woonwagenbewoners Inhoudstafel 1. Publicatie boek Roma in beweging 2. Aanvragen 2 de lijn 3. Aanvragen 1 ste lijn 4. Team Roma-bemiddelaars en stewards 1) coördinatie en coaching 2) registratie van interventies 3) kwantitatieve resultaten m.b.t. scholarisatie 5. Samenwerkingsverbanden 1) Scholen / Leerlingenbegeleiding 2) Diensten, officiële instanties en lokale besturen 3) Standplaatsenbeleid 6. Vormingen 7. Beheer referentie-adres woonwagenbewoners 8. Artikels en reportages 1
1. Publicatie boek Roma in beweging ROMA IN BEWEGING Diverse groepen en evoluties in Brussel Handvaten voor onderwijs en hulpverlening Geurts K., oyer, Brussel, 412p Naar aanleiding van 10 jaar Roma-werking in Brussel (opgestart na het boek De Roma van Brussel, oyer, 2004) en de recente liberalisering van de arbeidsmarkt voor personen afkomstig uit Roemenië en Bulgarije begin dit jaar, belicht de Woonwagenbewoners van de oyer de belangrijkste evoluties binnen de Roma-gemeenschap in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Bijkomend onderzoek werd verricht om de diverse Romagroepen duidelijker in kaart te brengen: hun aantallen en verspreiding, hun situatie, bezigheden en ambities enz. Ook worden de verschillende sociale en culturele achtergronden van de aanwezige groepen in de landen en regio s van herkomst belicht. Het boek dient tevens als praktisch instrument voor mensen uit het onderwijs en de hulpverlening die met Roma-families werken. Thema s als onderwijs, bemiddeling, bedelen enz. worden grondig uitgediept. Tal van tips worden aangereikt voor een beter begrip van Roma-families, voor een vruchtbare samenwerking met hen en voor een adequate beleidsmatige aanpak. De kracht van het boek schuilt in de maximale inbreng van Roma zelf, niet in het minst van Romabemiddelaars. Zij geven inzicht in de logica die bij vele Roma meespeelt met betrekking tot allerhande topics. Het boek is dan ook doorspekt met getuigenissen en culturele duidingen. Hiermee wil de Woonwagenbewoners van het Regionaal Integratiecentrum oyer de terreinervaring die werd opgedaan gedurende zijn tienjarig bestaan, delen met ieder die professioneel of op vrijwillige basis met Roma te maken heeft. Lees meer: http://www.foyer.be/?page=sommaire&modal=article&id_article=11563&ztr=51&lang=nl&nouv Zie ook in pers: http://nl.metrotime.be//06/12/news/roma-onbekend-is-onbemind/ http://www.dewereldmorgen.be/artikel//06/12/foyer-presenteert-roma-in-beweging http://www.brusselnieuws.be/nl/nieuws/foyer-maakt-balans-aantal-roma-op 2
2. Aanvragen 2 de lijn De dienst Roma en Woonwagenbewoners organiseert een permanentie (via mail, telefoon en consultatie) waarin vragen van maatschappelijke diensten en instanties, scholen inzake Roma en woonwagenthematieken worden beantwoord en advies wordt verstrekt aan lokale en regionale overheden. De Dienst Roma is als 2 de lijns-steunpunt vlot bereikbaar aan de hand van telefonische permanentie, email en consultaties. Binnenkomende vragen van scholen, diensten, organisaties, officiële instanties en particulieren die met Roma en Woonwagenbewoners te maken hebben, worden systematisch geregistreerd. Let wel: het gaat hier om een minimale registratie 1 van enkel nieuwe binnenkomende vragen, voornamelijk telefonisch, per e-mail en tijdens overlegmomenten met diensten. In de periode van 1/1/ tot 31/12/ werden 2592 verschillende aanvragen geregistreerd van diensten, instellingen of particulieren met telkens een nieuwe, specifieke vraag rond Roma en/of Woonwagenbewoners. Het betrof: Telefonische aanvragen, met telkens dus een nieuwe vraag 1123 of meerdere vragen ter informatie en/of ondersteuning Aanvragen per E- mail of brief 550 Aanvragen buitenshuis (tijdens vergadering/bemiddeling) 919 Dit betekent dat er in opnieuw een forse stijging van het aantal geregistreerde aanvragen was (498 aanvragen meer). Dit heeft enerzijds te maken met een meer consequente registratie en anderzijds, nu de stewards en bemiddelaars goed zijn ingeburgerd in het sociale landschap in Brussel, het nog steeds zeer hoge (en stijgende) aantal vragen voor interventies en informatie. Op onderstaande grafiek is de evolutie te zien van het aantal aanvragen sinds 2006. 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Aanvragen 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Aanvragen 2de lijn Aanvragen 1ste lijn 1 Let wel: - Wat de telefonische oproepen betreft, gaat het hier enkel om nieuwe binnenkomende vragen en contactnames van derden - In geval van herhaalde telefonische contactnames omtrent dezelfde vraag wordt slechts éénmaal een registratie gedaan. - Contactnames van de DRW met diensten worden niet geregistreerd - Courante (dagelijkse) werkcontacten worden niet geregistreerd (bijv. vragen van diensten binnen de oyer zoals CAW Archipel Welkom, Dienst Rechtsbescherming, Consultatiebureau enz.) - De registratie geeft een minimum weer. Op drukke momenten wordt er wel eens een registratie overgeslagen. 3
