AVU afvalmonitoring

Transcriptie

1 1

2 AVU (Afvalverwijdering Utrecht) Postbus 3250, 3760 DG Soest Lange Brinkweg 81, 3764 AB Soest Telefoon Fax Bibliografische gegevens AVU afvalmonitoring , toelichting voor de Utrechtse gemeenten op de sorteeranalyses en afvalmonitoring van AVU van 2006 tot en met 2011, Afvalverwijdering Utrecht, december 2012, aangepast 14 februari 2013, 98 pagina s. Het rapport kan worden opgevraagd bij het secretariaat van AVU avu.nl) en worden gedownload van avu.nl.

3 Inhoudsopgave SAMENVATTING AVU AFVALMONITORING Inleiding Monitoring van huishoudelijk afval Methodiek in hoofdlijnen Gegevens bij AVU over ingezamelde en verwerkte hoeveelheden Aanvullende gegevens bij de gemeenten en het CBS Onderzoek naar de samenstelling van het restafval met sorteeranalyses Aanvullend onderzoek naar verpakkingen en klein chemisch afval Sorteeranalyses van grof huishoudelijk restafval in Doelstellingen voor het gescheiden inzamelen van huishoudelijk afval Aangescherpte algemene doelstelling in het landelijk afvalbeleid Beoordelen van inzamelresultaten door vergelijken met andere gemeenten Beoordelen van de samenstelling van het huishoudelijk restafval Beoordelen van de samenstelling van het restafval in procenten Beoordelen van de samenstelling van het restafval in kg per inwoner Nuttige toepassing door nascheiden van grof restafval in de provincie Utrecht Via AVU verwerkte hoeveelheden afval Via AVU in 2011 verwerkt huishoudelijk afval Brandbaar afval: huishoudelijk restafval en grof huishoudelijk restafval Gft-afval Papier Glas Verpakkingsglas Vlakglas Medicijnen en injectienaalden Bouw- en sloopafval, groenafval, oude metalen en klein chemisch afval Door de gemeenten ingezameld huishoudelijk afval Door de gemeenten ingezamelde afvalstromen en hoeveelheden De hoeveelheden per afvalstroom en per gemeente Totaal aan huishoudelijk afval per gemeente Scheidingspercentages voor afval Halen en brengen van afval Ingezamelde hoeveelheden van 1993 tot en met Gemeentelijk afval (niet huishoudelijk) Samenstelling van het huishoudelijk restafval Uitvoeren van de sorteeranalyses Samenstelling van het huishoudelijk restafval 48 1

4 7. Samenstelling van het grof huishoudelijk restafval Sorteeranalyses van grof huishoudelijk restafval en nieuwe minimumstandaard Samenstelling van grof huishoudelijk restafval in kg per inwoner Vergelijking met de resultaten van de scheidingsinstallatie Vergelijking met de materiaalsamenstelling in Vergelijking met de samenstelling van huishoudelijk restafval Analyses per afvalstroom voor gewoon huishoudelijk afval Huishoudelijk restafval Gft-afval (en grof tuinafval) Papier en karton Verpakkingsglas Textiel Klein chemisch afval (kca) Kunststof verpakkingen Analyses per afvalstroom voor grof huishoudelijk afval Ingezamelde hoeveelheden grof huishoudelijk afval Grote verschillen in de totale hoeveelheid grof afval Halen en brengen van grof huishoudelijk restafval Gescheiden ingezamelde hoeveelheden en hoeveelheid restafval Grof huishoudelijk restafval en verbouwingsrestafval Gescheiden inzamelen van grof huishoudelijk afval: overzicht Grof tuinafval Schoon puin Hout Schone grond Apparaten Metalen Bruikbaar huisraad Gips Vlakglas 84 BIJLAGEN 85 Bijlage 1: Via AVU verwerkte hoeveelheden afval in 2011 (in tonnen en kg/inwoner) 86 Bijlage 2: Door de gemeenten ingezameld afval in 2011 in tonnen (CBS) 87 Bijlage 3: Uitkomsten per sorteeranalyse in procenten van het restafval in Bijlage 4: Uitkomsten van de sorteeranalyses per gemeente in 2011 in kg per inwoner in het restafval 94

5 SAMENVATTING AVU AFVALMONITORING AVU afvalmonitoring Inleiding Dit rapport beschrijft de ontwikkeling van de gescheiden ingezamelde hoeveelheden huishoudelijk afval in de Utrechtse gemeenten. Er is gebruik gemaakt van gegevens van Afvalverwijdering Utrecht (AVU) en van aanvullende gegevens van de gemeenten. Het rapport is een voortzetting van de vroeger door AVU uitgebrachte jaarlijkse toelichtingen op de afvalmonitoring 1. Het bestrijkt de jaren 2006 tot en met In het rapport zijn de afval gegevens uitgewerkt tot overzichten en tijdreeksen op provincieniveau. Er zijn analyses opgesteld van inzamelmethodes, scheidingspercentages en de inzamelresultaten. Er is geen uitwerking gemaakt naar het afvalbeleid van de gemeenten. Dat past niet goed in een monitoringrapportage en het is geen AVU taak. Doelstellingen voor gescheiden inzamelen In het landelijk afvalbeleid zijn in 2011 de doelstellingen voor de recycling van huishoudelijk afval aangescherpt: het percentage recycling moet toenemen van 50% nu naar 60% tot 65% in Dit komt landelijk overeen met 1 tot 1,5 miljoen ton extra recycling. De landelijke doelstellingen zijn niet uitgewerkt naar concrete richtlijnen voor afzonderlijke gemeenten; zij kunnen dit zelf invullen. Beoordelen of een gemeente voldoende gescheiden inzamelt gebeurt in de praktijk door benchmarken en door te vergelijken met landelijke of provinciale gemiddelden. In het rapport staan hiervoor de cijfers van 2011 per stedelijkheidsklasse. Ook de samenstelling van het huishoudelijk restafval volgens de sorteeranalyses kan worden beoordeeld door te vergelijken met de uitkomsten in de andere gemeenten. De samenstelling in procenten is omgerekend naar kilogrammen per inwoner in het restafval. Om deze hoeveelheden te kunnen beoordelen zijn door AVU aanvaardbare niveaus afgeleid van de vroegere landelijke richtlijnen voor gescheiden inzamelen. Deze aanvaardbare niveaus kunnen worden gebruikt voor het beoordelen van het inzamelen van gft-afval, papier, glas, textiel, kunststofverpakkingen, apparaten en klein chemisch afval. Daarnaast is afgeleid, welke hoeveelheden gewoon huishoudelijk restafval (< 210 kg/inwoner) en grof huishoudelijk restafval (< 40 kg/inwoner) nog zijn te verwachten als aan de landelijke doelstellingen voor gescheiden inzamelen wordt voldaan. Via AVU verwerkte hoeveelheden afval Via AVU wordt 80% van het door de gemeenten ingezamelde huishoudelijk afval verwerkt. Brandbaar afval is verreweg de omvangrijkste afvalstroom, gevolgd door gft-afval en papier. kton % van totaal Totaal brandbaar afval, waarvan 338,7 64% - Huishoudelijk restafval 284,5 55 % - Grof huishoudelijk restafval 43,2 8,3% - Veeg- en marktafval 8,2 1,6% - Bedrijfsafval 2,7 0,5% Gft-afval 98,0 19% Papier en karton 61,9 12% Glas 27,0 5% Oude medicijnen en injectienaalden 0,1 0,02% Totaal 525,7 100% 1 De eerdere toelichtingen zijn te vinden bij downloads rapporten op de website avu.nl. 3

