Handboek Teamplayers Studiejaar 2012 2013
Tip: Handleiding en bijlagen downloaden Deze handleiding en alle formulieren zijn ook te downloaden van www.sport-bureau.nl onder Teamplayers. De gedrukte versie van dit handboek geldt voor het schooljaar 2012-2013. Tussentijdse wijzigingen worden alleen in de digitale documenten opgenomen. Colofon: Redactie: Gijs Houdijk René Kooter Tom Roovers Hans Tromp (Projectgroep Teamplayers) Tekst: René Kooter Opmaak & foto s: Communicatie & Marketing van De Haagse Hogeschool Drukwerk: OBT bv
Handboek Teamplayers Sport-bureau Den Haag, september 2012
Inhoudsopgave 1. Wat houdt Teamplayers in?...7 1.1 De kern van Teamplayers: leren door te doen...7 1.2 Teamplayer zijn: jouw inzet en ontwikkeling...7 1.3 Teamplayers zijn: samen verantwoordelijk...7 2. Hoe verloopt het proces Teamplayers?...8 2.1 Teamplayers in de aanloop...8 2.2 Teamplayers in de start van het project...8 2.3 Teamplayers in de doorloop van het project...8 2.4 Teamplayers - in de oplevering, overdracht en afronding...10 3. Praktische zaken...11 3.1 Werving/selectie van studenten en opdrachtgevers...11 3.2 Waardevolle afspraken...11 3.3 Het Teamplayers-portfolio...11 4. Begeleiding en beoordeling...13 4.1 Driehoek Teamplayers opleiding opdrachtgever...13 4.2 Begeleiding vanuit de opleiding...13 4.3 Begeleiding vanuit de opdrachtgever...13 4.4 Beoordeling...13 4.5 Alle beoordelingen in kaart...14 4.6 Tijdbalk beoordelingen op een rijtje...15 5. Krachtige talentontwikkeling...17 5.1 Samen presteren is samen leren...17 5.2 Vier samenwerkingscompetenties die ertoe doen...17 6. Winst voor verwerving beroepscompetenties...19 6.1 Koppeling talentontwikkeling aan beroepscompetenties...19 6.2 Het ZelCom -model...19 7. Teamplayers actieve spil van Sport-bureau in Den Haag...20 7.1 Het Sport-bureau en Teamplayers...20 7.2 Contactpersonen voor Teamplayerprojecten...20 8. Bijlagen...21 1 - Toelichting competentiebeschrijvingen niveau 3, 4 en 5...21 2 - Formulieren, formats en modellen...24 Formulier 1 DB + OG Groepsproces verloop...25 Formulier 2 TP - Peerbeoordeling...26 Formulier 3 OG Beoordeling Teamlid individueel...27 Formulier 4 DB + OG Eindoordeel PRODUCT...29 Formulier 5 DB + OG Eindoordeel PROCES...30 Reflecteren - opdracht en voorbeeld STARR...31 Format 1 Reflectieverslag invulformat...32 Model 1 Plan van aanpak model opleiding SPM...34 Model 2 Plan van aanpak suggestie...35 4
Inleiding Teamplayers betekent samen presteren. Dus energiek in teamverband werken aan een opdracht uit de beroepspraktijk, met een resultaat waar een opdrachtgever op rekent. Dat weet je eigenlijk ook wanneer je als Teamplayer aan de slag gaat. En omdat Teamplayersopdrachten zo bijzonder zijn, is daarvoor speciaal dit handboek samengesteld. Je leest hierin kortweg wat een Teamplayersproject inhoudt en welke competenties je kunt ontwikkelen dankzij deze uitdagende formule. Je krijgt een beeld van de werkwijze, de begeleiding en beoordeling en een beschrijving van zaken die je opneemt in je portfolio. In de bijlagen zijn bovendien handige documenten opgenomen, zoals voor beoordelingen, reflectie en een plan van aanpak. Initiatiefnemers Teamplayers is een initiatief van de Academie voor Sportstudies van de Haagse Hogeschool, de opleidingen Sport en Bewegen van ROC Mondriaan, partners uit het beroepsveld en Het Platform Beroepsonderwijs (HPBO). Van 2011-2014 geldt dit als project. Daarna moet Teamplayers een vaste plaats krijgen in de opleidingsdriehoek van studenten MBO en HBO, van de deelnemende onderwijsinstituten en van opdrachtgevers uit het beroepsveld. Handboek Teamplayers 2012-2013 5
6
1. Wat houdt TEAMPLAYERS in? 1.1 De kern van Teamplayers: leren door te doen Als Teamplayer ga je aan de slag met een resultaatgerichte opdracht, die te maken heeft met beweegstimulering, evenementenorganisatie of talentontwikkeling. Al met al ben je daarin gemiddeld meerdere maanden actief. Wat je binnen het project doet hangt af van je opleiding, van wat je al kunt en wat je nog verder wilt ontwikkelen. Het ligt voor de hand dat je als MBO-student meer praktisch-uitvoerend bezig bent, terwijl je als HBO-student zorgt voor programmaontwikkeling en het managen van het geheel tot het gewenste resultaat. Maar jullie werken ook allemaal aan de uitvoering op de werkvloer. Teamplayer zijn betekent dus: samen de schouders eronder, samen problemen oplossen, samen het resultaat vieren. Door te doen leert ieder op zijn niveau hoe je met elkaar een prestatie levert, precies zoals dat ook gaat als je eenmaal in de beroepspraktijk een baan hebt. Als je een beeld wilt krijgen van de projecten die Teamplayers vorig jaar hebben uitgevoerd, kijk dan op www.sport-bureau.nl onder Teamplayers. 1.2 Teamplayer zijn: jouw inzet en ontwikkeling Als Teamplayer probeer je inzicht te krijgen in jouw capaciteiten, talenten en mentaliteit. Hoe zit het daarmee: wat komt goed van pas bij het project, waar moet je nog gericht aan werken? Een goed hulpmiddel om dat in kaart te brengen, is de lijst met competenties (hoofdstuk 5) eens voor jezelf na te lopen en bespreekbaar te maken in je team. Vervolgens maak je een ontwikkelplan met leerdoelen voor jezelf en je past dat ook aan in de loop van het project o.a. na een intervisie of evaluatie. Sommige punten uit de competentielijst liggen voor de hand als het om samenwerken gaat, zoals je houden aan afspraken, je verantwoordelijkheid nemen, eerlijk communiceren en je eigen inzet kritisch bekijken. Allemaal gewichtige begrippen, maar in elk team verlopen de processen hiervan anders. Want iedereen loopt ook op tegen dilemma s, moeilijke keuzes die behoorlijk wat spanning in zich kunnen hebben. Heb je altijd wel het lef om eerlijk te zeggen waar het op staat? Kun je leiding accepteren als je zelf zo graag wilt bepalen hoe de dingen lopen? Denk je wel eens dat het een afgang is als je toegeeft dat je iets moeilijk vindt of als je je gevoel uit? 1.3 Teamplayers zijn: samen verantwoordelijk De slagkracht van een groep Teamplayers zit in het bundelen van alle aanwezige talenten en in de kunst om - al werkend - met en van elkaar te leren. De competentielijst laat goed zien wat er allemaal nodig is voor een soepele samenwerking. Gaat het even stroef, bespreek dan bijvoorbeeld met die lijst in de hand - wat jullie als plussen en minnen hebben. Dat helpt vaak om de zaak weer vlot te trekken. Het spreekt voor zich dat jullie een krachtig plan van aanpak maken waar iedereen achter staat. Teamplayers zeggen ja, niet ja, maar. Een ploeg Teamplayers kijkt vooruit naar het eindresultaat, wacht niet af, stelt plannen zo nodig bij, trekt aan de bel als het een worsteling wordt. Maar jullie blijven onder alle omstandigheden als team werken: samen verantwoordelijkheid dragen, samen de prestatie opleveren, samen het succes vieren. Handboek Teamplayers 2012-2013 7
