Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Opzet, werkwijze Hoofdlijnen van de doorrekening Hernieuwbare energie Marc Londo Den Haag, 2 oktober

Vergelijkbare documenten
Welke hernieuwbare energie in 2020?

Doorrekening Energieakkoord

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

De salderingsregeling

13 Resultaten, financiële consequenties en dekking

Toelichting doorrekening Energieakkoord - Gebouwde omgeving

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren

Monitor energie en emissies Drenthe

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs

Route naar een Duurzame Energievoorziening

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Toelichting inschatting korte-termijneffecten Energieakkoord op hernieuwbare energie

Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Inschatting van de gemaakte afspraken

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Inschatting van de gemaakte afspraken

Achtergronddocument bij doorrekening Energieakkoord - sectoren industrie en land- en tuinbouw

Referentieraming energie en emissies Bijeenkomst 6C

Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

NEV 2015: hoe hard zijn de maatregelen in het energieakkoord?

Kansen voor warmte. Frans Rooijers Lustrumcongres Stichting Warmtenetwerk,

Nationale Energieverkenning 2014

Energieakkoord voor duurzame groei. 6 september 2013

de slimme weg energietransitie 12 december 2017 Pieter van der Ploeg Alliander Strategie

Tabellenbijlage. Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van

Monitor Schoon en Zuinig

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2014

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013

Gemeente Bergen. Ontwikkelingen energiegebruik en duurzame energieproductie tot Mark Valkering en Herman Verhagen 14 oktober 2016

Raamwerk voor Effect Analyse

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2013

Beleid dat warmte uitstraalt. Van warmteopties voor klimaatverbetering naar klimaatverbetering voor warmteopties

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2015

Energie in de provincie Utrecht. Een inventarisatie van het energiegebruik en het duurzaam energie potentieel

Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025

Technisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015

Energie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030

Rapportage 2013 Prognose hernieuwbare energie

Inventaris hernieuwbare energie in Vlaanderen 2016

Bijlage 2 Potentieelberekening energiestrategie 1/5

Conceptadvies SDE+ 2014

16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

Versterking van het EU ETS via splitsing van sectoren

Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij. Ton van Dril 10 september 2009

Strategische visie Biomassa drs. Marten Hamelink Directie Topsectoren & Industriebeleid

Tweede Kamer der Staten-Generaal

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Energie Efficiency Directive Artikel 7 Nederlandse invulling

Duurzame warmte in de SDE+

ECN-N Energiescenario s Drenthe 2030

Datum 23 december 2016 Betreft Voortgangsrapportage Energieakkoord 2016 en uitvoering Urgendavonnis

Haarlemmermeers akkoord

Op weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie

Showstoppers & gamechangers Beleid voor gasloze woningen

Naar een duurzame energie huishouding: belofte of mogelijkheid?

Schoner en zuiniger CO 2 ambitie verkeer & vervoer

Uitvoering op gang; doelen in zicht

Uw logo. Pieter van der Ploeg. Strategie. Alliander

Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016

Uitwerking en actualisering duurzame energie ambities Klimaat- en Energieakkoord

Tweede Kamer der Staten-Generaal

dorpsinformatie avond Haarle Energieneutraal

Aanbevelingen voor een effectief klimaatakkoord. Leren van wind op zee: Naar een programmatische aanpak. Ron Wit, Den Haag, 19 januari

Verbruik van duurzame energie,

Energieverbruik en -opwek Bestuurlijke regio s provincie Fryslân

Verbruik van duurzame energie,

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Verificatieprotocol binnen SDE. Timo Gerlagh RBCN 21 april 2016

Zeeuws Energieakkoord. Energiebesparing in de particuliere woningvoorraad

Energiebesparing in Nederland,

Gasloos: Wie gaan er over en hoe krijgen we ze zo ver?

Energievisie Borne 22 september Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC.

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds De Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie,

Datum 9 oktober 2015 Betreft Resultaten 2014 Meerjarenafspraken Energie-efficiëntie MJA3 en MEE

Banen en economische waarde van 16% duurzame energie in 2020 in Nederland

Naar een duurzame Nederlandse energiehuishouding in 2050 een reisgids

Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA)

Waterstofmobiliteit: status en uitdagingen

Verbruik van hernieuwbare energie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 4 juli 2017 Betreft Tweede openstelling SDE+ 2017

WKK: de energiebesparingtechnologie bij uitstek!

