Grenzen stellen. duidelijk zijn in wat uw kind wel en niet mag

Transcriptie

1 Grenzen stellen. duidelijk zijn in wat uw kind wel en niet mag Waarom is het stellen van grenzen belangrijk? Uw kind kan op een veilig manier dingen onderzoeken en ervaren Wat is het stellen van grenzen? Door duidelijk aan te geven wat uw kind wel en niet mag stelt u grenzen. Het stellen van grenzen doet u door: Het maken van duidelijke afspraken en regels die passen bij de leeftijd van uw kind. Het geeft uw kind zekerheid en houvast omdat hij/zij weet wat hij/zij kan verwachten. Dit zorgt er voor dat uw kind zich veilig voelt. Het vergroot het zelfvertrouwen van uw kind. Telkens dezelfde afspraken en regels te gebruiken. Kinderen weten hierdoor hoe zij zich moeten gedragen en laten meer gewenst gedrag zien. Telkens hetzelfde te reageren op uw kind als hij/zij zich niet aan de afspraken heeft gehouden. Bijvoorbeeld: o Door in gesprek te gaan met uw kind over het ongewenste gedrag. o Het ongewenste gedrag te negeren. o Het ongewenste gedrag te verbieden. o Uw kind even apart te zetten. o Het ongewenste gedrag bestraffen. Uw kind leert hoe hij/zij moet omgaan met andere. Uw kind leert dat hij/zij rekening moet houden met andere. Het leert uw kind wat goed en minder goed is en/of wat wel en niet mag. Uw kind te belonen als hij/zij zich wel aan de afspraken heeft gehouden. De beste beloningen die u uw kind kan geven: o Wat extra (positieve) aandacht zoals: vertellen aan uw kind hoe trots u op hem/haar bent, een knuffel, kus, aai over de bol. o Samen wat tijd doorbrengen zoals: een boekje lezen, een leuke film kijken, met uw kinderen mee spelen. Het leert uw kind wat de gevolgen zijn van bepaalde gedrag. Uw kind leert met tegenslagen omgaan. Het voorkomt discussies. Het versterkt de relatie tussen u en uw kind. Het zorgt voor een fijnere sfeer thuis. Het zorgt voor rust in huis en helpt bij het structuur bieden. Meer weten over wat grenzen stellen is? Kijk dan op de volgende websites:

2 Hoe gaat het stellen van grenzen op school? Uw kind krijgt op school ook te maken met grenzen: De school van uw kind heeft vaak een aantal basisregels, die voor alle kinderen op school gelden. Deze zijn vaak terug te vinden in de schoolgids of op de website. Ook maakt de juf/meester vaak samen met de kinderen vaste afspraken en regels over wat wel en niet mag in de klas. Het stellen van grenzen op school zorgt voor: Goede leerervaringen. De kinderen kunnen op een veilige manier dingen onderzoeken en ervaren. Meer rust en een fijne sfeer in de klas. De juf/meester bespreekt met de kinderen waarom deze regels en afspraken er zijn. De juf/meester bespreekt met de kinderen vaker welk gedrag hij/zij wel zien van de kinderen dan welk gedrag hij/zij niet wil zien. Bijvoorbeeld: wij spelen samen of als je iets wilt vragen steek je, je hand omhoog. Dit zorgt er voor dat de kinderen weten hoe zij zich moeten gedragen. De afspraken en regels worden vaak opgeschreven en opgehangen in de klas zodat alle kinderen naar deze regels en afspraken kunnen kijken. Duidelijkheid en een veilig gevoel. Wat weer goed is voor de concentratie. Leren wat goed en niet goed is en/of iets wel mag en niet mag. Leren dat er ook gevolgen zitten aan bepaald gedrag. Leren hoe je rekening met elkaar houdt en hoe je met elkaar moet omgaan. Meer zelfvertrouwen. De juf/meester herhaalt vaak meerdere keren per dag de regels en afspraken. Dit zorgt ervoor dat de kinderen het onthouden. De juf/meester reageert altijd op dezelfde manier op de kinderen als zij iets doen wat goed is (bijvoorbeeld een sticker geven), maar ook als zij iets doen wat niet goed is (bijvoorbeeld niet mogen buitenspelen). Hierdoor is het goed om thuis uw grenzen aan te geven, zodat uw kind leert om hiermee om te gaan en hij/zij op school niet voor verrassingen komt te staan. Meer weten over hoe de meester of juf grenzen stelt in de klas? Als u hier meer over wil weten kunt hierover met de juf/meester in gesprek gaan. De juf/meester kan uitleg geven over de manier waarop hij/zij grenzen stelt en waarom hij/zij dit zo doet. Dit kunnen handige tips zijn voor thuis.