6 De hoeveelheid huishoudelijk restafval per inwoner is in 10 jaar afgenomen met 12,5%. Het grof restafval is 22% afgenomen: van 45 kton in 2005 naar 35 kton in De hoeveelheid gft-afval is in 2011 iets toegenomen, maar gerekend over meer jaren vrijwel constant. Nog niet al het door de gemeenten ingezamelde papier wordt via AVU verwerkt. Dit hangt samen met het geleidelijk aflopen van oude contracten en regelingen. In 2011 is 70,6 kton ingezameld, waarvan 88% via AVU is verwerkt. De hoeveelheid glas fluctueert van jaar tot jaar enigszins, maar is gerekend over een langere periode constant: 27 kton. Medicijnen en injectienaalden worden opgehaald bij apotheken en afvalbrengstations. De hoeveelheid is in zes jaar toegenomen van 66 naar 86 ton; een toename met 30%. Geraamd wordt dat 80% apart wordt ingezameld. Door de gemeenten ingezameld huishoudelijk afval De gemiddelde ingezamelde hoeveelheden per afvalstroom zijn in kg per inwoner: kg per inwoner De 8 omvangrijkste stromen vormen samen 92% van het afval. Het aantal verschillende afvalstromen dat gescheiden wordt ingezameld verieert per gemeente. De verschillen doen zich voor bij deelstromen van het grof huishoudelijk afval. Het totaal aan huishoudelijk afval varieert van 474 kg per inwoner in Utrecht tot 679 kg in Leusden. Het gemiddelde is 532 kg per inwoner; landelijk is dit 538 kg. In de gemeenten met het meeste afval wordt vooral meer grof huishoudelijk afval ingezameld; de hoeveelheid huishoudelijk restafval is er verhoudingsgewijs laag. In de gemeenten met het minste afval wordt vooral minder afval gescheiden ingezameld en is meer restafval. Voor het totaal aan huishoudelijk afval is de landelijke scheidingsdoelstelling 65% in Dat wordt alleen in Leusden gehaald. Als rekening wordt gehouden met het nascheiden van grof restafval wordt dit percentage in nog zes gemeenten gehaald. Provinciebreed zou 80 kg per inwoner meer gescheiden moeten worden ingezameld; als rekening wordt gehouden met de nascheiding is dit 48 kg.

7 Het huishoudelijk afval wordt voor het overgrote deel aan-huis of bij-huis (buurtcontainers) opgehaald. Voor het overige wordt het gebracht naar afvalbrengstations of verzamelcontainers. Vooral de grote afvalstromen worden opgehaald. In totaal word 65% van het afval opgehaald. Het haalpercentage is per gemeente verschillend. Het varieert van 41% in Leusden tot 78% in Eemnes. Het CBS heeft cijfers over de afvalstromen van 1993 tot en met Ten opzichte van 1993 was gemiddeld voor de provincie - het totaal aan afval per inwoner in 2002 circa 100 kg toegenomen (tot 576 kg); 50 kg hiervan betrof huishoudelijk restafval en verder was het inzamelen van hout, schone grond, puin en grof tuinafval toegenomen. In 2011 was de hoeveelheid weer afgenomen met 50 kg per inwoner; deze afname betreft huishoudelijk restafval en grof huishoudelijk restafval. Opvallende ontwikkelingen per afvalstroom zijn: - De sterke toename van huishoudelijk restafval van 1995 tot 2000 en de geleidelijke afname daarna. - De toename van het inzamelen van oud papier en karton. - De afname van het inzamelen van grof huishoudelijk restafval. - Het inzamelen van hout vanaf Het inzamelen van schone grond vanaf De afname van het inzamelen van verbouwingsrestafval: dat is waarschijnlijk een gevolg van het meer inzamelen van hout en schone grond. - De start in 2008 van het inzamelen van kunststofverpakkingen. - Het inzamelen van bruikbaar huisraad: van 2001 tot 2004 toegenomen. - Het inzamelen van asbesthoudend afval: eerst sterk toegenomen en sinds 2003 een afname. - Het inzamelen van vlak glas: hiervoor zijn op de afvalbrengstations containers geplaatst. De hoeveelheid neemt geleidelijk toe. Bij de CBS enquête wordt ook gevraagd naar door de gemeenten ingezameld afval, dat niet van huishoudens afkomstig is. Het betreft vooral groenafval en veegafval. In totaal gaat het om 57 kton of 47 kg per inwoner; ongeveer 9% van het totaal aan huishoudelijk afval. Samenstelling van het huishoudelijk restafval Elk jaar wordt in alle Utrechtse gemeenten de samenstelling van het huishoudelijk restafval onderzocht. Hiervoor worden 57 sorteeranalyses uitgevoerd. Per sorteeranalyse wordt het afval van circa 60 huishoudens onderzocht. De gemiddelde samenstelling van het restafval is in de afgelopen 10 jaar weinig veranderd. De drie grootste fracties zijn gft-afval (25%), papier (15%) en kunststoffen (14%). Deze drie fracties vormen samen 54% van het restafval. De samenstelling in 2011 was: 5

8 Samenstelling huishoudelijk restafval in % (2011) overig 20,0% gft-afval 25,1% zeeffractie 7,5% metalen 3,9% hout 1,9% kca 0,1% steen 2,8% papier en karton 15,4% apparaten 1,0% textiel 3,9% glas 4,7% kunststoffen 13,8% Samenstelling van het grof huishoudelijk restafval Doordat grof huishoudelijk restafval voor een groot deel bestaat uit producten (zoals meubels) die zijn samengesteld uit verschillende materialen, is onderzoek naar de samenstelling minder eenvoudig dan bij gewoon restafval. Bij de aanbesteding van de verwerking van restafval heeft AVU in 2009 de samenstelling onderzocht. Het grof restafval is daarvoor eerst geshredderd, waarna de materiaalsamenstelling kon worden bepaald. De productsamenstelling is niet bepaald. Het verschil in samenstelling bij halen of brengen is wel onderzocht. De minimumstandaard voor het verwerken van grof huishoudelijk restafval is in het LAP-2 gewijzigd van verbranden in sorteren. Het grof huishoudelijk restafval van de gemeenten in de provincie Utrecht wordt al vele jaren gesorteerd in plaats van verbrand. Bij de landelijke discussie hierover kon gebruik worden gemaakt van informatie van AVU. Uitgaande van de sorteeranalyses in 2009 en het ingezamelde grof huishoudelijk restafval in 2011 van 35 kg per inwoner was de samenstelling van het grof huishoudelijk restafval: Samenstelling grof huishoudelijk restafval Fractie In % In kg per inwoner Hout (A, B, C) 28% 9,7 Vloerbedekking 11,6% 4,1 Kunststof Hard 10,3% 3,6 Textiel 9,7% 3,4 Metalen 6,8% 2,4 Karton 4,2% 1,5 Kunststof Folie 4,1% 1,4 Papier 3,7% 1,2 Foam, Eps 3,6% 1,3 Kabels, rubbers, e.d. 3,3% 1,2 Steen 2,0% 0,7 Overig 13% 4,6 Hout is verreweg de grootste fractie. Bij halen bevat het restafval aanzienlijk meer hout (46%) dan bij brengen (18%).

