Raadsvoorstel Jaar Raad categorie/agendanr. B. en W. 2016 RA16.0033 B 2a 16/382 Onderwerp: Jaarstukken 2015 Portefeuillehouder: J. Otter Afdeling: Financiën & Belastingen Team: Financieel Advies A.S. Berghuis, telefoonnummer 140591 Aan de gemeenteraad Voorgesteld besluit 1. De jaarstukken 2015, bestaande uit de jaarrekening en het jaarverslag, vast te stellen. 2. Het voordelige resultaat ad 103.000 op de exploitatie van de algemene proces en voorbereidingskosten CVE, ultimo 2015 toe te voegen aan de bestemmingsreserve Atalanta. 3. Het rekeningresultaat 2015 ad 2.565.000 vast te stellen. 4. Het rekeningresultaat 2015 toe te voegen aan de algemene reserve. Samenvatting Het rekeningresultaat 2015 bedraagt 2,565 miljoen voordelig. Dit wijkt in positieve zin af van de eerder afgegeven prognose bij de Berap-II 2015. De verschillen worden toegelicht in de jaarrekening. De controleverklaring zal dit jaar, als gevolg van de nieuwe activiteiten binnen het sociaal domein, wat langer op zich laten wachten. De controle van de jaarverantwoording regionale kosten jeugdhulp Drenthe 2015 loopt nog en zal pas na ontvangst van de rapportages van de accountants van de zorgaanbieders worden afgerond. Ook bij de WMO zijn nog niet alle verklaringen van zorgaanbieders ontvangen. Daarnaast is het wachten op de rapportage van de accountant van de Sociale verzekeringsbank (SVB) met betrekking tot de Persoonsgebonden Budgetten (PGB s) voor zowel de jeugdzorg als de WMO. In de auditcommissie is afgesproken dat, conform de planning van voorgaande jaren, de jaarrekening met accountantsrapport wordt behandeld in de raadsvergadering van mei. Als op dat moment de controleverklaring nog niet beschikbaar is zal vaststelling van de jaarrekening 2015 in de raadsvergadering van juni plaats vinden (vanuit de verwachting dat de controleverklaring dan wel binnen is). Bijlage(n): 1. Jaarstukken 2015 - verkorte versie 2. Verslag van bevindingen van de accountant en de reactie daarop Stukken ter inzage: 1. Jaarstukken - internetversie 2. Grondexploitaties
blad 2-7 jaar Raad categorie/agendanr. B. en W. 2016 RA16.0033 B 2a 16/382 1 Aanleiding voor het voorstel Wij bieden u aan ter vaststelling de jaarstukken 2015. De jaarstukken bestaan uit de jaarrekening en het jaarverslag. Er is sprake van een verkorte jaarrekening 2015 (papieren versie) en de complete jaarrekening 2015 (internetversie). 2 Argumentatie/beoogd effect De opbouw van de jaarstukken 2015 vindt zijn basis in de Gemeentewet en het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV). Uitgangspunt van de regelgeving is dat wij uw raad op een transparante manier in de gelegenheid stellen om de effectiviteit van het gevoerde beleid in 2015 te controleren en te beoordelen. De jaarstukken vormen als het ware het spiegelbeeld van de programmabegroting 2015. In de jaarrekening geven we in de Bestuurlijke verantwoording een beschouwende terugblik op het bestuurlijke jaar 2015. Verder bevat de jaarrekening meer cijfermatige informatie in de hoofdstukken: Financiële verantwoording, Overzicht van baten en lasten, Balans met toelichting. In het jaarverslag wordt per begrotingsprogramma verantwoording afgelegd over de mate waarin de voorgenomen acties en maatregelen zijn uitgevoerd, of doelstellingen en maatschappelijke effecten zijn bereikt en welke middelen hiermee zijn gemoeid. In 2015 telde de begroting 10 programma s. Verder biedt het jaarverslag inzicht in de omvang van de algemene dekkingsmiddelen en de besteding c.q. toewijzing van de middelen van de posten onvoorzien en volumes. In de paragrafen van het jaarverslag wordt de uitvoering ook verantwoord. Door middel van de SISA-bijlage wordt aan de ministeries die de specifieke uitkeringen aan