Verslag 22 mei 2013 Het Vitale Noorden Daar is het begonnen, op 22 mei
Inhoud 1. Welkom & introductie Het Vitale Noorden 3 'Ons losmaken van oude rollen' 'Waartoe zijn wij hier?' 2. Inleiding door Jouke van Dijk 3 Niet langer 'het zielige eendje' 3. Stellingen - de uitkomsten 4 4. Sprekers met elk een eigen visie op een vitaal Noorden 5 Ronald Paping, algemeen directeur Nederlandse Woonbond Sigrid Hoekstra, Directeur-bestuurder WoonFriesland Anno Wietse Hiemstra, wethouder Gemeente Hoogeveen Margriet Drijver, directeur Wonen BAM Woningbouw Dieneke Mandema, directeur De Friesland Zorgverzekeraar 5. Paneldiscussie 6 6. Tweets 7 7. Werksessies 7 8. Het Pact van Het Vitale Noorden 7 Bijlage - Verslagen van de werksessies 1. Investeren & investeringsruimte 2. Leefbaarheid: wonen, zorg, welzijn en eigen verantwoordelijkheid 3. Samenwerken voor een vitaal Noorden 4. Green deal / De Stroomversnelling 5. Out of the Box (wilde ideeën) Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 2
1. Welkom & introductie Het Vitale Noorden 'Ons losmaken van oude rollen' Hij loopt het spotlicht in en kijkt rustig de zaal rond door zijn donker omrande brillenglazen. Een zaal vol beslissers en inhoudelijk vormgevers op het gebied van wonen. Ze zitten er vanuit de zorg en welzijn, huurders(belangen)organisaties, woningcorporaties, de overheid en uit de private sector. Stuk voor stuk met verwachtingen en doelstellingen. Dan begin Victor Deconcink te vertellen. Over zijn Belgische wortels en het huis dat hij nog bezit in Wallonië. Wallonië, waar een groot deel van het gebied lange tijd was vervallen, met name rond Charleroi. Tot op een zeker moment een aantal mensen zich afvroegen: Wat levert het ons op om in de slachtofferrol te blijven zitten? Wij moeten in de actie en vooruit!. Dat is dezelfde beweging die men vandaag ook wil maken, op 22 mei 2013 in MartiniPlaza in Groningen. Want op deze dag moeten we, zijnde alle partijen: 1. ons losmaken van oude rollen; 2. zoeken naar nieuwe samenwerkingsvormen; 3. omdenken. Waartoe zijn wij hier? Om te beginnen de meest essentiële vragen: waar staat Het Vitale Noorden voor en wat moet er vandaag bereikt worden? Dick Mol (directeur/bestuurder Domesta), Lex de Boer (directeur/bestuurder Lefier) en Rein Swart (voorzitter RvB Accolade) maken deel uit van de groep initiatiefnemers die Het Vitale Noorden hebben opgericht. Victor Deconcinck: Slogans blijken niet te werken. Het Vitale Noorden is meer dan een etiket mag ik hopen?. Allen zijn unaniem: Wij zijn intrinsiek gemotiveerd om het Noorden vitaal te maken. Dick Mol benadrukt: Het gaat bij ons echt om inhoud en daadkracht!. Rein Swart is een 'blij man' wanneer iedereen met elkaar vandaag iets neergezet kan worden. Hij illustreert dit aan de hand van een persoonlijke ervaring, eerder deze week: Ik spin met Yep Kramer, de vader van Sven. We hadden het deze week over het verdwijnen van het Thialfstadion. Toen kwam ik tot de conclusie, ook wat Het Vitale Noorden betreft: wij nemen hier zelf de regie. Inleiding door Jouke van Dijk Niet langer het zielige eendje Dan neemt de hoorbaar gedreven Jouke van Dijk het woord. Als echte wetenschapper (Jouke is o.a. hoogleraar Regionale Arbeidsmarktanalyse, voorzitter van de basiseenheid Economische Geografie en lid van het Management Team van de Faculteit der Ruimtelijke Wetenschappen van de RUG) maakt hij met beelden en cijfers inzichtelijk hoe het met de migratiebewegingen in Nederland is gesteld en wat daarbinnen nu precies de positie van het Noorden is. Een aantal conclusies van de hoogleraar op een rij: o De Randstad is niet de motor van het land. De verschillen wat betreft werkloosheid worden minder groot: we trekken in het Noorden daarin steeds meer naar het gemiddelde toe. Kortom: we doen het helemaal niet slecht. o De crisis is in Rotterdam meer voelbaar dan in het Noorden. Wij zijn dus niet langer het zielige eendje. o De beurs gaat inmiddels redelijk goed en de werkloosheid is slecht. Dat is een teken dat het op termijn weer bergopwaarts gaat. o De bevolking van het Noorden blijft in ieder geval stabiel tot 2040. De beroepsbevolking zal daarentegen wel dalen. Dus moeten we creatief worden in hoe dit op te lossen! o Mensen hebben hier in het Noorden in enige mate wel een verhuisintentie, alleen lukt dit niet altijd. Gaan Noorderlingen echter verhuizen, dan gaan ze ook ver weg (gemiddeld verder dan 50 km.). Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 3
