Master Design programma, leerlijnen, studie-onderdelen Inhoud programma Het onderwijsaanbod van de Master Design volgt twee leerlijnen. De leerlijn Onderzoek en de leerlijn Nieuwe Praktijken. De studenten doorlopen deze leerlijnen in vier tijdvakken. Deze tijdvakken corresponderen met de iteratieve fasen die ieder ontwerp- of onderzoeksproces kenmerken. Dit zijn in het eerste tijdvak de oriëntatie, in het tweede tijdvak concept, in het derde tijdvak ontwerp en in het vierde tijdvak de realisatie. Het tijdvak omspant in de deeltijdvariant een semester. De fasen van het design research De onderstaande draaischijven visualiseren de fasen, die in elke ontwerp- en design researchcyclus voorkomen en worden doorlopen. Uitgangspunt is de design opdracht, al dan niet door de ontwerper zelf gesteld 1. Design research wordt ingezet om deze opdracht goed onderbouwd uit te voeren. Ieder gebied op de schijf visualiseert het verloop van het proces gedurende een tijdvak. Het proces loopt met de klok mee. In het rode centrum is de design opdracht benoemd. Dit resulteert uiteindelijk in het eindproduct. Op de paarse schijf staan de vier fasen (tijdvakken) die de student tijdens de studie doorloopt in het totale designproces. De vier fasen worden gevoed door de iteraties uit de reflectie- en design research-schijven. Op de lichtblauwe schijf is het iteratieve proces van reflectie stapsgewijs weergegeven. Het formuleren van (deel)vragen n.a.v. de opdracht staat daarin centraal, gevolgd door het analyseren en interpreteren van gevonden data of informatie, het genereren van kennis en het kunnen beargumenteren van designkeuzes en vervolgvragen. De buitenste groene cirkel visualiseert het design research. Hier vindt de student de methoden en theorieën waarmee data of informatie gevonden kunnen worden. Deze methoden zijn zo veel mogelijk design eigen, bijvoorbeeld door tijdig visualisatie in te zetten, of zelf onderzoeksmiddelen te ontwerpen. Dit stelsel van draaischijven leert de student iteratieslagen te maken, die zich tot elkaar verhouden en elkaar voeden. Voor ieder specifiek project kan dit stelsel aangepast worden qua fasering en timing. De draaischijven bewegen los van elkaar. De student kan in dit model eigen stappen, theorieën en methoden ten behoeve van zijn design research kwijt. De methodiek van iteraties over de verschillende schijven, kan daarmee voor iedere opdracht opnieuw worden aangepast. De iteratieslagen, gangbaar binnen een ontwerpdiscipline, kunnen ook via deze methodiek in kaart gebracht worden. De master stelt zich ten doel deze methodiek van draaischijven uit te bouwen tot een interactief model waarin de kennisontwikkeling rondom design research zijn plek krijgt. 1 Hierna te noemen opdracht
ONDERWERP Model design research methodiek (ZELFGESTELDE) OPDRACHT METHODIEK DESIGN RESEARCH_iteraties Fasen DESIGN Iteraties REFLECTIE Iteraties DESIGN RESEARCH Ten behoeve van / naar design BEROEPSPRAKTIJK presenteren pitchmethoden herformuleren positioneren ARGUMENTEREN (deel)vragen formuleren REALISATIE ORIENTATIE mindmap contextmapping feedback zoeken trails volgen ANALYSEREN contentmapping ordenen schiften ONTWERP CONCEPT GEBRUIKER cultural probes observeren INTERPRETEREN testing prototyping socratisch gesprek DESIGN [draaischijven voor de individuele praktijk, een discipline of een ontwerp- of onderzoeksproces] Overzicht studie-onderdelen Leerlijnen Onderzoek en Nieuwe praktijken Binnen vier tijdvakken worden de modules aangeboden die vanuit de beide leerlijnen opgezet zijn. DIt zijn intensieve workshops waarin verschillende onderwerpen aan bod komen in lezingen en werksessies. De online leeromgeving de researchblog ondersteunt het leerproces. Het geheel mondt uit in een eindtraject met de onderdelen eindproduct, publicatie en eindassessment. De studenten krijgen verschillende types coaching tijdens de studie. De leerlijn Onderzoek doorloopt alle vier tijdvakken. De leerlijn Nieuwe Praktijken wordt aangeboden in de eerste twee tijdvakken. Het loopt via zelfstudie en in dialoog met het eigen onderzoek door in de tweede helft van de studie en zit verweven in de eindproducten.