de gemeente hebben verstrekt in één maal verantwoording afgelegd over de besteding en de bereikte doelen (single information). De bijlage is door de accountant gelijktijdig met de jaarrekening gecontroleerd (single audit) en akkoord bevonden. In de programmaverantwoording (jaarverslag 2015) is per programma aangegeven wat de baten en lasten zijn geweest en welke mutaties op de reserves hebben plaatsgevonden. Samengevat geeft dit het volgende beeld: Exploitatie (bedragen x 1.000) Begroting 2015 na wijziging Rekening 2015 Afwijking Lasten 412.608 N 402.940 N 9.668 V Baten 404.760 V 410.089 V 5.329 V Saldo van baten en lasten 7.849 N 7.149 V 14.998 V Storting in reserves 22.483 N 31.161 N 8.678 N Onttrekking aan 29.136 V 26.577 V 2.559 N reserves Resultaat 1.196 N 2.565 V 3.761 V De Berap-II 2015 ging nog uit van een nadeel van 1.270.000. Daarnaast is in de Berap een verwachte meevaller gemeld van 1,3 miljoen inzake BTW teruggave reïntegratietrajecten. De afwijkingen in Berap 2015-II zijn verwerkt in de begroting, de meevaller, vanuit het voorzichtigheidsprincipe, niet. Na Berap-
blad 3-7 II 2015 zijn nog besluiten genomen met een voordelig resultaateffect van 74.000. Het begroot resultaat in de jaarrekening komt hierdoor uit op 1.196.000 ( 1.270.000 minus 74.000) nadelig. Toelichting op afwijkingen per saldo (> 250.000 ) in de jaarrekening Afwijkingen baten en lasten Afwijkingen mutaties in reserves Pr Omschrijving N V N V Het hoger dan geraamd resultaat van baten en lasten onderwijs wordt gestort in de 4 onderwijsreserve. Deze reservemutatie wordt conform BBV-regelgeving als last 292 verantwoord. 4 Afwaardering van de boekwaarde van een tweetal buiten gebruik gestelde scholen. 293 Een correctie op de afschrijving van de eerste waardering materiële vaste activa onderwijs 4 heeft geleid tot een extra last. 252 252 De uitgaven in het kader van het Aanvalsplan bouwen, wonen en werkgelegenheid" zijn 5 volledig in het begrotingsjaar 2015 geraamd terwijl de activiteiten gespreid over meerdere 1.582 1.582 jaren plaatsvinden. De uitgaven en dekking voor het project " Saneren bodem en dempen haven 5 industrieterrein de Tweeling" zijn volledig in het begrotingsjaar geraamd terwijk de 312 312 uitgaven over meerdere jaren plaatsvinden. Als gevolg van een wijziging in het BBV is de egalisatiereserve afvalstoffenheffing omgezet in een voorziening. Een voorziening mag in tegenstelling tot een egalisatie-reserve niet 5 negatief zijn. Omdat in de voorziening slechts 0,1 milj. beschikbaar was, terwijl de 1.008 benodigde onttrekking 1,1 milj.bedraagt, leidt dit tot een nadeel. Er is een voorziening windenergie gevormd, omdat er nog onzekerheid is over de hoogte 5 van de bijdrage van de provincie Drenthe aan de proceskosten windenergie. 368 Bij de waardering van de bijstandsdebiteuren is meer aansluiting gezocht bij werkelijke 6 afboekingen en correcties. Dit heeft geleid tot een lagere benodigde voorziening. 771 In 2015 is geen gebruik gemaakt van het voorbereidingskrediet nieuwbouw zwembad 8 Emmen. 340 340 Lagere onderhoudskosten voor sporthallen, gymlokalen, sportterreinen, groenvoorziening 8 sportparken en kleinere sportvoorzieningen. 328 328 8 In verband met de voorgenomen sluiting en sloop van het Aquarenabad is de boekwaarde afgewaardeerd naar grondwaarde en is er een voorziening voor sloopkosten gevormd. 1.253 9 Jeugdhulp: voordeel op kosten PGB's (323) en voordeel na toepassing solidariteit (165). 488 488 9 Jeugdhulp: nadeel regionale zorgkosten in natura (ZIN). 1.566 1.566 9 Jeugdhulp: voordeel regionale ZIN na toepassing solidariteit. 2.414 2.414 9 WMO: gevolgen van het faillissement van zorginstelling Heerendordt. 