3 Hoe gaat het stellen van grenzen bij jullie thuis? Het stellen van grenzen gaat bij iedereen thuis net even anders. Wat de ene ouder goed vindt kan de andere ouder weer niet goed vinden. Dit heeft te maken met wat u als ouder belangrijk vindt om aan uw kinderen mee te geven of te leren. Denk eens na over de volgende vragen: Wat zijn de grenzen bij jullie thuis? Waarom stelt u deze grenzen? Wat vindt uw kind van deze grenzen? Wat zijn de voordelen van deze grenzen voor uw kinderen? Wat vindt u belangrijk. Het kan lastig zijn om na te denken over uw grenzen, omdat veel van wat u doet vanzelf gaat. Door na te denken over de volgende vragen kan het voor u duidelijk worden welke basisregels of afspraken er bij u thuis gelden of welke u eigenlijk graag zou willen. 1) Schrijf op wat u uw kinderen mee wilt geven of leren met uw opvoeding? Bijvoorbeeld: ik wil dat mijn kinderen op een goede manier voor zichzelf opkomen. Hoe stelt u grenzen aan uw kinderen? Hoe reageert uw kind als u grenzen stelt? Wat doet u als uw kind zich niet aan de regels en afspraken heeft gehouden? Wat doet u als uw kind zich wel aan de regels en afspraken heeft gehouden? Hoe zou u grenzen willen stellen? Wat zou u nog willen verbeteren aan het grenzen stellen? Hoe zou u dat willen verbeteren en wie of wat heeft u daarbij nodig? 2) Schrijf vervolgens op hoe dit alles terug komt in de grenzen (regels) die u thuis stelt? Bijvoorbeeld: het op een goede manier opkomen voor jezelf komt thuis terug door de regels: o Wij doen elkaar geen pijn. o Wij zeggen geen lelijke dingen tegen elkaar. o Als je iets niet leuk vindt dan zeg je stop of houd op en luistert de ander niet dan kom je dat vertellen aan mama/papa. 3) Wat ziet u nog niet terug komen thuis in uw regels? 4) Hoe zou u dit wel terug kunnen laten komen? Wat zou een goede regel zijn? Het maken van een voor- en nadelenlijst. Schrijf op wat voor u en uw kinderen de voordelen en nadelen zouden zijn van het stellen van grenzen.

4 Het stellen van grenzen die bij de leeftijd horen en de regels vasthouden Het stellen van grenzen die bij de leeftijd horen, wat is dat? Het is belangrijk dat de regels en afspraken die u maakt als ouder aansluiten bij de leeftijd van uw kinderen. Dit betekent dat u bij het maken van regels en afspraken moet nadenken over: Help ik mijn kind in zijn/haar ontwikkeling? Is de regel of afspraak wel zinvol? Het doel van een regel of afspraak is dat uw kinderen er iets van leren of dat u hun beschermt tegen gevaar. Wat kan ik al van mijn kind vragen? Is de regel of afspraak wel haalbaar? Bijvoorbeeld: een kind van twee kan nog niet alleen zijn speelgoed opruimen maar een kind van vier jaar wel. Kan mijn kind de regel of afspraak al begrijpen? En het waarom ervan? Als uw kind de regel of afspraak begrijpt dan is het voor uw kind ook makkelijker om zich hieraan te houden. Passen deze regels en afspraken wel bij het karakter van mijn kind? Het ene kind heeft meer duidelijkheid nodig met behulp van regels en afspraken dan het andere kind. Het vasthouden van regels, wat is dat? Als u regels of afspraken heeft gemaakt met uw kinderen is het ook belangrijk dat u deze regels of afspraken vasthoudt. Dit wordt ook wel het consequent zijn genoemd. Dit betekent dat u doet wat u zegt en dat een regel of afspraak die de ene dag geldt de volgende dag ook moet gelden. Hierbij is het belangrijk dat u ook altijd op dezelfde manier reageert op uw kind. Dit kan erg lastig zijn, vooral als uw kinderen reageren op de regels of afspraken met boosheid en verdriet. Het is dan toch belangrijk om niet toe te geven. Als u toch toegeeft dan leert u aan uw kind dat hij/zij met negatief gedrag zich niet hoeft te houden aan de regels. Het kind zal vaker proberen onder afspraken uit te komen. Het is wel belangrijk om telkens goed naar jullie regels of afspraken te kijken en deze als het nodig is aan te passen. Met het opgroeien van uw kind moeten namelijk ook een aantal regels of afspraken meegroeien. Dit helpt uw kind om zelfstandig te worden. Bijvoorbeeld over het zelf naar school toe gaan. Daarnaast zijn er ook een aantal regels of afspraken die niet veranderen. Bijvoorbeeld over hoe uw kinderen met andere moeten omgaan. Tips om de regels vast te houden: Zorg er voor dat de regels en afspraken aansluiten bij uw kind (leeftijd en karakter). Bedenk een aantal basisregels of afspraken, die te maken hebben met de belangrijkste punten die u uw kinderen wil leren. Te veel regels of afspraken zorgen er voor dat u de hele dag bezig bent met grenzen stellen. Dit is erg vermoeiend en frustrerend voor u maar ook voor uw kind wat er voor kan zorgen dat zowel u als uw kind zich steeds minder aan de regels zullen houden. Geef ook zelf het goede voorbeeld aan uw kinderen. Dit maakt het voor hen makkelijker om zich aan de regels of afspraken te houden. Voor kinderen is het namelijk soms nog lastig te begrijpen waarom u wel iets mag en zij niet. Zorg er voor dat u met uw partner op één lijn zit. Als wel iets van papa mag en niet van mama dan raakt uw kind in verwarring. Daarnaast krijgt uw kind hiermee de mogelijkheid om toch zaken voor elkaar te krijgen, die u liever niet wilt. Als het van mama niet mag, ga ik toch naar papa. Denk telkens na over waarom u die regel ook al weer hebt bedacht. Dit kan een goede motivatie zijn om de regel vol te houden als uw kind een woede uitbarsting heeft.