2. Hoe verloopt het proces TEAMPLAYERS? 2.1 Teamplayers - in de aanloop Alle Teamplayersgroepen hebben in het begin van het schooljaar twee voorbereidingsdagen met overnachting. Ook de docent/coach en opdrachtgever zijn hierbij betrokken. Binnen een Project Adventure programma werken jullie dan onder leiding van een instructeur - aan de noodzakelijke basis voor samenwerken. Denk daarbij vooral aan kennismaken, teamvorming, afspraken maken en problemen leren oplossen. En een belangrijk doel is het plezier en de drive te voelen om als Teamplayers met het project aan de slag te gaan. Deze dagen is er ook ruimte om je in te leven in de opdracht zelf: wat houdt die in, wat verwacht men van je, hoe is de begeleiding, welke eerste afspraken zijn nodig voor de daadwerkelijke start. Reserveer de geplande data van de voorbereiding in je agenda en/of maak je hiervoor vrij, want de ploeg Teamplayers is pas echt klaar voor de start als jullie als team dit programma volledig hebben gevolgd. 2.2 Teamplayers - in de start van het project Bij de start van de opdracht zijn twee stappen van groot belang: 1. Samen volledig vat krijgen op de opdracht. Door de totale opdrachtomschrijving met de opdrachtgever te bespreken, moet ieder van jullie een helder beeld krijgen van het op te leveren resultaat. 2. Het ontwerpen van een plan van aanpak. Vanuit jullie verantwoordelijkheid voor het eindproduct maken jullie een plan van aanpak met o.a. een beschrijving van het resultaat, een planning van taken/verdeling van rollen en ideeën over de gewenste ondersteuning door de opdrachtgever en docent-begeleider. Zie voor zo n plan de bijlagen, model 1 en 2. Zodra jullie overigens gaan nadenken over het plan van aanpak breekt een wezenlijke Teamplayersfase aan. Vanaf dat punt gaan jullie als groep Teamplayers zelf aan de slag met het project, dus zelfstandig, terwijl jullie begeleiders - opdrachtgever en docent - (meer) naar de achtergrond treden. Circa drie maanden na de start is er een bijeenkomst met alle Teamplayersgroepen, opdrachtgevers, docent-begeleiders en externe belangstellenden. Daarbij geeft elke groep een presentatie over zijn project, de gekozen aanpak en het resultaat tot dat moment. 2.3 Teamplayers - in de doorloop van het project Je gaat gaandeweg aan de slag met het project. Naast het uitvoeren van taken hebben jullie elke week overleg over de voortgang en jullie functioneren als team. Jullie bespreken dan de stand van zaken van het project en de wijze van samenwerking. Jullie trekken conclusies over je werkwijze: gaan we zo door, wat stellen we bij, wat moet echt anders? Je kijkt ook naar je eigen ontwikkeldoelen: heb je die in beeld, kan je er nieuwe aan toevoegen, en kun je ze voldoende bereiken met jouw rol en taken? De docent-begeleider en de opdrachtgever begeleiden jullie bij deze procesbesprekingen. Verder is het de bedoeling dat de leerervaringen en afspraken vanuit de voorbereiding (Project Adventure) op gezette tijden een vervolg krijgen. Jullie maken van elke bijeenkomt een verslag, voor jullie zelf en de docent-begeleider. Daarnaast is het denkbaar dat de opdrachtgever afspraken maakt over voortgangsrapportages. Als de tussentijdse evaluaties of de voortgangsrapportages laten zien dat het project niet (geheel) naar wens verloopt, zouden Teamplayers zelf moeten bekijken hoe toch het verwachte resultaat kan worden bereikt. Maar ook de docent of opdrachtgever kan het initiatief nemen om samen te praten over bijstelling van de aanpak of de op te leveren prestatie. 8
Handboek Teamplayers 2012-2013 9
2.4 Teamplayers - in de oplevering, overdracht en afronding Jullie leveren - volgens plan - het afgesproken product op. Als het project door blijft lopen moeten jullie het bereikte resultaat overdragen aan een volgende groep Teamplayers of aan de organisatie waarvoor jullie het project hebben uitgevoerd. Bij het doorgeven van het stokje kan je denken aan overdracht van draaiboeken of rapportages, voorlichtende presentaties, inwerksessies, enzovoort. Voor de definitieve afronding zijn er nog drie zaken van belang: jullie eindrapportage, het eindbeoordelingsgesprek met de docent-begeleider en de opdrachtgever en hun eindoordeel. Eindrapportage Na de oplevering zorgen jullie voor een eindrapportage aan de opdrachtgever en docent-begeleider. Daarin geven jullie een beeld van het resultaat en een verantwoording van de wijze waarop dat tot stand is gekomen. Vormen hiervoor zijn bijvoorbeeld: verslag met foto s, een website of nieuwsbrief, een powerpointpresentatie, een documentaire met videobeelden. Eindbeoordelingsgesprek Het eindbeoordelingsgesprek tussen de opdrachtgever, docent-begeleider en jullie als groep heeft een evaluatie met twee invalshoeken: 1. Procesevaluatie Jullie kijken gezamenlijk terug op het verloop van de werkprocessen: wat liep volgens de planning, waarin ondervonden jullie problemen en welke oplossingen hebben jullie daarvoor gevonden? Hoe typeer je jullie samenwerking, welke dilemma s staken meermaals de kop op en hoe zijn jullie daarmee omgegaan. Hoe positief of negatief is de invloed van jullie proces op het resultaat geweest? 2. Productevaluatie De opdrachtgever, begeleidend docenten en jullie zelf geven hun oordeel over het resultaat dat jullie opleveren. Alvorens dit gesprek kan plaatsvinden moeten jullie ieder je portfolio ingeleverd hebben bij de docent-begeleider. Eindoordeel De opdrachtgever en docent-begeleider geven hun eindoordeel op papier. Dit oordeel betreft een waardering voor de gehele groep en bevat ook een waardering voor jouw persoonlijke inzet in het project. 10