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

Handreiking Aanvulling op het EEP - Addendum op de MEE. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken

Marktcontouren duurzame energie in Europa en Nederland

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen

Energiemonitor Noord-Nederland 4 e editie (verslagjaar 2013)

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013

Actualisatie Optiedocument 2010

Basisprijzen in SDE volgens genormeerde berekening

Gemeente Reusel-De Mierden. Stand van zaken Klimaatvisie

Stand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening

Naar een 100% duurzame energievoorziening voor Flevoland?! Vera Pieterman, plv. directeur Energie & Omgeving

Transcriptie:

Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Opzet, werkwijze Hoofdlijnen van de doorrekening Hernieuwbare energie Marc Londo Den Haag, 2 oktober

Opzet, werkwijze

Uitgangspunten doorrekening Effecten akkoord versus referentiepad Basis: Actualisatie Referentieraming 2012 Economisch groeipad Enkele updates Doorrekening afspraken: Is er een effect aan toe te kennen? Instrument, realisaties, inzet middelen concreet? Afspraak helder en eenduidig? Interpretatieruimte bandbreedte Realiseerbaar? Mandaat Financiële capaciteit Uitgangspunt: Actoren komen hun commitments na

Beperkingen Toerekening in samenhang met andere afspraken IPO-convenant wind op land Huurconvenant Beperkingen doorrekening Geen integrale doorrekening: Op onderdelen partieel Deels op basis van nog niet volledig uitgewerkte beleidsvoornemens (anders dan bij raming) Meer indicatief karakter dan een raming van PBL/ECN Resultaten geven een indicatief beeld voor oordeelsvorming over het akkoord; ze zijn niet bedoeld voor een solide beleidsonderbouwing

Hoofdlijnen van de doorrekening

Worden de ambities gehaald? Energiebesparing finaal: Doel 100 PJ nog niet bereikt 22-60 PJ aan doorrekenbare maatregelen Veel afhankelijk van succes extra afspraken Hernieuwbare energie 2020: maximaal 14%, maar dan moet iedereen meewerken en alles meezitten 2023: 16% is haalbaar (met dezelfde clausules) Werkgelegenheidsimpuls: 10 15.000 arbeidsjaren na 2017 6

Energiebesparing Besparing in 2020 (in PJ finaal) ten opzichte van referentiepad Onderkant bandbreedte Bovenkant bandbreedte Totaal 22 60 Gebouwde omgeving 12 43 Industrie en landbouw 10 17 Besparingstempo (primair) referentiepad 1,1% 1,2% 1,5% Europese Energie Efficientie Richtlijn: Iets meer dan 50% kans dat wordt voldaan. Bandbreedte uitkomsten akkoord Bandbreedte beleidsopgave

Financiële lasten (+) en baten (-), *bandbreedte heeft hier betrekking op al dan niet uitvoeren van besparingsmaatregelen door eigenaarbewoners 8

Hernieuwbare energie

Hernieuwbare energie in 2020 PJ finaal Referentiepad Energieakoord bovenkant bandbreedte vermogen (GW) Wind op land 28 54 6,0 Wind op zee 21 37 2,7 Zon PV 9 15 4,8 Meestook biomassa 0 25 Overig hernieuwbaar 132 160 Totaal hernieuwbaar 190 290 Aandeel in totaal finaal verbruik 9% 14% 10

Uitsplitsing overig hernieuwbaar Biobrandstoffen Houtkachels- en ketels Bodemwarmte, ondiep Overige biomassaverbr AVI, biogeen afval Biogas-opties Buitenluchtwarmte Geothermie Zonnewarmte Waterkracht

Hernieuwbare energie in 2023 Optie Wind op land Wind op zee Meestook biomassa Overig hernieuwbaar Doorgroei naar 7 GW Doorgroei naar 4,5 GW Constant op 25 PJ Doorgroei Hiermee is de 16%-ambitie voor 2023 haalbaar 12

Wat kan allemaal tegenzitten? Gekwantificeerd in de doorrekening: Groei overig hernieuwbaar Bij middenwaarde: 1% Succes benutting reservebudget (375 miljoen euro) voor Wind op Zee Lukt dat niet: ~0,5% Succes energiebesparing Bij onderkant bandbreedte: ~0,25%

Wat kan allemaal tegenzitten? Uitvoering convenant wind op land Nieuwe benaderingen rond maatschappelijk draagvlak Stroomlijning procedures wind op zee Verkorten lead-time projecten Beleid meestook biomassa in centrales Beleidsinstrument voor meestook Duurzaamheidscriteria, importstromen Algemeen: Financieringsklimaat (nationale) biomassamarkten Ontwikkelingen wet- en regelgeving

Dank voor uw aandacht ECN Westerduinweg 3 P.O. Box 1 1755 LE Petten 1755 ZG Petten The Netherlands The Netherlands T +31 88 515 49 49 F +31 88 515 44 80 info@ecn.nl www.ecn.nl

Besparingstempo Besparingstempo in 2014-2020 (%/jr) Baseline Baseline + akkoord (range: onduidelijkheden) Totaal 1,1 1,2-1,5 - Huishoudens 1,5 1,8-2,0 - Industrie 0,8 0,9-1,0 - Handel, diensten en overheid 0,9 1,1-2,1 - Land- en tuinbouw 1,4 1,7 - Transport 0,8 0,8 Het besparingstempo is gebaseerd op het primair energiegebruik

EED: cumulatieve doelstelling Voorbeeld EED-systematiek

Effect afspraken op de EED Cumulatieve besparing 2014-2020 (in PJ finaal) voor EED Onderkant banbreedte Bovenkant bandbreedte Totaal 67 207 Gebouwde omgeving 36 151 Industrie en landbouw 31 56 Ruwe indicatie extra beleidsopgave EED: 135 PJ (60-205)