Over gedragsverwachtingen en regels binnen SWPBS
|
|
- Henriette de Backer
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ARTIKEL School Wide Positive Behavior Support, deel 1 1 Over gedragsverwachtingen en regels binnen SWPBS Ella van Bergen, Anita Blonk, Monique Nelen Nagenoeg alle scholen hebben regels opgesteld die een soepele omgang tussen leerlingen, leerkrachten en anderen in de school moeten bevorderen. Maar op wat voor manier bewerkstellig je dat afspraken over hoe om te gaan met elkaar gaan leven onder alle deelnemers aan de gemeenschap die de school vormt? En hoe voorkom je dat de regels van de school verworden tot een vergeeld en verweerd briefje ergens op een prikbord met een opsomming van regels die er eigenlijk niet meer zo toe doen? Binnen School Wide Positive Behavior Support (SWPBS, vaak verkort tot PBS) vormen de gekozen waarden van de school de onderlegger voor met elkaar omgaan op een positieve, voorspelbare en veilige manier. In dit artikel gaan we kort in op de kenmerken van regels, die binnen SWPBS worden aangeduid met gedragsverwachtingen, en op de manier waarop ze gehanteerd worden in de school. Wij behandelen anderen zoals wij zelf behandeld willen worden. KENMERKEN VAN GEDRAGS VERWACHTINGEN In een PBS-school wordt uitgebreid stil gestaan bij vragen als: wat voor soort school willen wij zijn? En: wat vinden wij belangrijk in de omgang met elkaar? Dit resulteert in het kiezen van een beperkt aantal centrale waarden (denk bijvoorbeeld aan respect, verantwoordelijkheid, plezier, vertrouwen) die de basis vormen voor de manier van werken in de school. Bij het kiezen van de waarden worden niet alleen schoolmedewerkers, maar ook leerlingen en ouders betrokken. De gekozen waarden zijn de aanzet om tot concrete gedragsverwachtingen (ook wel regels genoemd) te komen voor alle ruimtes in de school. Gedragsverwachtingen voldoen aan een aantal kenmerken: 1. Gedragsverwachtingen worden expliciet gekoppeld aan de waarden van de school. Bij de waarde respect hoort bijvoorbeeld: Houd de deur voor een ander open. Op deze manier zijn de gedragsverwachtingen ingebed in datgene wat alle betrokkenen in de school belangrijk vinden en voorkom je dat het aanleren van gedragsverwachtingen een kunstje wordt. 2. Niet het ongewenste gedrag maar het gewenste gedrag wordt geformuleerd zodat iedereen weet hoe je je moet gedragen in die ruimte. Bij verantwoordelijk gedrag in de gang hoort: Wij lopen rustig in de gang, in plaats van Niet rennen. 1 Zorg Primair publiceert in de loop van deze en komende jaargang 5 artikelen over de pijlers van SWPBS. Dit is deel 1 over schoolbrede aanpak, gedeelde waarden en verwachtingen. 6
2 Bij het kiezen van de waarden worden niet alleen schoolmedewerkers, maar ook leerlingen en ouders betrokken. 3. Gedragsverwachtingen zijn concreet opgesteld; je kunt het voor je zien of horen. Bijvoorbeeld: 'Ik ga zitten en pak direct mijn spullen uit de tas'. 4. Het taalgebruik is eenduidig en past bij de school. Zo kiest bijvoorbeeld een school met veel leerlingen met autisme voor de ik-vorm: 'Ik loop rustig in de gang', terwijl een andere school juist bewust kiest voor de wij-vorm Wij lopen rustig in de gang omdat leerlingen anders zeggen: Ik doe dat wel, maar hoe zit dat met de anderen? Ook zijn er scholen die juist een kortere stellende formulering inzetten: Loop rustig in de gang. 5. Het aantal gedragsverwachtingen is beperkt. Bij de start van de implementatie van SWPBS kan het nog best voorkomen dat er veel gedragsverwachtingen moeten worden aangeleerd. Maar als een school langer bezig is met SWPBS is het voor alle betrokkenen helder welk gedrag verwacht wordt en kan worden volstaan met een aantal schoolbrede gedragsverwachtingen die heel dicht bij de waarden van de school staan. Bijvoorbeeld bij de waarde respect : Wij behandelen anderen zoals wij zelf behandeld willen worden. Sommige gedragsverwachtingen blijven heel concreet, dit zijn vaak verwachtingen waar met terugkerende regelmaat aandacht aan besteed moet worden ( bijvoorbeeld Ik was mijn handen na het toiletbezoek'). 6. Gedragsverwachtingen worden in iedere ruimte van de school zichtbaar gemaakt met gebruik van picto s, foto s of plaatjes, zodat voor iedereen in een oogopslag helder is welk gedrag verwacht wordt. 7. Gedragsverwachtingen zijn niet statisch, maar wordt beoordeeld of de gedragsverwachtingen voor een ruimte nog passend zijn voor de leerlingen en de situatie op dat moment. Bijvoorbeeld, als het drukker is geworden in een gebouw, kan het belangrijk zijn om de gedragsverwachting bij de trap 'Ik loop rustig naar boven' te veranderen in 'Ik houd rechts op de trap '. ZORG PRIMAIR