3. Praktische zaken 3.1 Werving/selectie van studenten en opdrachtgevers. Opdrachtgevers kunnen hun opdracht schriftelijk aan het Sport-bureau voorleggen. Als de opdracht geschikt is als Teamplayers-project, begint de samenstelling van een ploeg Teamplayers. Wie voor een specifieke opdracht interesse heeft getoond of vanuit de opleiding hiervoor gevraagd is, krijgt een uitnodiging voor een kort intakegesprek met (een vertegenwoordiger van) de opdrachtgever en een docent. Ter voorbereiding op het gesprek mail je een CV en een korte motivatie (max. 1 A4) waarin je aangeeft waarom jij graag aan dit project wilt meewerken. Belangrijke kenmerken zijn enthousiasme, de wil om gezamenlijk de schouders eronder te zetten en zin om met en van elkaar te leren. En zeker ook vol energie om de uitdaging aan te gaan samen het verwachte resultaat neer te zetten. 3.2 Waardevolle afspraken Tijdens de voorbereidingsdagen maken jullie als Teamplayersgroep je eigen waardevolle afspraken die jullie minimaal nodig vinden voor een goede samenwerking en een goed resultaat. Daarnaast zal de opdrachtgever met jullie afspraken maken, bijvoorbeeld over: Werktijden Huisregels Gedragscodes Gebruik van ruimten, apparatuur en materialen Melding van afwezigheid Voor de opleiding staan Teamplayers gelijk aan stagiaires. Dus jullie houden je ook aan de richtlijnen en regels die de opleiding voor stagiaires heeft opgesteld, zoals over ziek-/betermelding. Daarnaast houden jullie een urenregistratie bij, per activiteit (overleg, planning, lesgeven, activiteitenbegeleiding, reflectie). In principe gelden voor jullie ook de vastgestelde vakantie- en toetsperioden. 3.3 Het Teamplayers-portfolio Aan het eind van het Teamplayersproject heeft ieder teamlid een eigen Teamplayersportfolio (digitaal) met de volgende inhoud: 1. Productdocumenten Omschrijving van de opdracht Plan van aanpak Uitvoering van de 1e (brede) presentatie Het persoonlijk ontwikkelplan met leerdoelen Tussentijdse rapportage over de productrealisatie Eindrapportage over het product (eventueel met digitale verwijzing) 2. Procesbeoordelingsdocumenten Beoordeling groepsprocesverloop (formulier 1) Peerbeoordeling (formulier 2) Rapportage van het voortgangsgesprek met opdrachtgever (formulier 3) Eindoordeel product (formulier 4) (toevoegen na eindbeoordelingsgesprek) Eindoordeel proces (formulier 5) (toevoegen na eindbeoordelingsgesprek) 3. Reflectieverslag (max. twee A4 zie format 1) Aan de hand van het portfolio wordt het eindbeoordelingsgesprek gevoerd. Handboek Teamplayers 2012-2013 11
12
4. Begeleiding en beoordeling 4.1 Driehoek Teamplayers opleiding - opdrachtgever Het project Teamplayers betekent LEREN in de PRAKTIJK. En omdat het in teamverband gebeurt pik je extra leerwinst mee. Leren betekent ook dat jullie niet alles meteen perfect hoeven te doen. Een keer terug naar af is geen probleem, als je er maar van leert. Wel moeten jullie zeer geregeld nagaan: doen we de goede dingen en doen we die ook goed? Daarom is het aan te raden om te werk te gaan volgens de PDCA-cyclus: Plannen, Doen, Controleren, Actie ondernemen. Dat laatste kan ook wel eens betekenen: diep zuchten en opnieuw beginnen. Maar als ploeg sta je er niet alleen voor. Zowel de opleiding als de opdrachtgever zorgen voor begeleiding. Omdat het een project is met een afgesproken resultaat zullen er meerdere beoordelingen plaatsvinden, van het (leer)proces en van het product. 4.2 Begeleiding vanuit de opleiding Aan elk project is een docent gekoppeld die medeverantwoordelijk is voor het proces en het eindproduct. Deze docent is de coach van de groep en beoordeelt de waarde van het product, het proces en het leerresultaat. 4.3 Begeleiding vanuit de opdrachtgever In de projectaanvraag heeft de opdrachtgever duidelijk omschreven welk resultaat van jullie wordt verwacht. Samen bespreken jullie hoe je aan de uitvoering gaat werken. Ook tussentijds zal er geregeld overleg zijn met de opdrachtgever omdat die medeverantwoordelijk is voor de kwaliteit van het (eind)product. Hij biedt jullie een passende werkomgeving/ ruimte en levert een bijdrage aan begeleiding en beoordeling. De opdrachtgever heeft tenminste één maal tijdens het project met ieder persoonlijk een voortgangsgesprek over het functioneren. Daarvan maakt hij ook een kort verslag, dat je opneemt in je portfolio en dat meetelt bij het eindoordeel. 4.4 Beoordeling Aan het eind van het project word je als Teamplayer beoordeeld door de docent-begeleider en de opdrachtgever. Die beoordeling betreft vooral de punten waar het echt om gaat bij het proces: plannen en organiseren, samenwerken, communiceren en reflecteren. En natuurlijk het resultaat. Tussentijds zijn er ook verschillende momenten waarop de docent-begeleider en de opdrachtgever een beoordeling geven over de voortgang, het groepsproces en de persoonlijke ontwikkeling. Daarnaast beoordelen jullie ook elkaar via de zogenoemde peerbeoordeling. Onder het kopje Alle beoordelingen in kaart zie je een schema van alle beoordelingen die plaatsvinden gedurende de looptijd van het project. Handboek Teamplayers 2012-2013 13
4.5 Alle beoordelingen in kaart Beoordeling hoe wat wanneer wie wordt beoordeeld 1 Op rapportageformulier 1 2 Peerbeoordeling formulier 2 3 Voortgangsgesprek formulier 3 Bijdrage teamplayer in het proces Functioneren van de teamplayers 4 Productbeoordelingen Plan van aanpak en het eindproduct 5 Portfolio + Reflectieverslag 6 Eindbeoordelingsgesprek, aan de hand van alle bovengenoemde beoordelingen, die opgenomen zijn in het portfolio. Een compleet portfolio is voorwaardelijk voor het houden van dit gesprek. Competenties Eindbeoordeling door wie 1 x per project Groep Docent-begeleider + opdrachtgever 1 x per project Individu Teamplayers onderling toelichting De docent en opdrachtgever scoren tenminste tweemaal per project het procesverloop aan de hand van formulier 1 en geven feedback Leden van de projectgroep beoordelen elkaar en geven feedback. Gaat vooraf aan het voortgangsgesprek. 1 x per project Individu Opdrachtgever De opdrachtgever geeft een beoordeling zoals die gewoonlijk geldt voor deze werkomgeving. Start aan het eind Na afloop van het project Na afloop van het project Groep Individu Groep en individu Opdrachtgever Eventueel derden Hier gaat het om de beoordeling van de daadwerkelijk opgeleverde producten of uitgevoerde opdrachten Docent-begeleider De bewijsstukken worden op volledigheid gecontroleerd en gebruikt voor feed back. Groepsprocesverloop Docentbegeleider, opdrachtgever De beoordelaars bestuderen de bovengenoemde bewijsstukken en beoordelingen in het portfolio. Zij voeren op grond daarvan het finale gesprek met de groep en komen tot een gezamenlijk oordeel over de groep en het individu. Eindoordeel 7 Beide beoordelaars komen op basis van hun eigen oordeel tot een gezamenlijk eindoordeel. (formulier 4 en 5) Eindoordeel met toekenning studiepunten/ eindbeoordeling Na afloop van het project Groep en individu Docentbegeleider, opdrachtgever Het gaat hier om het eindoordeel zoals dat in de studievoortgangsregistratiesystemen en het portfolio wordt opgenomen. Eindoordeel wordt uitgedrukt in: Onvoldoende Voldoende Goed Excellent N.B. Zie de bijlagen voor formulieren voor de diverse beoordelingen. 14
