Coalitieakkoord voor de toekomst! 1. Kracht van samenwerking Dit coalitieakkoord is de basis voor de samenwerking die wij in de periode 2014-2018 gestalte willen geven. Wij, dat zijn de partijen CDA en GBA. Wij betrekken ook de visie van de andere partijen in de raad in ons akkoord, want democratie is méér dan het recht van de meerderheid. De toekomst van onze gemeenschap in het landelijk gebied is hèt thema voor de komende raadsperiode. We schrijven dit akkoord vanuit een groot vertrouwen in de kracht van onze dorpen de mensen die in het landelijk gebied wonen en werken. Wij zijn trots op de voorzieningen in onze kernen. Wij zijn ook trots op onze burgers, die de voorzieningen in stand houden door samen te werken met elkaar en met het gemeentebestuur. We kennen een stevig geworteld ondernemerschap, sterke onderlinge verbondenheid en zelfredzaamheid bij de mensen in de dorpen. Ook de relatie tussen de kernen is in de afgelopen jaren sterk verbeterd. De diversiteit wordt gekoesterd: er is wederzijds respect en begrip voor ieders eigenheid. Maar wij weten ook dat ons stevige uitdagingen te wachten staan. De financiële positie van de gemeente vraagt onze volle aandacht. De ambtelijke fusie met buurgemeenten is daar voor de langere termijn een antwoord op. Klein blijven door groter te worden is de leidraad voor ons handelen. Eén grotere organisatie biedt nieuwe kansen voor kwaliteit, continuïteit en kostenbeheersing. Met Klein blijven.. bedoelen we kwaliteiten behouden én versterken, die kenmerkend zijn voor kleinere gemeenten en het buitengebied. Dat betekent dat we uit willen gaan van de menselijke maat: de mensen die onze gemeenschap vormen staan centraal. We willen weten wat hun ambities zijn en waar die vandaan komen, hoe ze hun identiteit beleven en tot welke (bijzondere) keuzes dat leidt. Wij hebben vertrouwen in de kracht van de mensen en van het gebied. Vanuit kracht en vertrouwen gaan we drie centrale uitdagingen aan. Die hebben te maken met onze TAKEN (par. 2), met SAMENWERKING (par. 3) en met GELD (par 4). Daarnaast geven wij aandacht aan een aantal specifieke vraagstukken (par. 5) 1
2. Taken: 3D s Naast het uitvoeren van de bekende gemeentetaken, komen er op korte termijn nieuwe taken bij. De overheidsuitgaven op de zorg zijn de afgelopen jaren extreem opgelopen en dreigen onbeheersbaar te worden. De decentralisaties op de terreinen AWBZ, Participatiewet en Jeugdzorg (3 D s) moeten uitkomst bieden. In Alphen-Chaam zijn we dit aan het organiseren. We werken hierbij samen met de regio s West- en Midden- Brabant. Belangrijk is dat de Alphen-Chaamse gelden worden besteed op een wijze die bij Alphen- Chaam past. In de samenwerking met de regio s willen we dus een duidelijke stem houden. We bepalen lokaal de juiste richting en zetten een integrale koers uit. Uitgangspunt is dat we binnen de budgetten moeten blijven die de rijksoverheid hiervoor geeft. Het lokale beleidskader voor de 3 D s is begin 2014 vastgesteld. Wij zullen dat beleid efficiënt uitvoeren en een beroep doen op de eigen kracht en de eigen sociale netwerken van de inwoners. We zullen zoveel mogelijk verbindingen leggen tussen de 3 D s. Wij onderkennen het risico dat de beoogde budgettaire neutraliteit (we geven niet meer uit dan we krijgen van het rijk) in 2015 niet volledig haalbaar is. 2015 is een overgangsjaar waarin bestaande rechten op zorg niet direct kunnen worden afgebouwd en het gewenste effect van preventieve maatregelen niet meteen wordt gehaald. Bij de Participatie-decentralisatie werken we samen met Gilze en Rijen, Baarle-Nassau, de Diamantgroep en de arbeidsmarktregio Midden-Brabant. We onderzoeken welke participatievormen in onze gemeente het beste werken. Bij de Jeugdzorg-decentralisatie werken we samen met de regio West-Brabant Oost (WBO) en met Breda als centrumgemeente. Waar nodig geven wij een lokale invulling. Met de regio zetten wij in op het versterken van de 1 e lijns zorg (preventie en lichte zorg door generalisten), waardoor er minder vaak een beroep zal worden gedaan op de duurdere specialistische jeugdzorg (2 e lijns zorg). In 2014 nemen we de nodige besluiten om onze verantwoordelijkheden per 1 januari 2015 te kunnen dragen. Bij de AWBZ-decentralisatie werken wij samen met Breda en Baarle-Nassau. De lokale kaders werken we de komende tijd uit. Uitgangspunt is toegankelijkheid voor de burgers: herkenbaar, vertrouwd, laagdrempelig. Daarnaast bereiden we de komende tijd de aanbestedingen van de Hulp bij het huishouden (Hbh), de Wmo-hulpmiddelen en het Collectief vervoer voor in samenhang met de 3 D s. Onze bijzondere aandacht gaat uit naar voorzieningen voor ouderen en armoedebeleid. 2
