GFT Rest-fractie Figuur 7 en bijlage 5 maken duidelijk dat vooral gft-afval nog veel in het fijn voorkomt. Figuur 8 laat zien dat dit gft-afval voornamelijk etensresten betreft. Andere stromen zitten in veel kleinere hoeveelheden in het fijn. Uit de samenstelling van het fijn blijkt dat er nog veel herbruikbaar afval als wordt verbrand. Dit herbruikbare deel in het is net als de ingezamelde hoeveelheid per inwoner in de afgelopen drie jaar wel afgenomen. Voor alle regiogemeenten geldt dat het ingezamelde fijn in 2017 nog voor meer dan de helft uit herbruikbaar afval bestaat. Vooral in Wijchen (78%) zit er nog veel herbruikbaar afval in het. 18
2.5.1 Gft-afval Voor de analyse van de gft-inzameling zijn de volgende gegevens opgenomen in tabel 4: - gft-afval in fijn. Gft-afval bestaat uit tuinafval, etensresten en organische zeeffractie 4 ; - ingezamelde hoeveelheid gft-afval; - ingezamelde hoeveelheid grof tuinafval. Het grof tuinafval is opgenomen omdat het samenhangt met het ingezamelde gft-afval, maar is niet meegenomen in de berekening van het scheidingspercentage. Tabel 4: Gescheiden ingezameld gft-afval en grof tuinafval en in fijn 2017 (kg/inw) Berg en Dal Beuningen Druten Heumen Nijmegen Wijchen regio landelijk 2016 gft ingeza meld gft in grof tuinafval ingezameld gft totaal scheidings percentage gft 2017 scheidings percentage gft 2016 57 184 18 69 270 91% 86% 44 163 14 24 200 92% 80% 39 199 8 2 210 96% 92% 57 194 15 33 242 93% 93% 91 89 38 19 147 70% 76% 121 136 47 47 231 74% 75% 82 124 32 29 185 80% 80% 190 82 61 28 171 58% 58% In 2017 is in de regio Nijmegen 185 kg gft-afval (inclusief grof tuinafval) per inwoner ingezameld; een stijging van 7 kg ten opzichte van 2016 (2016; daling van 7 kg per inwoner). Het scheidingspercentage van gft-afval ligt zeer hoog in vergelijking met het landelijk gemiddelde: 80% in de regio ten opzichte van 58% landelijk. In vergelijking met het landelijk gemiddelde, wordt in de regio Nijmegen veel meer gft-afval gescheiden ingezameld en is veel minder gft-afval in het fijn aangetroffen. Alleen in Nijmegen en Wijchen is het scheidingspercentage van gft-afval in 2017 gedaald. In de andere regiogemeenten is het scheidingspercentage gestegen of gelijk gebleven. In de landelijke gemeenten met diftar op basis van het dure zak systeem wordt veel gft-afval gescheiden ingezameld. Ook in regio Nijmegen wordt veel gft-afval gescheiden ingezameld. Het scheidingspercentage van het ingezamelde gft-afval ligt dit jaar bij vier regiogemeenten boven de 90%. Voor grof tuinafval is de situatie anders dan voor gft-afval: Er zijn grote verschillen te zien in de ingezamelde hoeveelheid grof tuinafval. Dit hangt onder meer samen met verschillen in de inzamelstructuur (faciliteiten en tarieven voor halen en brengen), verschillen in de registratie van gemeentelijk groenafval en grof tuinafvaldagen en met het gebruik van bladkorven. Daarnaast verschilt de hoeveelheid groen (tuinoppervlakte) per gemeente. In figuur 8 worden de hoeveelheden gescheiden ingezameld gft-afval en grof tuinafval en de fractie die in het fijn is aangetroffen vergeleken met de hoeveelheid fijn. 4 Scheidingspercentage = ingezameld gft-afval / (ingezameld gft-afval + gft-afval in ). 19