9 Bij halen zijn de fracties papier, kunststof folie, kunststof hard, steen, glas, zeil, luiers/drankenkartons/gft minimaal. Deze fracties zijn bij brengen 5 tot 10 maal groter. De uitkomsten zijn vergeleken met de resultaten van de scheidingsinstallatie in Utrecht. Circa 80% van het ingevoerde afval wordt daar als materiaal hergebruikt of nuttig toegepast als brandstof; de rest gaat naar een afvalverbrandingsinstallatie. De scheidingsresultaten komen redelijk overeen met de samenstelling van de invoer. Er is ook vergeleken met de samenstelling volgens onderzoek in De verwachting was dat door de betere afvalscheiding op de afvalaanbiedstations de samenstelling was veranderd en nascheiden minder aantrekkelijk zou zijn geworden. Dat bleek niet het geval te zijn. Er is ook wel gesteld dat door de betere scheiding het grof restafval steeds meer gaat lijken op gewoon huishoudelijk restafval. Dat blijkt niet het geval te zijn. Grof restafval bevat: - heel veel meer hout - veel meer textiel, vloerbedekking en metalen - vergelijkbare hoeveelheden kunststoffen (maar waarschijnlijk anders samengesteld) - veel minder papier en karton, glas en gft-afval dan gewoon huishoudelijk restafval. Analyses per afvalstroom voor gewoon huishoudelijk afval Huishoudelijk restafval De hoeveelheid huishoudelijk restafval is gemiddeld 229 kg per inwoner. Dat is 9 kg meer dan het AVU aanvaardbaar niveau van 210 kg per inwoner. In 11 gemeenten is de hoeveelheid minder dan 210 kg. Leusden is met slechts 149 kg een uitschieter: er wordt heel veel afval gescheiden ingezameld; het is de gemeente met het meeste ingezamelde huishoudelijk afval. Utrecht is de tegenpool: het restafval is het hoogst, terwijl het totaal aan huishoudelijk afval het laagst is. De hoeveelheid huishoudelijk restafval wordt in bijna alle gemeenten geleidelijk minder. Er is geen verband gevonden tussen de hoeveelheid restafval en het aantal inwoners. Er is wel een zwak verband zichtbaar met de stedelijkheidsklasse. Gemiddeld is er minder restafval in stedelijkheidsklasse 3; de spreiding is echter groot. Bij vergelijken met de landelijke gemiddelden valt op dat: - De gemiddelde hoeveelheid in de provincie overeenkomt met het landelijk gemiddelde. - Voor stedelijkheidsklasse 1 (gemeente Utrecht) de hoeveelheid duidelijk minder is. - Voor de stedelijkheidsklassen 2 en 3 de hoeveelheid goed overeenkomt. - Voor 4 en 5 de hoeveelheid duidelijk meer is; mogelijk doordat veel van deze gemeenten buiten Utrecht tariefdifferentiatie toepassen, en daardoor weinig restafval hebben. Er is duidelijk minder restafval als er meer gescheiden wordt ingezameld. Dat is zowel zichtbaar voor het totaal aan gescheiden ingezameld gewoon afval (gft-afval + papier + glas + textiel + kca + kunststofverpakkingen) als voor gft-afval, papier en glas afzonderlijk. Volgens de trendlijn is er 12 kg minder restafval als er 10 kg meer gescheiden wordt ingezameld (per inwoner). Gezien de grote spreiding in de uitkomsten is dat een ruwe benadering. Gft-afval en grof tuinafval De hoeveelheid gft-afval is gemiddeld 80 kg per inwoner; 3 kg meer dan het landelijk gemiddelde. Utrechtse Heuvelrug is met 154 kg koploper. In Utrecht wordt het minste gftafval ingezameld (30 kg), wat gezien het zeer stedelijke karakter niet verrassend is. Zoals te verwachten, wordt in de landelijke gemeenten meer ingezameld dan in de meer stedelijke. De spreiding in de ingezamelde hoeveelheden is echter groot. Per jaar fluctueren de hoeveelheden gft-afval enigszins, maar er is geen duidelijke trend. 7

10 In de gemeenten met veel restafval wordt minder gft-afval en minder grof tuinafval ingezameld, en komt meer gft-afval in het restafval terecht. Het totaal aan groenafval is minder in de (stedelijke) gemeenten met veel restafval. Dat is in lijn met de verwachting. Papier en karton De ingezamelde hoeveelheid papier is gemiddeld 57 kg per inwoner; 6 kg minder dan het landelijk gemiddelde. In Lopik (94 kg) wordt het meest ingezameld, in Utrecht het minst (40 kg). Zoals te verwachten, wordt in de landelijke gemeenten meer ingezameld dan in de stedelijke. De spreiding in de ingezamelde hoeveelheden is echter groot. Hoe meer papier wordt ingezameld, hoe minder in het restafval wordt aangetroffen. Het totaal aan papier per gemeente varieert wel, maar er is geen verband met de hoeveelheid restafval. De hoeveelheid herbruikbaar papier in het restafval van 39 kg per inwoner is meer dan het AVU-aanvaardbaar niveau van gemiddeld 30 kg per inwoner. Provinciebreed zou circa 10 kg per inwoner meer papier moeten worden ingezameld. Voor de stedelijkheidsklassen 1 en 2 is bij 2 van de 5 gemeenten minder papier in het restafval aangetroffen dan het AVU aanvaardbaar niveau van 40 kg. Voor de stedelijkheidsklassen 3, 4 en 5 is bij slechts 1 van de 21 gemeenten minder papier in het restafval aangetroffen dan het AVU aanvaardbaar niveau van 20 kg voor deze stedelijkheidsklassen. De hoeveelheid papier is gerekend over de afgelopen 10 jaar weinig veranderd. Er waren wel fluctuaties in de hoeveelheden: van 52 kg in 2003 tot 66 kg in De afname na 2008 wordt geweten aan de financiële crisis, waardoor minder papier wordt gebruikt. Verpakkingsglas De ingezamelde hoeveelheid glas is gemiddeld 22 kg per inwoner; 1 kg meer dan het landelijk gemiddelde. In Woudenberg (36 kg) wordt het meest ingezameld, in Renswoude het minst (16 kg). In 8 gemeenten wordt minder ingezameld dan het landelijk gemiddelde. Hoe meer glas wordt ingezameld, hoe minder in het restafval wordt aangetroffen. De spreiding in de cijfers voor glas is groot. In alle gemeenten is de hoeveelheid glas in het restafval meer dan het AVU aanvaardbaar niveau van 5 kg per inwoner. Het gewogen gemiddelde is 11 kg. Er zou dus 6 kg per inwoner meer moeten worden ingezameld. De ingezamelde hoeveelheid glas is de afgelopen jaren nauwelijks veranderd. Om het inzamelen van glas te verbeteren is blijkbaar extra beleid nodig. Textiel De ingezamelde hoeveelheid textiel is gemiddeld 3,7 kg per inwoner; 0,4 kg (10%) minder dan het landelijk gemiddelde van 4,1 kg. In Bunnik (5,8 kg) wordt het meest ingezameld, in Baarn (0 kg), Nieuwegein (1,7 kg) en Oudewater (2 kg) het minst. In 17 gemeenten wordt minder ingezameld dan het landelijk gemiddelde. De inzamelcijfers voor textiel kunnen vertekend zijn: in veel gemeenten wordt textiel ingezameld door charitatieve organisaties en de inzamelcijfers van deze organisaties worden niet altijd geregistreerd bij de gemeenten. Er is geen verband met het restafval waarneembaar voor het ingezamelde textiel. De hoeveelheid in het restafval neemt wel toe als er meer restafval is (en het totaal dus ook). De spreiding in de cijfers is groot. De hoeveelheid textiel in het restafval is in alle gemeenten meer dan het AVU aanvaardbaar niveau van 5 kg per inwoner. Het gewogen gemiddelde is 9 kg. Er zou 4 kg per inwoner meer moeten worden ingezameld; anders gezegd: twee maal zo veel als nu. In 10 jaar is de ingezamelde hoeveelheid textiel geleidelijk toegenomen van 3 naar 4 kg per inwoner.