Het betrof: Daarnaast werden ook 136 eigen initiatieven geregistreerd. Alle acties voortvloeiend uit de aanvragen of eigen initiatieven betroffen: 2013 Scholen 1479 1224 Diensten, officiële instanties, particulieren enz. 1249 910 De evolutie sinds 2006 van het aantal aanvragen van scholen is weergegeven op volgende grafiek. 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 Aanvragers 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Scholen Andere diensten De meeste vragen kwamen van scholen en instanties die beroep op de DRW deden ivm de algemene of individuele schoolsituatie van minderjarige Roma. Een vraag werd enkel geregistreerd indien het een nieuwe vraag was in een reeds bestaand dossier, of indien het een nieuw dossier of een nieuwe vraag om informatie betrof. Met heel wat scholen en diensten bestaan al dan niet geformaliseerde samenwerkingsverbanden. Deze contacten handelden over: 2013 School 1754 1517 Administratie 330 117 Buurt 153 27 Algemene vragen 80 132 Verblijfsstatuut 66 35 Medische kwesties 56 51 Justitie 49 64 Opleiding 38 7 Jongeren 36 27 Overlast 33 12 4
Huisvesting 26 40 Werk 24 18 Bedelen 19 5 Projecten 18 37 Referentie-adres 17 14 Vrije tijd 17 2 Terreinen 9 13 Discriminatie 3 5 De acties die hieruit voorvloeiden waren: 2013 Huisbezoeken 872 589 Telefonische info ivm individueel dossier 335 384 Bemiddelingen 905 701 - Voor scholen 307 314 - Voor diensten 546 342 - Voor oudervergaderingen 52 45 Info & advies 68 142 Vergaderingen 123 71 - Ivm dossier 37 26 - Ivm samenwerking 71 40 - Ivm werkgroep of conferentie 15 5 Doorverwijzingen 71 82 Vormingen 12 26 Interviews/reportages 20 49 Collectieve mobilisatie 12 20 Begeleidingen 16 8 Infosessies 36 26 Contactnames 54 12 Ondersteuning klas 14 9 Ondersteuning schoolpersoneel/leerlingen 30 11 Buurtacties 66 11 Consultaties v cliënt op bureau 5 3 Geannuleerd 70 8 Geweigerd 11 De evolutie van het aantal van de verschillende acties sinds 2006 is te vinden op de volgende grafiek. 5
1000 900 Acties 800 700 600 500 400 300 200 100 Alg. informatie Info indiv. dossier Bemiddelingen Huisbezoeken Begeleidingen Doorverwijzingen Vorming Projecten Vergaderingen Reportages Collectieve tel-rondes Varia Geannuleerd Buurtacties Infosessies 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 6
3. Aanvragen 1 ste lijn De dienst Roma en Woonwagenbewoners organiseert een permanentie (via telefoon en consultatie) waarin vragen van de doelgroep (Roma en woonwagenbewoners) worden beantwoord. De Dienst Roma is als 1 ste lijns-steunpunt vlot bereikbaar aan de hand van telefonische permanentie en vrije consultaties gedurende 4 halve dagen per week. Binnenkomende vragen van Roma en Woonwagenbewoners, worden systematisch geregistreerd. Let wel: het gaat hier om een minimale registratie 2 van enkel nieuwe binnenkomende vragen, voornamelijk telefonisch en op consultaties. In de periode van 1/1/ tot 31/12/ werden 662 verschillende aanvragen geregistreerd van Roma en Woonwagenbewoners met telkens een nieuwe vraag of meerdere vragen. Dit zijn er 248 meer tov 2013. De vragen kwamen binnen tijdens: Consultaties op de DRW 235 Telefonische contactnames met telkens dus minstens één nieuwe vraag 230 Buitenshuis 197 Er waren ook 87 acties op eigen initiatief. Op onderstaande grafiek is de evolutie te zien van het aantal aanvragen sinds 2006. 3000 Aanvragen 2500 2000 1500 1000 Aanvragen 2de lijn Aanvragen 1ste lijn 500 0 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2 Let wel: - Wat de telefonische oproepen betreft, gaat het hier enkel om nieuwe vragen die rechtstreeks binnenkomen bij de DRW (niet bij de bemiddelaars). - In geval van herhaalde telefonische oproepen omtrent dezelfde vraag wordt slechts éénmaal een registratie gedaan. - Contactnames van de DRW met cliënten worden niet geregistreerd. - Woonwagenbewoners met een referentie-adres die voor hun post bellen, worden niet geregistreerd. - De registratie geeft een minimum weer. Op drukke momenten wordt er wel eens een registratie overgeslagen. 7
De vragen die wel werden geregistreerd, handelden voornamelijk over: 2013 Administratie 244 155 School 325 138 Verblijfssituatie 22 18 Justitie 15 22 Referentie-adres 17 32 Gezondheid 27 20 Huisvesting 6 4 Werk 32 17 Terreinen 5 14 Opleiding 52 12 Vrije tijd 4 Voor administratieve vragen worden de cliënten systematisch doorgestuurd naar CAW Archipel Welkom waar de vraag verder wordt behandeld al dan niet in aanwezigheid van een bemiddelaar van de DRW. De opvolging die de DRW aan de gestelde vragen gaf, was: 2013 Bemiddeling 197 84 Informatie 73 116 Administratieve begeleiding 186 68 Doorverwijzing 88 86 Brief of fax 24 40 Begeleiding 27 5 Huisbezoek 42 6 Zoekwerk opleiding 7 7 Zoekwerk school 100 17 Alle vragen van de cliënten vergen dagelijks of wekelijks opvolging. De DRW neemt hiervoor contact met andere betrokken diensten of met de cliënten zelf. Deze contacten worden niet geregistreerd. Nochtans neemt deze opvolging het meeste tijd in beslag. De evolutie sinds 2006 van het aantal verschillende acties is weergegeven in onderstaande grafiek. 8
350 300 250 200 150 100 50 Administr. begeleiding Bemiddeling Informatie Doorverwijzing Brief / fax Begeleiding Huisbezoek Zoekwerk opleiding Zoekwerk school 0 20062007200820092010201120122013 9