o o o o o Jongerenmigratie: jongeren trekken naar de plekken waar opleidingen worden gegeven, dus naar de stad. Ons platteland wordt steeds meer gebruikt voor wonen & recreëren, steeds minder voor landbouw en veeteelt. Er blijven nog steeds mensen trekken naar niet-populaire gebieden, waar tegelijkertijd ook weer mensen wegtrekken. Al naar gelang hun behoefte aan woon- & leefaspecten. We moeten zoeken naar woonmogelijkheden in de regio (o.a. 'Koop een Krot'). Om de herstructurering van onderaf op poten te zetten en het voor jonge mensen mogelijk te maken in de regio te wonen. Faciliteer bijvoorbeeld thuis werken c.q. Het Nieuwe Werken door goede ICT. Kortom: je moet weten waar je doelgroep zit en hoe je die kunt bedienen. Zoek de nuance! Daar zit de uitdaging. Stellingen Eens / Oneens - de uitkomsten Middels een vijftal stellingen worden de standpunten van de aanwezigen gepeild. Victor Deconinck haalt de toelichtingen uit de zaal. Stelling 1 Er is geld zat, er zijn kansen genoeg. Het ontbreekt alleen aan een gezamenlijke richting voor het Noorden. De meerderheid is het met deze stelling eens. Enkele reacties van de mensen die het er níet mee eens zijn: o "We weten wel welke kant we op moeten, maar weten niet goed HOE het moet." o "Geld zat? wishfull thinking... Dat geld vanuit Den Haag, aardgasbaten, dat gaat er echt niet komen. Daar zullen we zelf voor moeten zorgen." De dagvoorzitter concludeert: de 'rode stemmers' zijn de mensen die de nuance zoeken. Stelling 2 De grootste uitdaging ligt bij onszelf: loslaten van het lokale belang en samenwerken voor een hoger doel. Zo'n 98% stemt 'groen'. De enkeling die rood stemt: o "Leuk dat je 't wil maar je moet ook laten zien dat je het kunt." o "Het gaat om 't omarmen van het hogere doel, niet om het loslaten van het lokale belang." Stelling 3 Het stimuleren van noaberschap 2.0 (zelfredzaamheid) kan het beste door alle voorzieningen weg te halen. De aanwezigen zijn het hier overwegend niet mee eens. De 'groenstemmers': o "Stap even uit je vierkante meter en kijk wat je voor je buurman kunt doen. Idealistisch, maar toch..." Stelling 4 De migratiestroom tussen platteland en stad zijn zeker te beïnvloeden. Hierover zijn de deelnemers meer verdeeld. Een reactie van één van hen: o "Je ziet een teruggang naar de stad, jongeren buiten beschouwing gelaten." Stelling 5 Het Vitale Noorden, dat ben ik zelf. Hier is slechts één deelnemer die een rode kaart opsteekt: o Ronald Paping: "Ik woon in Voorburg". Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 4
Victor Deconinck concludeert uit deze laatste stelling: "Er is dus commitment. Niemand die nu nog weg kan lopen." Sprekers met elk hun eigen visie op een vitaal Noorden Ronald Paping, algemeen directeur Nederlandse Woonbond Ronald laat middels een grafiek zien dat de huurkosten naar verhouding meer stijgen dan het inkomen van burgers. Terwijl ook de energiekosten nog eens zwaarder op het budget van de bewoners zijn gaan drukken. Het woningmarktbeleid is dramatisch te noemen: door de verhuurdersheffing wordt er minder geïnvesteerd, bouw/huur/koop liggen nagenoeg plat. Kortom: onzekerheid alom. Wat zou de oplossing kunnen zijn? 1. Sociaal en verstandig huurbeleid 2. Korte termijn stimuleren (investeringsplicht, energiebesparing) 3. Lange termijn hervorming (o.a. Wonen 4.0) Sigrid Hoekstra, Directeur-bestuurder WoonFriesland Sigrid kijkt naar de toekomst, waarin een disbalans te zien is tussen werkenden & niet-werkenden. In 