11 Klein chemisch afval De ingezamelde hoeveelheid klein chemisch afval (kca) is gemiddeld 1,3 kg per inwoner; hetzelfde als het landelijk gemiddelde. In Woudenberg (2,6 kg) en Lopik (2,5 kg) wordt het meest ingezameld. Het minst wordt ingezameld in Stichtse Vecht (0,16 kg). In 9 gemeenten wordt minder ingezameld dan het landelijk gemiddelde. Er is geen verband met het restafval waarneembaar. De spreiding in de cijfers voor het inzamelen is relatief groot. De hoeveelheid kca in het restafval is in slechts 3 van de 26 gemeenten meer dan het AVU aanvaardbaar niveau van 0,25 kg per inwoner. Het gewogen gemiddelde (0,14 kg) is ook duidelijk minder. Blijkbaar wordt het kca voldoende gescheiden ingezameld. In 10 jaar is de ingezamelde hoeveelheid klein chemisch afval weinig veranderd Kunststof verpakkingen De ingezamelde hoeveelheid kunststof verpakkingen is gemiddeld 4,4 kg per inwoner; 1,5 kg minder dan het landelijk gemiddelde van 5,9 kg per inwoner. In Rhenen (8,5 kg) en Montfoort (8,3 kg) wordt het meest ingezameld. Het minst wordt ingezameld in Utrecht (1,8 kg). In 14 gemeenten wordt minder ingezameld dan het landelijk gemiddelde. Er wordt meer gescheiden ingezameld in de gemeenten met weinig restafval. De hoeveelheid kunststof verpakkingen in het restafval is in 11 van de 26 gemeenten meer dan het AVU aanvaardbaar niveau van 20 kg per inwoner. Het gewogen gemiddelde (22 kg) is 2 kg meer. Er zou dus 1 à 2 kg meer moeten worden ingezameld. Het totaal aan kunststofverpakkingen per gemeente verschilt betrekkelijk weinig. Bij de sorteeranalyses is eerder onderzoek gedaan naar de vervuiling met aanklevend vuil en productresten. Die bleek circa 30% te zijn. In 2011 is daarvoor gecorrigeerd. De ingezamelde hoeveelheid is maar een fractie (13%) van het totaal. Het gescheiden inzamelen van kunststof verpakkingen is gestart in Na een grote toename in 2010 volgde een kleine afname in De cijfers van 2012 zullen duidelijk maken in welke richting de ontwikkeling gaat. Analyses per afvalstroom voor grof huishoudelijk afval Hoeveelheid grof huishoudelijk afval totaal Gemiddeld is er 135 kg per inwoner grof huishoudelijk afval ingezameld. Er zijn grote verschillen tussen de gemeenten in de ingezamelde hoeveelheid. Uitschieters zijn Eemnes met 77 kg en Leusden met 325 kg. Ook per afvalstroom zijn er grote onderlinge verschillen. Voor deze verschillen is geen algemene verklaring bekend. Halen en brengen van grof huishoudelijk restafval In bijna alle gemeenten wordt het grof huishoudelijk restafval op afroep aan-huis opgehaald; alleen in De Bilt en Montfoort werd het tot 2012 nog huis-aan-huis opgehaald. In De Ronde Venen, Leusden, Lopik, Soest, Oudewater en Vianen moet worden betaald voor het ophalen ( 25 tot 34 per keer). In Bunschoten wordt het niet opgehaald. In Baarn en Woudenberg wordt het opgehaald door het kringloopcentrum. In alle gemeenten behalve in Renswoude kan grof restafval worden gebracht naar het afvalaanbiedstation. In Wijk bij Duurstede moet 10 per ¼ m 3 worden betaald bij brengen. Zoals te verwachten is wordt bij halen=betalen nog nauwelijks grof huishoudelijk restafval opgehaald. Het totaal aan afval wijkt echter niet af van dat in andere gemeenten. 9

12 Gescheiden ingezamelde hoeveelheden en hoeveelheid grof restafval Het is opvallend dat in de gemeenten met weinig grof restafval niet duidelijk meer grof afval gescheiden wordt ingezameld. In Leusden en Bunschoten wordt veel restafval en veel gescheiden ingezameld. In Leusden wordt heel veel grof tuinafval ingezameld; in Bunschoten veel grof tuinafval, hout en schoon puin. Grof huishoudelijk restafval en verbouwingsrestafval In alle gemeente wordt grof huishoudelijk restafval ingezameld. In de helft van de gemeenten wordt ook verbouwingsrestafval apart ingezameld. De ingezamelde hoeveelheden verschillen sterk per gemeente. Het is aannemelijk dat er minder wordt ingezameld als het aanbiedingsstation beperkt open is, en meer als het afval huis-aan-huis wordt opgehaald. Er is soms ook sprake van instroom van bedrijfsafval, maar concrete informatie daarover ontbreekt. Het ingezamelde verbouwingsafval is aanzienlijk minder dan het gewone grof huishoudelijk restafval. In gemeenten waar dit niet wordt geaccepteerd, zal een deel terechtkomen in het gewone grof huishoudelijk restafval en een deel worden aangeboden bij andere, particuliere verwerkers. Gescheiden inzamelen van grof huishoudelijk afval: overzicht Bij het gescheiden inzamelen van grof huishoudelijk afval worden 21 verschillende stromen onderscheiden. Per gemeente wordt een deel daarvan daadwerkelijk gescheiden ingezameld. Gerangschikt naar hoeveelheden betreft het gemiddeld: kg per inwoner 1 Grof tuinafval 25 2 Schoon puin 25 3 Hout A en B 20 4 Hout C 1,5 5 Schone grond 7,7 6 Apparaten 6,3 7 Metalen 5,1 8 Bruikbaar huisraad 1,9 9 Gips 1,2 10 Dakbedekking 0,9 11 Vlakglas 0,7 12 Overige kunststoffen 0,6 13 Asbesthoudend afval 0,4 14 Autobanden 0,2 15 Luiers 0,1 16 Vloerbedekking 0,0 17 Gasflessen en brandblussers 0,0 18 Overig asfaltpuin 0,0 19 Overig frituurvet 0,0 20 Overig non ferro 0,0 21 Overig kadavers 0,0 Totaal 97 In totaal is dit 97 kg per inwoner; het leeuwendeel (74%) wordt gevormd door grof tuinafval, schoon puin en hout.

