Nota Beleidslunch Internationalisering 12/12/2013 // Heverlee AAN // bestemmelingen VAN // dienst kwaliteit 1. Inleiding Op 6 december vond de beleidslunch Internationalisering plaats. Ter situering van de strategische prioriteit werd een presentatie gegeven door Toon Martens (zie presentatie http://www.naareennieuwehogeschool.be/content/strategische-prioriteiten). Vervolgens werd per duo ingegaan op een aantal vragen over de wijze waarop de strategische prioriteit verder kan worden uitgewerkt (zie bijlage 1), waarna in plenum werd teruggekoppeld. Hieronder wordt een verslag weergegeven van deze plenaire terugkoppeling. 2. Plenaire terugkoppeling beleidslunch Tijdens de plenaire terugkoppeling worden volgende punten aangehaald: De mondelinge rapportering nav de visitatie van de opleiding Bachelor in het onderwijs: kleuteronderwijs (KHLeuven) heeft nogmaals het belang van internationalisering als intrinsiek gegeven van een opleiding bevestigd. Het moet deel uitmaken van het discours dat een opleiding voert. Voor elke opleiding is het belangrijk om na te denken over waarom men wil internationaliseren. Een cruciale voorwaarde is dat er ruimte aanwezig is om een internationale ervaring op te doen. De zogenaamde mobiliteitsvensters. Zo is er bijvoorbeeld in Groep T een semester waar geen activiteiten zijn gepland. Tijdens dat semester kunnen studenten zelf plannen hoelang ze weggaan, naar waar, Met betrekking tot het voorstel van indicator ten minste 33% van alle afgestudeerden hebben 1 sem in het buitenland gestudeerd, die door de Vlaamse regering wordt naar voor geschoven, wordt gesuggereerd dat er een onderscheid zou kunnen gemaakt worden tussen studenten die talen studeren en andere studenten. Voor de eerste groep is de norm van 33% te laag: hier zou het percentage hoger moeten zijn. Voor de laatste groep is het misschien geen must om de norm van 33% te halen. Voor de andere studenten moet er meer geïnvesteerd worden. Voorbeeld van dergelijke investeringen is het creëren van aparte modules voor inkomende studenten,. Bij het feit dat men een 1 / 6
aparte module zou opzetten, worden echter wel wat vragen gesteld. Andere pistes zijn bv het feit dat studenten een verplicht traject van 30 stp volgen in een andere taal in onze instellingen. Ten aanzien van het aanbieden van onderdelen in een andere taal, wordt opgemerkt dat het niet voor alle studenten even evident is om bv onderdelen in het Engels te volgen. Er moet voor gezorgd worden dat het bepaalde groepen van studenten niet afschrikt en benadeelt. Het geven van signalen aan het Secundair onderwijs over het belang van bv Engels voor bepaalde groepen (bv studenten TSO en BSO) zal belangrijk zijn. Ook zijn er veel studenten die in het Secundair onderwijs wel een bepaalde bagage qua talen hebben meegekregen, maar dit kwijt raken in het hoger onderwijs. Ten aanzien van talen wordt aangegeven dat niet alleen Engels belangrijk is, maar ook Frans en dit omwille van nabijheid bij Brussel, bepaalde contacten met bepaalde bedrijven/sectoren, Daarnaast wordt de vraag gesteld of het niet belangrijk is om voor bepaalde groepen de moedertaal (vb Turks, Marokkaans, ) te valoriseren. Dit zou kunnen gebeuren door bv projecten in de eigen moedertaal uit te voeren. Dit zou een belangrijke piste in het kader van diversiteit zijn. Ten aanzien van de groep allochtonen wordt opgemerkt dat deze zich dikwijls beter voelen in het Engels. Zo is bijvoorbeeld de helft van de studenten van de Engelstalige variant van Bedrijfsmanagement van allochtone afkomst. Ook in het kader van inburgering voor nieuwkomers kan het helpen dat ze onderwijs kunnen volgen in het Engels. In die zin moet ook de thematiek van levenslang leren en internationalisering aandacht krijgen. Inzake