RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Montessori Nijmegen Plaats : Nijmegen BRIN nummer : 12ZD C1 Onderzoeksnummer : 291967 Datum onderzoek : 7 februari 2017 Datum vaststelling : 2 mei 2017
Pagina 2 van 9
SAMENVATTING Montessori Nijmegen heeft haar kwaliteit op orde en de inspectie handhaaft het basisarrangement. Wat gaat goed? De Schoolontwikkeling krijgt vorm vanuit de gedachte: kader stellen- ruimte geven- passend maken. Deze manier van denken past bij de Montessori-visie die de school recent opnieuw heeft versterkt en doordacht. Daarmee is de koers van de school duidelijker geworden. Daarbij heeft ook het denken in doelen een centralere plek gekregen binnen het onderwijs. De didactische vaardigheden waar de teamleden over beschikken, dragen bij aan het vormgeven van deze pedagogisch-didactische uitgangspunten. De leraren spannen zich op een mooie manier in om een plezierige werksfeer in hun groepen te creëren. Het pedagogisch klimaat binnen de school krijgt goed vorm. De ouders en leerlingen zijn dan ook positief over de school. Wat kan beter? Met het opnieuw doordenken en neerzetten van de Montessori-visie binnen de school is de koers bepaald, maar 'de stip op de horizon' nog niet afgetekend. Het vraagt van het team de komende tijd lef om keuzes te maken en te bepalen wat de gekozen koers nu concreet betekent. Het is van belang het kader duidelijk te stellen, de schoollijn te bepalen en te borgen dat deze schoollijn ook vorm krijgt in de dagelijkse onderwijspraktijk. Het is daarbij ook van belang om na te gaan of het voor alle betrokkenen duidelijk is waar de kwaliteitsverbeterende activiteiten die de school heeft gepland, toe moeten leiden. Een ander punt van aandacht is het signaleren en scherper in beeld brengen van de leerbehoeften van de leerlingen, zodat de afstemming van het onderwijs op de (leer) behoeften van de leerlingen nog beter vormgegeven kan worden. Een belangrijke vraag waarvoor aandacht nodig blijft binnen de school is: hoe zorg je ervoor dat je in de waan van de dag toch de doelen observeert die centraal staan in een bepaalde periode en de ontwikkeling van individuele leerlingen volgt? Belangrijk hierbij is om met elkaar van gedachten te blijven wisselen hoe je een passende balans behoudt tussen regie nemen als leerkracht versus vrijheid geven aan leerlingen. Wat moet beter? Tijdens het onderzoek hebben wij geen tekortkomingen geconstateerd. Pagina 3 van 9
1 INLEIDING Wat voor onderzoek heeft de inspectie gedaan? Volgens de wet moeten alle scholen eens in de vier jaar door de inspectie worden bezocht. Vanaf januari 2015 krijgen alle scholen die daarvoor in aanmerking komen een onderzoek met een concept-waarderingskader. Dit kader is in juni 2016 bijgesteld. Vanaf 24 oktober krijgen scholen een onderzoek met dit bijgestelde onderzoekskader voor 2017. Zo ook Montessori Nijmegen. Voor meer informatie over het nieuwe toezicht en de opzet van de vernieuwde kwaliteitsonderzoeken en het nieuwe onderzoekskader, zie de website van de inspectie www.onderwijsinspectie.nl. Werkwijze Op 7 februari 2017 hebben de volgende onderzoeksactiviteiten plaatsgevonden: een documentenanalyse; een presentatie door de school; gesprekken met verschillende groepen belanghebbenden: directie, intern begeleider(s), leraren, ouders en leerlingen; observaties van de onderwijspraktijk in een aantal groepen. Deze observaties hebben wij samen met observanten van de school uitgevoerd. Aan het eind van de onderzoeksdag hebben we een feedbackgesprek gevoerd met het bestuur, de schoolleiding, de intern begeleiders en de leraren van de school. In dit gesprek zijn de bevindingen en oordelen van de inspectie besproken en heeft de school aangegeven wat zij gaat doen met deze bevindingen. Naast de beoordeelde standaarden hebben wij enkele aanvullende wettelijke aspecten beoordeeld. Wanneer niet voldaan is aan één of meer van deze artikelen, geven wij dat aan in paragraaf 3.2. Leeswijzer Hierna volgt eerst de conclusie van het onderzoek op Montessori Nijmegen. Hoofdstuk 3 geeft per kwaliteitsgebied de resultaten van het onderzoek. In hoofdstuk 4 is de reactie van het bestuur op het onderzoek en de rapportage opgenomen. Pagina 4 van 9