3 Veiligheid Respect Verantwoordelijkheid Loop rustig naar je plaats Geef elkaar de ruimte Praat met zachte stem Figuur 1: gedragsverwachtingen voor het binnenkomen in de klas van t Schrijverke 1. Oefenen en waarderen Bij SWPBS worden de gezamenlijk gekozen gedragsregels systematisch aangeleerd. Dat wil zeggen dat er aan alle kinderen, net als bij rekenen en taal, les gegeven wordt in het gedrag dat verwacht wordt. Een het leren van gewenst sociaal- en taakgedrag. Door bij herhaling aandacht aan de gedragsverwachtingen te schenken en ze daadwerkelijk te oefenen ontwikkelen kinderen routines die een positief effect hebben op een rustig en voorspelbaar schoolklimaat. Het aanleren van de gedragsverwachtingen is geen strakke conditionering waarin kinderen gedwongen worden regels op te volgen. Centraal staan steeds de schoolbrede waarden en het actief betrekken van de kinderen. Het samen met de kinderen kiezen van gedragsverwachtingen versterkt het eigenaarschap. Het draagt bij aan een gezamenlijk kader waarin helder is hoe we met elkaar om willen gaan. De waarden van de school hangen in de klas. Mark vraagt zijn groep 6 wat er wel en niet goed gaat bij het binnenkomen in de klas. De leerlin- op een klaag- en jubelmuur hangen. Daarna wordt concreet gemaakt wat je bij het binnenkomen ziet en hoort als je aan de waarden denkt. De gekozen regels worden hieraan gekoppeld: Mark laat in een kort rollenspel enkel positieve en negatieve voorbeelden zien en vraagt de kinderen waarom bepaald gedrag wel of niet gewenst is. Steeds wordt een koppeling naar de waarden gemaakt: Het is respectvol om elkaar de ruimte te geven in plaats van te dringen. De gedragsverwachtingen kunnen op verschillende manieren geleerd worden. Behalve rollenspel, kunnen ook door leerlingen of het schoolteam aan het voordoen van vaardigheden. Oudere kinderen van de school vinden het vaak leuk om te helpen bij de PBS-lessen in de jongere groepen. Uitgangspunt daarbij is dat kinderen laten zien hoe het wel moet. 8
4 SBO Het Baken werkt de komende periode op planmatige wijze aan het oefenen van de regels op de speelplaats. Samen met de kinderen wordt op de speelplaats geoefend wat ze kunnen spelen op de verschillende plekken. De kinderen leren de gedragsverwachtingen te verwoorden. Week 4 Veiligheid - tikspelletjes: veilig tikken Week 5 Verantwoordelijkheid - zorg voor de spullen - ruim alles goed op - houd de deur open als je naar binnen/buiten gaat Week 7 Veiligheid - speel veilig op het klimrek Week 8 Vakantie Week 9 Verantwoordelijkheid - houd de speelplaats netjes - afval in de prullenbak - zand in de zandbak Week 10 Veiligheid - voorzichtig met elkaar - veilig spelen met stokken, stelten, springtouw, etc. - iedereen mag meedoen Als de gedragverwachtingen in een ruimte van de school voorgedaan zijn, oefenen kinderen het gewenste gedrag zodat ze het zich eigen maken. Teamleden houden daarbij actief toezicht en spreken expliciet waardering uit voor de stapjes die in de goede richting gezet worden. De verhouding tussen het geven van positieve feedback en een correctie is idealiter 4:1. Dit is gebaseerd op het feit dat kinderen positieve emoties opdoen. Bij het oefenen van de gedragsverwachtingen staat het schoolteam model: goed voorbeeld doet goed volgen. Als verwacht wordt dat er tijdens de lessen met zachte stem op de gang gepraat wordt, houden teamleden (en ouders) zich hier ook aan. In de oefenfase wordt verbale erkenning gekoppeld aan een beloningssysteem. Kinderen verdienen een token (een kaartje, munt klassikaal omgewisseld kan worden voor een beloning, zoals bijvoorbeeld extra voorlezen door de leerkracht. Er wordt een korte periode intensief geoefend, waarbij er regelmatig feedbackgesprekken zijn met de kinderen. Marleen bespreekt met de kinderen hoe er op de gang gewerkt is. Ze activeert de kinderen om te benoemen waar ze tevreden over zijn en koppelt dit aan de gedragsverwachtingen en waarden. We waren stil aan het werk, dat is verantwoordelijk. Ook heeft iemand nog een tip voor enkele kinderen: Zorg dat je alle spullen bij je hebt. De kinderen waarderen elkaar voor ieders inbreng. Van belang is dat na de oefenperiode het geven van beloningen afgebouwd wordt. Kinderen ontvangen dan slechts af en toe een verrassing. Op deze wijze wordt voorkomen dat kinderen gewenst gedrag inzetten om een beloning te ontvangen. De positieve benadering van gedrag blijft de kern van SWPBS. Merkbaar is dat kinderen dit in de loop van de tijd over gaan nemen en elkaar meer complimenteren. Dat draagt bij aan een prettige groepssfeer. Op Het Speleon worden in alle klassen munten gespaard voor een groepsactiviteit. De kinderen bedenken samen met de leerkracht leuke activiteiten waar ze voor sparen. Een onderbouwgroep is vorige week naar het speeltuintje in de buurt geweest. Een andere groep heeft een groepsspel in de klas gedaan. Een bovenbouwgroep organiseerde een high tea voor de kinderen. Foto s van de activiteiten worden opgehangen op het PBS-bord in de gang van de school, zodat successen gedeeld worden met kinderen, teamleden en ouders. ZORG PRIMAIR
