Amsterdam Zuidoost 31-10-2012 Workshopleider: Drs. B. (Berber) Klein Onderwijscentrum VU Faculteit Psychologie & Pedagogiek In samenwerking met Kenniscentrum SWPBS School Wide Positive Behavior Support
Programma (tijd) 1. Wat is Schoolwide PBS? 2. Aanpak binnen de school 3. Wat levert het op? 4. Afsluiting
Schoolwide PBS is een: Schoolbrede, preventieve aanpak van gedrag, gericht op alle leerlingen Gericht op het aanlerenen bekrachtigen van positief gedrag Paraplu waar andere interventies met dezelfde uitgangspunten onder passen PBS is evidence based en ontwikkeld door o.a.: Gerald Patterson, Hill Walker, Rob Horner, Annemieke Golly en Jeff Sprague (University of Oregon)
Doel van Schoolwide PBS Een veilige omgeving scheppen die: leerling- en leerkrachtvriendelijk is bevordert dat leerlingen zich sociaal gedragen en zo goed mogelijk presteren
Schoolwide PBS richt zich op Verbeteren van het leerling-gedragop school, in de klas en thuis; Het bereiken van betere leerprestaties; Betere samenwerkingvan het schoolteam met ouders en (jeugd)zorg
De kern van de aanpak: PBS staat voor een schoolbrede aanpak; Preventie staat centraal; PBS-scholen bepalen hun basiswaarden, maken verwachtingen concreet, leren gewenst gedrag aan en bekrachtigen dit gedrag systematisch; De PBS-school stuurt op data over het gedrag van de leerlingen; Er is sprake van partnerschap met ouders en samenwerking met de keten (zorg); PBS wordt geborgd met een kwaliteitssysteem.
Gedragsproblemen -hoe groot is het probleem? 1 op 9 jongeren (11 t/m 18 jaar) heeft ernstige gedragsproblemen (RIVM, 2008) 1 op de 8 jongeren (11 t/m 18 jaar) heeft ernstige emotionele problemen (RIVM, 2008) Gedragsproblemen in de jeugd duren vaak voort tot in de volwassenheid Vroegtijdig ingrijpen voorkomt een negatieve spiraal
CONTINUUM VAN SCHOOL-BREDE POSITIEVE GEDRAGS ONDERSTEUNING Primaire preventie: School-/klasinterventies voor alle leerlingen (en volwassenen ) ~5% ~15% Tertiaire preventie: gespecialiseerde individuele interventies voor leerlingen met hoog-risico gedrag Secundaire preventie: speciale (groeps) interventies voor leerlingen met risico gedrag ~80% van de leerlingen
School-breed systeem voor leerling succes Leerprestaties Gedrag Intensieve, individuele interventies Individuele leerlingen Vanuit LVS Hoge intensiteit (amb begeleiding sbo, remedial teaching) Groeps/ individuele interventies Enkele leerlingen (at-risk) Direct beschikbaar (handelingsplannen, groepsplannen) Universele interventies Alle leerlingen Preventief, proactief 1-5% 1-5% 5-10% 5-10% Intensieve, individuele interventies Individuele leerlingen Assessment-based Intensieve specialistische hulp in de school (amb. begeleiding Renn4, behandelprogramma ZO) Thuis (bv PMTO, IOG,Triple-P 4 of 5, Boddaert) data-based Groeps/ individuel interventies Enkele leerlingen (at-risk) Direct beschikbaar (bv Schoolmw, Triple-P 2 of 3, PMTO in de klas) Universele interventies Alle situaties, alle leerlingen Preventief, proactief Kenniscentrum SWPBS, augustus 2011 versie 1.0
Bouwstenen van Schoolwide PBS (1) 1. Bepaal de basiswaarden van de school (3-5) 2. Formuleer heldere verwachtingen voor alle locaties (weet wat je wilt zien en horen) 3. Leer verwachtingen actief aan. Gedrag is een vak apart. 4. Bekrachtig verwachtingen systematisch 5. Minimaliseer de aandacht voor ongewenst gedrag en formuleer consequenties voor onacceptabel gedrag.
Bouwstenen van Schoolwide PBS (2) 6. Houd actief toezicht en stuur actief op incidenten (data) 7. Integreer zorg en onderwijs 8. Werk samen met ouders 9. Borg het systeem!
