Aankomst en vertrek Analyse van in- en uitstroom van corporatiebestuurders in 2017 KPMG branchegroep Woningcorporaties Januari 2018 KPMG.nl NIEUW! Nu uitgebreid met info over de bestuurders van alle corporaties > 5.000 vhe
2
Inhoud Inleiding Omvang van de onderzochte corporaties Man-vrouwverhouding Aantal bestuurders In- en uitstroom 2017 Omvang van bestuur ultimo 2017 Waar is er gewisseld? De transfers Instroom Uitstroom Wat valt op? KPMG voor corporaties 4 5 6 8 9 10 11 12 14 16 18 19 3
Inleiding In Nederland zijn ruim 350 corporaties, elk met een eigen bestuur, waarvan het merendeel wordt gevormd door een of meer professionele, betaalde bestuurders. In 2015 voerde de branchegroep Woningcorporaties van KPMG, op verzoek van de Nederlandse Vereniging van Bestuurders van Woningcorporaties, een analyse uit op de in- en uitstroom van corporatiebestuurders van 2010 tot 2014 van alle corporaties met meer dan 7.000 verhuureenheden (ruim 100 corporaties). Omdat deze analyse interessante inzichten oplevert, hebben we deze op vergelijkbare wijze ook uitgevoerd voor de jaren 2015 en 2016. Deze publicatie bevat de analyse van de in- en uitstroom van corporatiebestuurders over het kalenderjaar 2017. Om een nog breder overzicht te krijgen, hebben we dit jaar op veler verzoek de scope van ons onderzoek uitgebreid en zijn alle corporaties met meer dan 5.000 verhuureenheden opgenomen in deze vergelijking. Daarmee hebben we in termen van de Aedes-benchmark zowel de XL, L als M corporaties in beeld. In totaal hebben we daarmee de bestuurlijke in- en uitstroom van 143 corporaties in kaart gebracht. We hebben openbare bronnen gebruikt om gegevens te verzamelen zoals Aedesnet, LinkedIn, jaarverslagen en persberichten. Vanzelfsprekend hebben we dat gedaan met grote nauwkeurigheid, maar niet alle informatie is 100% te achterhalen, dus we kunnen niet uitsluiten dat een enkel cijfer in de praktijk iets anders is of dat er ergens een mutatie ontbreekt. Voor de analyse gaan we uit van de periode 1 januari 2017 tot en met 31 december 2017. Bestuurders die dus per 1 januari 2018 gestart zijn, zijn nog niet als nieuw meegenomen in deze publicatie. Zij worden volgend jaar vermeld, als nieuwe instroom voor 2018. Naast een analyse van de in- en uitstroom kijken we ook naar de omvang van het bestuur bij de 143 corporaties en de ontwikkeling die we daarin zien. We merken dat onze publicatie door velen gewaardeerd wordt en vertrouwen erop dat dat ook dit jaar weer het geval zal zijn. Amstelveen, Januari 2018 Johan van Hoof Segmentleider Woningcorporaties KPMG 4
Omvang van de onderzochte corporaties 143 corporaties > 25.000 (XL) 10.000-25.000 (L) 5.000-10.000 (M) 19 corporaties 51 73 corporaties corporaties 34 66 74 bestuurders bestuurders bestuurders 5
Man-vrouwverhouding Bij XL corporaties zijn procentueel meer vrouwen bestuurder, maar het aantal is in 2017 gelijk gebleven. Bij de L corporaties is het aandeel vrouwen fors gestegen in 2017, waardoor hier (relatief) bijna net zo veel vrouwen bestuurder zijn als bij de XL corporaties. Bij de M corporaties ligt het aandeel nog fors lager, maar ook daar stijgt het aandeel wel ten opzichte van 2016. XL 22 11 33% L 44 21 32% M 53 19 26% 6
Percentage vrouwelijke bestuurders per grootteklasse 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 XL L M 2016 2017 7
Aantal bestuurders Per eind 2017 zijn er 169 bestuurders in dienst bij 143 corporaties 169 bestuurders (+ 5 vacatures) 119 50 70% 30% Aantal bestuurders, in absolute aantallen 140 120 100 80 60 40 20 125 73% 119 70% 46 50 27% 30% 0 2016 2017 8
In- en uitstroom 2017 UITSTROOM Opvallend 18 13 5 Ook in 2016 gingen er, evenals de jaren daarvoor, nog geen vrouwen met pensioen. INSTROOM Opvallend 16 8 8 Evenals vorig jaar zijn er net zo veel nieuwe bestuurders man als vrouw. Daarmee stijgt het relatieve aandeel van vrouwen. 9
Omvang van bestuur ultimo 2017 3-hoofdig Aantal corporaties 4 XL: > 25.000 L: 10.000-25.000 M: 5.000-10.000 2 2 0 2-hoofdig 23 11 11 1 1-hoofdig 116 6 38 72 10