3. Samenwerking: klein blijven door groter te worden In 2013 hebben de gemeentebesturen van Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Gilze en Rijen elkaar gevonden in een afspraak om een ambtelijke fusie te realiseren per 1 januari 2016. De nieuwe coalitie is ervan overtuigd dat een samenwerking in het groene gebied tussen de steden bestuurskracht geeft vanuit een landelijk-gebied-perspectief. Dat is een betere optie dan opdeling van het gebied naar de steden. Het initiatief heeft bij herhaling steun gekregen van Gedeputeerde Staten van Noord- Brabant. Aan het begin van de nieuwe raadsperiode stellen GS andermaal nadrukkelijk dat zij de ambtelijke fusie een kans geven als oplossingsrichting voor de noodzakelijke bestuurskrachtversterking. En: Wij vragen u de uitwerking daarvan de komende maanden voortvarend ter hand te nemen. De opstelling van GS steunt ons in het krachtige voornemen om per 1 januari 2016 een ambtelijke fusie gerealiseerd te hebben die van betekenis is voor de deelnemende gemeenten en hun burgers. Wij streven naar een juridische constructie voor de samenwerking ( governance ) die slagkracht en voldoende democratisch gehalte borgt. Een bijzondere uitdaging vormt de enclavesituatie van de beide Baarles. Daar gaat in ons proces bijzondere aandacht naar uit. Het is gewenst dat ook de gemeente Dongen zich aansluit bij de ambtelijke fusie. Wij geven Dongen de kans om zich alsnog aan te sluiten, maar stellen daarbij een deadline van 1 juli 2014. Wij zijn ons ervan bewust dat de ambtelijke fusie geld kost en dat tijdens het fusieproces het takenpakket van de gemeenten drastische wijzigingen zal ondergaan. Wij achten een stevige sturing op het proces van belang. Binnen het college zal de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor het fusieproces toegewezen worden aan de burgemeester en aan een wethouder, bij voorkeur de wethouder die ook financiën in zijn portefeuille heeft. 4. Geld: ruimte scheppen. - De positie Dit bestuursakkoord ziet het licht onder een onzeker financieel gesternte. De ontwikkelingen in de Algemene Uitkering zijn onduidelijk, evenals de netto-effecten van de 3 decentralisaties per 1 januari 2015. Wij verwachten meer duidelijkheid in de meicirculaire 2014 en zullen die effecten aan de orde stellen bij de behandeling van de Perspectiefnota 2015. 3
Voorlopig moeten wij alert zijn op dekkingsrisico s. Dat betekent dat wij zuinig omspringen met de Algemene Reserve en ons weerstandsvermogen bewaken. De samenwerking met Baarle-Nassau en Gilze en Rijen moet op termijn financieel rendement opleveren. De lasten gaan ook hier uit voor de baat. De woonlasten staan onder druk. Wij spannen ons in om de woonlasten te beheersen. De meerjarenraming 2015-2017 kent structurele tekorten, die vragen om substantiële ombuigingen. - Bezuinigingen In algemeenheid achten wij alle opties voor bezuinigingen, zoals ambtelijk in beeld gebracht, bespreekbaar. Wij maken daarbij de volgende kanttekeningen: Ten eerste zetten wij iedere bezuinigingsoptie in die geen directe gevolgen heeft voor burgers en bedrijven. Onze inspanningen zijn gericht op het voorkomen van lastenverhogingen voor burgers en bedrijven, met uitzondering van de reguliere inflatiecorrectie. Dat geldt ook voor lasten die een relatie hebben met specifieke bestemmingen (bv. toeristenbelasting). Wij maken een analyse van onze woonlasten in vergelijking met de woonlasten van andere gemeenten in de regio en verbinden daar conclusies aan. Wij zetten in op besparing van kosten door verdergaande inzet van burgerparticipatie, bijvoorbeeld in de onderhoudssfeer. Wij rapporteren met regelmaat aan de raad over de wijze waarop in de bedrijfsvoering geanticipeerd wordt op de ambtelijke fusie. Wij overwegen andermaal onze taken en stoten taken af die niet tot onze kerntaken behoren (bijvoorbeeld peuterspeelzalen: dit is geen kerntaak voor de gemeente, maar wij willen wel toezien op toegankelijkheid en kwaliteit.) Wij onderwerpen onze financiële huishouding aan een extra onderzoek, waarbij we kritisch kijken hoe kosten toegerekend worden en hoe de grip van de raad op het financieel beleid versterkt kan worden. Wij zijn terughoudend met bezuinigingen op groenonderhoud: we staan onszelf immers voor op toeristisch-recreatieve aantrekkelijkheid. Bij bezuinigingen op subsidies ontzien wij de jeugd zoveel mogelijk. 4