2007 was 1 op de 8 burgers 65+, in 2037 is dit 1 op de 4. Thema s voor de toekomst zijn daarom o.a.: (1) duurzame woningen realiseren, (2) niet alleen consumeren maar meer zelfvoorzienend, o.a. door te innoveren, (3) geen kannibalisme maar elkaar versterken en (4) van verzorgings- naar participatiestaat. Noaberschap is belangrijk! De kern is: het gaat om onze bewoners. Hoe houden we het betaalbaar (voor de bewoner én voor alle betrokken organisaties) en sociaal? Anno Wietse Hiemstra, wethouder Gemeente Hoogeveen Anno Wietse Hiemstra kan zich aansluiten bij de voorgaande spreekster: ook hij maakt zich sterk voor sociale duurzaamheid en het toekomstbestendig maken van de woonsituatie. Je moet je omgeving daarop aanpassen, aldus de wethouder. De focus moet daarbij vooral op de kleinschaligheid liggen, vindt hij. Maar dat kan alleen wanneer je het samen doet. Barrières zijn er, natuurlijk. Maar door samen naar één gezamenlijk doel streven, is heel wat te bereiken. Margriet Drijver, directeur Wonen BAM Woningbouw Keert de wal het schip?, vraagt Margriet Drijver zich af. Zij vindt dat we dit moeten voorkomen door niet in oud gedrag te vervallen. We moeten zelf die regie nemen, vindt ze: "Want de mensen maken de stad, de omgeving. Vraag in dat proces aan anderen om je te adviseren. Die inspiratie helpt!". Een aantal andere tips die ze Het Vitale Noorden aan de hand doet: 1. Bundel je krachten en middelen 2. Werk over bedrijven en sectoren heen 3. Zet jonge mensen in de frontlinie 4. Zorg voor diversiteit 5. Focus op de gebruiker en niet op het gebouw Dieneke Mandema, directeur De Friesland Zorgverzekeraar Ik zie veel beweging in het Noorden. Letterlijk. Sport op basisscholen bijvoorbeeld, laat Dieneke positief gezind weten. Maar er is ook zorg: bij een ongewijzigde situatie, gaat op termijn 40% van ons inkomen naar de zorg. Daarom moet het tij gekeerd, vindt deze directeur. Door samenwerking, zoals rondom het programma Friesland voorop. Kennis delen en ketensamenwerking leiden tot innovatieve oplossingen. Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 5
"Samen moeten we (weer) redzaam worden. Door bewoners te wijzen op hun verantwoordelijkheid en de onze te nemen. Zodat de burger betrokkenheid voelt en goede zorg kan krijgen wanneer dat nodig is", besluit Dieneke Mandema. Paneldiscussie Alle sprekers hebben inmiddels plaatsgenomen achter de paneltafel. Ze gaan de discussie met elkaar en de zaal aan. Een bloemlezing uit de reacties: o "Wat woningcorporaties beter kunnen doen is bedrijfslasten naar beneden brengen, maar daarbij moet opgemerkt worden dat wij in het Noorden wat deze kosten al lager zitten dan in andere delen van het land." (Sigrid Hoekstra in reactie op Jacques Monasch) o "Er wordt alle mogelijk ruimte gebruikt om huren te verhogen. Er wordt niet meer gerenoveerd..." (Ronald Paping) o "Jammer, die tegenstelling tussen woningcorporaties en Den Haag. En de onenigheid over cijfers". (reactie uit de zaal) o "Denk meer 'out of the box'". (Margriet Drijver) o "Ik hoor de jeugd nog te weinig. Waarom hen niet meer betrekken?". (reactie uit de zaal) o "Zoek naar mogelijkheden, investeer! Hoge energiekosten in het Noorden? Zorg voor goede isolatie, dat is duurzaam en zorgt voor werkgelegenheid." (Jouke van Dijk) o "Klein is het nieuwe groot." (reactie uit de zaal) o "Wat kun je als gemeente doen? Belangrijk is om te kijken wat er kan, ondanks alles. Ik zie heel veel initiatieven van verschillende groepen die graag iets willen. Daar zijn mogelijkheden voor, in samenwerking en afstemming." (Anno Wietse Hiemstra) o "We moeten naar een Eurpees Deltaplan voor de zorg. We zijn de grip op de zorg kwijt." (reactie uit de zaal) o Voer onafhankelijk onderzoek uit naar wat echt werkt en ga dat uitvoeren. De enige manier om grip op de zorg te krijgen." (reactie vanuit het panel) o "Ik vind dat de huurders niet gehoord worden. Je kunt wel duizenden euro's pompen in aanpassingen, maar willen de