Figuur 8: Gescheiden ingezameld gft en grof tuinafval en in fijn in 2017 (kg/inw) 200 180 160 140 120 100 80 60 gft ingezameld grof tuinafval ingezameld gft in 40 20 0 Berg en Dal Beuningen Druten Heumen Nijmegen Wijchen De (logische) conclusie uit deze figuur is dat gemeenten met weinig fijn over het algemeen meer gft-afval en grof tuinafval gescheiden inzamelen dan gemeenten met veel fijn. Daarnaast is in gemeenten met weinig fijn ook minder gft-afval in het fijn aangetroffen dan in gemeenten met veel fijn. 2.5.2 Oud papier Sinds 2012 is de totale hoeveelheid ingezameld oud papier in de regio redelijk stabiel. Een licht dalende trend in de papierinzameling is zichtbaar in heel Nederland en zal het gevolg zijn van de digitalisering. In 2017 is de gemiddelde hoeveelheid ingezameld oud papier in de regio 59 kg per inwoner. Tabel 5: Gescheiden ingezameld oud papier en papier in fijn in 2017 (kg/inw) kg/inwoner ingezameld papier papier totaal papier in Scheidingspercentage 2017 Scheidingspercentage 2016 Berg en Dal 57 75 2,5 78 97% 95% Beuningen 44 76 1,6 78 98% 95% Druten 39 65 3,1 69 95% 96% Heumen 57 69 2,3 71 97% 96% Nijmegen 91 51 4,5 56 92% 90% Wijchen 121 63 7,6 70 89% 87% Regio 82 59 4,2 63 93% 92% Landelijk 2016 190 50 38 88 57% 57% In de regiogemeenten zijn tussen de jaren onderling wel schommelingen te zien. Zo steeg de ingezamelde hoeveelheid oud papier dit jaar in Berg en Dal (2,5 kg/inw) en Druten (0,9 kg/inw), terwijl de ingezamelde hoeveelheid van deze gemeenten in 2016 juist een lichte daling kende en daalde de ingezamelde hoeveelheid oud papier in Heumen(-0,8 kg/inw), terwijl de ingezamelde hoeveelheid oud papier daar in 2016 juist was toegenomen. 20
Het fijn in de regiogemeenten bevat weinig oud papier (3 tot 10 kg), in vergelijking met het landelijk gemiddelde van 38 kg per inwoner. In de regio wordt 9 kg meer papier ingezameld dan gemiddeld in Nederland. Het scheidingspercentage van papier ligt met 93% ver boven het landelijk gemiddelde. Opvallend is dat de totale hoeveelheid papier (gescheiden ingezameld en in het fijn ) in de regiogemeenten beduidend lager ligt dan het landelijk gemiddelde. Figuur 9: Gescheiden ingezameld oud papier en papier in fijn in 2017 (kg/inw) 120 100 80 60 40 ingezameld papier papier in 20 0 Berg en Dal Beuningen Druten Heumen Nijmegen Wijchen Figuur 9 bevat de hoeveelheden gescheiden ingezameld oud papier en de fractie die nog in het fijn zit, vergeleken met de hoeveelheid fijn. In alle regiogemeenten komt in totaal min of meer dezelfde hoeveelheid oud papier vrij (circa 70 kg per inwoner). Alleen Nijmegen wijkt daarin wat meer af met 56 kg per inwoner. In Nijmegen en Wijchen wordt minder papier ingezameld dan. In Nijmegen en Wijchen zit iets meer papier in het fijn dan bij de andere gemeenten. De hoeveelheid ingezameld oud papier in deze twee gemeenten ligt ook iets lager en de hoeveelheid ingezameld fijn ligt hoger. Vanaf oktober 2017 wordt het oud papier in Wijchen ingezameld met minicontainers. Het mogelijke effect hiervan op de hoeveelheid gescheiden ingezameld oud papier en het aandeel oud papier in is over de totale ingezamelde hoeveelheden van 2017 nog niet goed zichtbaar, omdat de papiercontainer pas in het laatste kwartaal is ingevoerd. Naar verwachting zal het scheidingspercentage oud papier in 2018 toenemen als resultaat van de invoering van de oud papier minicontainers. 21