365 365 9 WMO: voordeel op kosten PGB's 1.766 1.766 9 WMO: lagere declaraties van zorgaanbieders dan verwacht 1.560 1.560 9 WMO: hogere kosten voor voorzieningen als gevolg van toegenomen vraag 462 462 WMO: een aantal cliënten had een indicatie jeugd, maar zijn gedurende het jaar 18 jaar geworden waardoor ze niet meer onder de jeugdwet vallen. Ondanks dat deze cliënten 9 niet geherindiceerd zijn ten behoeve van de Wmo zijn deze cliënten wel gefinancierd uit het Wmo budget, dit om te voorkomen dat de cliënten geen zorg meer zouden ontvangen. 630 630 WMO: de hoogte van de eigen bijdragen voor begeleiding en beschermd wonen is hoger 9 dan bij Berap II werd verwacht. 1.137 1.137 9 WMO: hogere eigen bijdragen voor zorgvoorzieningen dan begroot. 700 700 9 Participatie: het resultaat van de EMCO is gunstiger dan verwacht bij Berap 2015-II. 382 382 Participatie: met betrekking tot het Actieplan jeugdwerkloosheid 2 komen de kosten van de 9 trajecten ten laste van het Re-integratiebudget (co-financiering vanuit de gemeente). 312 312 Participatie: voordeel op de inzet van re-integratietrajecten. Vooraf is moeilijk te bepalen 9 welke instrumenten, en daarmee gemoeide kosten, worden ingezet. 331 331 Naar aanleiding van ingediend bezwaarschrift verwachte teruggave van btw over reintegratiekosten 2012, 2013 en 2014. 9 1.210
blad 4-7 Van de subsidie van de 7e tender ESF is, vooruitlopend op de afronding van de externe 9 audits door het agentschap en de rijksauditdienst (controleorganen ESF projecten) en de definitieve vaststelling, 75% verwerkt. 10 Toevoeging aan de voorziening dubieuze debiteuren 253 10 Het budget voor uitvoeringskosten 3D s is niet volledig besteed. De nadruk heeft gelegen op uitvoering en minder op opleiding, training, communicatie enz. Daarnaast heeft het inkooptraject om de benodigde hardware aan te schaffen vertraging opgelopen. 10 Tussentijdse aanpassingen gemeentefonds boekjaar 2014 798 10 Aanpassing uitstaande leningen bij SVN 480 10 Resultaat op de bedrijfsvoeringskosten 2.299 341 487 Afwijkingen baten en lasten Afwijkingen mutaties reserves N V N V Totalen 7.054 17.726 11.340 3.587 Saldo verschillen > 250.000 10.672 7.753 Overige verschillen < 250.000 4.316 3.484 Saldo jaarrekening 14.988 11.237 Er wordt een nadere analyse opgesteld omtrent het resultaat op het sociaal domein. De structurele effecten zullen worden betrokken bij de kadernota 2017. Weerstandsvermogen De beschikbare weerstandscapaciteit van Gemeente Emmen bestaat uit het geheel aan middelen dat de organisatie daadwerkelijk beschikbaar heeft om de risico's in financiële zin af te dekken. Weerstand Peildatum begroting 2016 Jaarrekening 2015 Algemene reserves 17.095.089 16.609.763 Algemene reserve Sociaal Domein 3.440.762 10.840.064 Onvoorzien 334.792 334.792 Vrije ruimte in de bestemmingsreserves 4.675.443 5.740.620 Rekeningsresultaat 2015 2.565.000 Totale weerstandscapaciteit 25.546.086 36.090.239 Met ingang van de begroting 2016 wordt op basis van de ingevoerde risico s in Naris een risicosimulatie uitgevoerd. Uit deze risicosimulatie volgt dat 75% zeker is dat alle risico's kunnen worden afgedekt met een bedrag van 21.764.384 (benodigde weerstandscapaciteit). Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, dient de relatie te worden gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico's en de daarbij gewenste weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen. Ratio weerstandsvermogen = Beschikbare weerstandscapaciteit Benodigde weerstandcapaciteit = 36.090.239 21.764.384 = 1,66 Het ratio van Emmen valt in klasse A en is daarmee verbeterd ten opzichte van de begroting 2016. Dit duidt op een uitstekend weerstandsvermogen (op basis van 75% zekerheid). In de paragraaf weerstandsvermogen wordt dit nader toegelicht.
