De ongekende potentie van het verbondene Tao- zen sessie van 30 juni t/m 7 juli 1989 DEEL 5, maandagochtend 3 juli www.taozen.nl Maarten Houtman Gebieden in onszelf Inleiding en gesprek maandagochtend 3 juli Uitgave Stichting Zen als leefwijze
Gebieden in onszelf Inleiding en gesprek maandagochtend 3 juli Oefenen is onderzoeken. Bij dat onderzoek kom je zowel bekende als onbekende gebieden in jezelf tegen. Je merkt op dat je behalve een stoffelijk lichaam ook nog een levenslichaam, een gevoelslichaam en een denklichaam bezit. Die verschillende lichamen leveren ieder hun speciale bijdrage aan jouw totaliteit. Het is van belang elk gebied op het juiste moment de juiste aandacht te geven. Te doorleven wat is. De grenzen van elk gebied te leren kennen. In een traditionele Zen-sessie ( sesshin ) zit je volgens de regels ( za-zen ), loop je volgens de regels ( kin-hin ), eet je volgens de regels, etc. Je mag daar niet eigenmachtig gaan optreden. De grenzen zijn heel duidelijk gesteld. Je functioneert binnen die grenzen. Je kunt veel van jezelf te weten komen als je een grens bereikt. De pijn tijdens het zitten leer je pas kennen als je zo lang blijft zitten tot je goed weet wat die pijn is. Je houd je dus niet bezig met de vraag hoe je van die pijn af komt, maar je voelt echt wat die pijn is. Dit is een eenvoudige oefening die we in het leven ook zouden moeten doen: iedere gebeurtenis beseffen, ervaren en doorleven. Bij prettige ervaringen hebben we daar niet veel moeite mee, zodra het vervelend is vermijden we het. Als je bij za-zen na het eerste kriebeltje meteen opstaat om kin-hin te gaan doen, ben je aan het vermijden. Je ervaart dan niet wat er eigenlijk aan de hand is. Het andere uiterste komt ook voor. In de religieuze- en Zentraditie gaat men vaak over de schreef: Het is niet voldoende dat je helemaal ervaart wat het is, neen, je moet het uithouden. Desnoods tot je er bij neervalt. Deze houding werd in Zen-kringen ook aan de kaak gesteld, zoals in het voorbeeld van Basho: Basho deed op een ochtend buiten zijn za-zen en zat zich ongelooflijk te concentreren. Het zweet droop van hem af. Zijn meester, die dit zag, nam twee ruwe stenen en ging die tegen elkaar aan staan wrijven. Hij bleef net zolang wrijven tot Basho wel gedwongen was om op te kijken. Basho zei: Meester, wat doet u? 2017 Stichting 'Zen als leefwijze' Maarten Houtman, De ongekende potentie van het verbondene. Tao-zen sessie juli 1989 2
De meester antwoordde: Ik wrijf de stenen net zo lang tegen elkaar totdat ze zó glad zijn dat jij jezelf er in kunt zien. Maar, riep Basho, dat kan toch niet. Nou, merkte de meester op, wat jij wil kan ook niet. Basho begreep wat hij bedoelde en is een groot zenmeester geworden. Besef dat je iets pas kent als je het helemaal hebt toegelaten. Want er is een kosmische wet: Alles wat je ontmoet zul je moeten doorleven, verwerken. Je kunt het uitstellen, van je af schuiven - het komt terug. Niet om jou te plagen. Het gebeurt gewoon, net zoals een losse steen naar beneden valt. Als je dit weet ben je minder snel geneigd om te zeggen: Nee, hier ga ik niet op in. Je kunt je wel bewust zijn dat je op een bepaald moment niet door kunt werken. Dan ben je er helemaal bij en zul je het op een ander moment wel afmaken. Het gaat erom dat je bewust doet of niet doet, liefst met inachtneming van zoveel mogelijk factoren die meespelen. Meestal beslissen we vanuit een veel te klein segment. Eigenlijk hebben we met ons huidige bewustzijn veel meer tijd nodig om alles wat op een bepaald moment speelt tot ons door te laten dringen. Wanneer je alles hebt toegelaten, ben je in staat een richting te vinden. De richting wijst zich vanzelf, je hoeft er niet naar te zoeken. Aan de hand van de richting kun je beslissingen nemen, als dat nog nodig is. Als je in de goede richting zit blijkt dat je meestal helemaal geen beslissing hoeft te nemen. Je hebt dan de loop van de gebeurtenissen zo duidelijk in jezelf gevoeld dat je met die loop mee jouw aandeel daarin doet. Je krijgt steeds meer het gevoel dat jij een factor bent in het gebeuren. Jouw talenten en jouw gebreken zijn precies de elementen die daar goed in werken. Je gaat beseffen wat bedoeld is. Maak je geen zorgen over je zelf. Als jij in het gebeuren blijft wordt jouw privézaak gediend. Je wordt er ook niet beter van. Dat gebeurt vanzelf. Het wachtwoord is wakker zijn. Je kunt niet wakker zijn als je in je ik zit. En normaal zitten we daar zodanig in dat het grote gebeuren ons ontgaat. Je moet wakker zijn om het totale gebeuren tot je door te kunnen laten dringen, zodat je in de stroom van het geheel blijft. Je ik is daarvoor te fragmentarisch. Je kunt pas wakker zijn als je het instrument dat je bent met zijn grenzen grondig hebt leren kennen. 2017 Stichting 'Zen als leefwijze' Maarten Houtman, De ongekende potentie van het verbondene. Tao-zen sessie juli 1989 3
