Agenda Meerstoelen techniek Remco van der Wijngaart Dag 1 Opfrissen kennis Stoelen ter diagnostiek Copingmodi: sterke Onthechte Beschermer Fine tuning stoelentechniek; herkennen valkuilen Straffende oudermodus Dag 2 Overcompenserende copingmodi Gezonde Volwassene Specialistische toepassingen Rollenspel Meerstoelentechniek: opfrissen - Inzicht: middel om modi te identificeren en de schema s/overtuigingen gerelateerd aan deze modi. - Stoelen maken de egosyntoon ervaren modi meer ego dystoon - Ervaringsgerichte techniek: in stoel wordt vanuit ervaring gesproken: Wees die straffende kant, wat vind je dan van - Doel van de techniek is contact maken met gevoelens en behoeften van kwetsbare kant van pt Wanneer? Diagnostiek; inzicht in modi Behandelfase: iedere 1-2 sessies Pt zit vast in een modus Pt worstelt met verschillende belevingen/modi Stoelen maken modi meer ego dystoon -> daardoor stoelen met name geschikt voor coping- en ouder modi Start meerstoelentechniek Herkennen van modus/modi Benoem deze modus/modi met gebruik van taal en gebaren waarmee modus al meer ego dystoon wordt. Pak een stoel erbij en vraag pt erin te zitten Start interview door te vragen: Oudermodus: Wees die (modus) en kun je me uitleggen wat er dan niet goed is aan haar/wat ze doet? Copingmodus: Wees die (modus) en kun je me uitleggen hoe je haar (wijzen naar andere stoel) probeert te helpen? Stoelentechniek vervolg Laat vervolgens pt in andere stoel zitten, bij voorkeur die van Kwetsbaar Kind, en exploreer gevoelens en behoeften Indien nodig nog een keer wisselen van stoelen; helpt om modi te onderscheiden en te koppelen aan stoelen. Eindig altijd met Kwetsbaar Kind of Gezonde Volwassene Afronden door verkregen inzichten te bespreken (cognitief) Geef huiswerk mee, bijv foto van stoelen nemen, aantekeningen maken of zelf stoelen oefenen thuis 1
Diagnostiek mbv stoelen chair it out Gebruik stoelen om met de client de dynamiek van modi te bespreken na een triggersituatie - Laat de pt van stoel wisselen en identificeer de visie van de verschillende modi op de trigger situatie - Wees die stoere beschermer, wat vind jij?..dus die stoere kant is uitgevallen tegen je man, wees nu die kritische kant, wat vind jij daarvan? Oefening Chairing out een recente trigger situatie - Pt beschrijft een recente trigger situatie - Th gebruikt stoelen om de verschillende modi te identificeren Fine Tuning stoelentechniek - Plaatsing van stoelen: coping- en ouder modi verder weg en Kwetsbaar Kind naast therapeut - Maak modi meer ego dystoon mbv taal: Jij als je modus aanspreekt, Hij/zij als je het over een andere modus hebt. - Maak modi meer ego dystoon mbv gebaren (schematherapie wave) - Wees consistent en persistent in je methode; altijd naar dezelfde plaats wijzen als je het over een modus hebt - Als je modus aanspreekt, kijk dan ook alleen die modus aan Sterke Onthechte Beschermer Blijf beleving als een modus zien Besmetten van stoel van Kwetsbare Kindmodus: leef je in in het kind perspectief, praat over gevoelens van dat kind, doe dat authentiek Vraag client in de stoel te zitten en laat hardop herhalen wat therapeut over gevoelens zei Rond af met Gezonde Volwassene -> Demonstratie & oefening Stoelentechniek: herken de valkuilen! Tempo is te snel 1 Tempo - Demonstratie Niet genoeg tijd om te ervaren, te voelen Vergroot de emotionele ervaring door met tempo te spelen: laat stiltes vallen, versnel op andere momenten Tempo te langzaam Sluit niet aan bij pt en pt kan op drift raken, te weinig emotionele arousal 2
2 Toon Techniek is interactioneel proces; door volwassen toon spreek je een volwassen modus aan. Welke modus wil je aanspreken?? ->Gebruik je stem als een instrument om emoties te reguleren Praat tegen ouder/copingmodus in meer volwassen toon Praat tegen kind modus in zachte, emotionele toon Plaats van de stoelen/lichaamstaal Th praat met coping modus in dezelfde stoel als waar pt bij aanvang sessie zat Kind modus wordt verder weg geplaatst ->Als doel is om contact te maken met Kindmodus zit dan naast Kindmodus, leun naar Kindmodus, neem meer afstand van Ouder- of copingmodus Metacommunicatie vs ervaren Wat zou die beschermer zeggen vs Wees die beschermer, hoe help jij? Ik denk dat ik dan tegen die beschermende kant zou zeggen dat vs Ik weet dat jij probeert te helpen maar je helpt hem niet echt. Hoe zou het zijn als vs Hoe voel je je als je naar mijn woorden luistert? Hoe blijf je uit deze valkuilen? Beschouw de modi als echte personen die in de kamer aanwezig zijn -> het is niet een lege stoel die daar staat maar zijn/haar vader zit daar Zie