Hart voor Vrouwen Het vrouwenhart is anders angela.maas@radboudumc.nl De Poll Voorst 7 1 2015
vrouwen zijn geen kleine mannen XY XX
emoties - gezondheid - ziekte
Broken Heart Syndrome: 9-10 x zo vaak bij vrouwen (>60 jaar) dan mannen Tako-Tsubo CMP
bikini-approach to Women s Health
how to deal with your husbands Heart attack
British Medical Journal 14th April 1973
1991
Mortality In Women in Europe 2012 men: 20% men: 10% Men: 12% EHJ 2013
Toename Hartinfarcten bij vrouwen op middelbare leeftijd: Franse database 1995 2010 (n=6707 STEMI) vrouwen < 60 jaar: 12 25.5 % vrouwen < 50 jaar: 3.7 11.1 % Puymirat E et al. JAMA 2012
DIAGNOSE HARTINFARCT BIJ VROUWEN LASTIGER: typische klachten bekend met hartklachten atypische klachten afwijkend ECG en biomarkers ouder minder afwijkend ECG en biomarkers meer co morbiditeit Möllmann H et al. Eur Heart J 2011;32:3070-3072
Klassiek hartinfarct: dichtslibben kransvat door aderverkalking + stolsels Type 1- Klassiek Type 2- meer spasme stolsels
Stabiele klachten van angina pectoris: % normaal CAG: database Zweden, bevindingen bij hartcatheterisatie, N=12200 % Johnston N, Schenck Gustafsson K, et al. Eur Heart J 2011
CAG: normaal
IVUS bij vrouwen met pijn op de borst en normaal CAG: Khuddus MA, et al. J Interven Cardiol 2010;23:511 9 aderverkalking
FEMINIEN patroon van coronairsclerose: minder vernauwingen kransvaten (vooral < 65 jaar) diffuser patroon atherosclerose minder kalk, meer soft plaques meer vasculaire disfunctie (ook na PCI en CABG) klinische prognose niet beter CCTA meer soft plaques, minder kalk Soft plaque RCA : gelocaliseerde vernauwing kleinere diameter kransslagaderen disfunctie/spasme in de kleine vertakkingen : diffuse, wandstandige atherosclerose 18 Shaw LJ, et al JACC 2009
Coronarialijden bij vrouwen: Shaw LJ et al. JACC 2009; 54: 1561 75
Andere mindset nodig in cardiologie: Gaemperli O, et al, EHJ 2013
Type 1 - Microvasculaire Angina Pectoris Voorloper van afwijkingen aan de grotere kransvaten Bij 50% vrouwen met pijn op de borst op middelbare leeftijd courtesy P. Camici
22 THE YENTL SYNDROME IS ALIVE AND WELL C Noel Bairey Merz, EHJ 2011
Nieuwe behandelingen nodig bij Hartfalen vrouwen op oudere leeftijd
sekse specifieke condities dementie zwangerschap Hormonale veranderingen menopauze
Mevrouw Jansen, geb 1970 2006 HELLP syndroom in zwangerschap daarna hoge bloeddruk gehouden overgewicht, HVZ in de familie Gerookt tot 2001. 2008 Hartinfarct dotter + stent RCA 2009 weer pijn op de borst: 2x dotter zijtakken LCA
Lange termijn CT hersenen na PE: 72 vrouwen na PE en 73 controles 37 % va vrouwen na PE heeft White Matter Lesions (WML), 5 jaar na de index-zwangerschap Dat is 2x zoveel als normaal, wijst mogelijk op vasculaire vaatschade. Aukes AM, Zeeman G. et al. BJOG 2012;119: 1117-1122
OESTROGENEN vaatverwijding: oestrogeenspiegels in vruchtbare levensfase Oestrogen rules a women s body 27 Mendelsohn ME, Karas RH, NEJM 1999
Verandering Cholesterol met de Leeftijd: menopauze vrouwen mannen
Bloeddruk en Leeftijd: 30-50% vrouwen heeft Hypertensie met 60 jaar: NHANES II cohort Source: NHANES III
FABEL Hoge bloeddruk geeft geen klachten Hypertensie Stress opvliegers nachtzweten pijn op de borst slaapstoornissen concentratiestoornissen hoofdpijn moeheid kortademigheid hartkloppingen moeite op li zij liggen strakke vingers dikke voeten Perimenopauzale klachten opvliegers 70% nachtzweten slaapstoornissen hartkloppingen concentratiestoornissen hoofdpijn snel geirriteerd depressie vaginale droogheid incontinentie gewichtstoename etc.etc. etc. etc
gender gap in kennis over medicatie
Radboud Women s Heart Center (inter)national referral center microvascular coronary disease
Late gevolgen van de behandeling voor borstkanker
21 e eeuw: concept van gezond ouder worden
Hart centrale schakel in gezondheid en ziekte Gynaecologie Oncologie Reumatologie Genetica Longziekten dierexp. onderzoek Diabetes Geriatrie Vasculaire geneeskunde Psychiatrie
multidisciplinair onderzoeksfonds RadboudUMC info@hartvoorvrouwen www.hartvoorvrouwen.nl @Hartvoorvrouwen