5 Waarom is het stellen van grenzen die bij de leeftijd horen en het vasthouden van regels belangrijk? Het geeft uw kind duidelijkheid, zekerheid en een veilig gevoel. Wat vervolgens helpt om het zelfvertrouwen te vergroten. Het voorkomt frustratie bij zowel uw kind als bij uzelf. U leert uw kind omgaan met tegenslag als zij het er een keer niet mee eens zijn. Het ongewenste gedrag zal door het vasthouden van regels verminderen en door herhaling zal uw kind leren hoe hij/zij zich wel moet gedragen. Het voorkomt dat u de hele dag moet zeggen wat wel en niet mag. Het helpt uw kind in stapjes om te leren hoe hij/zij zich moet gedragen en wat wel en niet goed is. Hiermee helpt u uw kind bij het zelfstandig worden. Kinderen willen graag de wereld ontdekken, maar kunnen nog niet zelf de gevaren en de gevolgen van gedrag overzien. Zij hebben hierbij hulp nodig van hun ouders maar ook van de juf/meester en andere belangrijke personen in hun leven. De sfeer in huis verbetert. De relatie met uw kind wordt versterkt. Wat heeft mijn kind nodig op dit gebied en wat kan hij/zij al? Voor kinderen is alles in het leven nog nieuw. Wat voor ons vanzelfsprekend is moeten zij nog ervaren. Hierdoor willen kinderen graag de wereld ontdekken en dit helpt kinderen ook in hun ontwikkeling. Door het ouder worden en verschillende ervaringen op te doen leert uw kind wat het wel/niet kan en wat het wel/niet mag. Hierbij hoort ook dat kinderen de grenzen gaan opzoeken. Alleen kunnen kinderen hierbij nog niet de gevaren en de gevolgen van hun gedrag overzien. Als ouder kunt u uw kind hierbij helpen door grenzen te stellen (maken van regels en afspraken) die bij de leeftijd horen over wat wel en niet mag. Vanaf welke leeftijd stel je regels? Van 0 tot 1,5 jaar: het stellen van regels heeft nog geen zin omdat kinderen van deze leeftijd de regels gewoon nog niet begrijpen. Het bieden van een veilige en warme omgeving staat voorop. Van 1,5 tot 3 jaar: vanaf 1,5 jaar kunt u regels stellen, maar hierbij is het belangrijk om te onthouden dat uw kind zich alleen aan de regels houdt wanneer u erbij bent. Dit komt doordat uw kind de regels nog niet zo goed kan begrijpen zonder uw aanwezigheid. Van 3 tot 6 jaar: vanaf 3 jaar kunnen kinderen zich ook aan de regels houden als u er niet bij bent. Dit gebeurt nog wel met vallen en opstaan. Daarnaast houden zij zich tot ongeveer 6 jaar aan uw regels, omdat u dit van hem/haar verwacht en zij lief gevonden willen worden. Vanaf 6 jaar ontwikkelen kinderen zelf een eigen geweten. Meer weten over de ontwikkeling van uw kind op dit gebied? Kijk dan op de volgende websites:

6 Passen jullie grenzen bij de leeftijden van de kinderen? Denk eens na over de volgende vragen. Hierbij kan de opdracht wat vindt u belangrijk helpen. Hoe sluiten uw regels of afspraken aan bij de leeftijden van uw kinderen? Wat voor gedrag laat uw kind zien als u een regel stelt of afspraak maakt? Hoe vindt u dat uw regels of afspraken werken? Hoe vinden uw kinderen dat de regels of afspraken werken? Wat zou u willen veranderen aan uw regels of afspraken en hoe? Wat doen jullie om de regels vast te houden? Denk eens na over de volgende vragen: Hoe probeert u de regels en afspraken vast te houden? Wat voor hulpmiddelen gebruikt u hierbij? Hoe reageert u als uw kind het niet eens is met een regel of afspraak? Hoe reageert u als uw kind een regel of afspraak overtreedt? Hoe houdt u zichzelf aan de regels of afspraken?