blad 5-7 Grondexploitatie Het voordelig resultaat op grondexploitaties 2015 bedraagt 0,77 miljoen en is als volgt opgebouwd: Resultaatnemingen +/+ 0,82 miljoen Mutaties voorzieningen -/- 0,05 miljoen Per saldo voordelig resultaat +/+ 0,77 miljoen Het voordelig resultaat van 0,77 miljoen is ten gunste van het jaarrekeningresultaat gebracht. De boekwaarde van de grondcomplexen bedraagt per ultimo 2015 91,6 miljoen (2014: 88,9 miljoen). Hier staat voor een bedrag aan 30,6 miljoen aan voorzieningen tegenover. Dit is 33 % (2014: 34%) van de boekwaarde. Reservemutaties Voorgaande jaren is in de raad uitvoerig gesproken over de betekenis van het totaal saldo van baten en lasten en het resultaat. Het verschil zit in de reservemutaties. Reservemutaties die de raad heeft goedgekeurd. Er zijn hierbij enkele opmerkingen te maken. Ten eerste hebben de reservemutaties voor een belangrijk deel te maken met gemaakte kosten; de meeste reservemutaties zijn dus geen onttrekkingen om de begroting sluitend te krijgen maar dienen als dekking voor gemaakte kosten. Deze lasten zitten ook in de jaarrekening. Voor de stortingen geldt dezelfde redenering: stortingen worden gedaan omdat er baten zijn gerealiseerd of minder lasten zijn dan begroot. Deze baten of lagere lasten zitten ook in de jaarrekening. Ten tweede zijn de reservemutaties voor een groot deel ook begroot; hierover worden door de raad besluiten genomen bij de begroting, besluit begrotingswijzigingen en afzonderlijke raadsbesluiten. Oordeel van de accountant De controleverklaring zal dit jaar, als gevolg van de nieuwe activiteiten binnen het sociaal domein, wat langer op zich laten wachten. De controle van de jaarverantwoording regionale kosten jeugdhulp Drenthe 2015 loopt nog en zal pas na ontvangst van de rapportages van de accountants van de zorgaanbieders worden afgerond. Ook bij de WMO zijn nog niet alle verklaringen van zorgaanbieders ontvangen. Daarnaast is het wachten op de rapportage van de accountant van de Sociale verzekeringsbank (SVB) met betrekking tot de Persoonsgebonden Budgetten (PGB s) voor zowel de jeugdzorg als de WMO. In de auditcommissie is afgesproken dat, conform de planning van voorgaande jaren, de jaarrekening met accountantsverslag wordt behandeld in de raadsvergadering van mei. Als op dat moment de controleverklaring nog niet beschikbaar is zal vaststelling van de jaarrekening 2015 in de raadsvergadering van juni plaats vinden (vanuit de verwachting dat de controleverklaring dan wel binnen is). 3 Relatie met bestaand beleid/eerder genomen besluiten We werken met een integrale versie (digitaal) en een papieren versie (de zogenaamde verkorte versie) van de jaarstukken. De focus voor uw raad zal liggen bij de bestuurlijke stukken en de programma s. De delen uit de jaarrekening die meer detailinformatie bevat c.q. minder relevant zijn voor uw raad worden op internet gezet. Uw raad heeft de mogelijkheid om dit dan te raadplegen. 4 Afstemming met externe partijen/communicatie Met de accountant is voor en tijdens de accountantscontrole overleg geweest over de conceptjaarstukken. Enkele specifieke onderwerpen zijn van tevoren met de accountant doorgesproken met als doel om overeenstemming te krijgen over de wijze van verwerking. 5 Financiële consequenties/voorgestelde dekking Met betrekking tot de rechtmatigheid stelt de accountant bij de controle vast of de totale omvang van onrechtmatigheid binnen de 1%-grens blijft. Op basis van de bevindingen uit de toetsingen en de analyse van de begrotingsrechtmatigheid is dit ruimschoots het geval.
blad 6-7 In de richtlijnen van de jaarrekening 2015 is besloten dat er geen resultaatbestemmingsvoorstellen bij de jaarrekening worden ingediend, maar dat het rekeningresultaat ten gunste van de algemene reserve wordt gebracht. Bij Berap-I 2016 kunnen desgewenst voorstellen worden ingediend die ten laste van de algemene reserve zullen komen. Hierbij dient goed onderbouwd te worden waarom het te vragen budget onvermijdelijk is. Een concept-besluit is bijgevoegd. Emmen, 19 april 2016. Burgemeester en wethouders van Emmen, de gemeentesecretaris, de burgemeester, I.A.A. Oostmeijer-Oosting C. Bijl
blad 7-7 jaar Raad categorie/agendanr. B. en W. 2016 RA16.0033 B 2a 16/382 Raadsbesluit De raad van de gemeente Emmen; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 19 april 2016, B&W nummer: 16/382; besluit: 1. De jaarstukken 2015, bestaande uit de jaarrekening en het jaarverslag, vast te stellen. 2. Het voordelige resultaat ad 103.000 op de exploitatie van de algemene proces en voorbereidingskosten CVE, ultimo 2015 toe te voegen aan de bestemmingsreserve Atalanta. 3. Het rekeningresultaat 2015 ad 2.565.000 vast te stellen. 4. Het rekeningresultaat 2015 toe te voegen aan de algemene reserve. Vastgesteld in de openbare vergadering van 30 juni 2016. de griffier, de wnd.voorzitter, H.D. Werkman G.J. Horstman