Definitieve versie OVEREENKOMST GROEP BETREFFENDE DE GRONDBEGINSELEN OP HET GEBIED VAN VEILIGHEID EN GEZONDHEID Accord Santé Sécurité signé le 23.02.2010 1
Preambule De ondertekenaars van de onderhavige overeenkomst wensen de grondbeginselen op het gebied van Veiligheid en Gezondheid op het werk binnen de bedrijven van GDF SUEZ nader te bepalen. Zij sluit aan op de waarden van de Groep inzake gedrevenheid, engagement, durf en verbondenheid evenals op zijn industrieel project en zijn benadering van duurzame ontwikkeling. Deze overeenkomst, die verder dan de naleving van de wettelijke verplichtingen gaat, drukt de wil van de Groep uit die, ten opzichte van de verschillende ontvangende partijen, zijn verantwoordelijkheden op zich wenst te nemen. De overeenkomst wordt aangevuld met een actieplan op middellange termijn waarin becijferde doelstellingen en acties voor de toepassing van de onderhavige overeenkomst naast de Regels van de Groep zijn vastgesteld. Onze Ambitie «Van een ieder, bestuurder, manager, werknemer een speler maken die zich inzet voor zijn eigen gezondheid, voor zijn eigen veiligheid en voor die van de anderen» De activiteiten van de Groep zijn immers van levensbelang. Veiligheid en Gezondheid zijn voor de ondertekenaars van de onderhavige overeenkomst fundamentele vereisten. In dat opzicht moeten wij, allemaal, drie permanente uitdagingen opnemen: o De ongeschonden toestand van personen en bezittingen beschermen. 1. Onze vakgebieden worden uitgeoefend met inachtneming van de veiligheid en de lichamelijke en geestelijke gezondheid van personen. Onze activiteit mag niet de oorzaak van een ongeval of een ziekte zijn. Dit betreft alle werknemers en tijdelijk personeel, klanten, partners, dienstverleners en derden. o De kwaliteit van leven op het werk bevorderen De bescherming van de gezondheid eist dat iedere werknemer de beste arbeidsomstandigheden krijgt aangeboden. Het accent moet in het bijzonder worden gelegd op de preventie van de risicofactoren die gerelateerd zijn: - aan fysische, chemische en biologische stoffen, 1 Bezittingen: het gaat om materieel en immaterieel bezit dat ten gevolge van een bedrijfs- of industrieel ongeval vernietigd of getroffen kan worden. ² Psychosociale risico's: Psychosociale risico's op het werk omvatten een geheel van verschijnselen die hun oorzaak in de beroepsomgeving en in de organisatie van het werk vinden. De psychosociale risico's verwijzen naar talrijke omstandigheden: stress, morele intimidatie, geweld, leed, enz. Accord Santé Sécurité signé le 23.02.2010 2
- aan spier- en skeletaandoeningen (RSI), - aan psychosociale factoren², - aan vermoeidheidsrisico's met betrekking tot bepaalde werksituaties, in het bijzonder afwijkende werkroosters 3 en wegtransport o De veiligheid en gezondheid verbeteren door een professioneel gedrag van iedereen. Om aan de eisen van een professioneel gedrag te voldoen staan veiligheid en gezondheid centraal. Professionalisme is een vereiste voor competentie, onbuigzaamheid, de zorg om goed werk te verrichten, te anticiperen en te innoveren. Het versterkt het imago van de Groep bij de klanten en bij de gemeenschap en verhoogt onze prestaties. De training van iedereen speelt hierbij een essentiële rol en dient ten volle te worden benut. Risicopreventie voor veiligheid en gezondheid beschermt menselijke levens en het materieel en technisch erfgoed. De twee laatste moeten in goede bedrijfstoestand worden gehouden. Risicopreventie ten aanzien van veiligheid en gezondheid draagt op significante wijze bij aan het succes van de Groep op alle gebieden. HOOFDSTUK 1 - GRONDBEGINSEL Artikel 1.1.: Toepassingsgebied De onderhavige overeenkomst is van toepassing op de Europese dochters die integraal geconsolideerd zijn in de perimeter van de Groep EDF SUEZ evenals op de dochterbedrijven waarover de Groep zeggenschap uitoefent. Buiten Europa zal deze overeenkomst als eenzijdige beslissing eveneens van toepassing zijn voor de dochterbedrijven die integraal geconsolideerd zijn in de perimeter van de Groep EDF SUEZ evenals voor de bedrijven waarover de Groep zeggenschap uitoefent. Bovendien moeten de bestuurders van de bedrijven waarover GDF SUEZ geen operationele zeggenschap heeft eveneens de beleidslijnen bevorderen die in deze overeenkomst zijn geformuleerd. Artikel 1.2.: Beginselen De voordurende verbetering van de resultaten op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk en industriële veiligheid berust op de naleving van 8 grondbeginselen. 