het als een echt gesprek, niet het bespreken van een dialoog Wees mild en begripvol naar je eigen gevoelens van onzekerheid en nervositeit. Maar realiseer je ook: hoe echter je de oefening maakt hoe meer effect het zal hebben Straffende oudermodus - Straffende ouder straffend, gemeen, beschuldigend, je bent slecht -boodschap - -Start exploratie met Wat vind je van (naam pt met verwijzen naar andere stoel) - -Laat straffende boodschappen niet te lang doorgaan - Bevecht oudermodus met de kracht van de ouder; evenaren en overtreffen Oefening Identificeer de oudermodus Zet die op aparte stoel Laat pt naast je zitten op stoel van KK terwijl je ouder bevecht Maak gebruik van argumenten Winnen! 3
Stoelentechniekcoping modi Functie coping modus: Hoe help je? Wat zou er met gebeuren als jij er niet was? - Stoelen helpen bij onderhandeling - Wees begripvol maar persistent in poging contact te leggen met Kwetsbaar Kind Overcompenserende modi Uitdagingen in gedrag Ik wil dit niet doen Dit is stom Doe je dit met al je patienten? Het gaat me echt niet helpen om in een andere stoel te zitten hoor! Non-verbaal gedrag; zuchten, neerbuigend kijken, lachen Is niet alleen lastig gedrag, het triggert onze schemas... - Schaamte/tekort schieten,falen/mislukken : onzeker, angstig, beschaamd, hopeloos - Zelfopoffering, Onderwerping Geneigd de cl te volgen en daarmee stoelen loslaten - Meedogenloze Normen, Grandiositeit: Boos, geirriteerd, strijdbaar/dominant Hanteren van deze situaties Erkenning: erken dat je dit allemaal voelt en wees mild; je bent slechts een mens Hoop: Dit blijft niet altijd zo lastig, de stoelentechniek zal je helpen hiermee om te gaan en zal makkelijker worden Bevecht de je eigen coping- of oudermodus: je hebt niets raars gedaan door deze techniek voor te stellen, toch doen al voelt het nu niet fijn Wees persistent en volhardend en doe de stoelentechniek toch nog! Hoe krijg je deze patienten toch in de stoelen..? - Blijf kalm en vat het niet persoonlijk op - De-escaleer mbv toon en tempo stem - Leg meer cognitief het nut van de techniek uit - Doe het voor, ze hoeven niet meteen uit stoel te komen - Vergeet niet dat andere modi meeluisteren, zelfs al zit pt in coping modus - Herformuleer de uitspraken: Dit is stom wordt Ik hoor die stoere kant van jou, die vindt zo n techniek maar stom Be the light house! - Wees persistent en hou vast aan je methode; jij bent de gezonde volwassene en weet welke koers je moet varen 4
Demonstratie en oefenen Mogelijke formuleringen in experientieel werken Thema s gebaseerd op het schema Onderwerping (gevoel gecontroleerd te worden, gedomineerd, machteloos) Therapeut Ik bepaal wat hier gebeurt, wij bepalen wat hier gebeurt, niet jij Ik sta niet toe dat jij. Ik ben niet bang voor jou Ik kan je prima aan Ik laat jou niet bepalen Je hebt geen macht over mij Ik ben er klaar mee dat jij me bepaalt, ik bepaal zelf wel wat er gebeurt (als de client herschrijft) Mogelijke argumenten in het bevechten van oudermodi 2 Wantrouwen/misbruik (gebrek aan veiligheid, gebrek aan vertrouwen, verwachting aangevallen te worden, overalert) Ik zal kleine.. beschermen Ik zal niet toestaan dat je haar nog pijn doet Ik zal kleine geen pijn doen Ze had jouw bescherming nodig maar jij liet haar in de kou staan Ze verdient dit niet Stop en weg van hier! Ik ben sterker dan jij! Ik laat je hem niet meer aanraken Mogelijke argumenten in bevechten van oudermodi 3 Schaamte/Tekortschieten Wat is er aan de hand met jou (tegen antagonist) wat jij zegt is verkeerd Dit verdient ze niet Ik heb gelijk, niet jij. Jij bent het probleem hier, niet zij Wat kan een klein kind verkeerd hebben gedaan dat het verdient om zo door jou gestraft te worden?!. Wat voor persoon doet zoiets tegen een kind?? Ik ben er klaar mee dat kleine zich slecht voelt over zichzelf; jij bent hier het probleem, niet zij! Mogelijke argumenten in het bevechten van oudermodi 3 Emotionele Deprivatie Je bent belangrijk (tegen het kind) Ze heeft het nodig dat je haar opmerkt, dat je haar serieus neemt. je moet laten zien dat je om je kinderen geeft Zij/hij heeft je nodig., Ik weet dat jij het moeilijk vindt maar ieder kind heeft liefde, warmte en aandacht nodig Ieder kind heeft het nodig te voelen dat ze ertoe doen.. Versterken Gezonde Volwassene Positioneer pt in stoel van GV: dit kan eerst stoel vn th zijn, later aparte stoel naast th met ertussen KK Coach pt in bevechten ouder- en coping modus, suggereer argumenten die pt kan gebruiken Laat pt het bevechten of onderhandelen zelf doen Daag pt uit in de rol van GV door zelf de coping modus te spelen 5