4.6 Tijdbalk Toelichting: De formulieren verwijzen naar de formulieren die als bijlagen zijn opgenomen in dit handboek. De personen die bij de stappen actie moeten ondernemen, zijn hieronder met afkortingen toegevoegd: DB = docent-begeleider, OG = opdrachtgever, TP = teamplayers Rapportage/ beoordeling m.b.t. procesverloop Introductie Project Adventure Plankolom september Oplevering / beoordeling van resultaten / producten oktober TP - Plan van aanpak (bijv. model 1 of 2) 1e Vervolgbijeenkomst Project Adventure november december TP- Presentatie (breed) DB+OG - Beoordeling procesverloop groep (formulier 1) TP - Peerbeoordeling (formulier 2) januari OG - Individueel voortgangsgesprek (formulier 3) februari TP Persoonlijk ontwikkelplan (leerdoelen) 2e Vervolgbijeenkomst Project Adventure maart april mei TP - Portfolio + reflectie (format 1) juni TP Eindrapportage TP - Oplevering/ overdracht TP+DB+OG Eindbeoordelingsgesprek PROCES (formulier 5) juli TP+DB+OG Eindbeoordelingsgesprek PRODUCT (formulier 4) Handboek Teamplayers 2012-2013 15
16
5. Krachtige talentontwikkeling 5.1 Samen presteren is samen leren Als Teamplayers vormen jullie een mix van studenten HBO en MBO die samen uitdagende opdrachten uit de wereld van sport en bewegen uitvoeren. Daardoor kunnen jullie topkwaliteiten ontwikkelen voor succesvol functioneren in het toekomstig beroep. Kijken we naar jullie mentaliteit en leefstijl dan zien we vaak een aantal krachtige kenmerken: energiek, solo en als team kunnen presteren en een drang om uit te blinken. Maar in een team brengt ieder zichzelf mee, met de eigen denkwijze, aanpak, kwaliteiten. Juist het ervaren van die verschillen stelt je voor dilemma s, ofwel lastige keuzen in jouw inzet, opstelling en rol. Wie daar oog voor krijgt en erover kan praten, kan zich heel krachtig ontwikkelen, met name op vier samenwerkingscompetenties. 5.2 Vier samenwerkingscompetenties die ertoe doen 1. PLANNEN en ORGANISEREN Teamplayers kennen hun opdracht en vooral het resultaat. Om dat te bereiken maken zij een plan van aanpak en zorgen zij voor een geoliede organisatie van hun project. De Teamplayers stellen een werkbaar plan op zorgen voor een overzichtelijke werkwijze maken taakgerichte afspraken maken maximaal gebruik van ieders kwaliteiten, interesse en eigenschappen Daarbij is het de kunst prioriteiten te kunnen stellen te experimenteren maar binnen de grenzen van veiligheid te blijven op onverwachte situaties te kunnen inspelen je eigen werkwijze in te passen in die van anderen 2. SAMENWERKEN en OVERLEGGEN met collega s Iedereen draagt bij aan de harmonie, het samenwerkingsproces en de resultaten van het team. De Teamplayers houden zich aan gemaakte afspraken vragen hulp bij elkaar en bieden die ook de anderen aan stellen teambelang en prestatie boven eigen belang blijven actief meedenken en meewerken Daarbij is het de kunst tegenstellingen in verschillende belangen op te lossen eigen ervaringen en gevoelens durven in te brengen ruimte te geven aan verschillen in werkstijl van groepsleden: denken doen, sturen - volgen, confronteren - verzoenen, corrigeren stimuleren. Handboek Teamplayers 2012-2013 17
3. SAMENWERKEN en COMMUNICEREN met klanten/omgeving De Teamplayers houden rekening met belangen van externe betrokkenen (opdrachtgever, deelnemers, begeleiders, docenten, ouders, overigen) en communiceren zorgvuldig met hun relaties. De Teamplayers communiceren effectief en inspirerend met betrokkenen zien de verschillende belangen van externen en houden daar rekening mee verantwoorden de onderlinge samenwerking in een rapportage Daarbij is het de kunst keuzes te maken waarmee iedereen tevreden is balans te vinden tussen wat jullie kunnen waarmaken en wat de ander per se wenst je eigen (vak)opvattingen in te brengen met ruimte voor die van een ander ruimte te geven aan verschillen in werkstijl van groepsleden: denken doen, sturen - volgen, confronteren - verzoenen, corrigeren stimuleren. 4. REFLECTIE en ONTWIKKELING De Teamplayer werkt aan zijn eigen ontwikkeling door te reflecteren op alles wat van invloed is op de onderlinge samenwerking: eigen opvattingen, kennis, inzicht, vaardigheden, motivatie, persoonlijke eigenschappen en gedrag. De Teamplayers kijken kritisch naar eigen inzet, houding en gedrag stellen leervragen op en werken daar planmatig aan houden rekening met capaciteiten, interesses en motivatie van teamleden accepteren werkbegeleiding en intervisie kunnen verwoorden hoe de eigen waarden, normen, opvattingen en werkhouding een rol hebben gespeeld in het bereiken van doelen Daarbij is het de kunst onder ogen te zien hoe persoonlijke eigenschappen, waarden, keuzes het samenwerkingsproces op gang kunnen houden maar ook remmen. 18