Doel van de leerlijn Onderzoek is om eigen design research in dienst van de opdracht te ontwerpen, uit te voeren en de uitkomsten in een eindproduct te verwerken. Via de researchblog, presentaties en publicaties wordt de voortgang van het design (research) gedeeld met een nader te definiëren professioneel publiek. Doel van de leerlijn Nieuwe Praktijken is om nieuwe en zich snel ontwikkelende ontwerppraktijken te verkennen, een herpositionering van de eigen beroepspraktijk te bewerkstelligen, het ondernemerschap te versterken en dit uit te dragen binnen het creatieve netwerk. Het design research is uiteraard een basis voor deze herpositionering. De online leeromgeving Aandachtspunten: zelfsturing, researchblog en pop's, communicatie De student zet aan het begin van de studie een online researchblog op. De researchblog dient meerdere doelen. Het fungeert als een ontwikkelportfolio en toont de ontwikkeling van het design research. Het dient als een tekst- en beeldarchief, een link- en literatuurlijst over (eigen) design research en als plaats voor reflecties en papers. Het wordt ingezet om de onderzoeksleerlijn te ondersteunen en verlangt van de student dat de gehele context van het onderzoek op gezette tijden getoond wordt. De researchblog is dynamisch en toont de weerslag van het proces. De juiste redactionele indeling wordt steeds bijgesteld om de totaliteit van het design research helder te laten zien. De researchblog wordt hiermee een belangrijke bron voor de publicatie van het design research. Daarnaast is de researchblog het communicatiemiddel tussen student, medestudenten, coaches en docenten. Tot slot verduidelijkt het aan het einde van ieder tijdvak nieuwe of aangescherpte leerdoelen. De researchblog is eveneens een bron waarnaar tijdens het eindassessment verwezen wordt. Lezingen Aandachtspunten: design research, veranderende ontwerppraktijken, ondernemerschap Tijdens iedere module worden twee of meer lezingen aangeboden. Hierin komen paradigma s aan de orde die van invloed zijn op design en design research. Deze paradigma s hebben te maken met de gevolgen van ontwerpprocessen voor natuurlijke, industriële, culturele, commerciële en informatie systemen. Het gaat over verander(en)de methoden van ontwerpen, ondernemerschap en verdienmodel en strategie in relatie met bestaande economische en maatschappelijke modellen.. De Open lezingen bieden een breed perspectief, de andere lezingen lichten een casus uit om iets uit te diepen. De Open Lezingen zijn toegankelijk voor iedereen van de Hogeschool. Leerlijn Onderzoek Aandachtspunten: eigen design research opzetten en uitvoeren, onderzoeksvaardigheden (inclusief inzet methoden), reflectievaardigheden (inclusief vragen stellen), presentatievaardigheden (inclusief argumenteren) De opleiding leert de student zelfstandig design research te verrichten. Kennis van en vaardigheid in methoden en -technieken voor design research zijn hiervoor onmisbaar en worden behandeld in deze workshops. De objecten van onderzoek zijn het onderwerp, de gebruiker, het design en de beroepspraktijk. In de Master Design worden twee soorten research onderscheiden. De student doet 'onderzoek ten behoeve van design'. Het doel is de ontwikkeling van een eindproduct n.a.v. een (zelfgestelde) opdracht. Uit deze opdracht volgen vragen die de
