Evaluatie recreatie nota Tussen vloedlijn en vuurlinie I (2008-2012) en II (2013-2016)
Februari 2017
Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 Samenvatting vigerend beleid 5 3 Evaluatie vigerend beleid 6 4 Conclusies en aanbevelingen 7 Geregistreerd onder nummer OD/2017/191266
1 Inleiding Op 21 oktober 2008 heeft het college de recreatienota Tussen vloedlijn en vuurlinie (2008-2012) vastgesteld en ter kennisname aan de raadscommissie WSO gestuurd. Op 19 november 2013 heeft het college een aanpassing van de nota Tussen Vloedlijn en vuurlinie II (2013-2016) voor kennisgeving aangenomen en ter kennisname aan de raadscommissie ROF gestuurd. In 2017 zal een nieuwe recreatienota worden vastgesteld. Voorafgaand aan het opstellen van de nieuwe recreatienota, heeft een evaluatie plaatsgevonden om na te gaan in hoeverre de vigerende beleidsstrategieën geeffectueerd zijn. Tevens zijn er aanbevelingen gedaan tot aanpassing van de nota. Hieronder zal eerst een beknopte samenvatting worden gegeven van het vigerende beleid. Vervolgens zullen deze beleidsuitgangspunten en zonering worden geëvalueerd en conclusies worden getrokken. Tot slot zullen, waar nodig, aanbevelingen worden gedaan ter verbetering. 2 Samenvatting vigerend beleid De gemeente neemt een stimulerende en faciliterende rol aan. Een stimulerende en faciliterende gemeente betekent niet dat de gemeente als ondernemer het toeristisch speelveld moet gaan betreden. De toeristische sector zelf moet het uiteindelijk doen. De gemeente reguleert en is in voorwaardenscheppende en ondersteunende sfeer partner in business. De gemeente organiseert, verbindt, faciliteert en benut kansen. Samen met de toeristische ondernemers wil de gemeente werken aan het realiseren van haar in de missie uitgesproken ambitie. De gemeente Heemskerk heeft zichzelf de volgende missie gesteld voor het te voeren toeristisch-recreatieve beleid. Het bevorderen van recreatie en toerisme met oog voor het behoud van het karakter van het dorp en het vasthouden van de diversiteit aan landschappelijke en authentieke gebieden. De gemeente streeft naar het aanbieden van een breed assortiment voor verschillende doelgroepen binnen de opgestelde kaders van met name rust en ruimte. Daarnaast dient het toeristisch-recreatieve beleid als input voor bestemmingsplannen. Heemskerk wil zich op toeristisch en recreatief gebied op gepaste wijze verder ontwikkelen en heeft de volgende beleidsstrategieën om dit te bereiken: 1. respecteren van de natuurlijke en landschappelijke kwaliteiten van het Noord-Hollands Duinreservaat; 2. stimuleren van kleinschalige duurzame verblijfsaccommodaties; 3. stimuleren van kwaliteitsverbetering van bestaande accommodaties en voorzieningen; 4. opstellen uniforme kampeerregelgeving; 5. uitbreiden dagrecreatieve mogelijkheden; 6. optimaliseren van de toeristische promotie en marketing; 7. verbeteren van de toeristische organisatie en samenwerking. Om ongebreidelde groei te voorkomen, heeft de gemeente drie zones aangewezen waarvan één restrictieve zone en een tweetal zones waar de toeristische ontwikkelingen in meer of mindere mate kunnen plaatsvinden. De gemeente wenst hiermee meer specifiek te voorkomen dat er recreatieve ontwikkelingen plaatsvinden in gebieden waar dat minder gewenst is, zoals het Noordhollands Duinreservaat. De gemeente gaat uit van de volgende zonering 5