1. Bepaal de basiswaarden van de school (3-5) Bijvoorbeeld: Verantwoordelijkheid Respect Veiligheid Passion, Agency, Sociability, Involvement
2. Formuleer heldere verwachtingen Voor alle lokaties: Gangen WC Schoolplein..etc Maak waarden en verwachtingen visueel: Posters -- Banners Foto s Werkstukken van leerlingen
De basiselementen van SWPBS De gedragsverwachtingen zijn duidelijk zichtbaar en herkenbaar in alle ruimtes van de school.
3. Leer verwachtingen actief aan Les in goed gedrag Quiz Video-opnamen Andere spelvormen
4. Bekrachtig verwachtingen systematisch Beloningssystemen schoolbreed In de klas You never know when you get a surprise
Een preventief positief contact De focus op gewenst gedrag Positieve aandacht voor ALLE leerlingen Manieren: Het viel me op. Ik zag dat je..
Positieve Feedback relevant& oprecht direct na het gewenste gedrag onvoorwaardelijk 4:1
5. Minimaliseer aandacht voor ongewenst gedrag en formuleer heldere consequenties voor onacceptabel gedrag Reactieprocedure
6. Integreer zorg en onderwijs Zorgmedewerker neemt zitting in het PBS-team Voorbeelden van aansluitende interventies: PMTO Triple P Incredible Years
7. Werk samen met ouders De school werkt aan een positief contact met alle ouders Bijvoorbeeld door: ouderavond over SWPBS telefoontje, kaartje of mail naar huis met positief bericht over kind
Samenwerken met ouders Hoe bouwt de school nu aan een positieve samenwerking met ouders? - Welke activiteiten? Wat zou de school nog extra kunnen doen om de samenwerking met ouders te optimaliseren? Elke week 3 mailtjes over een succes in de klas Ouders bellen als de leerling een uitzonderlijk goed cijfer / prestatie heeft geleverd Ouders uitnodigen bij studiedagen PBS ouderraad Ouders laten helpen met het maken van PBS-producten (nieuwsbrief / beloningen )
8.1 Monitoring Actief toezichthouden Altijd beloningskaartjes bij de hand Altijd registratieformulieren bij de hand (in de gang, op het speelplein) Onvoorspelbaarheid in toezicht Voorspelbaarheid in optreden
8.2 Data-gestuurd werken Incidentenregistraties geven informatie over: - Leerlingen - Locaties - Type incident - Periode - Medewerkers - Klassen Data is basis voor het overleg van het en maakt inzichtelijk waar het goed gaat en wanneer er problemen zijn.
Met Schoolwide PBS zijn de volgende effecten bereikt: Verbetering van het leerling-gedragop school, in de klas en thuis; Betere leerprestatiesen vergroten van de effectieve leertijd; Betere vroegsignaleringen effectiever interveniëren bij leerlingen met matig of (zeer) ernstig probleemgedrag; Betere samenwerkingvan schoolteam met ouders en (jeugd)zorg
Resultaten van Schoolwide PBS: de leerling Afname probleemgedrag (Horner, Sugai, Todd, & Lewis-Palmer, 2005) Halvering aantal leerlingen dat slachtoffer wordt van verbaal geweld Afname aantal keren dat leerlingen de klas uit worden gestuurd (Barrett et al.; in press, Eber, 2006)
Resultaten van Schoolwide PBS: de leerling, vervolg Toename gevoel van veiligheid (Horner et al., 2009.) Toename sociaal gedrag op school, in de klas en thuis (Eber, 2006; Putnam, Horner, & Algozzine, 2006) Betere schoolprestaties (Eber, 2006; McIntosg, Chard, Boland & Horner, 2006) Toename effectieve leertijd (Bradshaw et al, in press)
Resultaten Schoolwide PBS: het schoolteam Betere vroegsignalering en effectiever interveniëren bij leerlingen met matig of (zeer) ernstig probleemgedrag; Betere samenwerkingvan schoolteam met ouders en (jeugd)zorg; Reductie aantal disciplinaire maatregelen (zoals schorsing of verwijdering); Enthousiast schoolteam en grotere tevredenheid en betrokkenheid van ouders bij school.
Meer weten? b.klein@vu.nl Meer informatie: www.swpbs.nl
Afsluiting Hartelijk dank voor jullie aandacht!