5 Als gedragsverwachtingen bij de leerlingen bekend zijn, kan er op een voorspelbare manier gereageerd worden op ongewenst gedrag. Bij PBS wordt door middel van bepaalde procedures leerlingen de kans gegeven om probleemgedrag om te buigen naar gewenst gedrag. Deze manier van handelen voorkomt dat er een sfeer van correctie en straf ontstaat. De aandacht blijft gefocust op het aanleren van goed gedrag en erkennen daarvan. Het is zowel voor de leerling als leerkracht prettiger en effectiever. HOE HOUD JE HET LEVEND? PBS-scholen stellen jaarlijks een lessenplan op waarin opgenomen is hoe en wanneer welke gedragsverwachtingen centraal staat. Alle schoolmedewerkers besteden op gezette tijden gericht aandacht aan de waarden en gedragsverwachtingen. Door dit op planmatige wijze en schoolbreed vorm te geven wordt samenwerking in het schoolteam en gedeelde verantwoordelijkheid gestimuleerd. Het PBS-team speelt een belangrijk rol bij het borgen en levend houden van de gedragsverwachtingen. Samen met het schoolteam worden vormen bedacht om de kenmerkende PBS-elementen regelmatig onder de loep te nemen. Dit kan bijvoorbeeld als gendapunt een kwartier waaraan aanwezige schoolmedewerkers deelnemen. Succeservaringen worden gedeeld en actiepunten geïnventariseerd. Kenmerkend voor een PBS-school is dat er gegevens verzameld worden om gericht besluiten te kunnen nemen over benodigde interventies. Er zijn verschillende instrumenten beschikbaar om gedrag van leerlingen en handelen van leerkrachten in kaart te brengen. De data die op een PBS-school verzameld worden geven vaak informatie over wat er speelt en nodig is. Als zich een moeilijke onderwijssituatie 2 voordoet, gaat het PBS team informatie verzamelen: Wat is er aan de hand? Hoe vaak en waar doet zich dat voor? Wie zijn daarbij betrokken? Wat ligt er aan het gedrag van betrokkenen ten grondslag? Op basis van deze informatie wordt een interventie ontworpen, waarbij men ook kijkt naar welke interventies in het verleden vruchten afgeworpen hebben. Vaste elementen in de gekozen interventies zijn onder andere: het 2 Ook wel MOS genoemd: elke situatie waarin een leerling niet doet wat de leerkracht verwacht. helder formuleren van gedragsverwachtingen en het aanleren daarvan. Op deze manier blijven de gedragsverwachtingen die in een school opgesteld zijn altijd actueel en passend bij datgene wat er in de school leeft. Samenvattend kan gesteld worden dat door de gedragsverwachtingen stevig te verankeren in de waarden van de school, door ze regelmatig te evalueren, door alle stakeholders (te weten personeel, leerlingen, ouders) te betrekken bij het formuleren, door ze aan te laten sluiten bij de actualiteit van alle dag, voorkomen wordt dat gedragsverwachtingen, de regels op school, een zachte dood sterven. Gedragsverwachtingen in een PBS-school hebben te maken met wat de school wil uitstralen, wie men wil zijn in de school. En dat is hard werken, maar ook leuk om samen met het schoolteam, kinderen en ouders de successen te vieren. SWPBS is dan niet zomaar een gedragsmatig kunstje, SWPBS draagt door helderheid in concreet gedrag bij aan onderlinge binding, en aan een veilig en voorspelbaar leer- en werkklimaat. Dan hebben Bronnen: Blonk, A. (2013). Het gebruik van data in SWPBS-scholen. Nieuw Meesterschap, 3 (3), Bijleveld, B. (2013). De gouden weken, groepsvorming en ouderbetrokkenheid. Drachten: Uitgeverij Eduforce. Fredrickson, B.L. (2009). Positivity. New York: the Three Rivers Press. Golly, A., & Sprague, J. (2013). Positive Behavior Support, Goed gedrag kun je leren! Huizen: Uitgeverij Pica. Kuper, K.J. (2014). Inspireert PBS de leerling? Een kritische beschouwing op vormen van bekrachtiging binnen PBS. Nieuw Meesterschap, 4 (1), Wichers, J., Van de Goor, M. & Harleman, H. (2011). Van rode interventies naar groene interventies. Zorgbreed, jaargang 8 (31), Ella van Bergen werkt bij Entréa in Nijmegen. Anita Blonk en Monique Nelen werken bij het PBS Expertisecentrum Windesheim Zwolle. Contact: a.blonk@windesheim.nl 10
Ouderavond de Triangel. Werken aan een positief pedagogisch klimaat voor leren met behulp van School Wide Positive Behavior Support
Ouderavond de Triangel Werken aan een positief pedagogisch klimaat voor leren met behulp van School Wide Positive Behavior Support Welkom Wat kunt u verwachten? Inleiding op School Wide Positive Behavior
Nadere informatieHet Pedagogisch Klimaat en SWPBS
Het Pedagogisch Klimaat en SWPBS We vinden het heel belangrijk dat er een goede sfeer heerst tussen de kinderen onderling, tussen de leerkrachten en de kinderen en tussen de leerkrachten onderling. Een
Nadere informatieUitleg van de items van de Benchmarks of Quality voor teamleden. In de omschrijving wordt uitgegaan van de ideale situatie.
