Structuur bieden aan je kinderen (10 tips)

Transcriptie

1 Structuur bieden aan je kinderen (10 tips) Door Suzanne van der Star Orthopedagoog

2 Inleiding Uit onderzoek blijkt dat er een duidelijke samenhang is tussen de structuur die ouders bieden en de sociaal-emotionele ontwikkeling van jonge kinderen. Maar waar dien je dan als ouder rekening mee te houden als je het hebt over structuur bieden. Hieronder volgen een aantal aspecten die van belang zijn om je kind een goede structuur aan te bieden om zijn sociaal-emotionele ontwikkeling te stimuleren Wat is structuur? Je biedt kinderen structuur door voor hen herkenbare opvoedmethoden te gebruiken. Als zij weten hoe jij reageert op gedrag en hoe jij hen benadert, houden zij daar rekening mee. Soms is het dan voldoende om even verbaasd te kijken als een kind van plan is iets onacceptabels te doen. Onvoorspelbaar gedrag van jou als ouder maakt dat je kind zich onveilig voelt. Structuur kun je onderverdelen in de volgende opvoedkundige gedragingen: 1. Bieden van routine Bij routine kun je denken aan bijvoorbeeld de mate waarin ouders hun kind een vaste dagelijkse routine aanbieden, zoals: Mijn kind eet op vaste tijden, mijn kind gaat op vaste tijden naar bed, het naar bed gaan gaat iedere avond op dezelfde wijze. 2. Stellen van grenzen en regels Als ouder ondersteun je je kind in zijn/haar ontwikkeling door een pedagogisch klimaat te scheppen met richtlijnen en vrijheden. Als ouder bepaal je, samen met de kinderen, wat kan en niet kan. Je kijkt, luistert, benoemd en moedigt je kind aan tijdens zijn spel en tijdens het ontdekken. Hierdoor leert je kind wat gewenst en ongewenst gedrag is en hoe ze zich aan kunnen passen aan afspraken en regels. Ook leert je kind omgaan met teleurtstellingen wanneer grenzen aan zijn gedrag gesteld worden. Des te duidelijker en consequenter je je grenzen stelt des te beter zal je kind deze op termijn verinnerlijken en opvolgen. Ben je in je aanpak erg wisselend en onvoorspelbaar, dan kan je kind teveel onduidelijkheid en angst ervaren.

3 3. Regulerend optreden Regulerend optreden is belangrijk om de dag op een gezonde en positieve manier met elkaar te beleven. Treed je onvoldoende regulerend op dan weet je kind niet waar het aan toe is. Teveel regulerend optreden heeft echter hetzelfde effect. Het is dus belangrijk dat je zo regulerend optreedt dat je kinderen houvast hebben zonder dat je steeds hoeft in te grijpen of moet straffen. 4. Belonen en straffen Je kunt verschillende manieren gedrag van je kind belonen: Sociaal: door het geven van een schouderklopje, aai over de bol, een knipoog, knuffel. Deze beloningen zijn het belangrijkst. Je kind krijgt op deze manier waardering hetgeen leidt tot een positief gevoel over zichzelf en een positief zelfbeeld. Je kind zal zich positief inzetten voor een goede relatie met jou als ouder. Beloning door het aanbieden van activiteiten die het kind leuk vindt, zoals samen een spel doen of een extra verhaal voorlezen. Een materiële beloning: je kind krijgt een cadeautje, een extra koekje. Als je een beloning met je kind afspreekt is het erg belangrijk dat deze meteen volgt wanneer je kind het gewenste gedrag laat zien. Op deze manier kan het kind dit aan zijn positieve gedrag koppelen. Bij uitstellen kan het kind dit niet meer aan zijn prestatie koppelen en geeft het geen leereffect. In de benadering van kinderen is het van belang zoveel mogelijk te werken met het benoemen van concreet gedrag wat je van je kind verwacht, zo kun je je kind positief benaderen. Straffen is altijd vervelend (zowel voor je kind als voor jou als ouder) en je kunt het dus beter niet te vaak toepassen. Als je wilt straffen, vraag je dan eerst af of het kind de regel wel kent of weet wat het gewenste gedrag is. Zo niet, leg dan liever uit wat je van het kind verwacht. Zo help je een kind zich verantwoordelijk te voelen voor zijn eigen gedrag. Je kunt op de volgende manieren straffen: Je kunt je kind een bepaalde activiteit verbieden of ontzeggen: Anne mag niet meer op de trampoline springen (als ze zich daar niet aan de regels heeft gehouden). Een dergelijke manier van straffen is duidelijk voor je kind. je kind begrijpt het ook beter, want de straf komt voort uit wat hij/zij verkeerd gedaan heeft.