6. Winst voor verwerving beroepscompetenties 6.1 Koppeling talentontwikkeling aan beroepscompetenties De krachtige talentontwikkeling binnen Teamplayers heeft vooral effect op de verwerving van beroepscompetenties. Een belangrijke voorwaarde is wel dat Teamplayersopdrachten de rijke context daarvoor bieden. Daarom wordt bij de selectie van opdrachten met name gekeken of de rollen en taken van de Teamplayers aansluiten bij de competenties die beschreven zijn in de kwalificatieprofielen van het MBO en HBO. Die competenties liggen voor MBO en HBO natuurlijk op verschillende niveaus. Met het ZelCom -model (Saxion) kan je daar in een oogopslag een goed beeld van krijgen. 6.2 Het ZelCom -model In het ZelCom -model is de groei in competentieniveau van MBO en HBO uitgewerkt in negen velden waarin de complexiteit van taken gekoppeld is aan de zelfstandigheid van de student. Ofwel: hoe complexer de werkzaamheden zijn en hoe zelfstandiger je dat doet, des te hoger is je competentieniveau. De opklimming verloopt van niveau A naar E. Globaal kan je praktisch uitgaan van de volgende waarden: MBO-3 = niveau A MBO-4 = niveau A-B Associate degree = niveau B-C Bachelor = niveau C-D Master = niveau D-E Een uitwerking van de niveaus is te vinden op www.sport-bureau.nl/teamplayers onder Handboek --- Zelfstandigheid --> C D E B C D A B C --- Complexiteit --> Jij, als Teamplayer, kan jezelf een positie geven binnen dit model en vervolgens voor jezelf bepalen naar welk veld je wilt groeien. Houvast daarvoor vind je in Bijlage 1: Toelichting competentiebeschrijvingen van de niveau 3, 4 en 5. Toelichting op het ZelCom -model Complexiteit van een authentieke opdracht voor niveau MBO-4 (A-B) Er is sprake van een duidelijke en afgebakende opdracht, het gaat om standaardtaken met specifieke problemen in een specifieke context, waarvoor basiskennis en -vaardigheden nodig zijn. De taken, problemen en de context zijn bekend. Zelfstandigheid van een authentieke opdracht voor niveau MBO-4 (A-B) De student voert opdrachten uit onder begeleiding. Hij is verantwoordelijk voor de vakbekwame uitvoering van zijn eigen werkzaamheden. Hij krijgt begeleiding bij zijn ontwikkelproces. Hij kan toezicht uitoefenen over het routinewerk van anderen en een zekere mate van verantwoordelijkheid op zich nemen voor het begeleiden van anderen. Complexiteit van een authentieke opdracht voor niveau HBO (C-D) De situatie waarin de opdracht wordt uitgevoerd is complex. Studenten functioneren in complexere omgevingen, waar doelstellingen minder duidelijk omschreven zijn, terwijl de eisen aan de producten hoog zijn, en de impact op de bedrijfsvoering van de organisatie hoog. Zij kunnen een beredeneerde keuze maken uit verschillende beschikbare uitvoeringsstrategieën, en zijn in staat zowel op tactisch als strategisch niveau als projectmanager en adviseur op te treden. Zelfstandigheid van een authentieke opdracht voor niveau HBO (C-D) De student kan zelfstandig een globaal omschreven opdracht uitvoeren, waarbij hij zelf te kiezen methodes kan inzetten. Hij kan anderen (bege)leiden bij het uitvoeren van taken of een project. Handboek Teamplayers 2012-2013 19
7. TEAMPLAYERS actieve spil van Sport-bureau in Den Haag 7.1 Het Sport-bureau en Teamplayers Het project Teamplayers valt onder de verantwoordelijkheid van het Sport-bureau. Dat bureau is een initiatief van De Haagse Hogeschool en de opleidingen Sport en Bewegen van ROC Mondriaan. Het Sport-bureau zorgt o.a. voor de koppeling van studenten van de betreffende opleidingen aan stages, projecten en opdrachten op het terrein van evenementenorganisatie en sportstimulering in de wijk en bij de georganiseerde sport. Zie voor meer informatie www.sport-bureau.nl Het Sport-bureau wil nu met Teamplayers heel zichtbaar in en om de stad Den Haag aan de weg timmeren, als het gaat om sport en bewegen. Zeker nu men de Olympische spelen naar Nederland wil halen en Den Haag plannen heeft voor een nieuw topsportcentrum in het Zuiderpark. Het Sport-bureau ziet prachtige kansen om met Teamplayers aan te haken bij die ambities, met het doel de stad Den Haag letterlijk en figuurlijk meer in beweging te brengen. 7.2 Contactpersonen voor Teamplayerprojecten Voor studenten S&B van ROC Mondriaan: Hans den Boer - h.den.boer@rocmondriaan.nl Voor studenten HALO: Gijs Houdijk g.h.m.houdijk@hhs.nl Voor studenten SPM: Tom Roovers t.roovers@hhs.nl 20
8. Bijlagen 1 - Toelichting competentiebeschrijvingen niveau 3, 4 en 5 De MBO-beroepscompetenties niveau 3 en 4 Voor de MBO-opleidingen van Sport en Bewegen zijn de te behalen beroepscompetenties beschreven in het Kwalificatiedossier S&B. Die competenties zijn op hun beurt gekoppeld aan drie kerntaken voor niveau 3 en dezelfde drie voor niveau 4 plus twee uitstroomkerntaken. Wat betekent dit nu praktisch voor de zelfstandigheid en complexiteit? Sport- en bewegingsleider niveau 3 Functietypering De sport en bewegingsleider biedt deelnemers zelfstandig SB-activiteiten aan met verschillende doelen: Actieve ontspanning Sporttechnische en tactische ontwikkeling Beweging, gericht op persoonlijke ontwikkeling Bevordering van een gezonde, sociale leefstijl Zelfstandigheid De sport- en bewegingsleider krijgt duidelijke, gestructureerde opdrachten voor het organiseren, plannen en uitvoeren van SB-activiteiten. Hij geeft de deelnemers passende begeleiding. Als hij vrijwilligers en medewerkers van een lager functieniveau inschakelt, zorgt hij voor een goede samenwerking. Ook begeleidt hij hen, zodat de activiteiten veilig en volgens de planning verlopen. Hij is kostenbewust en verantwoordt de uitvoering en resultaten aan zijn leidinggevende. Complexiteit De sport- en bewegingsleider werkt volgens bestaande regels en afspraken, maar kan daar vanaf wijken als de situatie daarom vraagt. Te denken valt aan ongewenst deelnemersgedrag, conflicten en calamiteiten. Hij voert zijn werk uit met brede kennis van sport(zaken) en handelt als professional, ook in een situatie met weinig middelen. Sport- en bewegingscoördinator niveau 4 Functietypering De sport- en bewegingscoördinator verricht begeleidende, ondersteunende en coördinerende taken, afhankelijk van het gekozen uitstroomprofiel van deze opleiding, te weten: Bewegingsagoog Buurt-, Onderwijs- en Sportmedewerker Operationeel Sport- en Bewegingsmanager Trainer/Coach Zelfstandigheid De sport- en bewegingscoördinator kan zelfstandig aan het werk met opdrachten die ruimte bieden aan eigen inbreng. Hij is in de eerste plaats coördinator/begeleider/ondersteuner, met alle deeltaken en rollen die daaronder vallen: initiatief nemen, plannen, uitvoeren, aansturen, begeleiden, oplossen en evalueren. Complexiteit De sport- en bewegingscoördinator werkt volgens procedures, maar bedenkt deze ook zelf als de omstandigheden daarom vragen. Hij kent de grens tussen wat hij op eigen initiatief mag/moet doen en wat hij per se moet afstemmen. Hij is flexibel en creatief in complexe situaties, maar handelt ook consequent. Hij is zich bewust van politieke keuzes en financiële beperkingen. Handboek Teamplayers 2012-2013 21