internationalisering zal het in het kader van de fusie belangrijk zijn om de krachten te bundelen. Alleen op die wijze kan er efficiënt gewerkt worden. Zo zouden er bv met verschillende partners thema s kunnen uitgewerkt worden en met groepen van studenten uit elk van de partnerinstellingen daarrond gewerkt worden. Er zal onderzocht moeten worden welke de meerwaarde van specifieke internationale activiteiten kan zijn voor elke opleiding t.o.v. andere, welke varianten op welke locatie best kunnen worden opgenomen. Ook zal moeten onderzocht worden welke samenwerkingen over departementen heen mogelijk zijn. Een voorwaarden voor internationalisering is ook het flexibel kunnen omgaan met de wijze waarop het academiejaar is gestructureerd. Een wild idee is om het academiejaar te laten samenvallen met een burgerlijk jaar en instromende studenten de mogelijkheid te geven om het eerste half jaar te laten invullen door uitwisselingsprojecten, taalbad, Een eerste stap zou zijn dat op Europees niveau de structuur van het academiejaar gelijk zou zijn. In dit kader wordt gerefereerd naar het systeem van vervroegde inschrijvingen in Nederland waar de laatste fase van het Secundair Onderwijs samenvalt met het hoger onderwijs. Een andere belangrijke voorwaarde is de thematiek van personeel: het stimuleren van internationalisering via het HR-beleid is een voorwaarde. Er wordt beklemtoond dat er binnen het bestaande HR-beleid er al heel wat mogelijkheden bestaan, maar dat het toch niet altijd voor alle personeelsleden even evident is om deel te nemen aan internationale activiteiten. Een element om te bewaken is de ecologische voetafdruk. In dat verband kunnen vormen van blended learning zinvolle alternatieven zijn. Vraag is wel of deze invullingen van internationalisering overeenstemmen met wat de overheid in bepaalde teksten, zoals oa Brains on the move, naar voor schuift en dus in aanmerking komen voor het behalen van 2 / 6
bepaalde normen qua internationalisering. Hierbij wordt opgemerkt dat het belangrijk is om na te denken wat men zelf belangrijk vindt en welke criteria zinvol zijn en op basis daarvan eigen weldoordachte keuzes te maken. Het argument van duurzaamheid is ook belangrijk bij de selectie van projecten waaraan men al dan niet wil meewerken. Het instappen in internationale projecten moet strategisch gekaderd zijn, moet een meerwaarde hebben voor de opleiding/instelling, Het ondernemen van reizen zonder doel mag niet meer plaats vinden. Er wordt onderstreept dat het belangrijk is om in te zetten op duurzame partnerschappen. Bestaande partnerschappen laten toe om gemakkelijker de kwaliteit te bewaken, faciliteert het opstellen van genetwerkte curricula en kan in bepaalde gevallen drempelverlagend werken voor bepaalde studenten. Daarnaast wordt aangehaald dat het feit dat een student een persoonlijke keuze kan maken voor een bepaalde bestemming ook een succesfactor kan zijn en belangrijk kan zijn in het kader van de ondernemingszin van een student. 3. Samenvatting Tijdens de beleidslunch werden een aantal subthema s aangehaald die van belang zijn bij de verdere uitbouw van de strategische prioriteit Internationalisering : HR beleid Talen Talenkennis Frans/Engels/moedertaal Organisatorische aspecten Ruimte voor internationale ervaringen Flexibiliteit academiejaar Bundeling van krachten Duurzaamheid Blended learning Selectie van projecten Duurzame partnerschappen 3 / 6