7 Tips en oefeningen voor het stellen van grenzen die horen bij de leeftijd en het vasthouden van regels Hoe kan ik thuis aan de slag met het stellen van grenzen die horen bij de leeftijd? Een handig hulpmiddel bij het stellen van grenzen is het maken van gezinsregels. Hierdoor is het zowel voor uzelf als voor uw kinderen duidelijk waar iedereen zich aan moet houden. Door het opschrijven van de gezinsregels en deze op te hangen kunnen jullie elkaar telkens weer herinneren aan wat de regels ook alweer waren. Gezinsregels maken, hoe moet dat? Voordat u begint met het maken van gezinsregels is het belangrijk dat u en uw partner het zelfde denken over wat de grenzen zijn. Maak samen met uw kinderen basisregels en afspraken over de belangrijkste zaken die u uw kinderen wil meegeven of leren. Bijvoorbeeld over: o Hoe uw kinderen moeten omgaan met anderen. o Huiswerk maken. o Eten. o Het naar bed gaan. o Het opstaan. o Buitenspelen. o Televisie kijken. o Computeren. Verder kunt u in de gezinsregels natuurlijk ook zaken meenemen waar uw kinderen nog moeite mee hebben. Bijvoorbeeld: o Op tijd thuis komen na het buitenspelen. o Het opruimen van hun speelgoed. de regels of afspraken te houden, omdat uw kind weet wat hij/zij moet doen. Zorg ervoor dat de gezinsregels passen bij de leeftijd van uw kind. De volgende vragen kunnen u hierbij helpen: o Helpt deze regel mijn kind in zijn/haar ontwikkeling? Is de regel of afspraak wel zinvol? o Wat kan ik al van mijn kind vragen? Is de regel of afspraak wel haalbaar? o Kan mijn kind de regel of afspraak al begrijpen? o Passen deze regels en afspraken wel bij het karakter van mijn kind? Bespreek met uw kinderen waarom jullie deze afspraak belangrijk vinden en wat de voordelen er van zijn. Bijvoorbeeld: omdat het onveilig is of omdat je iemand anders pijn doet. Het is goed om uw kinderen te betrekken bij het maken van de gezinsregels en met hen over sommige regels en afspraken te overleggen. Dit maakt het voor kinderen makkelijker om zich aan de regels te houden. Maak samen met uw kind ook afspraken over wat er gebeurd als uw kind zich wel of niet aan de afspraken houdt. Vijf tot zeven regels zijn voldoende, meer kunnen kinderen nog niet onthouden. Schrijf de regels op in gedrag dat u wil zien. Bijvoorbeeld: voetballen doen wij buiten. Dit helpt uw kind om zich ook aan

8 Hoe kan ik thuis aan de slag met het vasthouden van de regels? In het vasthouden van de regels is het ook belangrijk dat u en uw partner op één lijn zitten. Denk dan ook samen na over wat jullie doen als de kinderen zich wel of niet aan de regels en afspraken hebben gehouden. Bied uw kind andere mogelijkheden. Bijvoorbeeld: de woonkamer is geen voetbalveld, ga maar buiten op het pleintje voetballen. Herhaal de regels en afspraken dagelijks en wanneer nodig meerdere keren per dag. Oefen met de regels en afspraken. Kinderen hebben ook de tijd nodig om nieuwe regels en afspraken aan te leren. Het beloningssysteem op kunt u hierbij helpen. Geef zelf het goede voorbeeld aan uw kinderen. Dit maakt het voor hen makkelijker om zich aan de regels of afspraken te houden. Denk telkens na over waarom u die regel ook al weer hebt bedacht. Dit kan een goede motivatie zijn om de regel vol te houden als uw kind een woede uitbarsting heeft. Het is belangrijk om uw kind te belonen als hij/zij zich aan de afspraken heeft gehouden. Dit zorgt ervoor dat uw kind het gewenste gedrag blijft herhalen. Uw kind belonen kan al door een simpel compliment. Bijvoorbeeld: wat goed dat je vandaag zelf je blokjes hebt opgeruimd. Wees duidelijk in wat u zegt. Als u wilt dat uw kind iets doet of juist iets niet doet moet u uw kind geen keuzes bieden of een vraag stellen. Bijvoorbeeld: ik wil dat je nu de blokjes op gaat ruimen. Bereid uw kinderen voor op wat u van hen verwacht. Bijvoorbeeld: als ik klaar ben met de was ophangen zijn de blokjes opgeruimd. Leg aan uw kind altijd het waarom uit. Bijvoorbeeld: de bank is niet om op te springen. Dit is gevaarlijk want je kan er van af vallen. Denk zelf vooruit als ouder en voorkom ongewenst gedrag. Soms ziet of voelt u van tevoren al aankomen dat iets mis gaat en dat het uw kind niet gaat lukken om zich aan de regels of afspraken te houden. Herhaal dan met uw kind: o De regel of afspraak die jullie gemaakt hebben en vertel precies wat u verwacht van uw kind. o Waarom jullie de regel of afspraak hebben gemaakt. Hier kunt u meer over lezen in het hoofdstuk hoe reageer ik op mijn kind als hij/zij zich niet/wel aan de regels en afspraken heeft gehouden. Soms kan het gebeuren dat uw kind zich toch niet aan de regels en afspraken heeft gehouden. Het is dan belangrijk dat u hierop ook altijd hetzelfde reageert en op dezelfde manier de situatie aanpakt. Hier kunt u meer over lezen in het hoofdstuk hoe reageer ik op mijn kind als hij/zij zich niet/wel aan de regels en afspraken heeft gehouden. Als het uw kinderen telkens niet lukt om zich aan de regels en afspraken te houden dan is het goed om opnieuw na te denken over de regels en afspraken en deze eventueel aan te passen.