Kerntaken niveau 3 en 4 (basis) Kerntaken niveau 4 (extra) (2 van de 3) 1. Aanbieden van SB-activiteiten 2. Organiseren van wedstrijden, toernooien, evenementen 3. Uitvoeren van organisatie- en beroepsgebonden taken 4. Coördineren en uitvoeren van SB-projecten 5. Aanbieden van SB-activiteiten aan specifieke (groepen) SB-deelnemers 6. Coördineren van de bedrijfsvoering van de SB-organisatie Examenopdrachten MBO 3 en 4 binnen Teamplayers uitvoeren In het examenplan van jouw MBO-opleiding staat welke kerntaken in welk leerjaar in de praktijk geëxamineerd moeten worden. Idealiter moet het afsluiten van een of meer kerntaken binnen Teamplayersprojecten mogelijk zijn. Het is wel belangrijk om zo vroeg mogelijk met je team en de opdrachtgever te bespreken welke examenopdrachten uit de kerntaken jij wilt uitvoeren in Teamplayersverband. HBO Sportmanagement niveau 5 Functietypering De sportmanager is verantwoordelijk voor het managen van een gewenst resultaat binnen een concrete opdracht in de beroepspraktijk op het gebied van evenementorganisatie of beweegstimulering binnen de georganiseerde sport en in de wijken. De organisatorische kant staat dus centraal. Voor het bepalen van de mate van complexiteit en zelfstandigheid die van de sportmanager verwacht wordt, verwijzen we naar paragraaf 6.2 Hieronder worden de competenties die binnen Teamplayers verworven worden, gekoppeld aan de Beroepscompetenties (BC), zoals weergegeven in het beroepsprofiel van januari 2012. Plannen en organiseren BC1 Ontwerpen en organiseren, zorgen voor kwaliteit De Sportmanager kent zijn opdracht en vooral het resultaat. Hij ontwerpt een structuur voor zijn project en bewaakt de tijd, middelen en de inzet van de groepsleden. Samenwerken en overleggen met collega s BC4 Leiding geven en managen personeel De Sportmanager is verantwoordelijk voor de samenwerking in een groep. Hij houdt bij de verdeling van taken rekening met de capaciteiten, interesses en motivatie van groepsleden en zorgt voor een veilige en stimulerende werkomgeving. Hij creëert commitment/draagvlak voor taken en een veilig klimaat voor het geven en ontvangen van constructieve feedback. Samenwerken en communiceren met klanten / omgeving BC6 Samenwerken, netwerken en communiceren De Sportmanager werkt samen met mensen uit andere disciplines en organisaties, communiceert zorgvuldig met relaties en houdt rekening met belangen van externe betrokkenen. Bij problemen in de samenwerking reageert hij snel en doeltreffend. In stressvolle en vervelende situaties blijft hij professioneel handelen. Reflectie en persoonlijke ontwikkeling BC7 Reflecteren en managen eigen functioneren De Sportmanager is verantwoordelijk voor zijn eigen functioneren in de organisatie. Hij werkt binnen de kaders van de (project)organisatie. Vanuit zelfreflectie op zijn eigen competenties neemt hij besluiten en stelt hij zijn handelen planmatig bij. HBO Leraar Lichamelijke opvoeding niveau 5 Functietypering De leraar heeft (vak)inhoudelijke verantwoordelijkheid, dat wil zeggen, hij/zij is verantwoordelijk voor het plannen, realiseren en evalueren van krachtige leeromgevingen in bewegings- en sportsituaties voor de groepen waarmee hij werkt en voor individuele leerlingen. Hij zorgt ervoor dat de leerlingen zich de gestelde doelstellingen van het leergebied lichamelijke opvoeding eigen maken. 22 Voor het bepalen van de mate van complexiteit en zelfstandigheid die van de leraar lichamelijke opvoeding verwacht wordt, verwijzen we naar paragraaf 6.2 Hieronder worden de competenties die binnen Teamplayers verworven worden, gekoppeld aan de Beroepsstandaarden (BS), zoals weergegeven in het beroepsprofiel van 2010.
Plannen en organiseren BS 1 De leraar heeft organisatorische verantwoordelijkheid De leraar is verantwoordelijk voor een overzichtelijke, ordelijke en taakgerichte sfeer in de groepen waarmee hij werkt. Hij werkt overzichtelijk en zorgt ervoor dat zijn leerlingen voldoende houvast en structuur hebben om succesvol te kunnen leren. Samenwerken met collega s BS 2 De leraar heeft verantwoordelijkheid in het samenwerken met collega s De leraar is verantwoordelijk voor een goede communicatie en samenwerking met zijn collega s en is tezamen met hen verantwoordelijk voor het pedagogisch en didactisch klimaat in zijn school. Hij draagt bij aan goede en productieve werkverhoudingen in de schoolorganisatie, de vaksectie en andere teams. Samenwerken met klanten, doelgroepen en omgeving BS 3 De leraar heeft inter-persoonlijke verantwoordelijkheid De leraar is verantwoordelijk voor het leef- en werkklimaat in de groepen waarmee hij werkt. Hij zorgt ervoor dat er een op samenwerking gerichte sfeer ontstaat, waarin hij en zijn leerlingen op een prettige en open wijze met elkaar omgaan BS 4 De leraar heeft pedagogische verantwoordelijkheid De leraar is verantwoordelijk voor het realiseren van een veilige en stimulerende leeromgeving in de lessen lichamelijke opvoeding. Door zijn leerlingen te stimuleren, te motiveren en te begeleiden, zorgt hij ervoor dat zij zich sociaalemotioneel en moreel verder kunnen ontwikkelen. Daarbij houdt hij rekening met de culturele diversiteit en schenkt hij aandacht aan gezondheid en een actieve leefstijl. BS 5 De leraar heeft verantwoordelijkheid in het samenwerken met de omgeving van de school De leraar is verantwoordelijk voor een goede communicatie en afstemming met ouders of verzorgers van zijn leerlingen en met anderen die bij de vorming en opleiding van zijn leerlingen betrokken zijn. Hij stelt zich op de hoogte van maatschappelijke ontwikkelingen. Reflectie en persoonlijke ontwikkeling BS 6 De leraar is verantwoordelijk voor zijn eigen professionele ontwikkeling De leraar is verantwoordelijk voor de kwaliteit van zijn beroepsuitoefening en zijn professionele ontwikkeling. Hij onderzoekt, expliciteert en ontwikkelt zijn opvattingen over het leraarschap en zijn bekwaamheid als leraar en hij verantwoordt de wijze waarop hij die in de praktijk brengt. Handboek Teamplayers 2012-2013 23