1. Het in aanmerking nemen van risico's in elk besluitvormingsproces Voordat een beslissing wordt genomen (project, investering, exploitatie, belangrijke organisatie, contract met een klant ) is het noodzakelijk de risico's te identificeren en te evalueren teneinde deze te beheersen. Het in aanmerking nemen van risico's moet eveneens een overheersend criterium zijn, dat in de processen van de Groep over het geheel genomen en in de inkoopprocessen in het bijzonder, is geïntegreerd. 3 Afwijkende werkroosters: nacht- en ploegenarbeid, oproepcontracten Accord Santé Sécurité signé le 23.02.2010 3
De veiligheid en gezondheid van de mensen moeten doorslaggevend zijn voor de continuïteit van de prestaties. De middelen moeten samenhangend zijn met de verbintenissen op het gebied van veiligheid en gezondheid. 2. Participatieve benadering betreffende de preventie van risicosituaties De ongevallenpreventie berust op de vaststelling dat het aantal ongevallen, functiestoornissen en gevaarlijke situaties met elkaar in verband staan. Het identificeren van risicosituaties en de instelling van preventieve en correctieve acties vereisen een actieve en gemeenschappelijke medewerking van directie, veiligheids- en gezondheidsdeskundigen, werknemers en hun vertegenwoordigers in de daartoe geëigende instanties (of vakbondsorganisaties afhankelijk van de landen) om te leiden tot een duurzame vermindering van het aantal risicosituaties en van het risicogedrag. De analyse die van de ongevallen, de incidenten en de gevaarlijke situaties wordt gemaakt, wordt met deze verschillende spelers gedeeld en moet leiden tot het onderzoek en de behandeling van de diepgaande technische, organisatorische en menselijke oorzaken en betrekking hebben op de werkomgeving. 3. Bevordering van een sfeer van vertrouwen en van uitwisseling De verwachte betrokkenheid van een ieder maakt het noodzakelijk een sfeer van vertrouwen en van uitwisseling te bevorderen waarbij het personeel dat belast is met risicopreventie in zijn geheel wordt betrokken en zodoende een daadwerkelijke gemeenschappelijke veiligheids- en gezondheidscultuur wordt bevorderd. De motivatie van een ieder wordt bevorderd door voorstellen op het gebied van preventie, pedagogie aan te moedigen en de successen te bekrachtigen. In die zin is het identificeren van vergissingen een bron van verbetering. Deze vergissingen ontstaan meestal door organisatorische en menselijke oorzaken. Anderzijds verbindt de Groep zich ertoe om assistentie te verlenen aan iedere werknemer die juridisch aansprakelijk zou worden gesteld uit hoofde van beroepsgebonden veiligheids- en gezondheidsaspecten, in samenspraak met de betrokken werknemer. 4. Hiërarchische indeling van de preventie Dit beginsel bestaat in de onderstaande volgorde uit: - de risico's aan de bron elimineren, - de kans dat het gevreesde voorval zich voordoet verminderen door middel van preventiemaatregelen die tot doel hebben de blootstelling aan risico's te beperken tot een niveau in overeenstemming met het optimaliseringsbeginsel ALARP- As Low As Reasonably Practicable, - collectieve beschermingsmiddelen instellen om de potentiële ernst van het gevreesde voorval te verminderen, - persoonlijke beschermingsmiddelen (PMB) en veiligheidskleding dragen. Accord Santé Sécurité signé le 23.02.2010 4