4. Team van Roma-bemiddelaars en stewards De dienst Roma en Woonwagenbewoners coördineert een team van Roma-bemiddelaars en Romastewards voor interventies op aanvraag ter ondersteuning van partners (= Brusselse maatschappelijke diensten en instanties, scholen en lokale overheden waarmee een gestructureerde samenwerking bestaat) met het oog op een efficiënte communicatie met de doelgroep. 1) Coördinatie en coaching De dienst coördineert een team van 2 Roma-bemiddelaars en 4 Roma-stewards (sinds okt 12). De bemiddelaars en stewards functioneren dus in teamverband. Een sterk team met een goede sturing, coördinatie en onderlinge communicatie is een eerste vereiste om effectief en resultaatsgericht te kunnen werken. Om dit mogelijk te maken zorgt de Woonwagenbewoners permanent voor: Dagelijkse omkadering, coaching en bijsturing van bemiddelaars/stewards Wekelijkse coördinatievergadering: weekplanning, intervisie, bespreking samenwerking, infodoorstroming (over actualiteiten, nieuwe diensten, wetgeving, beleid), info-momenten, Dagelijkse teamvergaderingen: feedback interventies, dagplanning, dispatching nieuwe aanvragen Centrale permanentie voor nieuwe binnenkomende aanvragen (tel, email) Opstart, opvolging en evaluatie van samenwerking met partners Introductie v bemiddelaars/stewards bij nieuwe partners (scholen, diensten, instanties) Back-up indien vragen of opmerkingen van andere diensten over inzet v bemiddelaars/stewards Begeleiding in bijhouden van administratie (agenda s, dagelijkse rapportering, dossiers v cliënten, registratie nieuwe aanvragen enz) Begeleiding in het respecteren van afspraken en deontologie Individuele evaluatie van bemiddelaars/stewards Organiseren van vormingsaanbod voor bemiddelaars/stewards bijv. vreemdelingenwetgeving, sociale zekerheidsstelsel, Art 60, jeugdbijstand, nieuwe partners, enz Deze omkadering wordt verzekerd door de stafmedewerker en de projectmedewerker: Gabi Bala: zelf ook ICB, doet de dagelijkse omkadering en aansturing mbt individuele dossiers, dispatching v nieuwe aanvragen, planningen enz. Koen Geurts: coördineert de werking, vergaderingen, bijsturing v werking en v bemiddelaars/stewards, informatief overleg nieuwe partners, checken van de dagverslagen en planningen, officiële vertegenwoordiging en spreekbuis naar buiten toe enz. 2) Registratie van interventies Voor de kwantitatieve tabellen met informatie over de centraal geregistreerde binnenkomende vragen (soort contactname, aard van de vraagsteller, thema van de vraag, uitgevoerde acties) verwijzen we naar de voorafgaande hoofdstukken. 3) Kwantitatieve resultaten mbt scholarisatie 10
De DRW telde op 19/3/2015 in totaal 454 dossiers van minderjarigen die gedurende het voorbije jaar actief werden opgevolgd. Een dossier wordt aangemaakt wanneer een kind of familie meer dan 2 interventies nodig heeft. Sommige dossiers hebben intensieve (bijna wekelijkse) opvolging nodig, voor andere blijven de interventies beperkt of ad hoc. De evolutie van het aantal actief opgevolgde dossiers alsook het aantal inschrijvingen sinds 2005 is weergegeven op onderstaande grafiek. Voor het schooljaar -2015 werden door de bemiddelaars/stewards (voorlopig) 90 toeleidingen en inschrijvingen gerealiseerd: - 25 in kleuterscholen - 27 in basisscholen - 37 in secundaire scholen - 1 in een crèche 500 450 400 350 352 350 450 404 425 454 300 250 200 150 100 50 46 71 66 164 98 50 118 104 101 66 90 Inschrijvingen voor schooljaar Opgevolgde dossiers 0 In werden in 6 scholen de statistieken van de aan- en afwezigheden van de Roma-leerlingen wekelijks opgelijst en doorgegeven aan de DRW. Op basis hiervan kunnen de interventies van de bemiddelaars worden gepland. Hieruit valt ook de maandelijkse evolutie van de schooldeelname uit af te leiden. Door een vergelijking met de cijfers van de voorbije jaren en ten opzichte van het referentiejaar (het jaar vóór de inzet van de bemiddelaars), krijgt men een goed zicht op de impact van de bemiddelaars op de scholarisatie van de Roma-leerlingen. Vormingscentrum Molenbeek In september 2007 startten de bemiddelaars hun samenwerking met het Vormingscentrum. Sindsdien zijn volgende evoluties waar te nemen: Het Vormingscentrum oyer begeleidde in het schooljaar 2013-44 jongeren van Romaorigine in het kader van een persoonlijk ontwikkelingstraject (cf. decreet Leren en Werken 2008) (34 uit CDO Brussel, 10 uit CLW Castor Vilvoorde; 26 jongens en 18 meisjes van Romaorigine: 2 Servische, 1 Kosovaarse, 3 Macedonische en 38 Roemeense jongeren). Dit met het oog op hun verdere doorstroom naar onderwijs en/of tewerkstelling en het versterken van hun maatschappelijke zelfredzaamheid en integratie. 11
