Mr. C. Assers Handleiding tot de beoefening van het Nederlands Burgerlijk Recht Bijzondere overeenkomsten Deel IX Verzekering derde druk bewerkt door: mr. J.H. Wansink Oud-hoogleraar aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Universiteit Leiden mr. N. van Tiggele-van der Velde Hoogleraar aan de Radboud Universiteit Nijmegen mr. F.R. Salomons Hoogleraar aan de Vrije Universiteit Amsterdam Voorheen deel 5-VI ^ Kluwer a Wolters Kluwer business Deventer - 2012
INHOUDSOPGAVE Enige afkortingen / XXI Lijst van verkort aangehaalde werken / XXV DEELI ALGEMEEN Hoofdstuk 1 - Inleiding / 3 1 Geschiedenis en totstandkoming titel 7.17 BW / 3 I Een blik op de geschiedenis / 3 II De totstandkoming van titel 7.17 BW / 9 III Het overgangsrecht/12 IV Nadere wetswijzigingen /14 2 De plaats van de verzekering in het BW /14 3 De Principles of European Insurance Contract Law (PEICL) /18 4 Definitie van verzekering /19 5 Het aleatoire karakter van verzekering / 24 6 Personen betrokken bij de verzekeringsovereenkomst / 36 7 Schade-, sommen-, levens- en persoonsverzekering / 39 8 Herverzekering / 46 9 Assurantietussenpersonen en gevolmachtigden / 50 I Algemeen / 50 II De assurantietussenpersoon en het privaatrecht / 55 III De portefeuille van een assurantietussenpersoon / 70 IV De gevolmachtigd agent / 72 10 Het toezicht ingevolge de Wft op verzekeraars met zetel in Nederland en andere financiële dienstverleners (assurantietussenpersonen en gevolmachtigd agenten)/ 74 I Inleiding / 74 II Algemeen deel / 80 III Markttoegang financiële ondernemingen / 96 IV Prudentieel toezicht financiële ondernemingen / 99 V Gedragstoezicht financiële ondernemingen /119 VI Mogelijke aansprakelijkheid van DNB en AFM /132 VII Toezicht uit anderen hoofde /136 11 Behandeling van klachten en geschillenbeslechting /141 XV
Hoofdstuk 2 - De totstandkoming van de verzekeringsovereenkomst / 151 1 Algemeen /151 2 Algemene voorwaarden en totstandkoming /159 3 De totstandkoming en financieel toezicht /171 4 Coassurantie /176 5 De afgifte van de polis /180 Hoofdstuk 3 - De mededelingsplicht bij het aangaan van de verzekeringsovereenkomst /187 1 De aard en omvang van de mededelingsplicht /187 2 Het morele risico / 211 3 De rechtsgevolgen bij niet-nakoming van de mededelingsplicht / 218 Hoofdstuk 4 - Premiebetaling / 233 1 Verzuim van premiebetaling / 233 2 Premie-incasso / 237 3 Verrekening / 245 4 Premierestorno / 246 Hoofdstuk 5 - Duur en einde van de verzekeringsovereenkomst / 249 Hoofdstuk 6 - De wederzijdse verplichtingen van de verzekeringnemer/ verzekerde/verzekeraar en de bewijsrechtelijke verhoudingen tussen partijen bij verwezenlijking van het risico / 265 1 Algemeen / 265 2 De verplichting tot informatieverstrekking aan de verzekeraar / 266 3 Aspecten van bewijs bij een verzekerd evenement / 281 4 De rol van de verzekeraar bij schadeafwikkeling / 288 Hoofdstuk 7 - Verjaring en verval van de vordering tot uitkering / 295 Hoofdstuk 8 - Uitleg van verzekeringsovereenkomsten / 307 DEEL II SCHADEVERZEKERING Hoofdstuk 9 - Inleiding / 327 Hoofdstuk 10 - Het belang / 329 1 Het verzekerbaar/verzekerd belang / 329 2 Verzekering ten behoeve van een derde / 335 3 Overgang van het belang / 348 4 Verzekeringen aan toonder en aan order / 358 XVI