- zone 1: restrictief gebied; - zone 2: beperkt ontwikkelingsgebied; - zone 3: ontwikkelingsgebied. 3 Evaluatie vigerend beleid Vanuit haar faciliterende rol heeft de gemeente gedurende de looptijd van de recreatienota verschillende initiatieven genomen om stakeholders en gebruikers in het gebied uit te vragen en te faciliteren. Met name bij het opstellen van de diverse bestemmingsplannen zijn intensieve overleggen geweest en is uitvraag gedaan. Ook bij de uit te werken promotie en marketing zal hier actief aandacht aan worden besteed. Hieronder zal puntsgewijs worden ingezoomd op de geformuleerde beleidsstrategieën en de zonering. Ad 1 De natuurlijke en langschappelijke waarden van het Noord-Hollands Duinreservaat zijn in algemene zin beschermd door milieuwetgeving. Dit gebied is namelijk aangewezen als Natura 2000 gebied. Het strand van Heemskerk is bijzonder omdat dit deels een zogenaamd stiltestrand betreft dat niet toegankelijk is voor gemotoriseerde voertuigen. Het zuidelijke deel is qua uitstraling en gebruik feitelijk gelijk aan het aansluitende strand van Wijk aan Zee. Bij de vaststelling van het bestemmingsplan Buitengebied is daarom een scheiding in het planologisch-juridisch regime gemaakt tussen het Noorder- en het Zuiderstrand, oftewel het stilte- respectievelijk het activiteitenstrand. Ook in het tuindersgebied, gelegen pal naast het Noord-Hollands Duinreservaat zijn (nieuwe) kleinschalige dagrecreatieve voorzieningen en (nieuwe) kleinschalige verblijfsrecreatie als nevenactiviteiten mogelijk gemaakt. Met ondernemers in het gebied, bijv. eigenaar van de camping Geversduin, de strandexploitanten en de horeca-exploitant van de Kruisberg, is bij de vaststelling van bestemmingsplannen gedurende de looptijd goed contact geweest om de regelgeving waar mogelijk dusdanig aan te passen dat kleine ontwikkelingen mogelijk zijn. Overigens telkens in goed overleg met de PWN, de beheerder van het gebied. Ten aanzien van alle recreatieve initiatieven die mogelijk zijn gemaakt in het bestemmingsplan Buitengebied, zowel in het Noord-Hollands Duinreservaat als in het naastgelegen tuindersgebied, is uit de milieueffectrapportage (M.E.R.) gebleken dat deze geen negatieve gevolgen hebben op het Natura 2000 gebied. Dit, maar ook de kleinschaligheid van de recreatieve voorzieningen, maakt dat de natuurlijke en landschappelijke kwaliteiten van het Noord-Holland Duinreservaat gerespecteerd zijn. Ad 2 en 5 In het bestemmingsplan Buitengebied zijn, na een intensieve uitvraag onder bewoners en gebruikers in het gebied, mogelijkheden opgenomen voor kleinschalige dagrecreatieve voorzieningen en kleinschalige verblijfsrecreatie. Middels een relatief eenvoudige ontheffingsprocedure kan van deze mogelijkheden gebruik gemaakt worden. Aan de hand van de ingediende verzoeken kan geconcludeerd worden dat burgers en gebruikers hier ook gebruik van maken. Bij de vaststelling van de bestemmingsplannen Centrum, Woongebieden en Bedrijventerreinen zal worden gekeken hoe ook hier, indien gewenst, een passende vorm kan worden gevonden om burgers, ondernemers en gebruikers van de gebieden te stimuleren tot het ondernemen van initiatieven. 6
Ad 3. Gedurende de looptijd van de nota is het bezoekerscentrum bij de kasteeltuin Assumburg gerealiseerd. In 2017 wordt het parkeerterrein bij de kasteeltuin aangelegd waarschijnlijk in combinatie met een doorsteek van het terrein van Stay Okay naar het parkeerterrein. De gemeenten Heemskerk en Beverwijk gaan vanaf 1 januari 2018 een gezamenlijk onderzoek doen om te bepalen of en hoe in de toekomst een gezamelijke zwemvoorziening wenselijk is. In 2016 is de intentieovereenkomst ondertekend. Ad 4 De gemeente kan plaatsen aanwijzen waar het verbod van kamperen niet van toepassing is. Ad 6. De optimalisatie van de promotie en marketing voor recreatie en toerisme vergt een zelfstandige strategie en uitvoering. De gemeente heeft meegedaan aan de eerste fase van de DNA profilering van de kustgemeenten door de provincie Noord-Holland. Een extern bureau heeft de opdracht