Door de grenzen leren we ook de verschillende gebieden in onszelf kennen. Elk gebied heeft zijn eigen speciale grenzen. De grenzen van het gevoel zijn anders dan die van het denken. De zintuigelijke grenzen van het fysieke lichaam zijn tastbaarder dan die van het levenslichaam. Ze zijn altijd allemaal in het spel. Je kunt bij jezelf ontdekken waar je op een bepaald moment het meest aanwezig bent. Het is belangrijk om van jezelf op te merken dat je een beslissing vaak vanuit één gebied neemt, bij voorbeeld vanuit het denken, terwijl je je gevoel en je lichaam er buiten laat. Je begint te beseffen dat het leven niet passief is. Het vraagt grote wakkerheid om vanuit het totaal dat je bent te leven. Het is belangrijk om te beseffen dat het verleden verleden is. Het verleden bepaalt je wel degelijk, maar je kunt er een bewuste verhouding toe krijgen. Je merkt dat er vanuit het verleden een bepaalde reactie is, maar dat er nu meer is, en dat die nieuwe werkelijkheid om een antwoord vraagt. Het komt er feitelijk op neer dat je allereerst moet beseffen. Op een vriendelijke manier. Veel mensen denken bij bewustmaken aan inspannen. Die manier van inspannen komt uit het ik! Besef wat dat betekent! Bewustworden is liefhebben. Bewustworden is houden van wat er gebeurt. Beseffen dat het moment waarop een gebeurtenis bij je komt niet toevallig is. Alles in je leven komt op tijd. Daarom kun je er ook van harte van houden, ook als het pijn doet. Het komt je vertellen: Je bent bij een grens, let op. Vanuit het leven gezien is het een daad van liefde. Je begrijpt nu natuurlijk ook dat in dit hele verhaal de ik-wil absoluut geen rol kan spelen. De ik-wil is een stoorzender, die vanuit een heel klein segment opereert. Het bewustwordingsproces staat op de voorgrond, niet het resultaat. Het resultaat is een nevenwerking. En met de aandacht voor dit alles komt de energie vrij die nodig is. Gesprek (fragment) - Vraag: Kun je uitleggen wat je met het ether- of levenslichaam bedoelt? - Maarten: Een kindje in de baarmoeder groeit volgens de matrijs van het levenslichaam - een etherisch voor ons onzichtbaar kleurig stromingslichaam van energieën aan de 2017 Stichting 'Zen als leefwijze' Maarten Houtman, De ongekende potentie van het verbondene. Tao-zen sessie juli 1989 4
hand waarvan ons (grofstoffelijk)lichaam wordt opgebouwd, voor ieder orgaan en onderdeel op de juiste tijd en in het juiste tempo. Als het kind geboren is blijft de matrijs de verdere groei verzekeren tot aan de volwassenheid. Daarna zorgt het ervoor - als wij het door een onverstandige levenswijze niet bemoeilijken of verhinderen - dat alle delen van het lichaam de voor hun nodige energieën, die verbijzonderd moeten worden, op tijd ontvangen. Als iemand een been verliest kan het voorkomen dat hij jeuk heeft aan een been dat er niet meer is. Het levenslichaam van het been is er nog wel en als daarin een energiestoring is, voelt dat als jeuk aan het niet bestaande been. - Vraag: Het verleden komt er in jouw visie een beetje bekaaid af. Het verleden kan je toch aangeven in welke richting je moet gaan. - Maarten: Het verleden kan die richting niet aangeven, omdat er geen contact is met de totaliteit. Het verleden kan je wel helpen om te beseffen hoe je geworden bent. Als je je bewust wordt van het verleden, zul je er niet zo gemakkelijk door bespeeld worden: dat is een winst. Je krijgt een beter inzicht in wat er nu aan de hand is. - Vraag: Moet je voortdurend aan je energie oefenen? - Maarten: Energie komt vanzelf op gang door belangstelling. Energie zonder belangstelling is een robottoestand. Je doet dan vaak overbodige dingen. Maak je geen zorgen over de energie, die is er op het ogenblik dat je aandacht hebt. 2017 Stichting 'Zen als leefwijze' Maarten Houtman, De ongekende potentie van het verbondene. Tao-zen sessie juli 1989 5