Uitleg van de items van de Benchmarks of Quality voor teamleden. In de omschrijving wordt uitgegaan van de ideale situatie. Het PBS team 1. Het PBS-team heeft de ondersteuning van de directie De directie
Nadere informatiePBS Schoolwide Positive Behaviour Support Het Aventurijncollege Verkorte handleiding
PBS Schoolwide Positive Behaviour Support Het Aventurijncollege Verkorte handleiding 1 Inleiding Het Aventurijncollege is bezig met het implementeren van PBS (Schoolwide Positive Behaviour Support) in
Nadere informatieP ositive Behavior Support. Monique Nelen, Windesheim Expertisecentrum PBS 6 november 2013
P ositive Behavior Support Monique Nelen, Windesheim Expertisecentrum PBS 6 november 2013 Onderzoek wijst uit dat: leraren van mening zijn dat 26% van de leerlingen uit hun klas als problematisch kan worden
Nadere informatieDe kern van SWPBS in 6 pijlers: Schoolwide PBS is een: School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) De kern van SWPBS in 6 pijlers: Doel van SWPBS
School Wide Positive Behavior Support (SWPBS) Sandra Koot en Monique Baard www.educote.nl 06-14980658 Schoolwide PBS is een: Schoolbrede, preventieve aanpak van gedrag, gericht op alle leerlingen Gericht
Nadere informatieInleiding 14. 3 De praktijk 26 Inleiding 26 Het werken met film/beeld in relatie tot PBS 28 Werkvormen aan de hand van de pijlers 29
Inhoud Deel 1 De waarden als fundament; leerlingen betrekken bij de waarden en gedragsverwachtingen 13 Schoolwide Positive Behavior Support in een Nederlands Rebound jasje Een verkenning van de start van
Nadere informatieThecla Radersma,,PBS-coach. 14 november 2014 PBS-Coach SWPBS Conferentie 2014
Planmatig samenwerken met ouders Thecla Radersma,,PBS-coach 14 november 2014 PBS-Coach Welkom! Programma Workshop Samenwerken met ouders: Waarom belangrijk??? Basisniveau: voor alle leerlingen Als er meer
Nadere informatieSchool Wide Positive Behavior Support
Amsterdam Zuidoost 31-10-2012 Workshopleider: Drs. B. (Berber) Klein Onderwijscentrum VU Faculteit Psychologie & Pedagogiek In samenwerking met Kenniscentrum SWPBS School Wide Positive Behavior Support
Nadere informatiePositive Behavior Support (PBS)
Positive Behavior Support (PBS) Anita Snoek & Annette Giling 13 januari 2014 Wat is PBS? Schoolbrede preventieve aanpak van gedrag, gericht op ALLE leerlingen. Aanleren en bekrachtigen van positief gedrag
Nadere informatiePositive Behavior Support in de gymzaal en op het sportveld. Joke Kamstra MA K4 in Onderwijs PBS Kenniscentrum Windesheim 4 april 2014
Positive Behavior Support in de gymzaal en op het sportveld Joke Kamstra MA K4 in Onderwijs PBS Kenniscentrum Windesheim 4 april 2014 Workshop 1. Gedrag in de gymzaal en op het sportveld 2. SWPBS: 3. SWPBS:
Nadere informatieSTARTEN MET PBS, HOE DOE JE DAT ALS SCHOOL? PBS en de Timotheüsschool Oldebroek
STARTEN MET PBS, HOE DOE JE DAT ALS SCHOOL? PBS en de Timotheüsschool Oldebroek Even voorstellen De Timotheüsschool Harm Jan Jaarsma, leerkracht groep 8, stuurgroep PBS Charissa Roozeboom, docent Windesheim,
Nadere informatiePBS Schoolwide Positive Behavior Support. Sigrid Bokkers
PBS Schoolwide Positive Behavior Support Sigrid Bokkers sigridbokkers@bco-onderwijsadvies.nl WELKOM OPDRACHT Wat is er positief veranderd op school (door PBS)? Wat doen de kinderen en leerkrachten nu meer
Nadere informatieZelfbeoordelingsonderzoek van Positive Behavior Support
Zelfbeoordelingsonderzoek van Positive Behavior Support School: Datum: Functie Administratief Onderwijsassistent Onderwijsondersteunend personeel Directie Leraar Ouders Intern Begeleider/ Zorgcoördinator
Nadere informatiePositive Behaviour Support. Gezamenlijke gedragsaanpak OBS De Spiegel
Positive Behaviour Gezamenlijke gedragsaanpak OBS De Spiegel 2 Inleiding In januari 2014 zijn we op OBS De Spiegel gestart met het gedragsprogramma Positive Behaviour. De aanleiding om met een programma
Nadere informatiePBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat
Opleidingen PBS PBS: Preventief werken aan een positief schoolklimaat Probleemgedrag in het onderwijs, het komt bijna overal voor. Veel personeelsleden op scholen voelen zich hierdoor machteloos. Ook kan
Nadere informatieTaakspel binnen PBS. Yvette Laman Barbara Janssens 15 november
Taakspel binnen PBS Yvette Laman Barbara Janssens 15 november Voor de volgorde van onze presentatie.. wie werkt er met PBS? wie werkt er met Taakspel? wie is met name geïnteresseerd in de inhoud van Taakspel?
Nadere informatiePBS Positive Behavior Support
PBS Positive Behavior Support 4 juni 2010 Drs. Emilie van Leeuwen methodiekontwikkelaar/ trainer bij PI Research Drs. Inge Reijnders Onderwijskundige GZ psycholoog Opvoeden is van iedereen! Hoe ziet dat
Nadere informatieVoor een veilige school. Handleiding en lessen. Goed Gedrag. Goed Gedrag. Bij deze handleiding hoort de usb-kaart. Goed Gedrag
Voor een veilige school Goed Gedrag Handleiding en lessen Goed Gedrag Bij deze handleiding hoort de usb-kaart Goed Gedrag Inhoudsopgave Woord vooraf... 2 De twintig kijkplaten... 4 De twintig posters...
Nadere informatieDe leerkracht als pedagogische professional voor het voetlicht
ARTIKEL Pedagogische sensiviteit van de leerkracht middels School Wide Positive Behavior Support De leerkracht als pedagogische professional voor het voetlicht Marjan Tamse, Judith van Gool & Anouke Bakx
Nadere informatiePas op voor gevaar en doe voorzichtig met elkaar.
Pas op voor gevaar en doe voorzichtig met elkaar. We zullen goed voor onze spullen zorgen, dan zijn ze weer te gebruiken voor morgen. Voor groot en klein zullen we aardig zijn. 1. Afspraken in en om de
Nadere informatieMeten is weten met de SET NL. Ella van Bergen en Monique Nelen SWPBSconferentie Zwolle 15 november 2013
Meten is weten met de SET NL Ella van Bergen en Monique Nelen SWPBSconferentie Zwolle 15 november 2013 Programma 1. Wat is de SET? 2. Hoe werkt de SET? 3. Voorbeelden uit de praktijk. 4. Afwegingen. 5.