13 Voor de 9 afvalstromen met gemiddeld meer dan 1 kg per inwoner en voor vlakglas (in verband met producentenverantwoordelijkheid) is een analyse gemaakt: Grof tuinafval In alle gemeenten wordt grof tuinafval gescheiden ingezameld. De hoeveelheden verschillen enorm: van 4 kg per inwoner in Eemnes, 6 in Utrecht en 7 in Wijk bij Duurstede tot 198 kg in Leusden, 105 in Renswoude en 103 in Bunschoten. Gemiddeld wordt 25 kg ingezameld. Voor het verklaren van de verschillen kan worden gedacht aan verschillen in stedelijkheidsklasse, inzamelmethodiek en de instroom van gemeentelijk groenafval. Er is geen duidelijk verband met de ingezamelde hoeveelheid gft-afval. De hoeveelheid grof tuinafval neemt niet toe- of af als er meer of minder gft-afval wordt ingezameld. Schoon puin - Ingezameld: 25 kg per inwoner - In het restafval: 5 - In grof restafval: 0,7 - Verbouwingsrestafval: 5 kg, waarvan een onbekend deel puin In alle gemeenten wordt schoon puin gescheiden ingezameld. De hoeveelheid is gemiddeld hetzelfde als voor grof tuinafval: 25 kg per inwoner. De verschillen zijn echter veel minder groot: van 4 kg per inwoner in Renswoude en 8 kg in Stichtse Vecht tot 48 kg in Bunschoten en 47 kg in De Bilt. Ook bij deze afvalstroom is er geen verklaring voor de verschillen. Bij de sorteeranalyses van het huishoudelijk restafval is ook de hoeveelheid steenachtig materiaal bepaald. Gemiddeld was dit 5,2 kg per inwoner. Dat is veel minder dan de gescheiden ingezamelde hoeveelheid. Er blijkt nauwelijks een verband tussen de ingezamelde hoeveelheid en de hoeveelheid in het restafval. Het is dus niet zo dat als er minder puin door de gemeente wordt ingezameld, dit puin in het restafval terecht komt. Bij het onderzoek naar de samenstelling van grof huishoudelijk restafval is gevonden dat dit gemiddeld circa 0,7 kg per inwoner steen bevat. Een klein deel (circa 2%) van het puin komt dus in het grof huishoudelijk restafval terecht. Hout - Ingezameld: 22 kg per inwoner - In het restafval: 4 - In grof restafval: 10 In alle gemeenten, behalve Eemnes, wordt schoon en licht verontreinigd hout (A- en B-hout) ingezameld; gemiddeld 20 kg per inwoner. De hoeveelheid varieert van 0 kg in Eemnes, 5 kg in Montfoort, 5 kg in Renswoude en 6 kg in Baarn tot 34 kg in Bunschoten en in Lopik. Voor deze verschillen is geen directe verklaring. In 18 gemeenten wordt ook verontreinigd hout (hout C) apart ingezameld. De gemiddelde hoeveelheid is 1,5 kg, dus veel minder dan A- en B-hout. Bij de sorteeranalyses van huishoudelijk restafval is ook het aandeel van hout bepaald; gemiddeld is 4 kg per inwoner in het restafval gevonden. Dat is veel minder dan de ingezamelde hoeveelheid. Als er meer hout gescheiden wordt ingezameld, is er iets minder hout in het restafval, maar het verband is zwak. Bij de sorteeranalyses van grof huishoudelijk restafval is gevonden dat dit gemiddeld circa 10 kg per inwoner hout bevat Een groot deel (bijna 30%) van het hout komt dus in het grof restafval terecht. Via de scheidingsinstallatie wordt dit hout grotendeels hergebruikt. 11

14 Schone grond In 11 gemeenten wordt schone grond geaccepteerd op het afvalaanbiedstation. Gemiddeld is dit 7,7 kg per inwoner. De hoeveelheid varieert van 4,2 kg in Nieuwegein tot 21,2 kg in Houten. Voor de verschillen is geen verklaring. Apparaten - Ingezameld: 5,3 kg per inwoner - In het restafval: 2,2 kg per inwoner In alle gemeenten worden elektrische en elektronische apparaten (wit- en bruingoed) gescheiden ingezameld; gemiddeld is dit 5,3 kg per inwoner. De hoeveelheid varieert van 2 kg in Renswoude tot 10,7 kg in De Ronde Venen en 9,8 kg in Lopik. De apparaten worden verwerkt via de branche-organisaties. De gemeenten ontvangen een vergoeding voor het nzamelen. Oude apparaten kunnen bij aanschaf van een nieuw worden ingeleverd bij de detailhandel. Dat kan voor een deel de verschillen per gemeente verklaren. Voor apparaten in het restafval is het AVU-aanvaardbaar niveau 1 kg per inwoner. In slechts 3 gemeenten is de hoeveelheid minder. De gemiddelde hoeveelheid in het restafval is 2,2 kg. Er zou circa 1 kg per inwoner meer moeten worden ingezameld. Hoe meer apparaten worden ingezameld, hoe minder in het restafval wordt gevonden, maar het verband is zwak. Metalen - Ingezameld: 5,1 kg per inwoner - In het restafval: 8,4 - In grof restafval: 2,4 In alle gemeenten op 3 na worden metalen ingezameld. De hoeveelheid is gemiddeld 5,1 kg per inwoner, en varieert van 0,6 kg in Montfoort tot 9,8 kg in De Bilt en 9,3 kg in Leusden. Er is geen directe verklaring voor de verschillen. Oude metalen brengen geld op. Daardoor zullen burgers oude metalen ook naar oud ijzer handelaren brengen. De hoeveelheid in het huishoudelijk restafval is gemiddeld 8,4 kg per inwoner, dat is duidelijk meer dan de gescheiden ingezamelde hoeveelheid! Circa 25% van deze metalen is non-ferro. Er blijkt nauwelijks een verband te zijn tussen de gescheiden ingezamelde hoeveelheid metalen en de hoeveelheid in het restafval. De verklaring is dat de metalen in het restafval vooral bestaan uit verpakkingsblik, dat in de praktijk niet wordt aangeboden als oud ijzer. Bij de sorteeranalyses van grof huishoudelijk restafval is gevonden dat dit gemiddeld circa 2,4 kg per inwoner metalen bevat. Een klein deel (15%) van de metalen komt dus in het grof huishoudelijk restafval terecht. Via de scheidingsinstallatie worden deze metalen hergebruikt. Bruikbaar huisraad In 8 van de 26 gemeenten wordt bruikbaar huisraad gescheiden ingezameld en als zodanig door de gemeente geregistreerd. Het is waarschijnlijk dat in meer gemeenten bruikbaar huisraad ook wordt ingezameld door kringloopcentra. Dat is niet verder onderzocht. Gips Gips wordt in de helft van de gemeenten gescheiden ingezameld. In Bunschoten en Lopik wordt het meest ingezameld. Vlakglas In alle gemeenten wordt vlakglas gescheiden ingezameld. Hiervoor staat op de afvalaanbiedstations een speciale, van de branche-organisatie gehuurde container. De branche verzorgt gratis de verwerking. De ingezamelde hoeveelheid per gemeente varieert van 0,4 kg per inwoner tot 2,5 kg. Het gemiddelde is 0,7 kg per inwoner.