2.5.3 Glas De ingezamelde hoeveelheid glas in de regio is al jaren vrij stabiel. Tabel 6: Gescheiden ingezameld glas en glas in het fijn in 2017 (kg/inw) kg/inwoner ingezameld glas glas in glas totaal Scheidingspercentage 2017 Scheidingspercentage 2016 Berg en Dal 57 28 2,0 30 93% 89% Beuningen 44 28 0,7 29 98% 90% Druten 39 26 1,1 27 96% 92% Heumen 57 30 1,6 31 95% 93% Nijmegen 91 23 3,4 26 87% 88% Wijchen 121 21 4,7 26 82% 80% Regio 82 24 3,0 27 89% 88% Landelijk 2016 190 20 9,7 30 68% 68% In vergelijking met het landelijk gemiddelde wordt in de regio 4 kg meer glas per inwoner gescheiden ingezameld. Er zit 6,7 kg minder glas in het fijn. Het scheidingspercentage ligt in alle regiogemeenten dan ook ruim boven het landelijk gemiddelde. In figuur 10 zijn de hoeveelheden glas uitgezet tegen de hoeveelheid fijn. Figuur 10: Gescheiden ingezameld glas en glas in fijn in 2017 (kg/inw) 140 120 100 80 60 40 ingezameld glas glas in 20 0 Berg & Dal Beuningen Druten Heumen Nijmegen Wijchen In Berg en Dal, Beuningen en Heumen werd in 2017 het meeste glas ingezameld en in de Wijchen het minste. In Nijmegen en Wijchen is iets meer glas in het fijn aangetroffen dan in de andere regiogemeenten. 22
2.5.4 Plastic+ en kunststof verpakkingen In tabel 7 staan de ingezamelde hoeveelheden Plastic+, de hoeveelheid Plastic+ in het fijn en het scheidingspercentage voor Plastic+ 5. Per 1 juni 2015 heeft de regio de scheidingsregel aangepast. Vanaf dat moment mochten ook blikverpakkingen en kartonnen drankverpakkingen in de Plastic+ zak worden ingezameld. Net als in 2016, is de totale ingezamelde hoeveelheid Plastic+ weer verder gestegen. Tabel 7: Gescheiden ingezameld Plastic+ en in fijn in 2017 (kg/inw) Gemeente ingezameld Plastic+ Plastic+ in Plastic+ totaal scheidings percentage Plastic+ 2017 Scheidings percentage kunststof 2016* Berg en Dal 57 32 5,0 37 87% 86% Beuningen 44 44 2,8 47 94% 88% Druten 39 45 3,0 48 94% 94% Heumen 57 26 5,5 32 83% 91% Nijmegen 91 29 7,7 37 79% 83% Wijchen 121 29 11,3 41 72% 81% Regio 82 32 7,1 39 82% 85% Landelijk 190 13 27* 40 34% 34% 2016 * Gerekend met kunststof in in plaats van plastic+ in Ten opzichte van 2016 is het scheidingspercentage in de regio 3% lager. Dit komt omdat het scheidingspercentage is gebaseerd op Plastic+ in, terwijl het scheidingspercentage in 2016 gebaseerd was op kunststof in. Dit jaar tellen blikverpakkingen en kartonnen drankverpakkingen dus ook mee als plastic+ in fijn. Figuur 11: Gescheiden Ingezameld Plastic+ en Plastic+ in fijn in 2017 (kg/inw) 140 120 100 80 60 40 ingezameld Plastic+ Plastic+ in 20 0 Berg & Dal Beuningen Druten Heumen Nijmegen Wijchen 5 Het scheidingspercentage is gebaseerd op Plastic+ in, terwijl het scheidingspercentage in 2016 gebaseerd was op kunststof in. 23
Restafval ingezameld textiel in rest-afval Scheidings percentage 2017 Scheidings percentage 2016 ingezameld KCA in Scheidingsp ercentage 2017 Scheidingsp ercentage 2016 ingezameld apparaten in Scheidingsp ercentage 2017 Scheidingsp ercentage 2016 In Beuningen en Druten wordt meer Plastic+ ingezameld dan fijn. In deze twee gemeenten zit relatief weinig plastic+ in het fijn. In de andere gemeenten zit nog relatief veel plastic+ in het fijn. Met name in Wijchen wordt nog veel Plastic+ bij het fijn aangeboden. 