Nadere informatieSWPBS: meer dan behaviorisme? W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
SWPBS: meer dan behaviorisme? Programma Welkom & intro: de kern Pedagogische kwaliteit: de opdracht & keuzes in de uitvoering Theoretische kaders De functie & kwaliteit van feedback Belonen/ erkennen/
Nadere informatiePBS Schoolwide Positive Behavior Support. Sigrid Bokkers
PBS Schoolwide Positive Behavior Support Sigrid Bokkers sigridbokkers@bco-onderwijsadvies.nl WELKOM Welke invloed hebben we als volwassenen op het gedrag van kinderen? Hoe reageren we op de kinderen bij
Nadere informatiePBS. Door: René Krechting (adjunct-directeur)
PBS Door: René Krechting (adjunct-directeur) Het schooljaar 2012-2013 is begonnen en de eerste periode zit er inmiddels alweer bijna op. Elke klas is direct in het begin van het schooljaar op introductiekamp
Nadere informatieHANDLEIDING BENCHMARKS OF QUALITY (BOQ NL)
HANDLEIDING BENCHMARKS OF QUALITY (BOQ NL) SWPBS team NL, 2016 Inhoud Doel... 2 Procedure voor afname en scoring.... 2 Beschrijving en voorbeelden van de benchmarks en de waardering/score.... 4 Bijlage
Nadere informatieDatagebaseerd overleggen en beslissen in het PBS-team. Anita Blonk a.blonk@fontys.nl
Datagebaseerd overleggen en beslissen in het PBS-team Anita Blonk a.blonk@fontys.nl Data over gedragsvraagstukken Regelmatig voorkomende situaties binnen en buiten de klas Incidenten (veiligheid) Leerling/
Nadere informatieTekst: Monique Baard. Drie elementen zijn essentieel binnen SWPBS: preventie, ondersteuning in drie lagen en datagestuurd werken 2. Oregon, 2008.
Er wordt de laatste jaren hard gewerkt aan het verbeteren van de leeropbrengsten van leerlingen en de didactische vaardigheden van leraren. Effectief onderwijs staat hoog op de agenda van de Inspectie
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatieAnti-pestprotocol. Basisschool Bleijerheide
Anti-pestprotocol Basisschool Bleijerheide Inhoudsopgave anti-pestprotocol Bladzijde 1. Inleiding 3 2. Definitie van pesten 4 3. Uitgangspunten van de school 5 4. Wat doen we ter preventie en hoe gaan
Nadere informatiePBS op het schoolplein. Schooljaar 2013-2014
PLEINPLAN PBS op het schoolplein Schooljaar 2013-2014 Als een kind niet kan leren op de manier zoals wij het onderwijzen, moeten we ze misschien onderwijzen op de manier zoals zíj leren.. 1 Inhoudsopgave
Nadere informatieVerwijderingsprotocol. Basisschool: PCBS de Driemaster
Verwijderingsprotocol Basisschool: PCBS de Driemaster Inhoudsopgave: Gedragsverwachting Gewenst gedrag PBS: Positive Behavior Supprt Verwijderingsprotocol in stappen Oeps-formulier groep 1-2 Oeps-formulier
Nadere informatieMet SWPBS schoolbreed in een positieve beweging naar een sociaal veilige school!
Met SWPBS schoolbreed in een positieve beweging naar een sociaal veilige school! Den Haag, 27 oktober 2015 J. Kamstra MA expertise centrum PBS Hogeschool Windesheim Puzzel Met SWPBS schoolbreed in een
Nadere informatieSBO De Boei. Christelijke school. voor speciaal basisonderwijs. Positive. Behavior. Support
SBO De Boei Christelijke school voor speciaal basisonderwijs Positive Behavior Support Vijf pijlers van Positive Behavior Support 1. Schoolbreed dezelfde regels en aanpak 2. Positieve insteek: versterken
Nadere informatiePBS conferentie Eindhoven Inge Reijnders 14/11/2014 inge.reijnders@yorneo.nl
School Wide Positive Behavior Support Yorneo In de school samenwerken met de zorg als alleen groene interventies niet voldoen PBS conferentie Eindhoven Inge Reijnders 14/11/2014 inge.reijnders@yorneo.nl
Nadere informatieBox 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken
Kees Dijkstra (Windesheim), Els de Jong (Hogeschool Utrecht) en Elle van Meurs (Fontys OSO). 31 mei 2012 Box 1: Matrix Handelingsgericht werken Schoolwide Positive Behavior Support Oplossingsgericht werken
Nadere informatieGedragsondersteuningsplannen gebaseerd op de functie van het gedrag
Gedragsondersteuningsplannen gebaseerd op de functie van het gedrag Chantal van den Brink-Vlijm c.vandenbrink@nsg-groenewoud.nl José Wichers-Bots j.wichers@fontys.nl Programma Casus Moeilijke onderwijssituatie
Nadere informatieVerwachtingen. Gezamenlijke gedragsverwachtingen. Ik ga aan het einde van deze workshop tevreden weg als ik. 10-11-2014.
SWPBS-congres 14 november 2014 De docent als schakel. Hoe de feedback van docenten bijdraagt aan de effectiviteit Tools4School Henrike van Diest Judy Broer Milou Golbach Henrike van Diest Projectleider
Nadere informatieDe toegevoegde waarde van taakspel binnen BAG.