huurders die aanpassingen wel? Misschien willen zij juist wel andere dingen, hebben ze andere belangen." (reactie uit de zaal) o "Misschien moeten we elkaar even diep in de ogen kijken en zeggen: ik snap jou." (Rein Swart) o "Het blijft blijkbaar nog heel moeilijk om uit je eigen schuttersputje te komen." (Victor Deconinck) o "Betrek bewoners er vanaf het begin bij. Dat scheelt geld en ergernis." (Jouke van Dijk) o "Geen gezeur, iedereen directeur!" (Dieneke Mandema) o "Soms schort t ook aan hoezeer huurders zelf betrokken willen worden. Ik krijg dagelijks mensen met plannen, het geld hoeft daarbij niet alleen van de gemeente te komen. Creativiteit is belangrijker dan geld." (Anno Wietse Hiemstra) o "Je moet meer kijken naar het op gang brengen van sociale processen, niet alleen maar naar geld." (Jouke van Dijk) o "Leg als partijen je kaarten op tafel, houd ze niet voor de borst. Dat scheelt heel veel in de samenwerking. Denk over je partijbelangen heen." (reactie uit de zaal) Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 6
Tweets Ondertussen wordt er druk getwitterd door het publiek. Een illustratieve greep uit de berichten: o Bij #hetvitalenoorden. Mooi programma van noordelijke woningcorporaties. o Back to basic: 13 gemeentes en geen provincies. Dat is alles wat we nodig hebben volgens Jouke van Dijk #hetvitalenoorden. o 'God is terug in Jorwerd'. Leefbaarheid in dorpen niet afhankelijk van voorzieningen #hetvitalenoorden. o #hetvitalenoorden Mevr. uit Winschoten heeft gelijk. Huurders/burgers zijn eigenaar, om hen gaat het. Laat het paternalisme los. o Concrete afspraak: tripartiet overleg Elkien, gemeente Leeuwarden en Nieuw Elan #hetvitalenoorden. o #hetvitalenoorden Ontregelen, ontformulieren, onthaasten. Kwaliteit zit in het doen ipv elkaar lastig vallen. o #hetvitalenoorden droom gevangen. Energiezuinige woningen, nota nul, volgen op diepladers de huurders. Organisch meebewegen. o Zeer geslaagde en inspirerende bijeenkomst. Denken in mogelijkheden. Niet in bedreigingen. Vanaf vandaag: #hetvitalenoorden. Werksessies Alle aanwezigen gaan na de lunch aan de slag tijdens een vijftal werksessies met elk een eigen thema: 1. Investeren & investeringsruimte 2. Leefbaarheid: wonen, zorg, welzijn en eigen verantwoordelijkheid 3. Samenwerken voor een vitaal Noorden 4. Green deal / De Stroomversnelling 5. Out of the Box (wilde ideeën) De verslagen die tijdens deze werksessie zijn gemaakt, vindt u in de bijlagen. Pact van Het Vitale Noorden De dag wordt gezamenlijk afgesloten. Concreet, want we moeten in de actie komen. Op basis van de resultaten van de dag (m.n. de uitkomsten van de werksessies), wordt het Pact van Het Vitale Noorden opgesteld. De belangrijkste punten die daarin worden verwerkt: o We stellen onszelf steeds de vraag: wie wil waar wonen en in welk huis? o We boren meer bronnen aan om investeringen te kunnen doen. o Leefbaarheid organiseren we (ook) op kleinschalig niveau: aan 'de dorpstafel'. o We zetten ons in om nieuwe en bestaande woningen energiezuiniger te realiseren (Green Deal). o Niet langer het 'ik-denken', maar uit de schuttersput. Wij durven te delen, durven te vragen. o We gaan dromen vangen. Zodra het pact is op- en vastgesteld, wordt het gepubliceerd op www.hetvitalenoorden.nl. Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 7
Bijlage Uitkomsten van de werksessies Werksessie 1 Investeren & investeringsruimte De workshop wordt ingeleid met een toelichting op het doel van deze workshop: het gezamenlijk bedenken van investeringen die een effectieve bijdrage kunnen leveren aan het versterken en het behouden van een vitaal Noorden. Eerder in het programma werd al opgemerkt dat er voldoende financiële middelen aanwezig zijn, maar waar moeten deze worden ingezet en welke initiatieven moeten door partijen samen worden opgepakt? De totale groep wordt opgesplitst in kleine groepen. Aan elke groep wordt gevraagd een investering te bedenken om dit vervolgens aan de