15 1. Inleiding Het gescheiden inzamelen van huishoudelijk afval is één van de kerntaken van de gemeenten. Dit rapport beschrijft voor de Utrechtse gemeenten de ontwikkeling van de gescheiden ingezamelde hoeveelheden afval en de resterende hoeveelheden in het huishoudelijk restafval. Er is gebruik gemaakt van gegevens van Afvalverwijdering Utrecht (AVU) en van het CBS. AVU verzorgt de verwerking van het grootste deel van de afvalstoffen, die door de Utrechtse gemeenten worden ingezameld. Daarnaast laat AVU elk jaar in alle Utrechtse gemeenten sorteeranalyses van het huishoudelijk restafval uitvoeren. Het CBS verzamelt ieder jaar van alle gemeenten de gegevens over de verwerkte huishoudelijke afvalstoffen. Het rapport is een voortzetting van de in het verleden door AVU uitgebrachte toelichtingen op de afvalmonitoring 2. In afwijking van de eerdere jaarlijkse toelichtingen bestrijkt dit rapport de jaren 2006 tot en met Door enkele omvangrijke aanbestedingen en een capaciteitsprobleem binnen AVU zijn de afgelopen jaren geen toelichtingen uitgebracht. De achterliggende gegevens zijn echter wel elk jaar toegestuurd aan de gemeenten, en ook uitgewerkt in de jaarrekeningen van AVU. In het rapport zijn de gegevens van de gemeenten op provincieniveau geanalyseerd. Er is vooral gezocht naar ontwikkelingen in de hoeveelheden en samenstelling, en naar verbanden tussen het gescheiden inzamelen en de resterende hoeveelheden in het restafval. Er is geen uitwerking gemaakt naar het afvalbeleid van de gemeenten. Dat past niet goed in een monitoringrapportage en het is geen AVU taak. 2 De eerdere toelichtingen zijn te vinden bij downloads rapporten op de website avu.nl. 13

16

17 2. Monitoring van huishoudelijk afval 2.1. Methodiek in hoofdlijnen Voor de indeling en definities van afvalstromen is gebruik gemaakt van de aanpak bij de landelijke monitoring van huishoudelijk afval door het CBS. Voor bijna alle afvalstromen worden de hoeveelheden gewogen. De weeggegevens worden vooral gebruikt voor de financiële afhandeling. De gegevens over de ingezamelde en verwerkte hoeveelheden afval komen voor een deel beschikbaar bij de gemeenten en voor een deel bij AVU. De samenstelling van het huishoudelijk restafval wordt elk jaar in alle gemeenten in opdracht van AVU via sorteeranalyses onderzocht. In dit monitoringrapport zijn deze gegevens uitgewerkt tot overzichten en tijdreeksen op provincieniveau. Daarnaast zijn verschillende analyses opgesteld van inzamelmethodes, scheidingspercentages en voor de belangrijkste afvalstromen van de inzamelresultaten. De methodiek voor de monitoring is uitgebreider beschreven in de voorgaande monitoringrapportages van AVU. Deze kunnen worden gedownload van avu.nl Gegevens bij AVU over ingezamelde en verwerkte hoeveelheden De verwerking van veel gemeentelijke afvalstromen gebeurt in de provincie Utrecht via de gemeenschappelijke regeling AVU. De administratie van deze taken leidt tot veel gegevens over ingezamelde en verwerkte hoeveelheden. Als onderdeel van de financiële afhandeling en de operationele afstemming wisselt AVU deze gegevens met iedere gemeente uit. De gemeenten kunnen de meeste cijfers over de ingezamelde hoeveelheden controleren op de website van AVU. In de Jaarrekeningen van AVU staan de via AVU verwerkte hoeveelheden afval per gemeente voor: - Huishoudelijk restafval 3 - Grof huishoudelijk restafval 4 - Gft-afval - Papier en karton (niet voor alle gemeenten) - Glas (van verpakkingen) - Injectienaalden en oude medicijnen (alleen de totale hoeveelheid in de provincie) De AVU-gegevens van 2011 over de verwerkte hoeveelheden afval per gemeente staan in Bijlage 1 van dit rapport. De gegevens van de voorgaande jaren kan men vinden in de jaarrekeningen van AVU en de N.V. AVU. 3 Voor enkele gemeenten ook over apart aangeleverd veegvuil, marktafval en bedrijfsafval (Utrecht en Veenendaal). Dit is niet meegenomen in deze rapportage. 4 Voor Baarn en Eemnes is het grof restafval van kringloopbedrijven apart geregistreerd. Het is hier bij de gemeente meegeteld. 15

18 2.3. Aanvullende gegevens bij de gemeenten en het CBS In aanvulling op de gegevens van AVU hebben de gemeenten gegevens over: - Ingeleverde hoeveelheden bij het afvalbrengstation - Opgehaalde hoeveelheden bij aparte inzamelacties (bijvoorbeeld voor grof tuinafval) - Hoeveelheden van ondersteunende organisaties: kringloopcentrum en charitatieve inzamelaars van textiel - Via producentenorganisaties verwerkt afval: apparaten, vlak glas, kunststof verpakkingen - Het afval van eigen diensten. De gemeenten geven elk jaar de ingezamelde hoeveelheden op aan het CBS. Zij zijn wettelijk verplicht om mee te werken aan deze enquête Van gemeentewege ingezameld afval. Het vragenformulier van het CBS biedt een belangrijke structuur voor de registratie van het afval. Voor het afval wordt een indeling gehanteerd in afvalcomponenten volgens een toelichting bij de enquête 5. Deze structuur is ook bij deze rapportage gebruikt Onderzoek naar de samenstelling van het restafval met sorteeranalyses Afvalverwijdering Utrecht (AVU) laat elk najaar in alle Utrechtse gemeentes sorteeranalyses van huishoudelijk restafval uitvoeren door Eureco BV. Er worden in totaal 57 sorteeranalyses uitgevoerd. Het aantal analyses is afhankelijk van het inwoneraantal van de gemeente: - Tot inwoners tot inwoners tot inwoners tot inwoners 4 - Meer dan inwoners 6 Op verzoek worden in enkele gemeenten extra analyses uitgevoerd (tegen betaling). Voor iedere sorteeranalyse wordt een monster verzameld bij circa 40 huishoudens waarvan vervolgens circa 750 kilogram restafval wordt gesorteerd. De resultaten van de sorteeranalyses worden elk jaar door Eureco beschreven in de rapporten Sorteeranalyses huishoudelijk restafval in de provincie Utrecht. - Najaar 20xx. Deze rapporten worden door AVU aan de gemeenten gezonden. De uitkomsten van de sorteeranalyses zijn per gemeente als losse bijlage aan de rapporten toegevoegd. In de jaarrekeningen van AVU staat een overzicht van de ontwikkeling van de samenstelling van het restafval. AVU rekent de procentuele samenstelling van het restafval om naar hoeveelheden (in kg per inwoner). In een bijlage van de jaarrekening staat een tabel met per gemeente de samenstelling van het restafval in kg per inwoner. 5 In deze rapportage zijn dezelfde omschrijvingen voor afvalstoffen van het CBS aangehouden.