De toegevoegde waarde van taakspel binnen BAG. Taakgericht met Taakspel Taakspel is een hulpmiddel (spel) bij het invoeren van klassenregels. Zomaar wat uitspraken Kinderen worden steeds moeilijker, psychosociale
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatieLeerlijn Omgaan met ongewenst gedrag. Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS
Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS 26 november 2014 13.30 16.00 uur Berber Klein Liesbeth van Well Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag in de klas
Nadere informatieGedragsprotocol RKBS De Flamingo
Gedragsprotocol RKBS De Flamingo Inhoud: 1. Algemene inleiding gedragsprotocol. 2. Visie van de school 3. Doel van het protocol 4. Afspraken en regels 5. Aanpak van ongewenst gedrag 6. Wettelijke regelingen
Nadere informatieTypisch PBS! W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Typisch PBS! Programma 1. Welkom en Voorstellen 2. Introductie 3. Delphi onderzoek 4. Data walk 5. Vragen en afronding Lectoraat onderwijsbehoeften in inclusieve omgevingen (dr. S. L. Goei) Hoe richt de
Nadere informatieKBS De Loofhut. Nieuwsbrief Schooljaar Maart 2019
KBS De Loofhut Nieuwsbrief Schooljaar 2018-2019 Maart 2019 Beste ouder(s), verzorger(s), Afgelopen vrijdag hebben we weer een studiedag gehad waarin PBS centraal heeft gestaan. Even wat PBS afspraken op
Nadere informatieSWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding
SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,
Nadere informatieBasisschool St. Jozef
Basisschool St. Jozef School maken we samen BELEID PEDAGOGISCH KLIMAAT Doel : Veiligheid en geborgenheid van elk kind staat centraal Hoe gaan we positief met elkaar om? Onze school hanteert de PBS-aanpak
Nadere informatieLeerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS
Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 2: Systematisch kijken & aanpakken volgens PBS 25 november 2015 14.45 17.00 uur Madeleine Vreeburg Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag in de klas 7 oktober
Nadere informatieRespectprotocol de Wierde
Waarom een respectprotocol? De Wierde streeft ernaar, dat alle leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen en kunnen uitgroeien tot evenwichtige volwassenen. Om dit te bereiken wil de school de leerlingen
Nadere informatieBasisschool St. Jozef
Basisschool St. Jozef School maken we samen BELEID PEDAGOGISCH KLIMAAT TSO Doel : Veiligheid en geborgenheid van elk kind staat centraal Hoe gaan we positief met elkaar om? Onze school hanteert de PBS-aanpak
Nadere informatieOmgaan met gedrag op Basisschool De Bareel
1. Uitgangspunten gedrag Omgaan met gedrag op Basisschool De Bareel Schooljaar 2013 Inhoud 2. Preventief handelen om te komen tot gewenst gedrag 3. Interventies om te komen tot gewenst gedrag 4. Stappenplan
Nadere informatieChecklist SWPBS: certificeringverslag voor scholen
School: De Harl-ekijn, Cuijk Datum bezoek: 19-03-2015 Niveau: groen, geel, rood Beoordeling: Geslaagd - = niet voldoende = voldoende = goed Schoolbrede niveau van PBS -- opmerkingen Schoolwaarden De gezamenlijke
Nadere informatiePijnpunten PBS. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Pijnpunten PBS Programma Welkom en voorstellen Pijnpunten SWPBS - Pijnpunten kort toelichten - World café: pijnpunten verkennen - Plenair inventariseren Wettelijk kader SWPBS Pedagogische kwaliteit van
Nadere informatieBasis. Inhoud Onderwerpen die in de basiscursus aan bod komen zijn:
Basis Omschrijving De basiscursus biedt in korte tijd gedegen achtergrondkennis over de uitgangspunten van SWPBS en informatie over wat de implementatie van SWPBS voor de praktijk kan betekenen. De cursus
Nadere informatieZO GAAN WIJ MET ELKAAR OM
ZO GAAN WIJ MET ELKAAR OM Gedragsverwachtingen In het schooljaar 2011-2012 zijn we op school gestart met de invoering van Positieve Behavior Support, een aanpak om een veilige sfeer op school te creëren
Nadere informatiePBS: Samenwerking met de zorg
PBS: Samenwerking met de zorg Interventies op geel/rood niveau Een voorbeeld: Tools4School Welkom bij: Judy Broer (K&J psycholoog, PBS-coach, trainer Tools4School); en Janne van Gelein Vitringa (gedragsdeskundige,
Nadere informatieWat wil je zien? Wat wil je horen? Stel duidelijke regels voor de klas. Tip # 1. Tip # 1 Stel duidelijke regels voor de klas
Tip # 1 Stel duidelijke regels voor de klas Wat wil je horen? Wat wil je zien? Tip # 1 Stel duidelijke regels voor de klas Wat wil je horen? Wat wil je zien? Tip # 2 Onderwijs de regels direct Doe voor
Nadere informatieLerend Netwerk. Leidsche Rijn / Utrecht West. 14 november 2017
Lerend Netwerk Leidsche Rijn / Utrecht West 14 november 2017 Welkom Fijn dat jij er bent! Programma 09.00-10.25 Professionalisering thema gedrag 10.25-10.45 Pauze 10.45-12.00 Presentatie Buurtteam Filmpje
Nadere informatieAnti-pestprotocol. We werken samen aan een goede sfeer op school. Catharinaschool Wellerlooi
Anti-pestprotocol We werken samen aan een goede sfeer op school Catharinaschool Wellerlooi Inleiding De Catharinaschool wil haar kinderen een veilig pedagogisch klimaat bieden. Wij streven ernaar dat de
Nadere informatieGilbert Deketelaere Sint-Godelievecollege Gistel-Eernegem. Beleidsondersteuner Sint-Godelievecollege, Gistel- Eernegem
SWPBS: EEN POSITIEVE KIJK OP HET GEDRAG VAN LEERLINGEN Gilbert Deketelaere Sint-Godelievecollege Gistel-Eernegem Even voorstellen Beleidsondersteuner Sint-Godelievecollege, Gistel- Eernegem www.sigo.be
Nadere informatieDe Startbaan: Optimale ontwikkeling door jou, voor jou en met jou.
De Startbaan: Optimale ontwikkeling door jou, voor jou en met jou. Onderwijs is en blijft altijd in ontwikkeling. Daarom is het belangrijk dat de visie van een school regelmatig tegen het licht wordt gehouden
Nadere informatieOmgaan met een moeilijke klas. Susan de Bruin
Omgaan met een moeilijke klas Susan de Bruin SWV Amsterdam Zuid-Oost 31 oktober Welkom 39 jaar 10 jaar leerkracht SBAO te Alkmaar Susan de Bruin 6 jaar werkzaam bij Gedragpunt Ambulant begeleider & Trainer
Nadere informatiePlan van aanpak tegen pesten SWPBS-scholen binnen Consent en VCO
Plan van aanpak tegen pesten SWPBS-scholen binnen Consent en VCO Vanaf 1 augustus 2015 moet elke school verplicht beschikken over een pestprotocol, waarin een structurele en schoolbrede aanpak voor pesten
Nadere informatieGroep 4 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES
Groep 4 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.