4 Je kunt je kind een time-out geven door je kind even apart te laten zitten, even buiten de groep te plaatsen omdat hij/zij het groepsgebeuren verstoort. Je kunt je kind sociaal of psychologisch straffen door verwijten te maken, te negeren of scherp te bekritiseren. Deze straffen zijn erg zwaar en doen veel pijn. Je kind kan er psychologisch door in de problemen raken. Bij voorkeur deze manier niet toepassen. Fysieke straffen als slaan of opsluiten zijn in sommige culturen gangbaar maar in onze Nederlandse cultuur niet. 10 Tips om structuur te bieden 1. Zorg voor een zo stabiel mogelijke omgeving waarin duidelijke grenzen en regels worden gesteld. 2. Biedt een duidelijke dagindeling waaraan je kinderen zich vast kunnen houden. 3. Stel spelregels op voor het spelen en de omgang met andere kinderen en herinner kinderen daaraan als zij ze weer vergeten. 4. Zorg voor regelmaat: dus op dezelfde tijden eten, slapen, spelen etc. 5. Bij kinderen die erg structuurbehoeftig zijn kun je gebruik maken van hulpmiddelen, zoals een pictogrammenbord of een kleurenklok. Op een kleurenklok wordt met behulp van kleuren een tijd aangegeven; het kind kan zelf in de gaten houden hoe lang iets gaat duren. 6. Zorg dat je lichaamstaal ondersteunt wat je zegt. Een compliment dat je niet meent, werkt eerder tegen dan mee. 7. Geef duidelijk aan waar je kind wel en niet over mee mag denken en beslissen, en leg uit over welke zaken jij als ouder besluiten neemt. Het is goed als er over bepaalde dingen voor kinderen ruimte is om ook hun mening te verwoorden. Zo leren ze dat hun mening er ook mag zijn, binnen door jou aangereikte kaders. 8. Ben je het niet eens met wat je kind doet, praat dan op een rustige manier en maak je kind duidelijk wat je niet goed vindt en wat je van je kind verwacht. Stel hierin een duidelijke regel. We hadden afgesproken dat jij eerst je schoolspullen zou opruimen, maar je bent toch al naar buiten gegaan. Ik vind dat niet fijn. Je komt nu eerst terug en zorgt ervoor dat je schoolspullen zijn opgeruimd, daarna mag je weer naar buiten. 9. Als je kind erg boos of overstuur is even met rust. Verwoord naar je kind wat je ziet bij hem/haar ziet wat er gebeurt en benoem ook de emotie. Leg vervolgens uit wat je van je kind verwacht en help je kind zijn/haar gevoelens onder controle te krijgen. Hierin is het erg belangrijk dat je niet teveel taal gebruikt en teveel praat. Bij een boze bui kan een kind maar

5 weinig informatie opnemen. Als je kind rustig is kun je benoemen dat het fijn is dat het hem/haar gelukt is om zelf rustig te worden. 10. Leer je kind op een rustig moment dat het zichzelf ook kan toespreken om positief gedrag te stimuleren: Ik word boos, ik kan tot 10 tellen of mijn knuffel pakken om rustig te worden. En bijgaand nog een laatste bonus tip! Geef met regelmaat complimentjes. Geen algemeenheden maar zeg precies wat je goed vond en waarom. Wat goed dat je meteen je handen hebt gewassen, nu kunnen we meteen aan tafel. Denk niet dat een kind wel weet dat het gewaardeerd wordt. Het heeft het nodig om dit regelmatig te horen. Je helpt je kind bij het opbouwen van een positief zelfbeeld!