19 2.5. Aanvullend onderzoek naar verpakkingen en klein chemisch afval In 2006 en 2007 is bij 25 sorteeranalyses extra onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van verpakkingen en met name kunststof. In 2007 is ook extra onderzoek gedaan naar klein chemisch afval. De resultaten hiervan zijn beschreven in de rapportages van Eureco Sorteeranalyses van grof huishoudelijk restafval in 2009 Als onderdeel van de voorbereiding van de aanbesteding voor het verwerken van restafval zijn in 2009 speciale sorteeranalyses uitgevoerd van grof huishoudelijk restafval. De resultaten daarvan zijn uitgewerkt in paragraaf

20

21 3. Doelstellingen voor het gescheiden inzamelen van huishoudelijk afval 3.1. Aangescherpte algemene doelstelling in het landelijk afvalbeleid In het landelijk afvalbeleid zijn in augustus 2011 aangescherpte doelstellingen geformuleerd voor de recycling van huishoudelijk afval. Het percentage recycling moet toenemen van 50% nu naar 60% tot 65% in Dit komt landelijk overeen met 1 tot 1,5 miljoen ton extra recycling. Het moet worden bereikt door meer recycling van: - Kunststofverpakkingsafval: + 2% (200 kton) - Textiel: + 0,7% (70 kton) - Kleine elektr(on)ische apparatuur: + 0,3% (30 kton) - Overige stromen, met name gft-afval en papier: + 5% tot 10% (500 tot kton) - Grof huishoudelijk restafval: + 3% (300 kton) De verantwoordelijkheid voor het realiseren ligt bij de gemeenten en voor een deel van de afvalstromen ook bij producenten (verpakkingen, papier, apparatuur). De NVRD 7 heeft in een advies aan de Staatssecretaris voorgesteld om resultaatverplichtingen voor de gemeenten vast te stellen voor de hoeveelheden restafval per inwoner en afhankelijk van het percentage hoogbouw 8. De VNG heeft terughoudend gereageerd, met als argument dat het realiseren ook een verantwoordelijkheid van het verpakkende bedrijfsleven betreft. In het tweede Landelijk afvalbeheerplan (zie lap2.nl) was nog als scheidingsdoelstelling voor huishoudelijk afval opgenomen 60%. Dit was als volgt omschreven: Verhogen van de nuttige toepassing van het totaal aan huishoudelijk afval van 51% in 2006 naar 60% in In diverse besluiten zijn doelstellingen opgenomen voor te bereiken percentages nuttige toepassing van afzonderlijke afvalstoffen, zoals verpakkingen, batterijen en elektr(on)ische apparatuur. Er worden aanvullend aan deze wettelijk vastgelegde doelstellingen geen andere doelstellingen voor afzonderlijke afvalstoffen vastgelegd. Dat betekent dat gemeenten een bepaalde mate van vrijheid hebben bij het behalen van de doelstelling van 60%. In het LAP staat ook welke deelstromen van huishoudelijk afval door huishoudens dienen te worden gescheiden en welke niet. Hierbij is kunststofverpakkingsafval van consumenten toegevoegd. In het eerste LAP werd het scheiden van kunststoffen nog als te duur en complex beoordeeld Beoordelen van inzamelresultaten door vergelijken met andere gemeenten Zoals gezegd zijn de landelijke doelstellingen niet uitgewerkt naar concrete richtlijnen voor de gescheiden in te zamelen afvalstromen: de gemeenten kunnen dit zelf invullen. Het gevolg daarvan is dat het moeilijk is om te beoordelen of een gemeente voldoende gescheiden inzamelt. In de praktijk gebeurt het beoordelen van de inzamelresultaten vooral 6 Meer waarde uit afval, brief met bijlage van de Staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu aan de Tweede Kamer d.d. 25 augustus De NVRD is de branche organisatie van inzamelbedrijven en reinigingsdeskundigen. 8 Hoe kunnen we 2/3 van het huishoudelijk afval recyclen?, advies aan de staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu, mei 2012, werkgroep van de NVRD, Arnhem 19

22 Totaal gewoon afval Gewoon huishoudelijk restafval Gescheiden inzamelen Scheidingspercentage Gft-afval Oud papier en karton Glas Textiel Klein chemisch afval (KCA) Blik Drankenkartons Kunststof verpakkingen AVU afvalmonitoring door vergelijken met de inzamelcijfers in andere gemeenten, bijvoorbeeld via benchmarken of door vergelijken met landelijke gemiddelden. In het verleden zijn wel landelijke richtlijnen uitgebracht voor de door gemeenten gescheiden in te zamelen hoeveelheden per afvalstroom. In deze rapportage is daar geen gebruik van gemaakt. In de eerdere monitoringrapportages van AVU zijn de richtlijnen nog te vinden. Benchmarken Voor het benchmarken kan men vergelijken met de inzamelcijfers van een vergelijkbare groep gemeenten. De inzamelcijfers kunnen worden opgevraagd bij de gemeenten dan wel worden opgezocht via statline.nl van het CBS. Elk jaar worden ook benchmark projecten uitgevoerd door: - Agentschap NL voor gemeenten - NVRD voor inzamelbedrijven. Bij deze benchmarkprojecten worden niet alleen de inzamelresultaten vergeleken, maar ook andere aspecten zoals de kosten. Vergelijken met landelijke gemiddelden voor het inzamelen Voor het beoordelen van het gescheiden inzamelen kan ook worden vergeleken met de inzamelresultaten in andere gemeenten, bijvoorbeeld met de landelijke gemiddelden per stedelijkheidsklasse voor de gescheiden ingezamelde hoeveelheden per afvalstroom. Een gemeente kan zich als doel stellen om minder restafval en meer gescheiden in te zamelen dan het landelijk gemiddelde. In deze monitoringrapportage zijn vergelijkingen uitgevoerd met de landelijke gemiddelden en bij de uitwerkingen zijn ook provinciale gemiddelden (voor Utrecht) vermeld als referentie. De landelijke inzamelcijfers per stedelijkheidsklasse van 2011 (bron: statline CBS) staan in Tabel 1, Tabel 2 en Tabel 3. Deze cijfers kunnen als referentie worden gebruikt: men zamelt meer of minder in dan het landelijk gemiddelde voor de stedelijkheidsklasse. P.m.: De cijfers per gemeente in Utrecht en de provinciale inzamelcijfers staan in Tabel 13. Tabel 1: Gewoon huishoudelijk afval in 2011 per stedelijkheidsklasse (Nederland) Gewoon huishoudelijk afval in 2011 in kg per inwoner Stedelijkheidsklasse Totaal Nederland % ,1 1,3 0,1 0,2 5,9 Niet stedelijk % ,3 1,4 0,2 0,2 7,3 Weinig stedelijk % ,8 1,3 0,2 0,3 8,5 Matig stedelijk % ,5 1,4 0,1 0,1 6,7 Sterk stedelijk % ,1 1,4 0,1 0,2 6 Zeer sterk stedelijk ,5 20% ,7 0,