Nadere informatieDe Scholenpoli. Hoe werken wij samen met de zorg bij gele en rode interventies. SWPBS congres 16 november 2012
De Scholenpoli Hoe werken wij samen met de zorg bij gele en rode interventies SWPBS congres 16 november 2012 Verwachtingen & Parkeerflap Programma Wanneer zet je gele en rode interventies in? Wat is de
Nadere informatieGroep 5 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES
Groep 5 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.
Nadere informatieHier een korte samenvatting over de verschillende lessen in deze groep.
INFORMATIE OVER GROEP 3 Uw kind zit in groep 3, maar wat doet het toch de hele dag? Hier een korte samenvatting over de verschillende lessen in deze groep. VEILIG LEREN LEZEN Dit is de methode die we in
Nadere informatieBeter ten halve gekeerd.. W i n d e s h e i m z e t k e n n i s i n w e r k i n g
Beter ten halve gekeerd.. Het monitoren van SWPBS Programma 1. Welkom en voorstellen 2. Monitoren: wat, waarom, hoe? 3. Oude bekenden 4. New kid in town 5. Onderzoek naar resultaten in Nederland 6. Vragen
Nadere informatiePBS Training van het PBS-team: Draaiboek over TIPS voor de coach
1 PBS Training van het PBS-team: Draaiboek over TIPS voor de coach (60 minuten) werken met de TIPS agenda: data analyseren Doel: deelnemers weten hoe zij TIPS kunnen gebruiken om een PBSbijeenkomst efficiënt
Nadere informatieUTRECHT, 13/11/2015. Monique Baard. Noëlle Pameijer
SWPBS HGW UTRECHT, 13/11/2015 Monique Baard Noëlle Pameijer Overeenkomsten SWPBS & HGW Startopdracht: Waar zien jullie overeenkomsten? Hoe kunnen zij elkaar versterken? Het SWPBS kader: vijf pijlers 1.
Nadere informatieSWPBS Je ziet het pas als je het doorheb
SWPBS Je ziet het pas als je het doorheb verbluffende vragen welke vragen / opmerkingen krijg je op jouw school waarvan je denkt: wat moet ik daar nu mee? 2 stappen stap 1: Het zelf echt begrijpen stap
Nadere informatieInleiding Doelstelling Pedagogische uitgangspunten Regels en maatregelen Draaiboek
Overblijfprotocol Inleiding De Wet op het Primair Onderwijs voorziet in de mogelijkheid dat leerlingen in de middagpauze op school onder toezicht kunnen overblijven. Dat betekent dat deze overblijfleerlingen
Nadere informatieTraining van het PBS-team. Hand-outs
Training van het PBS-team Hand-outs Inhoudsopgave Rolverdeling PBS-team 2 Hand-out matrix 3 Hand-out Voorbeeldles Goed gedrag in de gang 4 Hand-out lesformulier 5 Gedragsincidenten registratie formulier
Nadere informatiePedagogische aanpak op de St. Plechelmusschool
Pedagogische aanpak op de St. Plechelmusschool Ons uitgangspunt is het welbevinden en positief gedrag van leerlingen te bevorderen. Wij gaan uit van: Goed gedrag kun je leren Om dit te bereiken werken
Nadere informatieSchoolbeleid gewenst gedrag van Eenbes Basisschool De Wentelwiek
Schoolbeleid gewenst gedrag van Eenbes Basisschool De Wentelwiek 1. Inleiding De Wentelwiek is een veilige en prettige school voor alle leerlingen, ouders en leerkrachten. Wij vragen ouders om ons, leerlingen
Nadere informatieProtocol Positive Behavior Support
Protocol Positive Behavior Support Wethouder Brederodeschool Inhoudsopgave 1. Wat is PBS?...blz. 2 1.1 De waarden 1.2 Een schoolbrede methode 1.3 Het PBS team 1.4 De piramide van PBS 2. Het groene gedeelte
Nadere informatieBijlage 7. Klassenorganisatie. 1. Tafel leraar In orde? Kun je de hele klas in de gaten houden als je achter je tafel zit?
Checklist klassenorganisatie Bijlage 7 Klassenorganisatie 1. Tafel leraar Waar staat de tafel? Wat mogen je leerlingen met/aan jouw tafel? Kun je de hele klas in de gaten houden als je achter je tafel
Nadere informatiePREVENTIEPLAN PESTBELEID
PREVENTIEPLAN PESTBELEID Waar kinderen samen zijn wordt geplaagd, wordt wel eens gepest. Pesten komt helaas op iedere school voor. Het is een probleem dat zich niet gemakkelijk laat oplossen. Pesten speelt
Nadere informatieDe pedagogische kwaliteit van SWPBS. Monique Nelen, PBS coach
De pedagogische kwaliteit van SWPBS. Monique Nelen, PBS coach Programma Even voorstellen SWPBS als methodiek Het pedagogische doel van onderwijs Pedagogische Kwaliteit SWPBS met pedagogische kwaliteit
Nadere informatieLeerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas
Leerlijn Omgaan met ongewenst gedrag Workshop 4: Oplossingsgerichte gesprekken voeren, Aandachtsemmers vullen in jouw klas 17 juni 2015 13.30 16.00 uur Madeleine Vreeburg Miranda Noom Leerlijn Omgaan met
Nadere informatieHand-outs ouderavond jaar 2
Hand-outs ouderavond jaar 2 Inhoudsopgave Werkblad: Uitdagingen in gedrag 2 Overzicht voorwaarden voor gedragsverwachtingen 3 Matrix voor Thuis (leeg) 4 Matrix voor Thuis (ingevuld) 5 Les in goed gedrag
Nadere informatieKansenkrant. Werken in het basisonderwijs iets voor jou? Kom naar onze inspiratieavond op 31 januari a.s.