2 - Formulieren, formats en modellen De formulieren of formats moeten digitaal ingevuld worden, soms meer dan een keer. Ze zijn te downloaden van www.sport-bureau.nl onder Teamplayers. De papieren versie in dit handboek is handig als voorbeeld of klad. Formulieren Toelichting: DB = docent-begeleider OG = opdrachtgever TP = teamplayers Formulier 1 voor DB en OG : beoordeling groepsproces Formulier 2 voor TP : peerbeoordeling Formulier 3 voor OG : beoordeling teamlid (t.b.v. individueel voortgangsgesprek) Formulier 4 voor DB en OG : eindoordeel product Formulier 5 voor DB en OG : eindoordeel proces Formats Format 1: invulformat reflectieverslag Modellen/tips Model 1: Plan van aanpak Model 2: Suggestie voor een kort en krachtig plan van aanpak 24
Formulier 1 DB + OG Beoordeling GROEPSPROCES verloop De docent-begeleider en Doel beoordeling Samenwerkingsproces begeleiden opdrachtgever vullen elk Naam beoordelaars eerst apart dit formulier Datum in. Daarna voegen zij hun Naam teamopdracht oordeel samen op één formulier. Naam team De beoordeling vindt 1x in Naam student(en) het traject plaats. Toelichting: Bij elke competentie staan aandachtspunten waarop bij de beoordeling gelet moet worden. Boven de stippellijn gelden de punten voor een startend team, onder die lijn staan ook punten voor een team dat al (redelijk) zelfstandig opereert en zelfverantwoordelijk handelt. De beoordelaar markeert o, v, g of e (onvoldoende, voldoende, goed of excellent) per totale competentie en beschrijft daaronder zijn oordeel: kort en openhartig maar wel met oog voor het (ontwikkelings)stadium waarin het team zit. 1. Plannen en organiseren o v g e Beschrijving oordeel De groep heeft heldere en realistische doelen heeft een acceptabele prioriteitsstelling heeft afspraken: wie doet wat in de doorloop heeft afspraken: wie doet wat in de oplevering heeft zijn check-momenten gepland -------------------------------------------------------------------------- speelt in op verrassingen/ complicaties geeft elkaar ruimte om te improviseren 2. Samenwerken en overleggen met collega s o v g e Beschrijving oordeel De groep heeft teamspirit (enthousiasme, waardering) is gedreven om samen het groepsdoel te bereiken stelt groepsbelang boven eigen belangen geeft elkaar ruimte voor initiatief -------------------------------------------------------------------------- kan over persoonlijke verschillen heenstappen weet feed back te geven en te ontvangen kan spanningen/ conflicten zelf aanpakken onderhandelt zelf in lastige teamsituaties 3. Samenwerken + communiceren met klant o v g e Beschrijving oordeel De groep is naar omgeving één team - één geluid luistert naar/ leeft zich in in klantwensen is in contacten inspirerend en geloofwaardig geeft naar de klant zijn grenzen aan ------------------------------------------------------------------------- onderhandelt zelf bij stagnatie/problemen kan onderlinge conflicten met omgeving zelf oplossen Algemene opmerking(en): Handboek Teamplayers 2012-2013 25
Formulier 2 TP Beoordeling PEERbeoordeling Teamleden beoordelen Doel beoordeling Feed back en signalen voor het voortgangsgesprek elkaar door invulling van dit Naam beoordelaar(s) formulier Datum Een teamlid scoort ook Naam teamopdracht zichzelf. De beoordeling vindt 1x in Naam team het traject plaats Naam student Toelichting: Een peerbeoordeling betekent: teamleden beoordelen zichzelf en elkaar op de samenwerking in het team: hoe staat het met de inzet en ontwikkeling op de vier competenties? Boven de stippellijn gelden de punten voor een teamlid in de startfase van het project, daaronder de punten zodra een team al (redelijk) zelfstandig opereert en zelfverantwoordelijk handelt. In de kolom notities schrijft de beoordelaar zijn waarnemingen en ervaringen en het gevoel daarover. De beoordelingen kunnen tijdens begeleidingsmomenten of intervisie naast elkaar worden gelegd. 1. Plannen en organiseren Notities De student heeft meegewerkt aan heldere en realistische doelen kan acceptabele prioriteiten stellen doet in de doorloop van het project wat is afgesproken doet in de oplevering wat is afgesproken checkt: doe ik wat afgesproken is en doe ik het goed? -------------------------------------------------------------------------- speelt in op verrassingen/ complicaties neemt ruimte om te experimenteren/ improviseren 2. Samenwerken en overleggen met collega s Notities De student werkt mee aan teamspirit (enthousiasme, waardering) is gedreven om samen het groepsdoel te bereiken stelt groepsbelang boven eigen belangen geeft anderen ruimte voor initiatief -------------------------------------------------------------------------- kan over persoonlijke verschillen heenstappen weet feed back te geven en te ontvangen kan spanningen/ conflicten zelf aanpakken kan op zijn niveau leiding geven aan een team 3. Samenwerken + communiceren met klant Notities De student spreekt naar de klant met de mond van het team luistert naar/ leeft zich in in klantwensen is in contacten inspirerend en geloofwaardig geeft naar de klant zijn grenzen aan ------------------------------------------------------------------------- kan op zijn niveau leiding geven aan doelgroep kan onderhandelen bij stagnatie/problemen kan conflicten met klanten/omgeving zelf oplossen 4. Reflectie en ontwikkeling Notities De student kijkt kritisch naar eigen inzet, houding en gedrag stelt leerdoelen op en werkt daaraan accepteert werkbegeleiding en intervisie ------------------------------------------------------------------------- houdt rekening met eigenheid van collega-teamleden (capaciteiten, interesses, motivatie, etc) doorziet hoe eigen opvattingen, houding en keuzes èn persoonlijke eigenschappen het samenwerkingsproces op gang kunnen houden maar ook remmen Algemene opmerking(en): 26