Hoofdstuk 11 - Verzekerde som, verzekerbare waarde en voortaxatie / 367 1 Verzekerde som / 367 2 Verzekerbare waarde / 372 3 Voortaxatie / 373 Hoofdstuk 12 - Indemniteitsbeginsel en schadevergoeding / 379 Hoofdstuk 13 - Verzekerde zaak en eigen gebrek / 395 Hoofdstuk 14 - Eigen schuld / 403 1 Algemeen / 403 2 Schuldgraden / 405 3 Verzekerbaarheid van eigen schuld / 411 4 Eigen schuld en gedragingen van anderen / 416 5 Eigen schuld van een rechtspersoon / 418 6 Bewijslast en voorschot in kort geding / 422 Hoofdstuk 15 - Samenloop van verzekeringen / 427 Hoofdstuk 16 - Causaliteit / 443 Hoofdstuk 17 - Risicoverzwaring / 449 Hoofdstuk 18 - De bereddingsplicht / 465 1 Algemeen / 465 2 De bereddingsplicht: bijzondere maatregelen ten gunste van de verzekeraar / 467 3 De verplichting tot vergoeding van bereddingskosten / 475 4 Sanctie bij niet-nakoming van de bereddingsplicht / 481 Hoofdstuk 19 - Subrogatie / 487 Hoofdstuk 20 - Enkele bijzondere aspecten van de aansprakelijkheidsverzekering / 503 1 Het verbod tot erkenning van aansprakelijkheid / 503 2 De rechtsverhouding tussen de benadeelde en de aansprakelijkheidsverzekeraar / 505 XVII
DEEL III LEVENSVERZEKERING Hoofdstuk 21 - Inleiding / 529 Hoofdstuk 22 - De overeenkomst van levensverzekering / 533 1 Het begrip 'levensverzekering' / 533 I Het begrip 'levensverzekering' in het nieuw BW / 533 II Het begrip 'levensverzekering' in de Wft / 535 III De Molengraaff-definitie / 541 2 De elementen van het begrip levensverzekering / 542 3 Personen betrokken bij een levensverzekering / 546 4 Vormen van levensverzekering / 548 5 Risico- en spaarelement / 551 6 Het vereiste belang bij een levensverzekering / 554 7 Het sluiten van een levensverzekering / 559 8 Aanvang en duur van de levensverzekering / 566 Hoofdstuk 23 - De rechten van de verzekeringnemer / 569 1 Het begrip 'rechten van de verzekeringnemer' / 569 2 Afkoop van de verzekering / 572 3 Premievrije voortzetting van de verzekering / 577 4 Belening van de verzekering / 581 5 Andere bevoegdheden van de verzekeringnemer / 583 6 Aanspraken van de verzekeringnemer / 584 Hoofdstuk 24 - De begunstiging / 587 1 De aanwijzing van een begunstigde en de herroeping of wijziging van een begunstiging / 587 2 De begunstiging van zichzelf; de blanco polis / 592 3 De begunstiging van een derde / 595 4 De positie van de derde-begunstigde vóór de verwezenlijking van het risico / 597 5 De positie van de derde-begunstigde na de verwezenlijking van het risico / 602 6 Begunstiging bij pand, vruchtgebruik en bewind / 614 7 De uitleg van begunstigingsclausules / 617 Hoofdstuk 25 - Nadere bepalingen en voorwaarden bij de levensverzekering / 629 1 De medelingsplicht bij het sluiten van de verzekering; de Wet op de medische keuringen (WMK) / 629 2 Premiebetaling / 638 3 Uitgesloten en beperkte risico's / 642 4 Uitkering en bewijsstukken / 655 XVIII
5 Uitkering en verval en verjaring / 658 Hoofdstuk 26 - De levensverzekering als vermogensobject / 661 1 Overdracht, verpanding en vruchtgebruik van de levensverzekering / 661 2 Levensverzekering en schuldeisers / 672 3 Rechten van de verzekeringnemer en huwelijksgemeenschap / 684 Wetsartikelenregister / 691 Jurisprudentieregister / 711 Zakenregister / 727 Transponeringstabel Asser 5-VI naar Asser 7-IX* / 745 XIX