5. Specifieke aandachtspunten A. Gymzaal in Alphen. Wij realiseren een nieuwe gymzaal in Alphen binnen strikte financiële randvoorwaarden. Adequaat gymonderwijs behoort tot de kerntaken. We gaan uitvoering geven aan het raadsbesluit uit de begrotingsvergadering 2014. We vragen een goede onderbouwing van de exploitatielasten van de huidige locatie versus de nieuwe locatie en betrekken daarbij de opbrengst van de te verlaten locatie. B. Raadhuis Chaam Wij bezien de toekomst van het Raadhuis in Chaam in het kader van de samenwerking met Baarle-Nassau en Gilze en Rijen. Daarbij spelen zaken als het nieuwe werken en de inzet van de multifunctionele accommodaties bij de dienstverlening aan de burgers een rol. Vooruitlopend op besluiten in dat kader is verkoop van het Raadhuis niet aan de orde. We onderzoeken wel mogelijkheden om de lasten terug te dringen. Mocht behoud van het raadhuis in het kader van de samenwerking niet noodzakelijk zijn, dan bezien wij opnieuw opties voor bezuinigingen, waarbij verkoop eventueel in combinatie met de Veldwachterswoning een optie is onder de voorwaarde dat een nieuwe bestemming van toegevoegde waarde moet zijn voor de kern Chaam. C. Veiligheid Veiligheid is een kerntaak voor de gemeente. Hoe belangrijk de taak is blijkt pas op momenten dat het aan veiligheid ontbreekt: bij verkeersongevallen, inbraken, branden, geweld en ruzies, criminaliteit en risico s bij evenementen of op plaatsen waar veel mensen recreëren. Wij willen de veiligheid waarborgen voor onze burgers, maar ook voor het veelvoud aan gasten dat ons in het toeristisch seizoen bezoekt. Specifiek investeren wij in: - Preventie: wij bieden de burgers aanknopingspunten om zelf hun eigen veiligheid te vergroten. Buurtpreventie is een voorbeeld. We ondersteunen ook de dorpsraden bij initiatieven op dit punt. - Veilig en gastvrij recreëren: wij gaan door met integrale veiligheidsonderzoeken en rapportages over de recreatieparken en zetten de handhavingstrajecten m.b.t. illegale permanente bewoning voort. - Veiligheid t Zand: wij zorgen voor continuïteit in de veiligheidsmaatregelen op en rond recreatiegebied t Zand. 5
- Buurtbemiddeling: spanningen tussen inwoners onderling kunnen leiden tot gevoelens van onveiligheid en in extreme situaties ook tot feitelijk onveiligheid. Buurtbemiddeling kan oplossingen bieden. Bijzondere aandacht gaat ook uit naar de verkeersveiligheid, met name op de provinciale weg die door Chaam loopt. D. Woningbouw In de afgelopen periode is in alle kernen een inhaalslag gemaakt met woningbouw. Wij maken ons sterk om ook in de toekomst de continuïteit in de woningbouw te bewaken en daarmee de leefbaarheid in alle kernen op hoog niveau te houden. E. Acht van Chaam De Acht heeft een plek verworven op de nationale lijst voor immaterieel cultureel erfgoed. Daarmee is de bijzondere betekenis van dit jaarlijkse wielerevenement met kracht bevestigd. Wij bekrachtigen de relatie die wij als gemeente hebben met De Acht van Chaam en willen bijdragen aan behoud van dit bijzondere evenement. F. Glasvezelnetwerk Aansluiting op de digitale snelweg is niet meer alleen prettig maar is/wordt voor veel ondernemers een noodzaak. Alphen-Chaam mag op dit punt niet een achtergebleven gebied worden. Het mogelijk maken van dataverkeer moet worden gezien als een voorziening van algemeen nut (evenals bijvoorbeeld riolering en waterleiding). In de komende raadsperiode wil de coalitie maximaal gebruik maken van de mogelijkheden die de provincie biedt om deze voorzieningen te realiseren. G. Onderhoud wegen We sluiten het onderhoud aan de wegen niet uit van bezuinigingen maar hebben bijzondere aandacht voor specifieke situaties waar de verkeersveiligheid zich niet verdraagt met versobering van het onderhoud. Hierbij is er speciale aandacht voor de wegen in het buitengebied van Alphen. H. Omgeving basisschool De Driesprong in Chaam Wij gaan in overleg met relevante partijen over de omgeving, de verkeersveiligheid en de samenhang in functies rond de basisschool. 6
Tot slot In alle verkiezingsprogramma s komt het woord samenwerking voor. Samenwerking met burgers en maatschappelijke organisaties. Samenwerking tussen partijen en tussen gemeenten. Samenwerking in een gebied dat tussen twee steden ligt. Samenwerking om aanvullend op het stedelijk geluid de eigenheid van het landelijk gebied te laten klinken. Deze gezamenlijke missie zal in de komende periode de onderlinge verschillen tussen partijen moeten overstijgen. Alphen-Chaam, april 2014 Namens CDA,.. Namens GBA,.. 7