Bijlage 1: Terugkoppeling interviews tijdens beleidslunch Internationalisering Tijdens de interviews komen volgende elementen aan bod: Cruciale succesfactoren: Een Engelstalig aanbod kunnen doen aan instromende studenten vanuit het buitenland. Dit aanbod moet voldoende interessant zijn qua niveau en invalshoek en ook bruikbaar voor de eigen studenten. Partnerinstellingen die op meerdere terreinen willen samenwerken 33% lijkt heel hoog gemikt Flexibiliteit in academiejaar Kijk naar de waarom vraag: moet intrinsiek kunnen aansluiten bij de kern van de opleiding Profiel van de student + docent: wereldburgers Volledig inbedden in programma + curriculum: gewenste resultaten definiëren, zichtbaar maken + begeleiden + windows of mobility, KADERS het feit dat internationalisering een instrument van kwaliteitszorg is geworden in alle domeinen van hoger onderwijs (personeelsbeleid, studentenbeleid, onderwijs, professionalisering, onderzoek, netwerken, ) Alle docenten en studenten komen om de zoveel tijd internationalisering tegen als instrument om hun professionaliteit en die van de opleiding te versterken Studenten kunnen hun opleiding en discipline in een internationaal kader plaatsen en kennen de culturele fundamenten van hun discipline De voorbereiding en nazorg van studenten die naar het buitenland gaan verstevigen leidt tot meer deep impact. Dit hangt samen met internationalisering - en dan vooral mobiliteit- niet als doel op zich te beschouwen en de output ervan na te gaan, maar de outcomes: wat bereiken we bij studenten, bij welke studenten en wat bereiken we niet en hoe kan het anders en beter? Dat kan in onze opleiding zeker ook nog beter en is een prioriteit op korte termijn (komende twee jaren) Langdurige partnerschappen met partners in minder ontwikkelde landen met een aantoonbare wederkerigheid waarbinnen stages kunnen geplaatst worden en mogelijks bijdragen tot samenwerkingsprojecten Vrije ruimte om te plannen (lesvrij semester) Vrije keuze om geschikte partner te vinden (@student) Curriculumafstemming met partners (andere onderwijssystemen) Gedragenheid van lectoren Secundair onderwijs afstemmen: de brug is nu te groot Verdere professionalisering: taal, netwerken, waar terecht kunnen?, internationale coaches maken Opleiding moet prioriteiten helder krijgen ivm INT zodat individuele acties gerichter worden Verder zichtbaar maken dat internationalisering anders, meer is dan mobiliteit Middelen personeelsinzet, ruimten Coaching / ondersteuning van studenten, docenten en onderzoekers, experts: best practices, kenniscirkel Relevantie: werkveld moet nut zien: vb scholen, bedrijven, KMO s, zorginstellingen 4 / 6
Instroom van studenten: taalcompetenties (secundair onderwijs) Professionalisering van docenten, onderzoekers Ankerpersonen voldoende volume evenwicht tussen volume en aantal betrokken personen Verwachtingen: wat moet er terugkomen? Strategisch kader: is meer individueel initiatief Inkomende studenten: samen sterker aanbod Belangstelling bij studenten aanwakkeren Samenwerking met STUVO + keuze partnerbanden => kost, ook ouders betrekken Aanpassen curricula => Engelstalige literatuur is een minimum Visie op betere wereld => mobilisatie Gedragenheid bij personeel = Internationalisering moet evidentie zijn Gepaste curricula: afstemming van curricula, andere onderwijssystemen. Valoriseren van internationale inspanningen van docenten Beheersing van aantallen Concrete vormgeving: Bestaande opo s internationaliseren Opleidingen kiezen uit het buitenland waar studenten kunnen indalen in het gewone programma als studiesemester International classrooms/ teacher teams ondersteunen Genetwerkte curricula HR: Engels voor iedereen (selectie, professionalisering) Er gebeuren al heel goede zaken in onze opleidingen op dit vlak (zie visitatieverslagen Rita Jeurissen) Er is contact tussen inkomende studenten en onze studenten in de opleiding, tussen inkomende lectoren en onze lectoren en zelfs ook met het werkveld. Dit is ook nog een uitdraging waar veel potentieel inzit. Vanaf de eerste maand tot de laatste maand in de