eigen zaak in kantoormeubilair geheugen en concentratieklachten na TIA Vasculaire cognitieve stoornissen Geert Jan Biessels & Nenne van Kalsbeek Vascular Cognitive Impairment poli UMC Utrecht is dit een voorbode van dementie? 1 woont met echtgenoot vergeetachtig, verdwaalt, echtgenoot neemt huishouden over had bloeddruk dit VG blanco kunnen voorkomen? en heeft het nu nog zin? speelt de vaatschade nog een rol?! casuïstiek Diagnose vasculaire dementie Diagnose vasculaire dementie + + - + + - 1
Oorzakelijke diagnose Oorzakelijke diagnose oorzaak > ziekteverschijnselen ziekteverschijnselen > oorzaak <65 jaar >65 jaar van der Flier JNNP 2005 van der Flier JNNP 2005 Oorzakelijke diagnose Oorzakelijke diagnose oorzaak > ziekteverschijnselen ziekteverschijnselen > oorzaak oorzaak bij obductie wijkt regelmatig af van diagnose er is bij ouderen met dementie zelden sprake van één oorzaak vaatschade is bij merendeel mensen met dementie aanwezig Definities vasculaire dementie vascular cognitive impairment dementie + lichtere cognitieve & stoornissen vaatschade is de oorzaak een Definities VCI versus MCI label niet oorzaak label oorzaak niet 2
VCI diagnose diagnostiek onderzoek CADASIL corticaal infarct CAA WMH lacunes AD+WMH opzet poli opzet poli patiënten - cognitieve klachten én vasculaire hersenschade - vragen over: - diagnose: - aard/ cognitieve problemen - aard afwijkingen op scan - relatie cognitie - scan - prognose - - medicamenteus - revalidatie verwijzers: neurologen, huisartsen, revalidatieartsen dagpoli - nurse practioner - lab, ECG - AIOS neurologie - neuropsychologisch onderzoek - MRI opzet poli Onze huidige aanpak: diagnose uitslag -neuroloog -revalidatiearts -brief verwijzer, HA en patiënt benoem aard en - cognitieve en non-cognitieve symptomen vervolg -samen verwijzer / 1 jr @ UMCU - etiologie aard - risicofactoren 3
Onze huidige aanpak: diagnose Onze huidige aanpak: diagnose strategisch infarct microbloedingen witte stofafwijkingen infarcten, witte stofafwijkingen, atrofie Onze huidige aanpak: Niet Rennen Maar Plannen symptomatische Niet Rennen Maar Plannen Niet Rennen Maar Plannen Voorlichting Doelen stellen Uitleg compensatie strategieën Toepassing: (huiswerk)opdrachten 4
Onze huidige aanpak: symptomatische! casuïstiek aard oorzakelijke eigen zaak in kantoormeubilair geheugen en concentratieklachten na TIA is dit een voorbode van dementie? eigen zaak in kantoormeubilair geheugen en concentratieklachten na TIA hypertensie med: sec preventie neuropsychologisch onderzoek: snelheid informatie verwerking p5-p20 executieve functies p10-p15 Diagnose: - verminderde snelheid/executief functioneren - thalamus infarct links - hypertensie Prognostische factoren - leeftijd - relatief lichte beperkingen is dit een voorbode van dementie? aard 5
Behandeling verminderde snelheid/ executief functioneren cognitieve revalidatie Behandeling verminderde snelheid/ executief functioneren cognitieve revalidatie woont met echtgenoot vergeetachtig, verdwaalt, echtgenoot neemt huishouden over woont met echtgenoot vergeetachtig, verdwaalt, echtgenoot neemt huishouden over VG blanco neuropsychologisch onderzoek: - stoornissen geheugen, taal en info-verwerkings snelheid LO 160/90 Diagnose: Diagnose: - stoornissen geheugen, taal en snelheid - stoornissen geheugen, taal en snelheid - ziekte van Alzheimer aard - matig ige witte stof afwijkingen en lacunaire infarcten - hypertensie 6
Prognostische betekenis WMH/lacunes - voorspellen MCI en conversie MCI>AD Prognostische factoren - Alzheimer proces - vasculaire laesies? Smith Arch Neurol 2008, Henneman Stroke 2009, Devine IJGP 2007 Prognostische betekenis WMH/lacunes - voorspellen MCI en conversie MCI>AD echter, bij mensen met de diagnose AD - geen voorspellers cognitief verval Behandeling stoornissen meerdere domeinen zorg overweeg ChER - voorspellen wel mortaliteit Smith Arch Neurol 2008, Henneman Stroke 2009, Devine IJGP 2007 Intensieve vasculaire zorg Behandeling stoornissen meerdere domeinen zorg overweeg ChER JAGS 2009 - vasculaire RF? - ascal? 7
Intensieve vasculaire zorg Aspirine bij AD - niet effectief tegen cognitief verval - waarschijnlijk niet veilig: meta-analyse Hazard Ratio intracerebrale bloedingen: 7.6 geen effect - cognitie - institutionalisering - overleving - hersenbloeding: 3 in VC, 0 in controle groep JAGS 2009 AD 2000 Lancet Neurology 2008 ; Thoonsen, Stroke 2010! casuïstiek diagnostiek onderzoek vci poli : onderzoek vci prognose: onderzoek VCI poli UMCU geriatrie UMCU 943 patiënten met VCI Alzheimer centrum VUMC wie is at risk? hoe te meten? Biessels, Lancet Neurology 2014 klinische fenotypes prognostische factoren (cognitief verval, vasc events, mortaliteit) 8
vci prognose: onderzoek onderzoek VCI poli UMCU geriatrie UMCU 943 patiënten met VCI Alzheimer centrum VUMC pilot n=143 kans op slechte uitkomst ARWMC OR 0.88 (0.79-0.98)* per punt *age/sex adjusted dank voor uw aandacht! Diagnose: ziekte van Alzheimer 9