totale groep te presenteren. Groep a - Investeren in vitale wijken o Focussen op woon- en leefkwaliteit van de buurt o Focus terug op bebouwde gemeente o Obstakels: Draagvlak willen alle betrokken partijen participeren? Draagkracht zijn er voldoende financiële middelen beschikbaar? Privaat/collectief bezit Groep b - Investeren in energiebesparing en het ontwikkelen van een toeristisch watersportgebied in Friesland o Klein geld zoekt klein rendement: investeren in energiebesparing o Groot geld zoekt groot rendement: het aantrekken van grote, internationale toerismestromen aan de westkant van Friesland door de Friese gebieden beneden NAP onder water te leggen. Groep c - Investeren in de goedkoopste koopklasse om hiermee de doorstroming op de woningmarkt te stimuleren, door middel van verduurzaming en kwaliteitsverbetering o Huurder kan terug naar de goedkope koopwoning o Obstakels: Financierbaarheid Onzekerheid Beschikbaarheid liberale huur Wet- en regelgeving (bouwbesluit) Groep d - Investeren in alle segmenten waardoor de vitaliteit van het Noorden wordt behouden en versterkt door het ontwikkelen van een flexibel concept die aansluit bij de dynamiek o Deze groep is van mening dat er genoeg initiatieven en concepten liggen, maar dat het probleem ligt bij de collectieve uitvoering van de plannen. De oorzaak hiervan is dat er alsnog vanuit eigen perspectief wordt gedacht en er geen gemeenschappelijk doel wordt nagestreefd. Aan alle deelnemers wordt gevraagd hun stem uit te brengen op het beste investeringsidee. Met een grote meerderheid wordt gekozen voor het idee van groep c: Investeren in de goedkoopste koopklasse om hiermee de doorstroming op de woningmarkt te stimuleren, door middel van verduurzaming en kwaliteitsverbetering Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 8
Overige obstakels: o Waar moet het geld worden ingezet om tot een betere doorstroming te komen? o Beleggers willen niet naar het Noorden o Welke rol speelt de overheid? Geconcludeerd wordt dat het idee alleen een kans tot slagen heeft wanneer de nieuwbouw wordt beperkt of de gezamenlijke focus op deze woningklasse ligt. Daarnaast wordt geconcludeerd dat de samenwerking tussen betrokken partijen van doorslaggevend belang is. Tenslotte wordt aan elke deelnemer gevraagd een afspraak te maken met een andere deelnemer van de workshop om verder door te praten over de besproken onderwerpen. Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 9
Werksessie 2 Leefbaarheid: wonen, zorg, welzijn & eigen verantwoordelijkheid Centrale vraag: Hoe houden we het Noorden leefbaar & vitaal? Gespreksleiders: Rein Swart (woningcorporatie Accolade) & Henk Fissering (HKP) Rein Swart rijgt voorbeelden van problemen, leefbaarheidsinitiatieven en ideeën aan elkaar. - muziekstudenten in Tuinwijk Groningen die in ruil voor korting op de huur, initiatieven ontplooien met buurtbewoners; - een ontwerp voor het gezamenlijk wonen voor ouderen heeft de prijsvraag gewonnen m.b.t. een nieuwe invulling van het oude postkantoor in Groningen; - sommige ouderen nemen de regie en het eigenaarschap in eigen hand (nieuwe woonvormen; Bedstee?); - zijn eigen ouders zijn in de 90, de zorginstelling waar zij wonen wordt afgebroken. Zijn vader stelt: het is niet moeilijk om oud te worden, maar wel om vrolijk oud te blijven ; - Reins eigen opvatting: krimp is een organisch gebeuren, maakbaarheid van de samenleving is zeer beperkt; - Sigrid Hoekstra deze morgen: Alleen ga je sneller, samen kom je verder. De centrale vraag van deze werksessie: Wat zijn de grootste knelpunten en wat kunnen we eraan doen? De aanwezigen gaan eerst in drie groepen uiteen. Elke groep geeft daarna plenair aan welke twee problemen volgens haar het grootst zijn. De volgende zes problemen worden genoemd. 