2 HOOFDCONCLUSIE De kwaliteit van het onderwijs op basisschool Montessori Nijmegen is op de meeste standaarden van voldoende kwaliteit. Op één standaard is de school een voorbeeld voor anderen. Gezien dit kwaliteitsbeeld en de ambities die de school heeft geformuleerd in haar schooldocumenten, kunnen de volgende punten een zinvolle bijdrage leveren aan de verdere schoolontwikkeling: De koers is bepaald maar de stip op de horizon vraagt nog nadere aftekening. Vanuit de gedachte kader stellen-ruimte geven-passend maken kunnen duidelijke schoollijnen nog scherper verwoord worden; Inventariseren van de overkoepelende competenties, vaardigheden en attitudes die het onderwijs vraagt van een leerkracht op basisschool Montessori Nijmegen; Lef van het team om keuzes te maken en deze vervolgens ook te borgen. Pagina 5 van 9
3 RESULTATEN ONDERZOEK MONTESSORI NIJMEGEN 3.1 Kwaliteitsoordelen op onderzochte standaarden Kwaliteitsgebied Onderwijsproces Onvoldoende Voldoende Goed OP2 OP3 Zicht op ontwikkeling Didactisch handelen Onderwijsproces Het team van basisschool Montessori Nijmegen houdt met behulp van toetsen en observaties zicht op de voortgang in ontwikkeling van haar leerlingen. Naast de eindtoets in groep 8 maken alle leerlingen de toetsen uit het leerlingvolgsysteem voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Leerlingen die extra hulp nodig hebben, worden daarmee tijdig gesignaleerd. Daarbij wordt ook de sociaalemotionele ontwikkeling van de leerlingen in beeld gebracht. Het team slaagt erin een prettige sfeer in hun groepen te creëren. Dit heeft een duidelijk effect op de leerlingen: zij zijn betrokken en taakgericht. Daarbij zijn de leerlingen in staat om zelfstandig te werken. Met het herijken van de visie van de school is ook het denken in doelen centraler komen te staan. Het werken met periodeplannen ondersteunt dit doelgericht werken. Desondanks blijft het wel van belang oog te hebben voor hoe je er voor zorgt dat je 'in de waan van de dag' toch de doelen observeert die centraal staan in bepaalde periode. Dit blijkt in de praktijk nu soms een puzzel te zijn. Hoewel de leerkrachten een gedetailleerd beeld hebben van waar de leerlingen staan in hun ontwikkeling, is nog winst mogelijk in het in beeld krijgen van de leerbehoeften van meer- en hoogbegaafde leerlingen. Hoe richt je het onderwijs niet alleen in op ondersteuning maar zeker ook op uitdaging? Het beantwoorden van deze vraag zou binnen de school meer aandacht mogen krijgen. In de dagelijkse lespraktijk blijkt het zoeken van de juiste balans tussen regie nemen als leerkracht versus vrijheid geven aan leerlingen ook nog best eens lastig te zijn. Daarbij verdient een schoolbrede manier van werken en daarbij ondanks eigen kleur toch één lijn door de school, aandacht. Pagina 6 van 9
Kwaliteitsgebied Schoolklimaat Onvoldoende Voldoende Goed SK1 Veiligheid Kwaliteitsgebied Schoolklimaat Kan beter Voldoende Goed SK2 Pedagogisch klimaat Schoolklimaat Het veiligheidsbeleid is gericht op het voorkomen, analyseren en evalueren van incidenten. Veiligheid is duidelijk een speerpunt binnen de school. Er wordt nadrukkelijk ingezet op preventie en het voorkomen van negatief gedrag. Er is lijn gebracht in de activiteiten rondom positief gedrag, goede sociale competenties en weerbaarheid en er wordt gewerkt met een anti-pestbeleid. Verder is er een methodiek in gebruik, die volgens het team op een positieve manier ondersteuning biedt aan het ontwikkelen van sociale vaardigheden van de leerlingen. De leerlingen met wie wij gesproken hebben, geven aan dat er een prettige sfeer is op school. Zij zeggen zich veilig te voelen in de school, zowel fysiek als sociaal-emotioneel. Ook ouders beamen dit en waarderen de prettige sfeer. Kwaliteitsgebied Onderwijsresultaten Onvoldoende Voldoende Goed N.t.b. OR1 Resultaten Kwaliteitsgebied Onderwijsresultaten Kan beter Voldoende