Professionele workshops designsemantiek voor (interieur-)architecten en productontwikkelaars Dag 1 INTRODUCTIE TOT ARCHITECTURALE DESIGNSEMANTIEK Dag 2 KLEUREN- EN VORMENKEUZE IN PRIVATE WONINGEN Dag 3 KLEUREN, VORMEN- EN MATERIALENKEUZE IN PUBLIEKE RUIMTEN EN BEDRIJVEN Dag 4 DESIGNSEMANTIEK IN DE PRAKTIJK: CASESTUDY De workshops vragen een voorkennis kleurenleer. Nergens heb ik zo geen diepgaande en toch heel praktische opleiding over betekenis van vormen, kleuren en texturen gekregen, ook niet in mijn opleiding PO. Dit heb ik al onmiddellijk kunnen toepassen in ons bedrijf. Stijn Geeraets, product ontwikkelaar bij Niko - België. Prachtige voorbeelden uit architectuur en kunst. Katleen Gillis, interieur ontwerper bij Toermalijn - België
A-1 INTRODUCTIE TOT ARCHITECTURALE DESIGNSEMANTIEK Tijdens de eerste dag wordt de nadruk gelegd op kleuren en betekenis. Hoe gaat betekenisgeving in zijn werk en wat zijn tekens. Hoe wekken zij emoties op? Meer specifiek: hoe wekken kleuren emoties op? De fysische en de psychologische parameters van kleur worden bekeken en geplaatst in een ruimtelijk denkmodel uit de semantiek. De fysische kleurenruimte wordt vergeleken met die van de semantiek en onderlinge verbanden worden vastgesteld. Om emotie te meten worden een aantal methodes aangereikt die hun betrouwbaarheid hebben bewezen in de reclame en de productontwikkeling: de methode van de semantische differentialen en de Self Assessement Manikin (SAM). Met de fysische en de semantische kleurenruimte bij de hand worden de resultaten van deze meetinstrumenten vertaald naar een architecturaal kleurenplan. Emotieverschuivingen en tegenstelling binnen kleuren gaat de student aldus beheersen. Tenslotte worden kleurenharmonieën ontdekt binnen de semantische kleurenruimte. 1.0 Wat is betekenis? 1.1 Rituelen - kunst 1.2 Wat zijn tekens? 1.3 Semantiek 1.4 Aangeboren versus aangeleerd 2.0 Denken in tegenstellingen 2.1 Semantische differentialen 2.2 Betekenisgeving in 3 dimensies 3.0 Kleur in 3 dimensies (met oefeningen op elke dimensie) 3.4 Fysische versus semantische kleurenruimte Oefening: De SAM gebruiken om emotie te meten en om te zetten in een kleurenplan. 4.0 Codering en emotie; overzicht universele betekenis van de 8 hoofdkleuren in architectuur en kunst. Oefening: oriëntatie en kleurharmonie binnen de semantische kleurenruimte via DNA kleurenspel - semantische differentiaal methode - SAM methode - methode van de genetische semantiek - DNA-kleurenspel
A-2 KLEUREN- EN VORMENKEUZE IN PRIVATE WONINGEN De tweede dag legt de nadruk op vormen en betekenis. Tegelijk wordt een architecturale ruimte vanuit een privaat, persoonlijk uitgangspunt benaderd. Eerst wordt de huidige kennis vanuit de biologie en de neuropsychologie bekenen over hoe en waar zintuiglijke prikkels verwerkt worden in de hersenen. Aan de hand van enkele tests wordt duidelijk wat synesthesie betekent en hoe de student dit kan toepassen in een architecturale ruimte met vorm en kleur. Daarvoor worden de semantische merkers in vormkarakterstieken aangewezen en toegevoegd aan de semantische kleurenruimte (zie A-1). Aldus worden de vormhendels aangereikt die emotie overdragen, en die een synesthetische vertaling naar kleur mogelijk maken. Vervolgens wordt heel concreet voor de architectuur de betekenisrelatie tussen acht basiskleuren en -vormen onderzocht. Vanuit de functionele psychologie worden tools geïntroduceert om persoonlijke voorkeur en psychologie te meten. De studenten vertalen een persoonlijkheidsschema volgens Eysenck naar een kleuren en vormenplan voor een private ruimte. 1.0 Werking van zintuiglijke prikkels 1.1 Fysiologisch 1.2 Ontwikkeling van kleurwaarneming 1.3 Neuropsychologisch 1.4 Synesthesie 2.0 Kleur en Vorm 2.1 Semantische kleurenruimte: verdubbeling van codons 2.2 Synesthetische tafel kleur/vorm 2.3 Semantische kleuren-vormen ruimte 3.0 Vorm in drie dimensies (met oefeningen op elke dimensie) 4.0 Acht basis kleuren & vormen 5.0 Functionele psychologie 5.1 Productbeleving: 6.0 Persoonlijkheidsschema (selectie uit Eysenck & Big Five) in een 3dsemantisch model (met oefeningen op elke persoonlijkheidsdimensie) 7.0 Acht karakters Finale oefening: maak een kleuren-vormenplan voor een private woning via Eysencks 3 persoonlijkheidsdimensies. - A-1: Introductie tot architecturale designsemantiek - synesthetische tafels - semantisch persoonlijkheidsschema - kleuren- en vomensets