5. Wederzijdse vergelijkingen, het delen en terugkoppelen van ervaringen De interne en externe vergelijkingen (benchmark) evenals het terugkoppelen van ervaringen maken het mogelijk de goede praktijken te detecteren en te delen evenals onze capaciteit om op preventiegebied te handelen te vergroten. Zij houden in het bijzonder rekening met de analyse van onze ongevallen, incidenten, industriële functiestoornissen, gevaarlijke situaties en risico's voor de gezondheid. 6. Niveau van de preventie en van de bescherming voor onze dienstverleners moet minstens equivalent zijn aan dat van onze werknemers De dienstverleners en tussenkomende partijen dragen bij aan de kwaliteit van onze activiteiten en aan de veiligheid van onze werkwijzen. In dit kader moeten wij deze schriftelijk definiëren en samen met hen de veiligheids- en gezondheidsvoorwaarden bevorderen die in lijn met onze eisen zijn, evenals de follow-up ervan te verzekeren. Teneinde de risico's te beperken zullen wij in het bijzonder erop toezien dat het aantal uitbestedingsniveaus beperkt blijft. 7. Naleving van de regelgevingen en interne regels De overeenstemming met de lokale regelgevingen is een verplichting. Bovendien zijn de regels van de Groep van toepassing op al onze entiteiten, ongeacht hun vestigingsplaats en de omstandigheden. Zij schrijven een minimaal niveau voor die verder dan de lokale eisen kunnen gaan. Deze reglementen, regels of instructies moeten algemeen gekend en begrepen zijn en door al degenen die ze moeten toepassen worden nageleefd. De vergissingen kunnen als fouten worden gestraft wanneer na een grondige analyse blijkt dat zij opzettelijk en/of herhaaldelijk zijn begaan. 8. Voorbereiding van het crisisbeheer Elke entiteit, ongeacht de omvang, werkt, in samenwerking met de personeelsvertegenwoordigers, een intern noodplan uit dat de continuïteit van de handelingen garandeert, zolang de veiligheid en de gezondheid van de werknemers niet op het spel staan. Dit plan dient uit de volgende punten te bestaan: - alarmerings- en evacuatieprocedures, - de noodzakelijke middelen om alle voorzienbare noodsituaties te kennen dekken en te beheersen, - de organisatie van het crisisbeheer met inbegrip van een plan voor de voortzetting van de activiteit. De handhaving van de operationele aard van de interne noodplannen moet regelmatig worden geverifieerd door de daartoe strekkende oefeningen. De teruggekoppelde ervaringen van deze oefeningen en van de reële incidenten of ongevallen zullen het proces voor continue verbetering voeden. Accord Santé Sécurité signé le 23.02.2010 5
HOOFDSTUK 2 DE STEUNPUNTEN De preventiebenadering berust op de betrokkenheid van de managers en van ieder individu, op sociaal overleg en een management en communicatie tool. Deze benadering moet de versterking van een gemeenschappelijke cultuur op het gebied van de veiligheid en gezondheid van de Groep bevorderen. Artikel 2.1.: Betrokkenheid van de managers De inzet van de managers op het gebied van veiligheid en gezondheid bestaat in het bijzonder uit: o een gezonde en veilige werkomgeving te garanderen door identificatie, evaluatie en risicobeheersing, o de rollen en verantwoordelijkheden van een ieder duidelijk te stellen en te formaliseren, o de werkzaamheden toe te wijzen en zich te overtuigen dat de competenties en de organisatie van de werklast evenwichtig afgestemd zijn, o de operationele verantwoordelijkheid voor de veiligheid rechtstreeks op zich te nemen met de steun van deskundigen, o instructies uit te werken, deze bekend te maken, zich ervan te overtuigen dat zij goed worden begrepen en met alle daartoe strekkende middelen te controleren dat zij worden toegepast, o competenties op te leiden en te ontwikkelen: - van de hiërarchie, voor het management van veiligheid en gezondheid, - van het personeel, voor risico-evaluatie en voor de toepassing van de daarbij behorende instructies, o de werknemers individueel en collectief te mobiliseren bij een participatieve aanpak voor een continue verbetering, o het voorbeeld te tonen door zijn gedrag, zijn professionalisme, zijn onverbiddelijkheid, o zijn verbintenis te tonen door zijn regelmatige aanwezigheid op de werkvloer en te midden van zijn teams, o een activiteit op te schorten of stop te zetten als deze niet volgens de vereiste veiligheids- en gezondheidsomstandigheden kan worden uitgevoerd, o de gehandicapte werknemers en degenen die na een ongeval of na een ziekte hun activeit weer opnemen te integreren, te begeleiden en te ondersteunen. Accord Santé Sécurité signé le 23.02.2010 6