opleiding (gradueel meer) aandacht hebben in het curriculum voor internationale competenties (zie ICOM-project voor inspiratie) en niet in het minst voor de 2/3 studenten die nooit naar het buitenland gaan (Uit het onderzoek in het ICOM-project bij meer dan 1000 studenten in onze hogescholen in de Associatie bleek dat 11% nooit in het buitenland is geweest, ook niet op reis in privécontext). De voorwaarde daartoe die nog te weinig aandacht krijgt, is bijscholing van docenten om de internationale dimensie in hun onderwijs te integreren. Onbekend is nog onbemind op dit vlak. Daarnaast zullen heel wat lectoren al onbewust zaken behandelen die de internationale dimensie in hun opleiding versterken Verankerd + zichtbaar in het hele discours rond de opleiding definieert onszelf als onderdeel van de core business Samenwerking met zowel werkveld/maatschappij als onderwijs (lager + secundair) (Leraren)opleiders zelf wereldburgers maken via bv PIEC (postgrad. Int. Ed. Class.) Internationalisering die al gebeurt zichtbaar maken in curriculum Studenten eerder warm maken Taalbarrière doorbreken Gehele curriculum daarop afstemmen (grondige curriculumherziening) Prioriteren Visie duidelijk uitwerken met concrete acties 5 / 6
Netwerken uitbouwen / partners kiezen Vertrekken vanuit thema s (ipv internationalisering as such): voordeel: meer opleidingen leidt tot krachtenbundel Bestaande internationale competenties helder maken of verder concretiseren Onderzoek en dienstverlening: 1/3 projectmiddelen => internationaliseren. Ondersteuning dmv coaching, projectadvies, calls, netwerken. Onderzoek en dienstverlening: internationale netwerken opzetten Onderwijs: 33% van alle afgestudeerden dmv communicatie, marketing, visie tov internationalisering Onderwijs: 10% dmv actie-onderzoek van studenten: de wereld@groept: 6 stp actieonderzoek van studenten op 1 week tijd een interventie uitvoeren in het buitenland (ondernemerschap: hotel boeken, lesgeven in het buitenland, ) Aanwervingsbeleid Professionalisering => talenkennis STUVO + partners => financieel haalbaar Samenwerken met STUVO, met andere departementen => Congo Visie: een betere wereld => mobilisatie Integreren van internationale studenten => gemeenschappelijke week Taalbarrière (SAW)=> Nederlandse hogescholen Grondige hertekening van het curriculum Drive van leidinggevenden, stuwende dynamiek is nodig Prioriteren Investeren in een netwerk van betrouwbare, welwillende relaties in de partnerscholen Wilde ideeën: Een internationaal centrum oprichten Academiejaar starten op 1 januari: 18 jarige instromers krijgen 6 maanden vrije ruimte voor internationaler ervaringen of werken, vrijwilligerswerk, taalbad,. Wij organiseren dit voor kandidaatstudenten. Grote vakantie in het academiejaar is een periode van verwerking Inzetten op Citizens of the World (cf. Martha Nussbaums boek Not for Profit) en de internationale ethische dimensie in het hart van de nieuwe hogeschool voegen, verstrengeld met professionaliteit Andere talen spreken tegen elkaar af en toe Collega s laten functioneren in hun discipline maar in sterk verschillende contexten (bijv. 1 maand werken in ander land binnen en buiten Europa => doorstroom nagaan hiervan naar hun onderwijs en dus de outcomes op studentenniveau onderzoeken Ook signalen geven aan het Secundair Onderwijs + Engels promoten Binnen elke opleiding Engels vb via immersie onderwijs Internationalisering mogelijk maken met een zo klein mogelijke ecologische voetafdruk: blended learning, enkel lange(re) trajecten Bootcamps voor studenten ondernemers Internationale congressen Samenwerking lokale derde wereld raden Multi-culturele evenementen organiseren => studentenprojecten Internationaal, geïnspireerd HRM-beleid + opvolging, renumeratie 6 / 6