Tot in 11-12 daalde het gemiddelde % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) van de Roma-leerlingen met 45% (32.8 18.1). Daarna steeg de afwezigheidsgraad opnieuw tot 32.2% NGA in 13-14. De schommelingen hebben voornamelijk te maken met de jaarlijks veranderende samenstelling van de leerlingenpopulatie in het VCM. Meer dan de helft (26) van de leerlingen zijn nieuw ingeschreven in het stelsel Leren en Werken, via rechtstreekse aanmelding in het Vormingscentrum, meestal toegeleid via de Romadienst. Het Vormingscentrum spant zich in om de sterkste jongeren zoveel mogelijk te laten doorstromen naar het CDO. Zodoende stroomden na het voorgaande schooljaar 8 Romajongeren door naar het CDO Brussel, waarvan er 2 voltijds naar het VCM terugkwamen in de loop van 13-14. Eén leerling stroomde door naar het CLW Castor Vilvoorde. In 13-14 had meer dan de helft van de Roma-leerlingen meer dan 50 NGA/jaar. De doorgedreven outreaching door de bemiddelaars/stewards zorgt ervoor dat steeds meer moeilijk bereikbare jongeren worden bereikt, in een extreem maatschappelijk kwetsbare situatie. Het zijn allen leerlingen met een bijzondere leerachterstand. Dit schooljaar werd opnieuw gekenmerkt door een groot aantal jongeren met bovendien een uitgesproken individuele problematiek (zwangerschap, drugs, gezondheid, gerecht, gedrag, ) waarop de school, de bemiddelaars, gerecht en politie slechts gedeeltelijk vat op hadden. Ook haakten in 13-14 enkele meisjes af nadat ze getrouwd waren. Het totale aantal afwezigheden (gemotiveerde en niet-gemotiveerde) daalde sinds 2007 met 58% (51.9 21.9) in 11-12. Daarna steeg dit weer naar 36.5% Afw in 13-14. Het aantal brugprojecten (leercontract) voor Roma-leerlingen kwam in 13-14 echter weer op een hoger niveau (19) dan het jaar voordien (12). 60,0 Evolutie Afwezigheden Roma-leerlingen Vormingcentrum Molenbeek Gemiddeld % Afwezigheden 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 Gem % NGA <50NGA Gem % NGA Gem % Afw <50NGA Gem % Afw 0,0 06-'07 07-'08 08-'09 09-'10 10-'11 11-'12 12-'13 13-'14 Schooljaar 12
Aantal Roma-leerlingen in Vormingscentrum Molenbeek Aantal 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 45 44 44 41 34 30 24 2223 23 21 18 19 17 14 15 13 12 10 8 8 9 06-'07 07-'08 08-'09 09-'10 10-'11 11-'12 12-'13 13-'14 Schooljaar Totaal aantal Roma Totaal aantal Roma >50NGA Aantal Roma in brugproject BUSO Zaveldal Brussel In 2009 startte een sporadische samenwerking met BuSO Zaveldal (inschrijvingen, ad hoc bemiddelingen en huisbezoeken, ). Deze samenwerking werd steeds systematischer. In het schooljaar 11-12 verdubbelde het aantal Roma tov het vorig schooljaar. Er werd daarom beslist om op basis van wekelijkse afwezigheden interventies te doen. Daarna daalde het aantal Romaleerlingen opnieuw tot 11 in 13-14. Het afwezigheidscijfer steeg echter tot in 12-13, ondanks de inspanningen van schoolpersoneel en stewards. Het voorbije schooljaar 13-14 daalde dit cijfer licht. Verklaringen van de hoge afwezigheidsgraad zijn: De individuele gedragsproblematieken van de individuele leerlingen zijn ernstig waarop de school, de stewards en zelfs politie slechts gedeeltelijk vat op hebben (cfr Vormingscentrum). Eén van de jongeren haakte af nadat hij trouwde en vader werd. Twee jongeren waren meerdere maanden out ten gevolge van een moto-accident. Er werd tijdens het schooljaar 13-14 door de leerkrachten te weinig gebruik gemaakt van de aanwezigheid van de stewards op school. Nochtans werd deze mogelijkheid steeds duidelijk gecommuniceerd. De enkelen die dit wel deden, waren er nochtans heel positief over. Vele leerkrachten redeneerden dat ze in de klas geen dringende problemen hadden. 13
Evolutie afwezigheden Roma-leerlingen BuSO Zaveldal 60 Gemiddeld % Afwezigheden 50 40 30 20 10 Gem % NGA <50NGA Gem % NGA Gem % Afw <50NGA Gem % Afw 0 09-'10 10-'11 11-'12 12-'13 13-'14 Aantal Roma-leerlingen BuSO Zaveldal 25 23 Aantal 20 15 10 5 0 13 13 12 12,0 11 9,0 6 4 0 09-'10 10-'11 11-'12 12-'13 13-'14 Schooljaar Totaal aantal Roma Totaal aantal Roma >50NGA Basisschool n 7 Molenbeek De samenwerking tussen Basisschool n 7 en de bemiddelaars van de oyer is begonnen in 2007. Sindsdien zijn volgende evoluties vastgesteld: Het aantal Roemeense Roma-leerlingen is in 7 jaar bijna verdubbeld (32 59). Het gemiddeld % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) is gedaald met van 14.9 naar 9.5. Toch ging het % NGA sinds 2 jaar terug in stijgende lijn. Verschillende factoren kunnen aan de basis liggen van deze stijging: 14
o o Een deel van de Roma-bevolking verhuisde sinds enkele jaren naar Anderlecht, maar blijven hun kinderen naar school sturen in Molenbeek. De afstand is voor sommigen een obstakel voor regelmatige aanwezigheid. In juni 14 had de school opnieuw te kampen met Roma-families die luxe-verzuim vertoonden en meerdere dagen te vroeg op vakantie vertrokken naar Roemenië. Om dit te voorkomen werd een sensibilisatieactie gevoerd door de school i.s.m. de bemiddelaar. Er werd een brief opgesteld (en vertaald in het Roemeens) die aan de families zowel op school als tijdens huisbezoeken werd bezorgd en besproken. Dit had slechts gedeeltelijk effect. Het aantal problematische Roma-leerlingen ging in 13-14 terug omhoog van 5 naar 11. Zonder de maand juni (luxe-verzuim) mee te rekenen zouden er dit slechts 4 geweest zijn. Het gemiddeld % Totale Afwezigheden is in 7 jaar tijd gedaald met 24 % (19.7 15.5). In het schooljaar 13-14 waren er ook 4 Bulgaarse Roma-leerlingen aanwezig, waarvoor geen interventies nodig waren. Basisschool n 7 Molenbeek - Evolutie afwezigheden Roma-leerlingen 25,0 Gemiddeld % Afwezigheden 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 06-'07 07-'08 08-'09 09-'10 10-'11 11-'12 12-'13 13-'14 Schooljaar Gemiddeld % NGA Gemiddeld % Afwezigheden 15