Artikel 2.2.: Betrokkenheid van een ieder Veiligheid en gezondheid verlangen de medewerking van een ieder, ongeacht zijn plaats in de onderneming. Deze bestaat op concrete wijze uit: o de regels en instructies te begrijpen en toe te passen. o actief deel te nemen aan de trainingen op het gebied van risico-evaluatie en van de toepassing van de bijbehorende instructies ten einde de nodige competenties te ontwikkelen, o zich ervan te overtuigen dat de risico's betreffende de uitoefening van de activiteit voor iedere ingreep goed zijn geïdentificeerd en geëvalueerd.. De activiteit te stoppen in geval van ernstig of dreigend gevaar, o actief toe te zien op de eigen gezondheid, op de eigen veiligheid en op die van anderen, o gevaarlijke situaties zowel als goede praktijken mede te delen, o initiatieven te nemen enverbeteringen voor te stellen. Artikel 2.3.: Sociaal overleg Veiligheid en gezondheid zijn collectieve uitdagingen voor een sociale cohesie, die de bereidwilligheid voor samenspraak en overleg van alle partijen noodzakelijk maken. Op het niveau van de Groep bestaat een "Stuurgroep Veiligheid en Gezondheid op het werk" die rechtsreeks onder het uitvoerend bestuur valt. De stuurgroep is samengesteld uit vertegenwoordigers van de directie en uit tien leden van de Europese Ondernemingsraad waarbij een keer per jaar 4 vertegenwoordigers van de bedrijven buiten Europa worden betrokken. Deze groep let op de naleving van de verbintenissen en principes van de onderhavige overeenkomst evenals van de overeenkomsten die op het niveau van de Groep betreffende veiligheid en gezondheid zijn afgesloten en voorts verbeteringsacties voorstelt. De stuurgroep volgt de ontwikkeling van onze prestaties op het gebied van veiligheid en gezondheid, in naleving van de wettelijke beschikkingen en van de aanbevelingen van de Internationale Arbeidsorganisatie. De permanente werkgroepen per activiteitengebied evenals de werkgroep van de EOR, zullen de toepassing van deze overeenkomst in de bedrijven van de Groep volgen en kunnen hun voorstellen aan de stuurgroep doorgeven. Deze Stuurgroep zal één keer per jaar een balans van zijn activiteit aan de EOR voorleggen, in het bijzonder over de follow-up van de toepassing van de verbintenissen en de beginselen van de overeenkomst. De EOR is op die manier in staat de follow-up van de overeenkomst te verzekeren en verbeteringsacties voor te stellen. Op lokaal niveau bestaan in elke entiteit instanties op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk, samengesteld uit werknemersvertegenwoordigers of uit vakbondsorganisaties afhankelijk van de landen), en vertegenwoordigers van de directie, met de steun van bedrijfsartsen en van veiligheids- en gezondheidsdeskundigen. Zij volgen de ontwikkeling van onze resultaten op het gebied van veiligheid en gezondheid op het werk en worden Accord Santé Sécurité signé le 23.02.2010 7
betrokken bij het identificeren van risicosituaties, bij de planning en de follow-up van de preventieacties. Artikel 2.4.: Het management en communicatie systeem 2.4.1 Het managementsysteem De Groep verbindt zich ertoe in elke entiteit een eigen management systeem in te stellen, dat op de beginselen van het beleid, de continue verbetering, de evaluatie en de behandeling van zijn arbeidsgerelateerde risico's is gebaseerd. Het berust op het sociaal overleg en het volgende systeem: o het vaststellen van de Regels Veiligheid en Gezondheid op het niveau van het Centrum, Bedrijfstakken en/of BU's, o het bepalen van de jaarlijkse voortgang en de kwalitatieve en kwantitatieve doelstellingen. Deze beschikkingen worden gezamenlijk overlegd tussen de bedrijfstakken en het centrum enerzijds en de BU s en hun bedrijfstak anderzijds, o een Actieplan op Middellange Termijn over minstens 3 jaar, dat jaarlijks wordt bijgesteld, o een regelmatige evaluatie van het managementsysteem (zelfevaluatie, interne en externe audit) moet het mogelijk maken zich ervan te overtuigen dat de beginselen en verbintenissen van de onderhavige overeenkomst effectief in aanmerking zijn genomen, o een beoordeling van de directie die op zijn minst jaarlijks plaatsvindt, o de interne controle, in het bijzonder met behulp van het referentiesysteem Veiligheid en Gezondheid van GDF SUEZ dat door het onderlinge netwerk van het vakgebied Veiligheid en Gezondheid wordt toegepast en de interne audit volgens de overeengekomen thematiek, o de jaarlijkse evaluatie van de managers betreffende de mate van hun betrokkenheid bij het verbeteren van de veiligheid en gezondheid, ten aanzien van hun resultaten en die van hun teams. 