gekregen om in 2017 een plan van aanpak en een uitvoeringsprogramma te realiseren, waarbij de DNA profilering het vertrekpunt vormt. Dit zal leiden tot een impuls van toeristische promotie voor Heemskerk.. Ad 7 Er is gedurende de looptijd van de nota een IJmondiale overlegstructuur tot stand gebracht, zowel op ambtelijk als bestuurlijk niveau. Gezamenlijk worden projecten opgepakt en initiatieven door de gemeenten besproken. Dit overleg komt regelmatig bijeen om elkaar te informeren en waar nodig afspraken te maken. Tijdens deze overleggen worden gemeente overstijgende zaken besproken, Voorbeelden zijn de aanleg en bewegwijzering van wandel- en fietspaden. Hoewel de in de nota geformuleerde beleidsstrategieën ten uitvoer zijn gebracht hebben de zoneringen geen blijk gegeven van een toegevoegde waarde. Bij het nieuw op te stellen beleid dient ook nagedacht te worden over nieuwe trends en ontwikkelingen op het gebied van recreatie en toerisme zoals B&B s en Airbnb*. Wat tot slot opvalt is dat het vigerende beleid vrijwel niet refereert aan beleid uit de Metropool Regio Amsterdam (MRA) en/of het Recreatieschap Alkmaarder- en UItgeestermeer (RAUM) terwijl hier wel door de gemeente aan deel wordt genomen. Het verdient dan ook aanbeveling om in het lokale beleid weer te geven hoe wordt omgegaan met de afspraken die op regionaal niveau zijn gemaakt. 4 Conclusies en aanbevelingen Er kan gerust worden gesteld dat de vigerende recreatienota heeft bijgedragen aan het bevorderen van recreatie en toerisme met oog voor het behoud van het karakter van het dorp en het vasthouden van de diversiteit aan landschappelijke en authentieke gebieden. Ontwikkelingen die hebben plaatsgevonden op het gebied van recreatie en toerisme waren in lijn met de beleidsstrategieën. Hierbij is consequent het dorpse karakter en de daarbij passende kleinschaligheid in ogenschouw genomen. Bestaande waarden, van bijvoorbeeld ons stiltestrand, zijn gerespecteerd. *Airbnb is een afkorting van AirBed & Breakfast en is een online marktplaats voor de verhuur en boeking van privé-accommodaties. Het verschil met de B&B s is het aanbieden via een internationale website van een overnachtingsplaats. Men huurt een deel of de gehele woning. 7
De faciliterende rol die de gemeente in het beleid heeft ingenomen is uitgewerkt in de vigerende bestemmingsplannen en gedurende de looptijd van de nota versterkt door steeds vaker en gerichter uitvraag te doen onder de stakeholders en daarop de regelgeving aan te passen. Het besluit om financiële middelen beschikbaar te stellen voor promotie en marketing maakt ook dat dat onderdeel van de nota uitvoerbaar is. Nu op het fysieke domein wordt voorgesorteerd op de invoering van de omgevingswet, zou het vervangen van de zonering door de thematiek van de bestemmingsplannen een meerwaarde kunnen zijn. Ook andere beleidsnota s in het fysieke domein zullen namelijk op deze thematiek worden aangepast. 1. Gelet op de invoering van de omgevingswet zullen alle beleidsdocumenten van het fysieke domein de thematiek van de bestemmingsplannen overnemen. Voorgesteld wordt dan ook om de zonering lost te laten en te vervangen door de thema s Buitengebied, Centrum, Woongebieden en Bedrijventerreinen. 2. Er dienen per thema beleidsregels te worden opgesteld ten behoeve van nieuwe trends als Airbnb en B&B s. 3. In de visievorming omtrent reactief beleid dienen per thema tevens de uitgangspunten van IJmond overstijgende overlegorganen als de Metropool Regio Amsterdam, het RAUM en buurtgemeenten te worden betrokken. 4. De resultaten van het onderzoek door het externe bureau naar de verbetering van promotie en marketing dienen te worden meegewogen in het nieuw op te stellen beleid. 8