1. Waardevermindering van huizen, leegstand, verpaupering 2. Leefbaarheid in de wijk, afname cohesie 3. Gebrek aan werkgelegenheid 4. Minder arbeidspotentieel, armoede, ontbreken van voldoende zorg in de toekomst 5. Kwaliteit van de huizen, verpaupering (min of meer gelijk aan punt 1) 6. Sluiten van onderwijsvoorzieningen in kleine kernen. Uit deze zes problemen kiezen de aanwezigen door te stemmen de twee grootste problemen. Dit zijn: 1. Leefbaarheid in de wijk, afname cohesie 2. Afname arbeidspotentieel, armoede, ontbreken van voldoende zorg in de toekomst Elke groep bedenkt/schetst ideeën en initiatieven om deze twee problemen aan te pakken. Verbetering leefbaarheid in de wijk en toename cohesie - Maatwerk en persoonlijk benaderen van bewoners. - Gebruik maken van ambassadeurs, sleutelfiguren, tussenpersonen. - Dromenvangers in Drachten: in Drachten hebben gemeente en welzijnswerk een nieuwe aanpak, afgekeken uit Denemarken. De welzijnswerkster gaat op zoek naar bewoners met dromen. Zij laat het initiatief aan de bewoners (ze geeft haar visitekaartje af), de gemeente faciliteert de ideeën maar vraagt de persoon daarvoor iets terug te doen voor iemand anders. Een bijvoorbeeld van een initiatief dat op deze manier is gestart, is een bedrijfje dat kinderfeestjes organiseert. De gemeente heeft het pand gefaciliteerd. - Het gesprek op gang brengen met bewoners en zorgontvangers, contact aangaan. Wij, professionals, hebben daar echter doorgaans geen ruimte voor en zijn het niet gewend. De Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 10
hoeveelheid werk, de regels, de standaarden, de bestuurlijke eisen en onze opleidingsachtergrond weerhouden ons ervan. - We moeten ontregelen en ontformulieren. - Een voorbeeld: de gemeente Drachten/Heerenveen (?) heeft het sneeuwruimen afgestoten. Dit leidt ertoe dat mensen in de straten dit weer gezamenlijk oppakken. - Een buurtontmoetingsplek faciliteren, samen met andere instanties (woningcorporaties, banken). Omgaan met afname arbeidspotentieel, armoede, ontbreken van voldoende zorg in de toekomst - De zorg terugbrengen tot zorg aan de keukentafel, mensen moeten zelf aangegeven wat zij nodig hebben om belemmeringen weg te nemen. - Eigen kracht aanboren, zelfredzaamheid stimuleren; mensen komen zelf met praktische en simpele oplossingen. - Het bedrijfsleven prikkelen om mensen uit de buurten in te schakelen, bij werkzaamheden in de buurten. - Werkzaamheden gunnen aan bedrijven uit de omgeving. - Mensen een stukje grond geven in plaats van voedselpaketten van de voedselbank. Volgens een andere aanwezige komen dit soort initiatieven vanuit de mensen zelf als je met ze in gesprek gaat. Rein Swart sluit af en druk de aanwezigen op het hart om de contacten die gelegd zijn tijdens deze werksessie te benutten en onderling afspraken te maken. Zo komen we samen verder. Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 11
Werksessie 3 Samen werken voor een vitaal Noorden Centrale vraag: Welke samenwerking is nodig om de opgave in het Noorden te realiseren? Werksessie leiders: Hans Halbesma (Gemeente sud-west Fryslân) & Carolina Koomans (Coachmans) De werksessie wordt geopend door de voorzitters en iedereen wordt welkom geheten. Hierna wordt in het kort uitgelegd dat de bedoeling van deze sessie is om te kijken wat je kan doen door middel van samenwerken in de samenleving. De groep wordt gesplitst in 6 groepen en zal door met elkaar te overleggen nieuwe ideeën bedenken om de opgave in het Noorden te realiseren. De groepen zullen deze ideeën gaan bedenken vanuit 6 verschillende doelgroepen: - Corporaties - Gemeente - Zorg/Welzijn - Bewoners - Provinciën - Bouwers Omdat het motto van deze sessie samenwerken is, zullen de doelgroepen moeten bekijken wat b.v. bouwers het beste kunnen betekenen voor corporaties. Dit wordt genoteerd op een post-it en vervolgens in een matrix geplaatst. Hierna moet elke groep hun beste idee eruit halen welke plenair besproken zal worden. Uit alle ideeën zijn de volgende gekozen en plenair besproken: Idee 1 (afkomstig van Louke Scholtens-Glazenburg, beleidsadviseur Stadskanaal) Meer samenwerkingspartners: de banken (vb waardebehoud onroerend goed). Inruil particuliere woning voor corporatie woning. Samenwerken Woningmarkt = gemeenschappelijk belang Hobbels Meewerking particulieren, criteria Acties Slechtste woning slopen, verdienmodel Wie Corporatie, gemeente, banken, VNO NCW Nog meer ideeën Budgettair neutraal, voorwaarde continuïteit Idee 2 (Afkomstig van Roelof van der Schaaf, wethouder) Bewoners worden aandeelhouder van zorginstelling Hobbels Honderd verschillende meningen, goede vertegenwoordigers nodig Acties Een zorginstelling of volledige nieuwe oprichter zou een eerste pilot kunnen opzetten Wie Zorginstellingen, cliënten, mantelzorgers Nog meer ideeën De zorg centraal inkopen Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 12
Idee 3 (afkomstig van Hotze Mellema, Thús wonen) Bewoners nemen groen over van gemeente tegenover budget Samenwerken Kan beter en goedkoper Hobbels Sociale cohesie, elkaar aanspreken Acties Beginnen en inventariseren bij buurten die belangstelling hebben hiervoor, buurtcomité oprichten Wie Bewoners, corporaties, gemeente Dit idee wordt vervolgens gekoppeld met het volgende idee: Idee 4 Meer lef & durf i.p.v. regels. Doelen hernoemen in plaats van procedures. Risico nemen! Hobbels Veel controles, bureaucratie, NMa, eigen organisatie denken Acties Accepteren dat het fout kan gaan, regelruimte Nog meer ideeën Buurtzorg, verdelen onrendabele top zorginstellingen Idee 5 (afkomstig van Bert Liefveld) Wijk Ontwikkelings Maatschappij (WOM-light) Hobbels Politieke gevoeligheid Acties Financiële constructies, ambitieus verzilveren Wie Corporatie, gemeente, energie leverancier, bouwers Het laatste idee is niet aan bod gekomen in verband met te weinig tijd. De voorzitters sluiten de werksessie af. Ze merken op dat elke samenwerking tegengehouden wordt door regels en bureaucratie maar dat er zeker mooie en innovatieve ideeën zijn ontstaan. Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 13
Werksessie 4 De Stroomversnelling (Green Deal) Presentaties Aan de hand van een presentatie vond eerst een inleiding plaats door de heer Lex de Boer, directeur bestuurder Lefier. De heer Jan Dobben van Volker Wessels gaf vervolgens een presentatie over het nieuwe renoveren. De aanwezigen uit de verschillende branches gaan akkoord met de gepresenteerde plannen. Dit echter mits voldaan wordt aan de volgende voorwaarden/afspraken. Huurders Het moet betaalbaar blijven/het mag niet duurder worden Fysiek maatwerk moet mogelijk zijn Het moet er gevarieerd uit kunnen zien Gemeenten Zetten alle lichten op groen Het moet goed worden geregeld met bewoners Het moet beschikbaar komen voor particulieren Woningcorporaties De financiering moet door jullie worden geregeld De rest van de businesscase moet kloppen Bouwsector Het moet echt gebeuren Goed initiatief. Meedenken = meedoen Zorg voor regionale werkgelegenheid Afspraak: Wij moeten er zorg voor dragen dat het regionaal toegankelijk wordt. Een plek organiseren waar vragen kunnen wor den gesteld. Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 14
Werksessie 5 Out of the Box Werksessieleiders: Peter Janse(Tsjnst Onderhoud) & Marten Venemans (HKP) Vooraf Telefoons worden ingeleverd en daarna willekeurig weer uitgeleverd. Wat is het telefoonnummer van degene die jouw telefoon in de tas heeft? Hoe kom je hier achter zonder te praten. Veel mensen lopen naar de flip-over om hun antwoord te geven. Men geeft aan: o men heeft mijn nummer o mijn telefoon heeft een hoesje, wie ben jij? o o HTC zwart: wie wil ruilen? Ik heb zijn nummer, omdat ik zijn telefoon heb. Dat is het antwoord dat de beste oplossing biedt. Iedereen wordt gevraagd om een pen en papier te pakken. Er wordt een reddingsvest zwemvest getoond. Men krijgt 2 minuten om aan te geven wat men met een zwemvest kan doen: parachute, voetenveger, sportbeschermer, jas, 20 mensen ideeën laten spuiten, in zee gooien, niet zoveel extreme ideeën. Kortom: je kunt er van alles mee doen. Uitdaging voor