2.4.2 Het systeem voor communicatie en uitwisseling Een top-down communicatiesysteem is van essentieel belang. Dit moet het onderstaande bevorderen: - de kennis: o van ons veiligheids- en gezondheidsbeleid, o van de beoogde doelstellingen, o en van onze resultaten, - het delen van de teruggekoppelde ervaringen en van de interne en externe goede praktijken. Accord Santé Sécurité signé le 23.02.2010 8
De communicatie moet transparant, concreet, positief en participatief zijn, om de cultuur op het gebied van veiligheid en gezondheid te versterken. Communicatie moet het mogelijk maken om elke vraag betreffende veiligheid en gezondheid die door het personeel wordt gesteld te beantwoorden. Wij moeten eveneens met onze klanten, onze dienstverleners en op bredere schaal met derden die bij onze installaties zijn betrokken, over risicopreventie communiceren. De communicatie moet zich uitbreiden tot de klanten die de gebruikers van onze producten en diensten zijn, evenals tot het betrokken publiek. HOOFDSTUK 3 EINDBEPALINGEN Artikel 3.1.: Follow-up van de overeenkomst De stuurgroep Veiligheid en Gezondheid is belast met de follow-up van de overeenkomst volgens de voorwaarden zoals die in artikel 2.3 staan verduidelijkt. Het is aan de Stuurgroep Veiligheid en Gezondheid om de indicatoren evenals de modaliteiten voor de follow-up en de controle te definiëren. Artikel 3.2.: Interpretatie en herziening Rekening houdend met het feit dat deze overeenkomst in meerdere talen zal worden vertaald heeft alleen de in de Franse taal opgestelde versie (de getekende versie) bewijskracht tussen de ondertekende partijen. Kwesties betreffende de interpretatie van de onderhavige overeenkomst vallen onder de bevoegdheid van de hierboven genoemde follow-up commissie alleen. De overeenkomst kan worden herzien overeenkomstig de bepalingen van de arbeidswetgeving die van toepassing is. Artikel 3.3.: Inwerkingtreding en looptijd van de overeenkomst De overeenkomst treedt in werking de dag na het deponeren ervan bij de DDTE van Parijs en bij het secretariaat van de griffie van de Conseil de Prud'hommes van Parijs. De overeenkomst is voor onbepaalde tijd afgesloten. Artikel 3.4.: Het deponeren van de overeenkomst In overeenkomst met de arbeidswetgeving wordt de overeenkomst bij de departementale Directie Arbeidszaken en Werkgelegenheid ("DDTE") van Parijs en bij het secretariaat van de griffie van de Conseil de Prud'hommes (college van lekenrechters in arbeidszaken) van Parijs gedeponeerd. Te Parijs, op Accord Santé Sécurité signé le 23.02.2010 9
Voor GDF SUEZ S.A. en de dochtermaatschappijen die aan de voorwaarden voldoen zoals bepaald bij Artikel 1-1 van de overeenkomst, Gérard MESTRALLET Voor de Bijzondere Onderhandelingsgroep die de werknemers van de bedrijven van de Groep vertegenwoordigen: Accord Santé Sécurité signé le 23.02.2010 10
PREAMBULE... 2 HOOFDSTUK 1 - GRONDBEGINSEL... 3 ARTIKEL 1.1.: TOEPASSINGSGEBIED... 3 ARTIKEL 1.2.: BEGINSELEN... 3 HOOFDSTUK 2 DE STEUNPUNTEN... 6 ARTIKEL 2.1.: BETROKKENHEID VAN DE MANAGERS... 6 ARTIKEL 2.2.: BETROKKENHEID VAN EEN IEDER... 7 ARTIKEL 2.3.: SOCIAAL OVERLEG... 7 ARTIKEL 2.4.: HET MANAGEMENT EN COMMUNICATIE SYSTEEM... 8 HOOFDSTUK 3 EINDBEPALINGEN... 9 ARTIKEL 3.1.: FOLLOW-UP VAN DE OVEREENKOMST... 9 ARTIKEL 3.2.: INTERPRETATIE EN HERZIENING... 9 ARTIKEL 3.3.: INWERKINGTREDING EN LOOPTIJD VAN DE OVEREENKOMST... 9 ARTIKEL 3.4.: HET DEPONEREN VAN DE OVEREENKOMST... 9 Accord Santé Sécurité signé le 23.02.2010 11