23 Totaal afval van huishoudens Totaal restafval Totaal gescheiden Scheidingspercentage totaal Totaal gewoon afval Huishoudelijk restafval Gescheiden gewoon afval Scheidingspercentage gewoon afval Totaal grof afval Totaal grof restafval Gescheiden grof afval Scheidingspercentage Gewoon afval in % van totaal Grof afval in % van totaal Totaal grof afval Totaal grof restafval Totaal grof afval gescheiden Scheidingpercentage grof afval Grof huishoudelijk restafval Verbouwingsrestafval Overige kunststoffen Vloerbedekking Wit- en bruingoed Grof tuinafval Bruikbaar huisraad Vlakglas Metalen Houtafval Schoon puin Asbesthoudend afval Autobanden Schone grond Bitumenhoudende dakbedekking Overige afvalcomponenten AVU afvalmonitoring Tabel 2: Grof huishoudelijk afval in 2011 per stedelijkheidsklasse (Nederland) Grof huishoudelijk afval in 2011 in kg per inwoner Stedelijkheidsklasse Totaal Nederland % ,5 0,7 5,1 28 2,4 0, ,7 0,2 6 0,7 3 Niet stedelijk % ,3 0,5 5,3 46 2,2 0, ,4 0,2 5 0,7 4 Weinig stedelijk % ,4 1 5,1 43 2,7 0, ,1 0,2 5 0,8 4 Matig stedelijk % ,6 0,8 5,3 31 3,2 0, ,7 0, Sterk stedelijk % ,6 0,9 5,7 21 2,6 0, ,4 0,1 10 0,8 3 Zeer sterk stedelijk % ,4 0,1 3,9 5 1,4 0, ,2 0,1 3 0,3 1 Tabel 3: Totaal huishoudelijk afval in 2011 per stedelijkheidsklasse en scheidingspercentages (Nederland) Overzicht van het totaal aan huishoudelijk afval in 2011 in kg per inwoner Stedelijkheidsklasse Totaal Nederland % % % 74% 26% Niet stedelijk % % % 73% 27% Weinig stedelijk % % % 74% 26% Matig stedelijk % % % 74% 26% Sterk stedelijk % % % 73% 27% Zeer sterk stedelijk % ,5 20% % 79% 21% 3.3. Beoordelen van de samenstelling van het huishoudelijk restafval Beoordelen van de samenstelling van het restafval in procenten De uitkomsten van de sorteeranalyses van het huishoudelijk restafval zijn door Eureco weergegeven in procenten van het gesorteerde restafval. Om de uitkomsten te beoordelen is het mogelijk om deze percentages te vergelijken met: 1. De gemiddelden van de sorteeranalyses in de provincie Utrecht 2. De gegevens van de andere door Eureco in Nederland uitgevoerde sorteeranalyses 21

24 3. Uitkomsten van eerdere sorteeranalyses in de gemeente 4. Landelijke cijfers van Agentschap NL over de samenstelling van het restafval 9 In de rapporten van Eureco per sorteeranalyse zijn de uitkomsten per afvalcomponent vergeleken met de uitkomsten van alle in de provincie Utrecht uitgevoerde sorteeranalyses. Er is een vergelijking gemaakt met de uitkomsten van de 57 sorteeranalyses die zijn uitgevoerd voor de AVU-gemeenten in het jaar Aangegeven is of men bijvoorbeeld tot de 20% laagste scores behoort, of juist tot de 20% hoogste scores. Er worden zo 5 score-klassen onderscheiden: zeer laag, laag, gemiddeld, hoog, zeer hoog. Bij het beoordelen van de cijfers van de sorteeranalyses moet men rekening houden met de beperkte nauwkeurigheid; dat wil zeggen: verschillen van enkele procenten hebben weinig betekenis. Het is daarom aan te bevelen om bij het beoordelen met een tijdreeks van enkele jaren te werken. Dat geeft een betrouwbaarder beeld en toont mogelijk een ontwikkeling Beoordelen van de samenstelling van het restafval in kg per inwoner De samenstelling van het restafval in procenten kan worden omgerekend naar kilogrammen per inwoner. Hiervoor wordt de jaarlijkse hoeveelheid huishoudelijk restafval per inwoner vermenigvuldigd met het bij de sorteeranalyse gemeten percentage. Om op een eenvoudige manier de hoeveelheid van een component in het restafval te kunnen beoordelen zijn door AVU zogenaamde aanvaardbare niveaus bepaald. Deze niveaus zijn afgeleid van de vroegere landelijke richtlijnen voor gescheiden inzamelen per component en de beoogde scheidingspercentages. Er zijn dus geen nieuwe AVU -normen ontwikkeld. De vroegere - landelijke richtlijnen voor gescheiden inzamelen zijn omgerekend naar acceptabele hoeveelheden in het restafval. In de toelichting van AVU op de sorteeranalyses voor 2002 is dit uitgebreid toegelicht 10. Deze waarden kunnen nog steeds als referentie worden gebruikt. Daarnaast is in AVU-verband voor de Utrechtse gemeenten uit de landelijke doelstellingen ook nog afgeleid, welke hoeveelheden gewoon huishoudelijk restafval (< 210 kg/inwoner) en grof huishoudelijk restafval (< 40 kg/inwoner) zijn te verwachten indien aan de landelijke doelstellingen voor gescheiden inzamelen wordt voldaan. Deze aanvaardbare niveaus kunnen worden gebruikt voor het beoordelen van het gescheiden inzamelen. In de Jaarrekening 2011 van AVU is een overzicht opgenomen van de per gemeente ingezamelde hoeveelheid kunststofverpakkingen en de resterende hoeveelheden in het restafval. Op basis daarvan is voor kunststofverpakkingen ook een aanvaardbaar niveau afgeleid (van 20 kg per inwoner). Zie ook paragraaf 8.7 In Tabel 4 staan deze AVU aanvaardbare niveaus. 9 Agentschap NL laat elk jaar 11 sorteeranalyses uitvoeren. De rapportages staan op uitvoeringafvalbeheer.nl. 10 In bijlage 4 van de toelichting op de afvalmonitoring voor 2002 is ingegaan op het landelijke beleid voor gescheiden inzamelen volgens het Landelijk afvalbeheerplan, de landelijke doelstellingen en richtlijnen. Er is ook een onderbouwing gegeven van de aanvaardbare niveaus.