Ruimte en mobiliteit In wisselwerking Trends en veranderingen Effectief beleid Heerlen, 23 november 2018 Arie Bleijenberg
Nieuwe mobiliteit na het autotijdperk www.ariebleijenberg.nl Infrastructuur Business Director Mobiliteit en logistiek Business line Manager NWO programma Duurzame Bereikbaarheid Randstad Lid programmacommissie Centre for European Policy Studies Task Force on Transport and Climate Change Voorzitter Strategie en Kennis Afdelingshoofd Europese NGO Oprichter, voorzitter, weer bestuurslid Duurzame ontwikkeling Adjunct Directeur, onderzoeker en adviseur
Twee eeuwen groei mobiliteit: sneller en verder Grübler 1990
Aandeel OV (%) aa Snelheid bepaalt modaliteitskeuze OV versus auto 40 35 30 25 20 15 10 5 0 1,00 2,00 3,00 Reistijd OV / Reistijd auto MON 2006
Veertig jaar groei mobiliteit: constante reistijd 35 30 25 20 15 10 5 Km/dag Km/uur Ritten/dag Reistijd/dag 0 1970 1980 1990 2000 2010 DfT 2015
Gemiddelde snelheid auto 20 jaar constant Bleijenberg 2015
Zestig jaar: groei en stabilisatie automobiliteit 50 40 30 20 10 Totaal Auto OV Fiets Vliegtuig 0 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 PBL 2014
Trendprognose mobiliteit 2050 Bleijenberg 2015
Trend en prognoses NMCA KiM 2018 RWS 2017
Bleijenberg 2015
Groei autoverkeer en suburbanisatie 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 Bevolking Amsterdam Autokm/per persoon per dag PBL 2014 Amsterdam 2016
Bleijenberg 2015
Demografie Verstedelijking Kenniseconomie Mobiliteitsgedrag Stabilisatie automobiliteit Inspelen?
Bereikbaarheid is het sleutelbegrip Bleijenberg 2015
Bereikbaarheid en verstedelijking PBL 2014
Bereikbaarheid en files Geurs 2016
Betere bereikbaarheid Liao et al 2015
Duurzame Bereikbaarheid Randstad NWO programma; 6 jaar academisch onderzoek; 10,6 mln. Belangrijkste rode draad: ruimtelijke concentratie vergroot de bereikbaarheid en de duurzaamheid Stedelijke regio s zijn efficiënt Korte afstanden Gebundelde vervoersstromen binnen en tussen steden (personen en goederen) Fiets Compacte bouw verminderd hitte-eiland
Mobiliteit tussengebied Mobiliteit per inwoner Alles ongeveer VLAK 2010 2017 Ten opzichte van zeer sterk verstedelijkte gemeentes Gemiddelde snelheid auto 46 km/uur versus 42 km/uur + 11% Autokilometers + 45% Bezettingsgraad auto - 5% OV gebruik - 50% Lopen - 20% Verplaatsingsafstand + 5% Sterk, matig en weinig verstedelijkte gemeentes CBS 2018
Prognose mobiliteit Mobiliteit [km/dag] = Bevolkingsomvang [aantal] x Reistijd per persoon: 1,1 [uur/dag] x Gemiddelde snelheid: constant [km/uur]
Verstedelijking bepaalt mobiliteitsgedrag Bleijenberg 2017
Cruciale keuze
Schone energie en voertuigen Task Force on Transport and Climate Change 2015
Bewezen effectief milieubeleid Schone voertuigen Europese emissienormen Nationale fiscale prikkels Hogere energieprijs Milieuzones Verstedelijking Alleen bouwen binnen bestaand stedelijk gebied Verbeteren mobiliteit binnen de steden Parkeerbeleid
Smart mobility Ontwikkeling Effect op mobiliteit Auto delen Greenwheels, taxi, Uber, Autoritten delen Carpooling, Electrische auto Zelfrijdende auto Niveau 1 4 met bestuurder Zelfrijdende auto Niveau 5 volledig automatisch Neemt wat toe in steden (MaaS) Onwaarschijnlijk Bezettingsgraad auto daalt Snelle ontwikkeling Fiscale subsidies Snelle ontwikkeling Snelle technische ontwikkeling Moment van introductie op enige schaal onduidelijk Minder parkeerplaatsen Geringe invloed op mobiliteit Geen invloed op mobiliteit Weinig luchtvervuiling Weinig CO2, indien.. Geen invloed op mobiliteit Verkeersveiligheid omhoog Betere benutting snelwegen Geringe invloed op mobiliteit Minder parkeerruimte Einde fijnmazig OV Toename congestie
Nieuw denkkader voor mobiliteit: anders denken, anders doen Oud Nieuw Bereikbaarheid Snelheid Nabijheid en snelheid Economie Industrie Kennis en diensten Ruimtelijke orde Suburbanisatie Urbanisatie Automobiliteit Groei Stabilisatie HOV Milieu Economie Infrastructuur Intercity Binnen stadsregio Bestuurlijk zwaartepunt Rijksoverheid Metropoolregio Bleijenberg 2015