de middag is om out of the box dingen te bedenken. We willen vanmiddag een concreet probleem bij de kop pakken en daar vanmiddag out of the box antwoord op te vinden. En daar concrete afspraken over te maken zijn. Ieder groepje bedenkt een probleem. Oefening 1 Groep 1: hoe wij kunnen aansluiten bij kleinschalige initiatieven bij bewoners en burgers? Bij de basis aansluiten en dat kunnen versterken. Groep 2: Hoe kunnen corporaties meer investeren? Groep 3: De rotte kies. Je ziet ze in elk dorp of elke stad. Dat moet met anderen gedeeld worden. Wij willen het probleem wat verbreden en de oplossing vinden door er samen over te praten. Met andere partijen. Groep 4: Hoe kom ik van de ik discussie af? Van het eigen belang af. Dit idee wordt met het meeste applaus aangenomen als beste idee. Groep 5: Hoe krijg je wensen van huurders goed over tafel bij corporaties? Kijken naar de rol van de sociale woningbouw. Hoe wordt de groep die sociale woningbouw nodig heeft kleiner. Oefening 2 Het centrale probleem is Hoe kom ik van de ik discussie af?. Drie groepen denken mee over de uitwerking: Groep Wie: welke partijen weten het meest van dit probleem en zouden betrokken moeten worden bij het vinden van het probleem? Burgers, WWV vakbonden subsidie verstrekker, onderwijs huurdersorg. Bouwbedrijven, gemeenten, woningcorp. Zorginstellingen, huurders, financiers. Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 15
Groep Wat: wat is het probleem nu precies? Wat doet het? Bestuurders, ego s, codes, raden van toezicht, regels accountants, te veel ik gaat ten koste van een ander, inleven, macht corpompeert, denken te weten wat een ander vindt, angst voor verlies van je baan, gezamenlijk doel helpt om samen aan de slag te gaan. Groep Interfaces: Welke relatie heb ik nu precies met de omgeving?gelijkwaardigheid, ketensamenwerking, uit je comfortzone komen, gemeenschappelijk programma. Oefening 3 Hoe kan je het probleem van het ik aanpakken. Hoe kom je er af? Wat voor ideeën heb ik om met deze partijen aan de slag te gaan en deze drempels te slechten. Enkele ideeën: Schoenmaker hou je bij je leest. Als iedereen doet waar hij goed in is, gaan projecten veel beter lopen. Als je met veel partijen samenwerkt, is het goed dat iedereen. Gezamenlijke stip aan de horizon. financieel ontschotten is van belang. Uit eten, goed voor de horeca, informeel contact. Als je stappen wilt maken, dat je open en eerlijk je eigen verhaal vertelt. Durf te delen. Versta elkaars belangen. Heel veel investeren in draagvlak in je eigen organisatie. Hoe kleiner je het vraagstuk maakt des te gemakkelijker het is om te delen met bewoners. Er hangt maar 1 briefje over huurders. misschien kunnen we eens in de huid van de bewoner kruipen. Het begint met meer te weten over een probleem. Om je kennisachterstand in te halen moet je ook delen. Je hebt vaak achterstand in informatie. Durf te vragen is het daarom ook. Ik weet veel meer over mijn buurt waarin ik woon dan de gemeenteambtenaar. Durf te vragen. Dat geld ook voor corporaties. Je hoeft pas te delen als je samen een doel hebt. Delen is het nieuwe vermenigvuldigen! Kijk waar zitten mijn tekorten. Hoe houd je jezelf scherp t.a.v. je tekortkoming. Daaruit ontstaat het gesprek dan. Ambtenaren willen alles bepalen. Mijn ambtenaren praten niet met de huurders. Vraag aan de huurder of ze begrepen worden. Veel vallen in de kuil van de ik. Afsluiting Straks bij de uitgang afspraken maken op het bord: concrete afspraken maken, hoe stap ik over mijn ik / ego? Met wie ga je het gesprek aan? Samenvattend 1. Schep heldere kaders, zorg voor een stip op de horizon. benoem vooraf het doel. Groepeer belangen. Directeur bestuurder geeft het goede voorbeeld. 2. Stop met het geld als uitgangspunt. ontschot juist. 3. Schoenmaker blijf bij je leest. 4. Durf te delen, benoem per partij elkaars belangen. Stel je ambitie vast, ga uit eten / informeel contact. Verslag Werkconferentie Het Vitale Noorden 22 mei 2013 16