9 Samen gezinsregels maken Maak samen met uw kinderen uw eigen gezinsregels, schrijf deze op en hang de regels op een plek waar u en de kinderen deze kunnen zien. Denk van tevoren na over wat u belangrijke regels en afspraken vindt. Denk van tevoren ook na over welke regels en afspraken vast staan en wat voor regels en afspraken u met uw kinderen samen wilt bedenken. U kunt met behulp van de eerdere tips en voorbeelden op de gezinsregels samen met uw kinderen maken. Om de gezinsregels op te schrijven kunt u gebruik maken van het werkblad gezinsregels dat wij hebben gemaakt. Heeft u kinderen die nog niet kunnen lezen? Dan kunt in plaats van de regels en afspraken op te schrijven uw kinderen ook de regels laten tekenen. Hiervoor is ook een werkblad gemaakt. Oefenen met de gezinsregels en het vasthouden van de regels en afspraken Oefen één week lang met de gezinsregels en vasthouden van de regels en afspraken die jullie gemaakt hebben. Gebruik hierbij de tips en informatie, die u heeft gekregen. Kijk hier vervolgens op terug met behulp van de volgende vragen: Wat ging goed? Hoe kwam het dat het goed ging? Wat ging minder goed? Hoe kwam het dat het minder goed ging? Is er iets wat ik nog zou willen veranderen aan de gezinsregels? Is er iets wat ik nog zou willen veranderen in mijn aanpak? Wat heb ik nodig om de gezinsregels samen met mijn kinderen vol te houden? Wat heb ik nodig om mijn aanpak aan te passen?

10 Hoe reageer ik op mijn kind als hij/zij zich niet/wel aan de afspraken heeft gehouden. Hoe reageer ik op mijn kind als hij/zij zich niet aan de regels en afspraken heeft gehouden. Uw kind aandacht of een compliment geven zijn eigenlijk de beste manieren om er voor te zorgen dat uw kind zich gewenst gedraagt. Toch kan het voorkomen dat uw kind zich niet aan de regels en afspraken houdt. Er zijn verschillende manieren om op dit soort momenten met uw kind om te gaan: Waarschuwen en nog een keer proberen. Ongewenst gedrag negeren. Gevaarlijk gedrag of gedrag wat u echt niet goed vindt verbieden. Uw kind apart zetten (time-out). Straf. Altijd op dezelfde manier reageren op uw kind en de situatie op dezelfde manier aanpakken. Als u en uw partner altijd op dezelfde manier reageren op de kinderen dan biedt u uw kinderen veiligheid. Het zorgt er voor dat u voorspelbaar bent. De kinderen weten wat zij kunnen verwachten als zij zich een keer niet aan de regels en afspraken hebben gehouden. Dit voorkomt ook een hoop frustratie en ruzie met uw kind. Het maken van vaste afspraken met uw kinderen over wat er gebeurt als zij zich niet aan de afspraken hebben gehouden kan hierbij helpen. Bijvoorbeeld: Ik waarschuw drie keer en als je dan niet luistert moet je even naar de gang Waarschuwen en nog een keer proberen. Als uw kind zich niet aan de regels of afspraken houdt is het belangrijk om uw kind eerst te waarschuwen. Hiermee herinnert u uw kind weer aan de regels of afspraken en geeft u uw kind de kans om het gewenste gedrag te vertonen. Tips om uw kind te waarschuwen: Kijk uw kind aan en geef hem/haar op een rustige manier een waarschuwing. Spreek uw kind aan op zijn/haar gedrag en niet op het kind als persoon. Herhaal samen met uw kind: o De regels of afspraken. o Waarom jullie deze belangrijk vinden. Bespreek met uw kind: o Hoe u wilt dat uw kind zich gedraagt. Bijvoorbeeld: Ik wil dat je de blokjes hebt opgeruimd als ik terug kom uit de keuken. o Hoeveel keer u nog waarschuwt. Bijvoorbeeld: Ik waarschuw nog twee keer (maximaal drie waarschuwingen). o Wat er gebeurt als uw kind zich na de waarschuwingen nog niet aan de regels of afspraken houdt als je na de laatste waarschuwing nog steeds de blokjes niet hebt opgeruimd dan mag je morgen niet meer met de blokjes spelen. Vraag aan uw kind of hij/zij het begrepen heeft. Geef uw kind vervolgens nog een keer de kans om zich aan de regels en afspraken te houden. Houdt uw kind zich na de drie waarschuwingen nog niet aan de regels of afspraken dan kan u bijvoorbeeld kiezen voor een time-out. Een handig hulpmiddel voor het waarschuwen van uw kind en het geven van een time-out is het kruisjessysteem.