Basisschool n 7 Molenbeek - Aantal Roma-leerlingen 70 60 59 Aantal 50 40 30 32 39 40 40 44 43 42 Totaal aantal Roma Totaal aantal Roma > 50 NGA 20 10 0 12 11 9 8 5 5 5 3 06-'07 07-'08 08-'09 09-'10 10-'11 11-'12 12-'13 13-'14 Schooljaar Basisschool n 8 Schaarbeek Samenwerking met de Roma-bemiddelaars sinds december 2008. Het gemiddelde % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) van de Roma-leerlingen daalde in 6 jaar van 14.8 % ( 07-08) naar 6.9 % ( 13-14), d.i. een daling meer dan 50%. Het aantal Roma-leerlingen blijft sinds enkele jaren zeer hoog. Het aandeel leerlingen met > 50 NGA/jaar werd in die periode bijna tot nul herleid (van 21 naar 2). Waar vóór 2008 de aanwezigheid van Roma-ouders bij oudervergaderingen en rapportuitreikingen beperkt was, slaagt de bemiddelaar er nu telkens in het merendeel van de Roma-ouders te mobiliseren voor deze momenten. Sinds 3 jaren is het aantal Bulgaarse (Roma-)leerlingen sterk gestegen (37 in 13-14). De afwezigheidsproblematiek is bij hen iets minder uitgesproken ten opzichte van de Roemeense Roma-leerlingen (gem. 6.3% NGA, gem 9.4% Tot Afw). Geen enkele van de Bulgaarse leerlingen lieten > 50 NGA/jaar optekenen. De mindere deelname aan kleuterklassen, zwemlessen en bosklassen blijft de nodige aandacht vergen. 16
Basisschool n 8 Schaarbeek - Evolutie afwezigheden Roma-leerlingen 18,0 16,0 Gemiddeld % Afwezigheden 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 07-'0808-'0909-'1010-'1111-'1212-'1313-'14 Gemiddeld % NGA Gemiddeld % Afwezigheden Schooljaar Basisschool n 8 Schaarbeek - Aantal Roma-leerlingen 70 60 59 56 65 62 61 61 58 50 Aantal 40 30 20 10 0 21 14 10 8 8 3 2 07-'08 08-'09 09-'10 10-'11 11-'12 12-'13 13-'14 Schooljaar Totaal aantal Roma Totaal aantal Roma > 50 NGA Basisschool De Zonnebloemen St. Joost-ten-Node Het aantal Roma-leerlingen vermenigvuldigde in 7 jaar tijd van 12 naar 45. De evolutie van aan- en afwezigheden kent in de school een wisselend verloop vanwege de onstabiele leerlingenpopulatie. Omwille van de doorgangsfunctie voor nieuwkomers kent St Joost een voortdurend wisselende bevolking waardoor ook de scholen een groot verloop kennen mbt de leerlingenpopulatie. In het schooljaar 13-14 daalde het % NGA sterk ten 17
opzichte van het voorgaande schooljaar (11.2 6.2). Er waren slechts weinig leerlingen (3) met meer dan 50 NGA. Waar vóór 2008 de aanwezigheid van Roma-ouders bij oudervergaderingen en rapportuitreikingen beperkt was, komen momenteel de meeste Roma-ouders hierheen, na mobilisatie door de bemiddelaar. Basisschool De Zonnebloemen St, Joost-ten-Node Evolutie Afwezigheden Roma-leerlingen 16,0 14,0 Gemiddeld % Afwezigheden 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 0,0 06-'07 07-'08 08-'09 09-'10 10-'11 11-'12 12-'13 13-'14 Gemiddeld % NGA Gemiddeld % Afwezigheden Schooljaar Basisschool De Zonnebloemen St. Joost-ten-Node Aantal Roma-leerlingen Aantal 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 43 44,0 45 42,0 40 32 24 12 8 5 1 1 2 3 4 3 06-'07 07-'08 08-'09 09-'10 10-'11 11-'12 12-'13 13-'14 Totaal aantal Roma Totaal aantal Roma > 50 NGA Schooljaar 18
De Nieuwe School St. Joost-ten-Node Samenwerking met de Roma-bemiddelaar sinds sept 2010. De school kent een vrij stabiele groep Roma-leerlingen (geen permanente vernieuwing tijdens het jaar of in september, behalve voor P1). Waar de bemiddelaar de eerste 2 jaren zelf naar de school ging om de informatie over de afwezigheden te verkrijgen, werd er vanaf 12-13 anders gewerkt. De directie stelde voor om wekelijks zelf de geregistreerde NGA door te mailen naar de DRW. In praktijk gebeurde dit echter erg onregelmatig. Zonder systematische medewerking van de school ivm het doorgeven van afwezigheden kan de bemiddelaar onvoldoende effect hebben op de familie en het spijbelgedrag. Hierdoor gaan sinds 2 jaar het gemiddelde % NGA alsook het aantal leerlingen met > 50 NGA terug in stijgende lijn. Het gemiddelde % Niet Gemotiveerde Afwezigheden (NGA) van de Roma-leerlingen (zonder NGA > 50) daalde sinds 2010 van 15.4 % naar 8.1 % Nog steeds werkte de bemiddelaar aan het sensibiliseren van ouders over luxe-verzuim in de maand juni. Hierdoor werd het aantal vroege vertrekkers de laatste jaren gereduceerd naar 0. De Nieuwe School - Evolutie afwezigheden Roma-leerlingen 25,0 Gemiddeld % Afwezigheden 20,0 15,0 10,0 5,0 Gem. % NGA < 50 NGA Gem. % NGA Gem. % Afw < 50 NGA Gem.% Afw 0,0 09-'10 10-'11 11-'12 12-'13 13-'14 Schooljaar 19
De Nieuwe School - Aantal Roma-leerlingen 18 17 17 16 15 14 13 12 11 Aantal 10 8 8 8 Totaal aantal Roma Totaal aantal Roma > 50 NGA Totaal aantal Roma vertrokken in juni 6 4 2 0 4 3 2 1 4 0 0 0 09-'10 10-'11 11-'12 12-'13 13-'14 Schooljaar 20