Kansenkrant JANUARI 25, 20199 JAARGANG 2, NUMMER 11 In deze nieuwsbrief: - Inspiratieavond - PBS - Oudertevredenheidsonderzoek - Juf Fenne - Aanwezigheid Werken in het basisonderwijs iets voor jou? Kom
Nadere informatieSWPBS in Drenthe: ervaringen op 35 scholen!
SWPBS in Drenthe: ervaringen op 35 scholen! Workshop SWPBS-conferentie 15 november 2013 Inge Reijnders - Yorneo Marleen van Aggelen - PIONN Programma Positief Opgroeien Drenthe Resultaten evaluatie 5
Nadere informatieGoed gedrag kun je leren
Goede balans: vier complimenten tegenover één correctie Goed gedrag kun je leren Lessen in rekenen en taal zijn heel normaal op school, maar lessen in gedrag niet. Maar goed gedrag kun je ook leren! zegt
Nadere informatieDe begeleider als instrument bij gedragsproblemen
www.incontexto.nl De begeleider als instrument bij gedragsproblemen Nathalie van Kordelaar Mirjam Zwaan Doel voorlichting Grip krijgen op (probleem) gedrag Evalueren In kaart brengen Uitvoeren Analyse
Nadere informatie& Sociale Integratie. Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP. Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1
Beleidsstuk ACTIEF BURGERSCHAP & Sociale Integratie Actief burgerschap & Sociale integratie. Het Palet MeerderWeert 1 INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1: Visie op actief burgerschap & sociale integratieactie Hoofdstuk
Nadere informatieVoordoen (modelen, hardop denken)
Voordoen (modelen, hardop denken) Waarom voordoen? Net zoals bij lezen, leren leerlingen heel veel over schrijven als ze zien hoe een expert dit (voor)doet. Het voordoen (modelen) van het schrijven van
Nadere informatieDoelstellingen van PAD
Beste ouders, We kozen er samen voor om voor onze school een aantal afspraken te maken rond weerbaarheid. Aan de hand van 5 pictogrammen willen we de sociaal-emotionele ontwikkeling van onze leerlingen
Nadere informatieDe leerkracht stelt duidelijke opbrengst- en inhoudsdoelen op en geeft concreet aan wat verwacht wordt van het werken in de klas en de omgang met
Doelgericht werken De leerkracht stelt duidelijke opbrengst- en inhoudsdoelen op en geeft concreet aan wat verwacht wordt van het werken in de klas en de omgang met elkaar. Wat zien en horen we als onze
Nadere informatieProtocol Goed gedrag is onze zorg. Onderdeel: Anti pestbeleid.
Protocol Goed gedrag is onze zorg. Onderdeel: Anti pestbeleid. Een onderwijsprotocol tegen pesten houdt in dat door samenwerking het probleem van het pestgedrag bij kinderen wordt aangepakt. Hiermee willen
Nadere informatieIk wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.
1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,
Nadere informatieKEC Onderwijs. KEC Onderwijs in beeld. Jaarverslag
KEC Onderwijs KEC Onderwijs in beeld Jaarverslag Samen 2018: KEC Onderwijs in beeld op eigen kracht. Het KEC team Wat we doen KEC Onderwijs (Kennis en Expertise Centrum) geeft advies, coaching en training
Nadere informatieRespectprotocol SBO Diekmaat (hoofdstuk 6 uit het Veiligheidsplan SBO Diekmaat)
Respectprotocol SBO Diekmaat (hoofdstuk 6 uit het Veiligheidsplan SBO Diekmaat) 6.1. Inleiding Pesten is een probleem dat in alle geledingen van de maatschappij voorkomt. Pesten komt helaas op iedere school
Nadere informatieWelkom op de informatie-avond!
Welkom op de informatie-avond! Programma: Presentatie over de uitslag van de tevredenheidsonderzoeken, de verbeterplannen en de resultaten van vorig schooljaar. Interactief met elkaar van gedachten wisselen
Nadere informatieGroep 6 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES
Groep 6 - Les 2: Regels in onze groep AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat, waar leerlingen zich mede verantwoordelijk voor voelen.
Nadere informatieNIEUWSBRIEF. Jaargang 2 September 2013 VOORWOORD. In dit nummer: - Voorwoord 1. - Wist u dat 2 - SWPBS 2. - Intervisie R&W 3. - Op maat trajecten 3
NIEUWSBRIEF Jaargang 2 September 2013 In dit nummer: - Voorwoord 1 - Wist u dat 2 - SWPBS 2 - Intervisie R&W 3 - Op maat trajecten 3 - Nieuw aanbod 3 - Uitgelichte workshops 4 - KECCademy 5 VOORWOORD Voor
Nadere informatiePROTOCOL GEWENST GEDRAG
PROTOCOL GEWENST GEDRAG 1. WAT DOEN WE OM GEWENST GEDRAG TE BEWERKSTELLIGEN? 1.1 OMGANGSREGELS Onze school heeft algemene omgangsregels geformuleerd, waaraan iedereen zich houdt. De regels benoemen het
Nadere informatieTakenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie. Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk?
Takenblad Plusklas Ontdekken Periode 2 : Herfstvakantie tot kerstvakantie Naam : Wat is de bedoeling? Opdracht: Spoorzoekers Van wie is die vingerafdruk? Er is een misdaad gepleegd! Een dief heeft de computer
Nadere informatiekempelscan P2-fase Studentversie
kempelscan P2-fase Studentversie Pedagogische competentie Kern 2.1 Pedagogisch competent Pedagogisch handelen Je draagt bij aan een veilige leef- en leeromgeving in de groep O M V G Je bent consistent
Nadere informatieEr is geen slachtoffer en dader; beide partijen zijn even sterk. Plagen kan de sociale weerstand van kinderen vergroten. Vaak speelt humor een rol.
PESTPROTOCOL Doel Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen,
Nadere informatie