student onderzoekt door methoden als cultural probes' en prototyping' aan te passen en in te zetten. Design research heeft hier als doel tot betere ontwerpoplossingen te komen. De student doet 'onderzoek naar design' en kijkt naar de (maatschappelijke) betekenis van design. De perspectieven zijn divers en verdiepen de designgeschiedenis, de mediatheorie, de semiotiek, de economische waarde of de rol van ontwerp. Hier worden methoden als het volgen van trails en context mapping ingezet. Ze verbreden en verrijken bestaande kennis over ontwerp. Van het design research wordt verwacht dat het aansluit op (wetenschappelijke) onderzoeksdomeinen. Vanuit de opdracht worden vragen geformuleerd en onderzoeksmethoden gefocust en systematisch ingezet. De kennis die het design research oplevert wordt geacht betrouwbaar te zijn. De student dient kritisch om te gaan met alle stappen in het proces. De doorvertaling van het design research naar het ontwerp wordt, zelfs als dat een sterk artistiek intuïtief karakter heeft, goed beargumenteerd. Ook toont de student toont niet alleen auteurschap in het design, maar ook in het design research. Er wordt verwacht dat methoden worden aangepast aan de eigenopdracht, en middelen zelf worden ontworpen. Daarbij krijgt ook 'research door design' een rol in de Master Design. Door deze authentieke inzet van methoden kan in een vroeg stadium gebruik gemaakt worden van visualisatie, bijvoorbeeld door fotografisch te documenteren of data in kaarten te verzamelen. Daarmee wordt de visuele component van de publicatie voorbereid. Hierin krijgen tekst en beeld een gelijkwaardige rol toebedeeld als middelen om keuzes te beargumenteren. Leerlijn Nieuwe Praktijken Aandachtspunten: innovatie van ontwerppraktijken, creatief ondernemerschap, positionering In de leerlijn Nieuwe Praktijken ligt de nadruk op innovatie van de ontwerppraktijk. De veranderingen in de communicatie-industrie (networked media), de innovaties ingegeven door 'Open Design' en de vernieuwingen rondom het creatief ondernemerschap zijn de rode draad voor deze leerlijn. Dit programma-aanbod wordt mede gevoed door de Lectoraten van Creating 010 van de Willem de Kooning Academie/Hogeschool Rotterdam. Open design, service design, data design en transmedia krijgen steeds vastere voet aan de grond. In deze leerlijn wordt bijvoorbeeld een maatschappelijke vraag, een nieuwe technologie, een ethische kwestie of een andere werkwijze (bijvoorbeeld participatie) belicht. Deze kwesties representeren allemaal een veranderende mentaliteit ten aanzien van inrichtingsvragen. Aanvullend staat het creatief ondernemerschap centraal. Nieuwe praktijken genereren nieuwe ideeën over verdienmodellen, designmanagement en strategie. Tijdens de oriëntatiefase en de conceptfase wordt aandacht besteed aan nieuwe ontwikkelingen door een brede introductie wordt gegeven door lectoren en gastdocenten. Tijdens de conceptfase worden ontwerppraktijken diepgaander belicht en leggen de studenten de verbinding met hun design research. Bijvoorbeeld door een gastlezing en workshop. De terugkoppeling naar de eigen beroepspraktijk vindt plaats door middel van opdrachten. In de coachingsgesprekken wordt dit steeds vertaald naar nieuwe leerdoelen en acties. In de ontwerpfase en de realisatiefase verlegt de student de focus naar de invloed die deze informatie en inzichten hebben op het eigen design research. In deze fasen wordt het creatief
ondernemerschap belangrijk. Er wordt ingegaan op de relatie tussen design en ondernemingssucces, op hoe een bedrijf met design zijn identiteit versterkt, op hoe het medewerkers kan binden aan een bedrijfsfilosofie en gebruikers aan het product, de dienst of het merk, op hoe veranderprocessen door middel van design op gang kunnen komen en op hoe een product een brand kan worden. Er wordt in de slotfase aandacht besteed aan de verbinding tussen het eigen design research, de mogelijke markt voor het eindproduct en de verdienmodellen die doorontwikkeld kunnen worden. Uiteraard wordt bij markt elke denkbare markt bedoeld. In de tweede helft van de studie worden de geschetste ontwikkelingen en de invloed op de eigen beroepspraktijk zichtbaar gemaakt in het tussenassessment en eindassessment (de afsluiting van het tweede en vierde tijdvak). Eindtraject