5. Samenwerkingsverbanden De dienst Roma en Woonwagenbewoners ontwikkelt samenwerkingsverbanden met Brusselse maatschappelijke diensten en instanties, scholen en lokale overheden om op een adequatere manier problematieken van de doelgroep te beantwoorden. 1) Scholen / Leerlingenbegeleiding De DRW werkt met verscheidene scholen in het BHG samen. We onderscheiden 2 types van systematische samenwerking: - Scholen waarmee afspraken werden gemaakt voor systematische samenwerking hetgeen geformaliseerd werd door de ondertekening van een samenwerkingsconventie - Scholen waarmee na overleg afspraken werden gemaakt voor systematische samenwerking, dewelke niet werd geformaliseerd ahv een conventie De interventies gebeuren voornamelijk op vraag van deze scholen. Het gaat grotendeels om aanvragen voor huisbezoeken en bemiddelingen tijdens oudercontacten (+ mobilisatie). Gemeente Scholen Aard van samenwerking : geformaliseerd : niet geformaliseerd Molenbeek Vormingscentrum oyer GBS Regenboog GBS n 7 Campus St Jean PMS Molenbeek St. Joostten-Node GBS de Zonnebloemen GBS De Nieuwe School GBS Henri rick BS St. Gabriël (Type 1) Lycée Guy Cudell Schaarbeek BS St Lucas GBS De Kriek GBS n 8 GBS n 1 GBS n 2 GBS n 14 BS raternité PMS Schaarbeek Brussel PMS BXL BuSO Zaveldal Instituut Anneessens-unck reinetschool De Radar/De Telescoop CDO Laken BS Tivoli Anderlecht GBS Scheut Steinerschool BS St. rançois Xavier 21
GBS De Vlierbessen K.A. Léonardo Da Vinci Steunpunt Schoolvragen Jette Heilig Hartschool St Agatha Instituut A. Herlin Berchem BHG CLB VGC CLB Pieter-Breughel Equipes Mobiles Daarnaast zijn er nog een heel aantal scholen die regelmatig of ad hoc beroep doen op de dienst igv specifieke dossiers v Roma-leerlingen, maar waarvoor dit jaar geen voorgaand overleg heeft plaatsgevonden. 2) Diensten, officiële instanties en lokale besturen Verscheidene diensten en instellingen uit het Brusselse doen beroep op de DRW voor bemiddelingen en informatie ivm Roma-dossiers. Ook hier onderscheiden we 2 types van gesystematiseerde samenwerking: - geformaliseerde systematische samenwerkingsverbanden - systematische samenwerkingsverbanden na overleg (niet geformaliseerd) Gemeente Diensten Aard van samenwerking : geformaliseerd : niet geformalis. Molenbeek Gemeente (CLES Programma Preventie Schoolverzuim) CAW Archipel Welkom Dienst Rechtsbescherming Consultatiebureau pre- en postnatale consultaties Vzw Rom Integratie Preventiedienst OCMW Schaarbeek Gemeente (Dep. Onderwijs Programma Preventie Schoolverzuim) Dienst Preventie Nasci Wijkcontract Gaucheret Wijkcontract Josaphat/Wijnheuvelen Noorderzon AMO Atmosphères St. Joostten-Node Gemeente (Dep. Onderwijs Programma Preventie Schoolverzuim) OCMW, Ispat Anderlecht Dienst Preventie Dienst Openbare Reiniging Cultureghem Kind & Gezin Elsene Dienst Preventie Lokale Cel Schoolbegeleiding (CLAS) 22
BHG BON, Tracé, Werkwinkels CAD De Werklijn Jeugdrechtbank Jeugdparket Brussel Sociale Dienst Gerechtelijke Jeugdbijstand Service de Protection Judiciaire Comité Bijzondere Jeugdzorg Service d Aide à la Jeunesse Opvang vzw Pleegzorg Minor Ndako Magic Herstelbemiddeling Platform NGO s ivm dakloze Roma-families (Ciré, MdM, Amnesty International, Ligue des Droits de l Homme, Rom en Rom) Huis der Gezinnen Huis vh Nederlands Brusselse ederatie van Huurdersverenigingen JES Kabinet Minister-president Vervoort Tonuso Syntra Gemeenschapscentra Actiris O familie o casa Samu Social VGC Vlaanderen Kruispunt M-I, De Acht, Odicé Minderhedenforum Kabinet Minister v Grootstedenbeleid ederaal POD Maatschappelijke Integratie Dienst Voogdij Observatie- en Oriëntatiecentra (OOC) van edasil Verschillende politiecommissariaten verspreid over het hele land Daarnaast zijn er nog tal van andere Brusselse diensten die regelmatig of ad hoc beroep doen op de dienst. Dit gebeurt vaak zonder dat er voorgaand overleg plaatsvond. Met sommige kwam het wel tot een overleg: Dienst Inhoud Univ. Gent - Criminologie Informatief overleg Rondtrekkende dadergroepen CKG Sloebernest Informatief overleg OCB Uitwisseling ouderparticipatie Opvoedingsondersteuning Informatief overleg OTA Informatief overleg Integrale Jeugdzorg Cultuurgevoelige Jeugdhulp Informatief overleg web-applicatie Lokale Politie Coban Brabant Informatief overleg ivm bedelaars Serve the City Overlegverg. Dignité Rom Overlegverg. 23
Samenlevingsopbouw Gent Leerrecht Politie Brussel-Elsene Caritas CGKR Politie Schaarbeek ES Brussel Europese Commissie DG Employment 3) Standplaatsenbeleid Op 25/5/ werden verkiezingen gehouden. Een nieuwe Brusselse regering trad aan. Noch tijdens de maanden voordien (aanloop verkiezingen), noch tijdens de periode nadien (installeren nieuwe regering) was het mogelijk het thema bespreekbaar te maken. In verband met het voorstel van de hoorzitting in de Commissie Huisvesting van het Brussels Parlement werd gesuggereerd te wachten totdat de nieuwe regering haar draai gevonden had. Uiteindelijk werd een datum geprikt voor een hoorzitting in de Commissie Huisvesting op 7/5/2015. Ondertussen werd in het gepubliceerde boek Roma in beweging een volledig hoofdstuk voorzien over Woonwagenbewoners in Brussel en het gebrek aan standplaatsen. Informatief overleg projecten Housing irst Overlegverg. Overlegverg. Informatief overleg Informatief overleg Brusselse en nationale Romaproblematieken Overlegverg. ism Roemeense Politie Deelname Partnerdag Informatief overleg ES Ook werden media geïnformeerd over het gebrek aan standplaatsen in het BHG, o.a. voor de reportage http://www.brusselnieuws.be/nl/video/tvbrussel/woonwagenbewoners-weten-nietmeer-waar-ze-mogen-staan 24