A-3 KLEUREN-, VORMEN- EN MATERIALENKEUZE IN PUBLIEKE RUIMTEN EN BEDRIJVEN De derde dag worden materialen, texturen en betekenis nader bekeken. Tegelijk wordt een architecturale ruimte vanuit een publiek, functioneel en cross-cultureel uitgangspunt benaderd. Symbolische vormen worden onderscheiden van abstracte vormen. Hun onderlinge betekenisrelaties worden onderzocht aan de hand van oefeningen. Zo krijgt de student een overzicht van functie, waarde en betekenis in een ruimer cross-cultureel kader. Vervolgens worden materiaal en textuurkenmerken onderzocht vanuit verschillende benaderingswijzen: de fysica, de computerwetenschappen (CBIR-systemen) en de expressieve beschrijving (bv. de Materia database). De textuurkenmerken worden geplaatst op de drie dimensies van de semantische ruimte en op deze wijze gekoppeld aan vormen en kleuren. De acht basiskleuren en -vormen en de betekenisverbanden met texturen en materialen worden vervolgens in detail onderzocht en uitgeprobeerd met oefeningen. 1.0 Symbolische vormen 1.1 Overzicht acht basisbegrippen en verband met kleuren en symbolische vormen (oefening: vindt de symbolische vormen in internationale reclame en architectuur) 2.0 Drie soorten betekenisverbanden 2.1 Combinaties van kleuren en van eenvoudige begrippen (Oefening: maak complexe begrippen van eenvoudige symbolen) 2.2 Betekenisovergangen 2.3 Tegengestelde betekenissen (oefening: zoek tegenstellingen in de symbolencollectie) 3.0 Textuur en materiaal 3.1 Textuur en materiaalkenmerken, verschillende benaderingswijzen 3.2 Kleur en textuur 3.3 Context en textuur 3.4 Cultuur en textuur 4.0 Acht textuur- en materiaalgroepen Na elke textuurgroep volgt een oefening waarin functionele en betekenistrefwoorden voor publieke ruimten en bedrijven moeten vertaald worden naar een kleuren-, vormen- en materialenplan. - A-1: Introductie tot architecturale designsemantiek - A-2: Kleuren- en vormenkeuze in private woningen - symbolensets - kleuren- en materialensets
A-4 DESIGNSEMANTIEK IN DE PRAKTIJK: CASESTUDY De reeks wordt afgesloten met een dag gericht op praktijkervaring; het aanleren van een analyse- en ontwerpmethodiek. Eerst wordt gewerkt rond analyseopdrachten: twee casestudies: het centrale punt in een school en het bureau van een CEO. In deze cases zit een introductie van de betekenis van kleurencombinaties vervat. Aan de hand van de voorkomende beeldtekens leert de student aangeven wat deze ruimten vertellen. We geven de studenten de kans om eigen cases aan te bieden, die in groep worden besproken. De aanwezige beeldelementen worden geanalyseerd en vergeleken met de vooropgezette boodschap. Correcties worden indien nodig aangebracht. De opdrachtenreeks eindigt met een ontwerpopdracht: aan de hand van de emotionele en psychologische meetinstrumenten die de studenten in vorige lessen hebben aangeboden gekregen wordt een professioneel kleuren-, vormen en texturenplan opgemaakt voor een architecturale ruimte. 1.0 Casestudies analyse 1.1 De centrale plaats in een schoolgebouw. 1.2 Het kantoor van een CEO. 2.0 Casestudies aangebracht door de studenten 2.1 Analyse aan de hand van aangereikte tools. 2.2 Correcties ter verbetering van de communicatie 3.0 Casestudy ontwerpmethodiek Je analyseert de opgegeven architecturale ruimte, haar doelgroep en haar functie en je formuleert wat je wil communiceren. Daarmee ga je een collage samenstellen en semantisch vertalen naar een concreet kleuren-, vormen- en materialenconcept. - A-1, A-2 en A-3 - methodes van semantische differentialen, SAM en genetische semantiek - synesthetische tafels - semantisch persoonlijkheidsschema - kleuren- en materialensets - symbolensets