11 Ongewenst gedrag negeren. In sommige situaties is het goed om het gedrag van uw kind te negeren (als zij zeuren, klagen, vieze woorden roepen etc.). Dit betekent dat u het gedrag geen aandacht geeft. Kinderen proberen soms met ongewenst gedrag uw aandacht te vragen. Dit wordt ook wel negatieve aandacht vragen genoemd. Door uw kinderen aandacht te geven bij negatief gedrag, beloont u hen juist. Hierdoor werkt het negeren beter, omdat zij niet de aandacht krijgen die zij willen. Gevaarlijk gedrag of gedrag wat u echt niet goed vindt verbieden. Uw kind iets verbieden doet u wanneer uw kind iets gevaarlijks doet of als uw kind iets doet wat u echt niet goed vindt. Voorkomen is beter dan verbieden. Probeer vooruit te denken als ouder. Hierdoor hoeft u niet de hele dag nee te zeggen tegen de kinderen. Tips voor het negeren van ongewenst gedrag: Probeer uw kind geen aandacht te geven. Kijk hem/haar niet aan, zeg niets en/of loop even weg. Houdt vol en blijf rustig. Wacht tot het gedrag stopt. Geef uw kind weer op een fijne manier aandacht als het gedrag gestopt is. Bijvoorbeeld: een compliment, een knuffel een aai over de bol. Als uw kind natuurlijk gevaarlijk gedrag laat zien of gedrag wat u echt niet goed vindt dan moet u meteen reageren. Tips voor het verbieden van gevaarlijk gedrag of gedrag wat u echt niet goed vindt: Reageer meteen op uw kind. Kijk uw kind aan. Zeg duidelijk tegen uw kind nee of leg uit wat u niet goed vindt. Spreek uw kind altijd aan op zijn/haar gedrag en niet op het kind als persoon. Leg duidelijk uit waarom iets niet mag. Houd vol (nee is nee). Vertel aan uw kind wat hij/zij wel mag.

12 Uw kind apart zetten (time-out). Het kan voorkomen dat uw kind na drie waarschuwingen zich nog steeds niet aan de regels of afspraken houdt. U kunt uw kind dan even apart zetten op een veilige en rustige plek. Bijvoorbeeld: op een stoel op de gang. Het is belangrijk dat u hier voor een vaste plek in huis uitkiest. Dit zorgt er voor dat uw kind, maar ook u even tot rust kunnen komen. Daarnaast zorgt u er voor dat uw kind even kan nadenken over zijn gedrag. Tips voor het geven van een Time-out: Zet uw kind na de laatste waarschuwing apart o Maximaal drie keer waarschuwen. o Het is belangrijk dat u na iedere waarschuwing vertelt dat als uw kind niet luistert hij/zij even apart moet gaan zitten. Hierdoor weet uw kind wat er gaat gebeuren. Kijk uw kind aan als u hem aanspreekt. Spreek uw kind altijd aan op zijn/haar gedrag en niet op het kind als persoon. Spreek uw kind op een rustige manier aan. Als u echt boos bent kunt u beter even weg lopen en later met uw kind in gesprek gaan. Vertel aan uw kind wat u gaat doen en waarom u uw kind apart zet. Bijvoorbeeld: ik breng je nu naar de time-out plek, omdat slaan niet mag en ik je al drie waarschuwingen heb gegeven. Vertel aan uw kind als hij/zij op de time-out plek zit: o Wat er gaat gebeuren o Wat u van hem verwacht o Herhaal nog een keer waarom uw kind een time-out krijgt De duur van een time-out hangt af van de leeftijd. Bijvoorbeeld: o 4 jaar 4 minuten o 6 jaar 6 minuten o 8 jaar 8 minuten Loop weg en geef geen aandacht aan uw kind. Als uw kind van de time-out plek weg loopt dan kunt u hem het beste op een rustige manier terug brengen naar de time-out plek. Net zo lang tot hij/zij blijft zitten. Als de time-out is afgelopen is het goed om: o Aan uw kind te vragen waarom uw kind een time-out heeft gekregen. Vul uw kind aan als het nodig is. o De regels en afspraken te herhalen die jullie hebben gemaakt en waarom jullie dit belangrijk vinden. o Te vertellen wat voor gedrag u wilt zien van uw kind. Maak het vervolgens goed met uw kind. Het is voor kinderen belangrijk om te weten dat u niet meer boos op hen bent. o Geef uw kind een knuffel of een kus o Vertel aan uw kind dat het weer goed is. Een handig hulpmiddel voor het waarschuwen van uw kind en het geven van een time-out is het kruisjessysteem.