6. Vormingen De dienst Roma en Woonwagenbewoners organiseert jaarlijks vormingen op maat inzake Roma en woonwagenthematieken voor Brusselse maatschappelijke diensten en instanties, scholen en lokale overheden In werden volgende vormingsactiviteiten georganiseerd: - 16 vormingen/infosessies/presentaties op maat voor diensten, organisaties, scholen en publieke instanties - een open ochtendconferentie Roma in beweging - organisatie van een debat en deelname aan een debat - 2 excursies aan goede praktijken - 5 infosessies voor Roma georganiseerd Vormingen/infosessies voor organisaties, scholen en publieke instanties Datum Dienst Activiteit Inhoud 19/3 ederale Politie Workshop Week van de diversiteit Roma in Brussel 13/5 oyer Presentatie lunchdebat Roma in Brussel 20/5 Badje Interactieve infosessie Werken met Roma in Brussel 21/5 Voogden Rode Kruis Interactieve infosessie Werken met Roma 22/5 Colloquium Elsene Presentatie Roma in Brussel 22/5 Wijkcontract Schaarbeek Presentatie Werken met Roma in Brussel Josaphat/Wijnheuvelen 27/5 Grundtvig delegatie Presentatie Roma in Brussel en bemiddeling 28/5 Platform amilles en Debat met Brusselse Basisprincipes in het werken met errance (Ciré) partners en Slowaakse dakloze Roma-families delegatie 12/6 oyer Presentatie Voorstelling boek Roma in Beweging Persconferentie 28/8 Groep Intro Interactieve infosessie Werken met Roma (Darius) 18/9 BWR - Netwerk CLB s Presentatie Voorstelling boek Roma in Beweging 2/10 LES Molenbeek Presentatie Werken met Roma in Molenbeek voorstelling buurtfiche 4/10 ING Netwerk Gent Presentatie Achtergrond intra-europese migratie (Biser) 9/10 Preventiedienst Schaarbeek Interactieve infosessie Situatie van Roma in Schaarbeek 12/10 Attac Debat Nabespreking film Ma Bister 24/10 HUB Infosessie Roma en onderwijs/gezondheid 7/11 oyer Ochtendconferentie Boekvoorstelling Roma in Beweging 13/11 CLAS Anderlecht Interactieve infosessie Roma en onderwijs 17/11 IOM, OD Volksgezondheid Interactieve infosessie Bemiddelen met Roma in Brussel (internationale delegatie ICB-ers) 25
Excursies 20-21/2 RAA Berlijn Roma Zentrum fur Interkulturellen Dialog Preventiedienst Elsene) Excursie samen met Romabemiddelaars/stewards van oyer naar praktijk van bemiddeling ten aanzien van Roma-migranten in Berlijn Datum Dienst Activiteit Inhoud 6/5 Integratiedienst Gent Excursie samen met Brusselse Hoe een Housing irst project Project Instapwonen partners (Ciré en uitvoeren voor dakloze Romafamilies Roma schoolbemiddeling Infosessies voor Roma Datum Gemeente In samenwerking met 31/3 Schaarbeek Juridische Dienst oyer, BON, Trace, Werkwinkels, Soleil du Nord 1/4 Schaarbeek Juridische Dienst oyer, BON, Trace, Werkwinkels, Soleil du Nord 28/4 Anderlecht Juridische Dienst oyer, BON, Trace, Werkwinkels, Dienst Preventie 29/4 Anderlecht Juridische Dienst oyer, BON, Trace, Werkwinkels, Dienst Preventie 19/6 Schaarbeek AMO Atmosphères, Bemiddelingshuis Schaarbeek Activiteit Infosessie tewerkstelling en opleiding Aanwezigheid: 15 Roemenen Infosessie tewerkstelling en opleiding Aanwezigheid: 38 Bulgaren Infosessie tewerkstelling en opleiding Aanwezigheid: 15 Roemenen Infosessie tewerkstelling en opleiding Aanwezigheid: 18 Bulgaren Infosessie huurwetgeving 26
7. Beheer referentie-adres woonwagenbewoners De dienst Roma en Woonwagenbewoners beheert een referentie-adres en de bijhorende postbehandeling voor woonwagenbewoners die in het Brussels hoofdstedelijk gewest verblijven. Momenteel zijn er 187 personen (volwassenen en kinderen tezamen) ingeschreven op het referentie-adres. De beslissing om voorlopig geen nieuwe inschrijvingen uit te voeren bleef ook dit jaar van kracht. Er wordt een wachtlijst bijgehouden, waarop zich momenteel zes gezinnen bevinden. Zoals in een overeenkomst vastgelegd (ondertekend door onze dienst en door de aanvrager bij aanvang samenwerking), dienen de personen die bij ons ingeschreven zijn regelmatig achter hun post te komen (om de 2 weken, minimum 1 keer/maand). De permanentie van de dienst is van maandag tot donderdag van 14u tot 17u doorlopend bereikbaar, zonder afspraak. Over het algemeen wordt vastgesteld dat de meerderheid van de cliënten zich met regelmaat aanmelden om hun briefwisseling op te halen, behalve in enkele hardnekkige gevallen. Deze cliënten worden telefonisch gecontacteerd en herinnerd aan hun overeenkomst. Op vraag van de cliënten zorgt de Dienst Roma en Woonwagenbewoners zelf voor (beperkte) administratieve