Aandachtspunten eindproduct, publicatie en eindassessment De opdracht, ondersteund door het design research en de reflectie op de eigen praktijk, is uitgangspunt voor het eindtraject. Dit krijgt zijn beslag in drie componenten: een eindproduct, een publicatie en een eindassessment. Door bovenstaande componenten ontstaat inzicht in de competenties van de student om een onderzoekende ontwerphouding toe te passen in het proces van idee- en conceptvorming, strategie, design, beleving, betekenis en de toegevoegde waarde van het ontwerp (of project, product, communicatie, dienst). Hiermee bewijst de student dat hij de eindcompetenties van de Master Design behaald heeft. De componenten van het eindtraject zijn expliciet ten behoeve van de master uitgevoerd. De opdracht heeft een relatie met de eigen praktijk of de interessesfeer van de student. Ook het programma-aanbod kan aanleiding zijn. Het eindproduct en de publicatie zijn principe bruikbaar, produceerbaar, inzetbaar, overdraagbaar en/of te vermarkten. Het geheel aan werken van het eindtraject dient in een geschikte setting gepresenteerd te worden. Het eindproduct Het eindproduct is het resultaat van de uitkomst van het totale design research. Het uiteindelijke ontwerp komt voort uit de opdracht, waarbij het designproces is gevoed door het design research en de reflectie daarop. Het eindproduct is uiteraard verbonden met de publicatie. De publicatie De publicatie bestaat uit een argumentatie vanuit een gegeven kader: 12.000 woorden, visuele en tekstuele argumentatie, en literatuurlijst. De student doet in tekst en beeld verslag van het design research: de vragen die werden gesteld tijdens het werken aan de opdracht, gebruikte methoden, analyse van gevonden data of informatie, interpretatie en de kennis die dat opleverde en de doorvertaling daarvan in het ontwerp. De publicatie als geheel is redactioneel ontworpen en richt zich op professionele peers. Het doel van de publicatie is de eigen praktijk hernieuwd te positioneren en het design research daarvoor in te zetten. De publicatie mag online of offline gepubliceerd worden en staat conceptueel dicht bij het eindproduct. Tot slot wordt met de publicatie getoond in het eindassessment waarin de competentieverwerving centraal staat.
Het eindassessment Het eindassessment bestaat uit een portfoliopresentatie en een reflectieverslag waarin wordt aangetoond dat de competenties behaald zijn. De researchblog wordt gebruikt om terug te kijken op hoe het totale design research heeft plaatsgevonden en welk (deel)onderzoek gedaan is, wat de resultaten waren, welke opdrachten uitgevoerd zijn en welke bronnen gevonden en geraadpleegd zijn. Onderdeel 2 Vrije keuzeruimte Aandachtspunten: zelfsturing, aanvullende studieperiode elders, eigen opdracht, eigen programma DIt onderdeel omvat twee onderdelen: Programma door studenten Studenten organiseren en modereren lezingen en discussies door en met specialisten in het kader van hun eigen research. Korte externe studieperiode en/of zelfgekozen en beschreven opdracht/casus Studenten kunnen in overleg met de opleiding een deel van hun studietijd als vrije keuzeruimte benutten. Deze vrije keuzeruimte is bij uitstek geschikt om cross-overs te maken naar verwante masteropleidingen van de Hogeschool Rotterdam en een selectie aan andere masteropleidingen in binnen- en buitenland. Studenten kunnen de vrije keuzeruimte ook benutten voor het volgen van een Summerschool, voor masterclasses samen met andere masteropleidingen, voor internationale activiteiten, voor binnen- en buitenlandse werkbezoeken. Binnen de vrije keuze doet de student tot slot een zelfgekozen en beschreven opdracht/casus die voortkomt uit bovenstaande (korte) studieperiode of de eigen beroepspraktijk en aantoonbare relevantie heeft voor het eigen design research.