13 Straf. Probeer zo weinig mogelijk te straffen. Het straffen zorgt er namelijk voor dat kinderen bepaald gedrag niet meer laten zien, omdat zij bang zijn voor de straf en niet omdat zij zelf vinden dat iets niet goed is. Daarnaast kan het zelfvertrouwen van uw kind verminderen. Straf daarom alleen als het echt niet anders kan. Als u altijd op uw kind reageert met straf zorgt het er ook voor dat uw kinderen hier ongevoelig voor worden en zij uiteindelijk slechter luisteren. Tips voor het geven van straf: Waarschuw uw kinderen eerst voordat u straf geeft (maximaal drie keer). Vertel hierbij ook wat de eventuele straf is. Zorg er voor dat de straf altijd in verband staat met de regel die is overtreden. Bijvoorbeeld: uw kind voetbalt in de kamer, dan moet de bal in de kast. Zorg voor een balans tussen de zwaarte van de straf en de regel die is overtreden. Bijvoorbeeld: uw kind is één keer te laat thuis gekomen van het buitenspelen. Dit betekent morgen eerder thuis komen. Zorg er voor dat de straf past bij de leeftijd van uw kind. Probeer uw kind gelijk te straffen nadat hij/zij zich ongewenst heeft gedragen. De straf moet zo snel mogelijk uitgevoerd kunnen worden. De straf moet niet te lang duren. De straf moet gericht zijn op het gedrag en niet op uw kind als persoon. Spreek uw kind op een rustige manier aan. Als u echt boos bent kunt u beter even weg lopen en later met uw kind in gesprek gaan. Kijk uw kinderen aan als u hen straf geeft en leg duidelijk uit waarom u hen straf geeft. Ga na de straf in gesprek met uw kinderen over waarom u de straf heeft gegeven en wat voor gedrag u de volgende keer wil zien. Maak het weer goed met uw kinderen na de straf. Het is belangrijk voor kinderen om te weten dat het weer goed is Wat past het beste bij de leeftijd? 4 tot 6 jaar: Vertellen wat niet mag maar ook wat wel mag. Meer weten over hoe u kunt reageren op uw kind als hij/zij zich niet aan de regels en afspraken houden? Kijk dan op de volgende websites: Waarschuwen. Een time-out. Negeren. Iets leuks afnemen of ontzeggen. Lik-op-stuk. Bijvoorbeeld: als je nu niet wil eten, krijg je ook geen toetje. 6 tot 11 jaar: Vertellen wat niet mag maar ook wat wel mag. Waarschuwen. Een time-out. Negeren. Iets leuks afnemen of ontzeggen. Lik-op-stuk. Bijvoorbeeld: als je nu niet wil eten, krijg je ook geen toetje. Uw kind zelf de fouten die hij/zij heeft gemaakt laten herstellen. Een klusje doen in huis. Extra controle. Bijvoorbeeld: drie dagen uit school gelijk naar huis komen. Uw kind zelf de gevolgen laten ervaren van het ongewenste gedrag

14 Hoe reageer ik op mijn kind als hij/zij zich wel aan de regels en afspraken heeft gehouden. U kunt op uw kind reageren als zij zich wel aan de afspraken hebben gehouden door hun te belonen. Belonen is het op een positieve manier aandacht geven aan het gedrag van uw kind. Door uw kind te belonen laat u met uw gedrag merken dat wat het kind heeft gedaan goed is. Dit is voor kinderen erg belangrijk omdat zij heel gevoelig zijn voor aandacht van hun ouders. Het belonen van uw kind kan soms lastig zijn, omdat wij vaak alleen maar zien wat er fout gaat. Hierbij spelen voornamelijk vermoeidheid en stress een rol. Het belonen kan hierdoor extra energie kosten. Probeer toch iedere dag te kijken wat uw kind goed doet en benoem dit ook. U kunt uw kind belonen op verschillende manieren. Vaak wordt er bij een beloning gedacht aan een cadeautje maar de beste beloning die u kunt geven aan uw kind is: Wat extra (positieve) aandacht zoals: vertellen aan uw kind hoe trots u op hem/haar bent, een knuffel, kus, aai over de bol. Samen wat tijd doorbrengen zoals: een boekje lezen, een leuke film kijken, met uw kinderen mee spelen. Dit zorgt er voor dat uw kind het gewenste gedrag zal herhalen en dat het makkelijker voor uw kind wordt om zich aan de regels of afspraken te houden. Probeer een goede balans te vinden in het belonen: Vaak belonen is goed en zorgt er voor dat uw kind het gewenste gedrag blijft tonen. Daarnaast wordt hiermee het zelfvertrouwen vergroot. Door overdreven veel (bij ieder klein dingetje) te belonen kunt uw kind juist onzeker worden of minder gaan presteren. Tips voor het geven van een beloning: Vertel aan uw kind wat hij/zij precies goed heeft gedaan en waarom hij/zij een beloning krijgt. Bijvoorbeeld: Ik vind het zo goed van je dat die moeilijke sommen hebt gemaakt, zullen we nu samen een spelletje doen. Vertel aan uw kind wat het verband is tussen de beloning en wat hij/zij goed heeft gedaan. Zorg voor een goede balans tussen de beloning en wat uw kind goed heeft gedaan. Reageer meteen op goed gedrag, niet pas na een tijdje. Geef uw kind een compliment. Bijvoorbeeld: wat kan je mooi tekenen of dat heb je goed gedaan. Beloon uw kind ook voor de moeite die hij/zij ergens voor heeft gedaan, ook al is het nog niet helemaal goed gegaan. Bijvoorbeeld: wat heb je dat knap gedaan of goed van je dat je het toch hebt geprobeerd. U kunt uw kind belonen door te laten merken dat u vertrouwen in uw kind heeft. Bijvoorbeeld: ik weet zeker dat het je gaat lukken!. Gebruik wat uw kind leuk vindt als een beloning. Als uw kind bijvoorbeeld graag samen met u voetbalt dan is dit een goede beloning. Wees voorzichtig met het geven van cadeautjes of andere extra s zoals langer opblijven. Als u hiermee uw kinderen altijd beloont werkt de beloning niet meer. Daarnaast zullen kinderen hierdoor zich alleen gewenst gedragen voor het cadeautje en niet omdat zij weten dat het goed is. Het beloningssysteem: Het kan voor kinderen soms nog lastig zijn om zich te houden aan de afspraken en regels. Vooral als deze nieuw zijn. Om uw kind hierbij te helpen is het beloningsysteem een handig hulpmiddel om in te zetten. Hiermee kunt u uw kinderen leren hoe zij zich wel en niet moeten gedragen.