ondersteuning (vaak vertaling of uitleg van documenten). Voor de verdere specifieke opvolging van administratieve vragen worden de mensen naar de sociale dienst CAW Brussel doorverwezen (in hetzelfde gebouw gehuisvest). Steeds meer van deze mensen vinden dus zelf de weg naar de reguliere dienstverlening die hen daar aangeboden wordt. Er werden in twee evaluatiemomenten voorzien samen met de Dienst Bevolking van de gemeente Molenbeek en de lokale Politie van de zone Brussel-West, om de samenwerking beter op elkaar af te stemmen en verwaarlozing of misbruik van woonwagenbewoners met betrekking op hun correspondentie tegen te gaan. Er werd opgemerkt dat nog steeds te weinig cliënten zich spontaan aanmelden na een convocatie door de lokale politie. De schrappingsprocedure die vorig jaar werd voorgesteld van 36 cliënten werd echter door de dienst bevolking zelf ongedaan gemaakt omdat de verantwoordelijke van de dienst oordeelde dat het probleem van mensen die nooit komen opdagen zich vooral bij de politie situeert en niet bij de dienst bevolking of de oyer. 27
8. Artikels en reportages De dienst Roma en Woonwagenbewoners verspreidt ervaringen en goede praktijken via publicaties, artikels en verslagen De expertise en goede praktijken van de Woonwagenbewoners worden voortdurend via verschillende kanalen verspreid en gepromoot: - Infosessies, vormingen, conferentie - Driedaagse vorming en informatieve overlegmomenten over werking DRW voor teams van andere integratiecentra en diensten - Samenwerkingsverbanden en overlegvergaderingen - Ondersteuning en advisering van lokale, regionale en federale overheden - Website Dit gebeurt ook via geschreven bronnen en de media: Eigen gepubliceerde artikels / reportages Sommige van deze artikels zijn eveneens terug te vinden op www.foyer.be: Datum Aard Titel Gepubliceerd Link 8/5 Persbericht amilles migrantes en Sociale media http://www.cire.be/presse/commun NGO-Platform errance, nouvelle iques-de-presse/1176-familles- dakloze urgence migrantes-en-errance-nouvelle- Roma-families Communiqué de urgence-communique-de-presse-du- presse - 8 mai 8-mai- 1/6 Buurtfiche De Roma, de diensten Website http://www.foyer.be/?page=somma Roma Sint- en de buurt ire&modal=article&id_article=1354& Jan-Baptist- lang=nl&ztr=75&nouv Voorplein/Rib aucourt in Molenbeek 12/6 Boek Roma in beweging oyer http://www.dewereldmorgen.be/art ikel//06/12/foyer-presenteertroma-in-beweging http://nieuws.be.msn.com/binnenla nd/roma-onbekend-is-onbemind http://nl.metrotime.be//06/12/ news/roma-onbekend-is-onbemind/ http://www.brusselnieuws.be/nl/nie uws/aantal-roma-groeit-tot-10000 7/11 Boek Les Roms en action oyer (fr vertaling van eerste deel van boek 7/11 Videoclips conferentie Roma in beweging oyer Slowaakse Roma: http://youtu.be/e_wkcvqx5we 28
Roma beweging in Standplaatsengebrek Woonwagenbewoners: http://youtu.be/j3_aumrl-te Roma en onderwijs in Brussel: http://youtu.be/pt-6cc64_ck Romastewards Anderlecht: http://youtu.be/0lqox_ixqi Jonge Roma in Brussel: http://youtu.be/b-kynybxrhm Medewerking aan reportages Datum Media Inhoud Bijdrage Link 17/1 M Brussel Roma in Brussel Studiogesprek 17/1 MO Magazine Roma-portretten Interview over individuele bemiddelaar, keuze's contacten 30/1 Sudpresse Bedelende Roma Interview 18/2 RTB Radio Roma op school Interviews GBS n 8 Schaarbeek 3/4 Le Soir Roma in Brussel Interview 9/5 TV Brussel Overlast Dapperheidsplein Anderlecht Interview steward http://www.brusselnieuws.be/nl/video /tvbrussel/aanwezigheid-vanromagezinnen-zorgt-voor-onrust-op- 13/6 TV Brussel - Nieuws Roma in beweging overlast Dapperheidsplein 19/6 NRC Handelsblad Werken met Roma in Brussel/België 23/6 TV Brussel Overlast Dapperheidsplein Anderlecht 16/7 De Standaard Probleem woonwagenbewon ers in Landen en gebrek aan woonwagenterrein en 18/7 orum Webdocu over bruxellois de bedelen - salauds Lutte contre la des pauvres Interview Interview Interview Interview Contacten, interviews dapperheidsplein http://www.brusselnieuws.be/nl/video /tvbrussel/koen-geurts-slecht-imagovan-roma-gemeenschap-wordtveralgemeend-en-uitvergroot http://www.foyer.be/?page=sommaire &modal=article&id_article=11467&ztr= 26&lang=nl&tp=382.&nouv www.salaudsdepauvres.be http://www.fblp.be/salaudsdepauvr ES-le.html 29
Pauvreté 27/8 BDW Ijzerverzamelaars Contacten 18/9 RTB Radio Bedelen (in kader Interview van Salauds des pauvres) 29/9 Alter Echo Bedelende Interviews kinderen 13/10 VRT Oost-Europese Contacten moeders zonder kinderen in België 16/10 Brussel Nieuws Overlast Dapperheidsplein 21/10 RTB Radio Overlast Dapperheidsplein Anderlecht Interview 17/11 IOM Migration ilm over Interview Health bemiddeling met Division, RO Roma Brussels 11/12 Preventiediens Werk van Romastewards Interview t Anderlecht in Gemeentelijk Anderlecht magazine 11/12 TV Brussel Info over situatie Interview WWT in BHG http://www.rtbf.be/info/regions/detail _anderlecht-le-torchon-brule-a-laplace-de-la-vaillance?id=8385071 http://www.brusselnieuws.be/nl/video /tvbrussel/woonwagenbewonersweten-niet-meer-waar-ze-mogen-staan 30