2.5.5 Overige fracties Textiel, klein chemisch afval en elektr(on)ische apparaten Tabel 8 bevat de ingezamelde hoeveelheden en scheidingspercentages van textiel, KCA (klein chemisch afval) en elektr(on)ische apparaten (voorheen: wit- en bruingoed). Tabel 8: Gescheiden ingezameld textiel, KCA en apparaten en in fijn in 2017 (kg/inw) Textiel KCA Elektrische apparaten Berg en 57 7,7 3,4 70% 64% 1,8 0,05 98% 91% 5,4 0,7 88% 84% Dal Beuningen 44 9,1 3,5 72% 65% 2,0 0,08 96% 97% 8,3 0,4 96% 87% Druten 39 7,6 4,8 61% 77% 1,3 0,05 96% 95% 4,4 0,6 88% 87% Heumen 57 6,3 6,2 51% 70% 1,1 0,03 98% 96% 5,2 0,5 92% 95% Nijmegen 91 4,8 5,2 48% 51% 1,0 0,06 94% 89% 4,2 0,5 90% 94% Wijchen 121 5,8 5,5 52% 43% 1,3 0,06 95% 82% 6,4 0,6 91% 79% regio 82 5,9 4,9 55% 55% 1,2 0,06 95% 89% 5,1 0,5 91% 89% Landelijk 2016 190 4,4 9,7 31% 31% 1,2 0,21 85% 85% 4,5 nb nb nb Textiel Sinds 2015 verzorgt Dar de inzameling van textiel via de brengcontainers. Aanvullend zamelen charitatieve inzamelaars en of private partijen in enkele gemeenten nog via een haal- en/of brengsysteem in. De inzamelresultaten van deze inzamelaars zijn niet consequent gerapporteerd. De regiogemeenten zamelen meer textiel gescheiden in dan gemiddeld in Nederland. Ten opzichte van 2016 is er in de regio meer textiel ingezameld, namelijk 1.819 ton in 2017 ten opzichte van 1.763 ton in 2016. Klein Chemisch Afval (KCA) In de regio wordt dezelfde hoeveelheid KCA gescheiden ingezameld als gemiddeld in Nederland. In alle regiogemeenten is het scheidingspercentage met meer dan 90% zeer hoog. In 2017 is iets meer KCA gescheiden ingezameld dan in 2016 en zat er minder KCA in het fijn. Elektr(on)ische apparaten In de regio is in 2017 5,1 kg per inwoner aan elektrische apparaten ingezameld. Dat is iets minder dan in 2016, maar ligt boven het landelijk gemiddelde van 4,5 kg per inwoner. De bij de sorteeranalyse bepaalde hoeveelheden in het fijn zijn minder nauwkeurig. Voor deze kleine fractie zijn de uitkomsten van sorteeranalyses afhankelijk van het toevallig aanwezig zijn in de steekproef van een (groot) apparaat. Het gemiddelde geeft wel een redelijk beeld. Voor het beoordelen van het gescheiden inzamelen van apparaten kan het best worden uitgegaan van het 24
gemiddelde beeld uit de sorteeranalyses. Gemiddeld wordt in de regio Nijmegen 0,5 kg per inwoner in het fijn aangetroffen en ligt het scheidingspercentage iets hoger dan in 2016. De bij de sorteeranalyses gevonden hoeveelheden in het fijn staan in figuur 12. Figuur 12: Hoeveelheden textiel, apparaten en KCA in fijn in 2017 (kg/inw) 10,0 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 0,0 Berg & Dal Beuningen Druten Heumen Nijmegen Wijchen ingezameld textiel textiel in ingezameld KCA KCA in ingezameld elektrische apparaten elektrische apparaten in In figuur 12 zijn de hoeveelheden fijn niet opgenomen, omdat de ingezamelde hoeveelheden textiel, KCA en elektrische apparaten en de hoeveelheid van deze stromen die is aangetroffen in fijn ten opzichte van het ingezamelde fijn zo klein zijn, dat ze niet nauwkeurig in eenzelfde figuur weer te geven zijn. De hoeveelheden ingezameld fijn zijn terug te zien in tabel 8. In Heumen, Nijmegen en Wijchen is bijna net zoveel textiel in het fijn aangetroffen, dan dat er gescheiden is ingezameld. Landelijk gemiddeld is er meer textiel in het fijn aangetroffen dan er gescheiden is ingezameld. Kanttekening hierbij is dat er ook door andere partijen textiel wordt ingezameld, daarom kunnen op basis van deze bevindingen geen conclusies getrokken worden. 25