15 Meer weten over het belonen van uw kind? Het hoofdstuk positieve aandacht geeft meer informatie over het belonen van uw kind. Meer weten over hoe u kunt reageren op uw kind als hij/zij zich wel aan de afspraken heeft gehouden? Kijk dan op de volgende websites: Hoe reageert uzelf op uw kinderen als zij zich wel of niet aan de regels of afspraken houden? Denk eens na over de volgende vragen: Wat doet u als uw kind zich wel aan de regels of afspraken houdt? Hoe reageert uw kind hierop? Wat doet u als uw kind zich niet aan de regels of afspraken houdt? Hoe reageert uw kind hierop? Wat vindt u goed gaan aan uw manier van reageren op uw kind? Wat zou u willen veranderen aan uw manier van reageren? Hoe zou u dat willen aanpakken?

16 Tips en oefeningen voor het reageren op uw kind als hij/zij zich niet/wel aan de afspraken heeft gehouden. Hoe kan ik thuis aan de slag met het reageren op mijn kind als hij/zij zich niet aan de afspraken heeft gehouden? Het is ten eerste belangrijk om duidelijke gezinsregels of afspraken te maken met uw kinderen. Oefenen met het reageren op uw kind als hij/zij zich niet aan de afspraken heeft gehouden. Oefen een week lang met de informatie en tips die beschreven staan. U kunt gebruik maken van het kruisje systeem als hulpmiddel bij het waarschuwen en het geven van een time-out. Kijk hier vervolgens op terug met behulp van de volgende vragen: Wat ging goed? Hoe kwam het dat het goed ging? Wat ging minder goed? Hoe kwam het dat het minder goed ging? Is er iets wat ik nog zou willen veranderen in mijn aanpak? Hoe kan ik thuis aan de slag met het reageren op mijn kind als hij/zij zich wel aan de afspraken heeft gehouden? Het is ten eerste belangrijk om duidelijke gezinsregels of afspraken te maken met uw kinderen. Oefenen met het reageren op uw kind als hij/zij zich wel aan de afspraken heeft gehouden. Oefen een week lang met de informatie en tips die beschreven staan. U kunt gebruik maken van het beloningssysteem als hulpmiddel voor het belonen van uw kind en aanleren van goed gedrag. Kijk hier vervolgens op terug met behulp van de volgende vragen: Wat ging goed? Hoe kwam het dat het goed ging? Wat ging minder goed? Hoe kwam het dat het minder goed ging? Is er iets wat ik nog zou willen veranderen in mijn aanpak? Wat heb ik nodig om mijn aanpak aan te passen? Wat heb ik nodig om mijn aanpak aan te passen?

17 Grenzen stellen vast blijven houden. Hoe houd ik het vol om grenzen te blijven stellen? Het kan lastig zijn om de gezinsregels vol te houden en op dezelfde manier te blijven reageren op uw kinderen als zij zich wel of niet aan de afspraken hebben gehouden. Zeker als dit alles nieuw is. Gelukkig kunt u elk moment weer opnieuw beginnen. Het moet iets worden wat vanzelf gaat en dat vraagt oefening. Hiervoor is het belangrijk dat u een aantal weken oefent met wat u en/of uw kinderen moeilijk vinden. Oefenen, hoe doen wij dat? Vul de vragen per week in. Hiermee maakt u eigen opdrachten waarmee u een week lang kunt oefenen. Hierna kunt u terug kijken op de opdracht en nadenken over: Of er nog meer oefening nodig is. Of u en uw kinderen met iets anders kunnen gaan oefenen. Of dat u vanaf nu er zelf mee verder kan.

18 Stappenplan om het grenzen stellen vast te houden. Het is goed om na te denken over wat u en uw kinderen nodig hebben om de gezinsregels vast te houden maar ook hoe u er voor zorgt om telkens op dezelfde manier te reageren als uw kinderen zich wel of niet aan de afspraken houden. U heeft door de eerdere activiteiten al geoefend en nagedacht over wat er goed gaat en minder goed gaat. Hoe gaat u nu zelf verder aan de slag? Een handig hulpmiddel hierbij is het maken van een stappenplan, dat u telkens erbij kan pakken. Een voorbeeld van een stappenplan: Stap 1: De gezinsregels hangen in de woonkamer. Hierdoor kunnen de kinderen hier telkens naar kijken. Stap 2: Ik herhaal dagelijks met de kinderen de gezinsregels. Stap 3: Ik waarschuw de kinderen drie keer met behulp van het kruisjessysteem. Als zij dan niet luisteren geef ik een time-out. Stap 4: Ik beloon de kinderen iedere keer als zij zich aan de afspraken hebben gehouden met behulp van de beloningskaart. Stap 5: Iedere avond bespreek ik met de kinderen de dag en vertel ik aan de kinderen wat zij allemaal goed hebben gedaan. Bedenk uw eigen stappenplan. Wat maakt het voor u makkelijk om hiermee zelf verder aan de slag te gaan? Stappenplan: Stap 1: Stap 2: Stap 3: Stap 4: Stap 5: Heeft u nog vragen of wilt u hierbij meer hulp? Ga naar het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin) bij u in de buurt.