Formulier 3 OG Beoordeling TEAMLID individueel De opdrachtgever vult dit Doel beoordeling Komt ter sprake in individueel voortgangsgesprek formulier in, voorafgaand Naam beoordelaar aan het individuele Datum voortgangsgesprek. Naam teamopdracht De beoordeling vindt 1x in het traject plaats. Naam team Naam student Toelichting: In een ontwikkelingsgericht functioneringsgesprek draagt de gespreksleider signalen aan over het functioneren van de student in het team: hoe staat het met zijn inzet en ontwikkeling op de vier competenties? Boven de stippellijn gelden de punten voor een teamlid in de startfase van het team, daaronder de punten zodra een team al (redelijk) zelfstandig opereert en zelfverantwoordelijk handelt. Tijdens het gesprek reflecteert de student op de ingebrachte punten. In de kolom notities schrijft de gespreksleider kort het gegeven signaal en de reflectie daarop van de student. Tenslotte worden gemaakte afspraken genoteerd. 1. Plannen en organiseren Notities De student heeft meegewerkt aan heldere en realistische doelen kan acceptabele prioriteiten stellen doet in de doorloop van het project wat is afgesproken doet in de oplevering wat is afgesproken checkt: doe ik wat afgesproken is en doe ik het goed? -------------------------------------------------------------------------- speelt in op verrassingen/ complicaties neemt ruimte om te experimenteren/ improviseren 2. Samenwerken en overleggen met collega s Notities De student werkt mee aan teamspirit (enthousiasme, waardering) is gedreven om samen het groepsdoel te bereiken stelt groepsbelang boven eigen belangen geeft anderen ruimte voor initiatief -------------------------------------------------------------------------- kan over persoonlijke verschillen heenstappen weet feed back te geven en te ontvangen kan spanningen/ conflicten zelf aanpakken kan op zijn niveau leiding geven aan een team 3. Samenwerken + communiceren met klant Notities De student spreekt naar de klant met de mond van het team luistert naar/ leeft zich in in klantwensen is in contacten inspirerend en geloofwaardig geeft naar de klant zijn grenzen aan ------------------------------------------------------------------------- kan op zijn niveau leiding geven aan doelgroep kan onderhandelen bij stagnatie/problemen kan conflicten met klanten/omgeving zelf oplossen 4. Reflectie en ontwikkeling Notities De student kijkt kritisch naar eigen inzet, houding en gedrag stelt leerdoelen op en werkt daaraan accepteert werkbegeleiding en intervisie ------------------------------------------------------------------------- houdt rekening met eigenheid van collega-teamleden (capaciteiten, interesses, motivatie, etc) doorziet hoe eigen opvattingen, houding en keuzes èn persoonlijke eigenschappen het samenwerkingsproces op gang kunnen houden maar ook remmen Handboek Teamplayers 2012-2013 27
Afspraken n.a.v. het voortgangsgesprek 1. Plannen en organiseren 2. Samenwerken en overleggen met collega s 3. Samenwerken + communiceren met klant 4. Reflectie en ontwikkeling 28
Formulier 4 DB + OG Eindoordeel PRODUCT De docent-begeleider en Doel beoordeling Waardering vastleggen over het opgeleverde product opdrachtgever vullen dit Naam beoordelaars formulier in. Datum De beoordeling vindt in Naam teamopdracht principe aan het eind van het project plaats. Naam team Naam student (en) Product(en) gerealiseerd: Wel Niet Verwijtbaar niet Toelichting/opmerkingen: Conclusie: Kwaliteitsoordeel: onvoldoende voldoende goed - excellent Handboek Teamplayers 2012-2013 29
Formulier 5 DB + OG Eindoordeel PROCES De docent-begeleider en Doel beoordeling Waardering vastleggen over het proces opdrachtgever vullen dit Naam beoordelaars formulier in. Datum De beoordeling vindt in Naam teamopdracht principe aan het eind van het project plaats. Naam team Naam student Eindoordeel Toelichting/opmerkingen: Totale Teamplayersgroep Conclusie: Oordeel over totale groepsproces: onvoldoende voldoende goed - excellent Eindoordeel Individueel teamlid Naam teamlid Onvoldoende Voldoende Goed Excellent Toelichting/ opmerkingen 30
Reflecteren Reflecteren betekent: jezelf een spiegel voorhouden. Daarbij sta je stil hoe je bijvoorbeeld werkt, welke keuzes jij daarbinnen maakt, welke vaardigheden/talenten jij inzet (of misschien niet) en hoe dat voelt. In dit geval kijk je terug naar jouw Teamplayerservaringen. Dat kunnen probleemmomenten zijn maar ook succeservaringen. Bedenk steeds: wat was mijn aandeel, en wat was het effect ervan? Wat had ik nog meer kunnen doen of anders? Het gaat dus om jou. Daarom schrijf je een reflectieverslag altijd in de ik-vorm. Een goede aanpak voor zo n verslag is de STARR-methode. Zie hiervoor het invulbare format 1. Opdracht reflectieverslag en voorbeelduitwerking STARR Ga naar de vier competenties die beschreven zijn in hoofdstuk 5. Bij alle vier staan aandachtspunten genoemd. Kijk vooral naar de punten onder de kopjes: Daarbij is het de kunst Kies nu bij alle vier competenties één aandachtspunt uit dat voor jou echt een rol heeft gespeeld in de samenwerking. Ga bijvoorbeeld voor jezelf na: Heb je met een punt geworsteld? Heb je iets afgeleerd op een punt of ben je dingen anders gaan doen? Heb je een kwaliteit van jezelf meer of minder naar voren laten komen? Neem jouw competentiepunt op in het format achter het woord aandachtspunt:, dus naast de titel van de competentie. Ga dan te werk volgens het STARR-model: Situatie : op welk moment had je behoorlijk te maken met dit aandachtspunt? Taak : wat was jouw taak of opdracht in deze situatie? Actie : wat deed je, wat was jouw actie, wat ondernam je? Resultaat : wat leverde jouw actie op? Reflectie : hoe voelde het en wat heb je geleerd van deze situatie en jouw gedrag daarbij? Voorbeeld Samenwerken en overleggen situatie taak actie resultaat reflectie Aandachtspunt: mijn eigen ervaringen en ideeën durven inbrengen. Ik vind dat moeilijk, denk altijd dat het niks voorstelt wat ik inbreng. We zaten in een teamoverleg te brainstormen over een affiche voor buurtsportactiviteiten in de herfstvakantie. Ik had eigenlijk wel een leuk idee maar durfde het niet in te brengen. Ik had de taak om het affiche voor de activiteiten te maken: teksten en illustraties. Fatima zou me daarbij helpen. Ik merkte dat ik helemaal niet gemotiveerd was om een leuk ontwerp te maken en liet het een beetje liggen. Een week later heb ik dat probleem ter tafel gebracht en toen bleek iedereen enthousiast over mijn sportidee. Met Fatima heb ik vervolgens een aantal supermooie affiches gemaakt. Iedereen was vol lof. Alleen was het affiche wel een week later klaar dan afgesproken. Door de vertraging waren de buurtbewoners een beetje te laat op de hoogte. Die feedback kreeg ik ook van het team. Dat dit eigenlijk aan mij lag vond ik vervelend. Ik kan maar beter minder onzeker zijn over mijn inbreng. Het team kan mij daartoe ook een beetje uitdagen. Ik zal voortaan aan collega s moeten vragen of ze mij een reactie willen ontlokken als ik in de vergadering zit te zwijgen. Handboek Teamplayers 2012-2013 31