Goed OR2 Sociale en maatschappelijke competenties Onderwijsresultaten De eindresultaten zijn over het geheel genomen voldoende op basisschool Montessori Nijmegen. In de laatste jaren liggen de scores op of boven het gemiddelde dat van de school mag worden verwacht. De vraag die binnen het team nog nadrukkelijker aan bod kan komen is welke eigen ambities (doelen) de school nastreeft als het gaat om cognitieve resultaten. Daarbij zou het goed zijn om ook de resultaten voor andere vakken dan taal, lezen en rekenen, te analyseren. Resultaten kunnen immers breder gedefinieerd worden dan deze basisvaardigheden. Binnen de school worden doelen gesteld voor sociale competenties. De specifieke kinddoelen op dit gebied dragen hieraan bij. Als het gaat om maatschappelijke competenties, zijn nog geen specifieke doelen geformuleerd. Binnen de visie van de school wordt nadrukkelijk gestreefd naar de maximale Pagina 7 van 9
ontplooiing van elk kind op persoonlijk, sociaal en cognitief gebied. Het vormt dan ook nog een uitdaging voor de school om hiervoor ook ambities te formuleren en vervolgens na te gaan of de gestelde doelen gerealiseerd worden. Kwaliteitsgebied Kwaliteitszorg en ambitie Onvoldoende Voldoende Goed KA1 KA2 Kwaliteitszorg Kwaliteitscultuur Kwaliteitszorg en ambitie Basisschool Montessori Nijmegen heeft een sluitende kwaliteitscyclus. Op bestuursniveau wordt gebruik gemaakt van kwaliteitskaarten. Het biedt de school de mogelijkheid om haar onderwijskwaliteit op verschillende terreinen te evalueren. In het jaarplan staan de doelen voor het lopende schooljaar verwoord. De visie van de school is recent opnieuw onder de aandacht gebracht en doordacht. Hoewel diverse aspecten van kwaliteitszorg binnen de school aanwezig zijn, neemt dit niet weg dat aandacht voor voldoende diepgang van belang blijft om een stevige basis voor evalueren en verbeteren te kunnen vormen. Dit vraagt een uitwerking van speerpunten die de weg laten zien naar de uiteindelijke gewenste situatie. Het team kan daarbij elkaars sterke kanten en ervaringen nog meer benutten om zo samen een duidelijke schoollijn te bepalen en deze vervolgens ook te borgen. Hoewel er binnen de school duidelijk gewerkt wordt aan het verstevigen van de kwaliteit, is het voor het team van belang met elkaar in gesprek te blijven over de verdere concrete uitwerking van de visie. Wat betekent het nu voor mij als leerkracht binnen Montessori Nijmegen? 3.2 Overige wettelijke voorschriften De inspectie concludeert dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 8 van 9
4 REACTIE VAN HET BESTUUR Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op Montessori Nijmegen. We hebben de school en het bestuur gevraagd om de ontwikkelrichting aan te geven op basis van de eigen kwaliteitsoordelen en die van de inspectie. Hieronder geeft het bestuur zijn reactie: 'Basisschool Montessori heeft er in 2013 voor gekozen om het montessorionderwijs opnieuw stevig in de schoolontwikkeling te verankeren. 'Kinderen leren het zelf te doen' staat hierbij centraal. Met het team is en wordt geïnvesteerd om eigentijds montessorionderwijs op een goede manier vorm te geven en te borgen. Dit doen zij in een goed evenwicht met de eisen en wensen die aan primair onderwijs in deze tijd worden gesteld. Deze basisschool is hierin ambitieus en stelt hoge eisen aan zichzelf. De school heeft ervoor gekozen om de schoolontwikkeling stapsgewijs in te voeren. Het is, zeker in de bovenbouw, geen geringe opgave om bij het vormgeven van dit onderwijs zowel de focus op opbrengsten als de focus op het 'zelf doen' in de juiste balans aandacht te geven. De uitgangspunten van het montessorionderwijs sluiten uitstekend aan bij de huidige trend om onderwijs beter aan te laten sluiten bij de individuele leerbehoefte van het kind. De school heeft zich ten doel gesteld zich te ontwikkelen tot een montessorischool die niet alleen ruimschoots voldoet aan de eisen van de Inspectie van het Onderwijs maar ook aan de standaarden van de Nederlandse Montessori Vereniging.' Pagina 9 van 9