Waar is er gewisseld? Bij 25 corporaties vonden wisselingen in het bestuur plaats. Bij 8 van die 25 corporaties wijzigde ook de omvang van het bestuur bij 5 kwam er een kleiner bestuur, bij 3 een groter. Bestuurswisseling zonder impact op omvang Eenhoofdig Bo-Ex De Goede Woning (Zoetermeer) Elkien HEEMwonen Intermaris Ons Huis (Enschede) Parteon Rijswijk Wonen Waterweg Wonen Woningbedrijf Velsen Woongoed 2 duizend WOONopMAAT Woonpartners (Helmond) Woonveste Tweehoofdig Mitros Portaal Driehoofdig WonenBreburg Bestuurswisseling, waarbij omvang bestuur groter werd Van eenhoofdig naar tweehoofdig De Alliantie Haag Wonen Woonwaard In al deze gevallen kwam er naast de reeds zittende bestuurder een extra bestuurder. Bij Haag Wonen en Woonwaard kwam deze uit eigen gelederen, bij De Alliantie werd de financieel bestuurder van Mitros aangetrokken. Bestuurswisseling waarbij omvang bestuur kleiner werd Van tweehoofdig naar eenhoofdig Woonbedrijf ieder1 Wooncompagnie Wooninc. Woonstede Zeeuwland* * Bij Zeeuwland was er slechts enkele maanden sprake van een tweehoofdig bestuur als gevolg van een fusie per 1 januari 2017. Op 1 april 2017 ging de tweede bestuurder met pensioen. 11
De transfers Bestuurswisseling zonder impact op omvang eenhoofdig Bo-Ex De Goede Woning Elkien HEEMwonen Intermaris Ons Huis Parteon Rijswijk Wonen Waterweg Wonen Woningbedrijf Velsen Woongoed 2 Duizend WoonOpMaat Woonpartners Woonveste * Ingevuld door interim-bestuurder Johan Klinkenberg Ed Pannenbakker Alex Bonnema Interim Martin Hoiting Ben Meijer Interim Zellkja Udovicic Harry Bosch Interim Interim Aad Leek Peter van Heeswijk Aart Jan Gorter Marije Eleveld Vacature* Vacature* Marjo Vankan Cees Tip Peter Winterman Harry Platte Vacature* Marijke Kolsteeg Rogier van der Laan José Wiebes-van Kasteren Sjoerd Hooftman Marc Eggermont Eric van den Einden 12
Bestuurder weg Nieuwe bestuurder Vacature Interim weg Bestuurswisseling zonder impact op omvang tweehoofdig Mitros Portaal Maud Hoezen Bert Keijts Toon Corver Vacature Bestuurswisseling zonder impact op omvang driehoofdig WonenBreburg Aline Zwierstra Caroline Timmermans Bestuurswisseling, waarbij omvang bestuur groter werd De Alliantie Haag Wonen Woonwaard - - - Maud Hoezen Ria Koppen Joke van den Berg Bestuurswisseling waarbij omvang bestuur kleiner werd Woonbedrijf ieder1 Wooncompagnie Wooninc. Woonstede Zeeuwland Leo Hendriks - Yvonne van Mastrigt - Henk Buursink - Wim Sterkenburg - Antoine de Ceuster - 13
Instroom In de periode 2010 tot en met 2017 hebben we gekeken waar 106 nieuwe instromers vandaan komen: overheid 17 not for profit 10 advies bedrijfsleven 7 5 67 woningcorporatiesector 14
Waar komen de nieuwe bestuurders vandaan? 2017 2016 2015 2010-2014 Eigen organisatie 4 0 4 15 Andere corporatie, was daar al bestuurder 4 3 2 6 Andere corporatie, was daar geen bestuurder 2 4 2 15 Brancheorganisatie 1 1-4 Gemeente & overheid 2 1 2 12 Zorg & welzijn 0 2 2 3 Onderwijs 0 1 1 1 Bedrijfsleven 0 0 0 5 Adviesbureau** 3 2 1 1 Totaal 16 14* 14* 62* * Betreft instroom bij corporaties vanaf 7.000 woningen ** Betreft vrijwel altijd adviseurs die al actief tot zeer actief waren in sector 15
Uitstroom In de periode 2010 tot en met 2017 hebben we gekeken waar 126 uitstromers naar toe gaan. 65 van hen zijn met pensioen gegaan of door ziekte of overlijden gestopt. Waar gingen de overige 61 ex-bestuurders naar toe? bestuurder profit overig 4 5 gemeente 1 8 corporatiebestuurder 4 corporatiemedewerker 9 bestuurder not for profit onbekend/zzp 30 16
Waar gaan de uitstromers naar toe? 2017 2016 2015 2010-2014 Pensioen 9 9 11 33 Gestopt vanwege ziekte/overlijden 2 1 Andere corporatie (bestuurder) 1 1 1 5 Corporatie (niet bestuurder) 0 1 1 2 Maatschappelijke instelling (bestuurder) 2 1 2 4? Onbekend / zzp 3 3 4 20 Bestuurder zakelijke dienstverlening 4 Verdachte 3 Beëindiging personele unie 2 Gemeente (ambtenaar) 1 Totaal 18 15* 22* 71* * Betreft uitstroom bij corporaties vanaf 7.000 woningen 17
Wat valt op? Aantal bestuurders blijft vrij stabiel qua omvang. Bij 5 corporaties werd bestuur ingekrompen, maar bij 3 werd het uitgebreid. -5 +3 Bij grotere corporaties zitten relatief meer vrouwen aan top dan bij kleinere. Twee bestuurders vertrokken binnen een jaar alweer bij hun corporatie. Uitstroom Instroom Er gaan relatief veel mannen met pensioen. Degenen die niet met pensioen gaan, lukt het beter dan voorheen om een baan te vinden buiten de corporatiesector. Dat zijn vrijwel altijd banen in de not-for-profitsector. De meeste uitstromers worden, gewild of ongewild, zzp er. Overgrote deel van instroom komt uit sector zelf en die trend wordt laatste jaren sterker. Er komen al enkele jaren geen nieuwe bestuurders uit de profitsector de corporatiesector binnen. Instroom man/vrouw is 50/50 (evenals vorig jaar), daardoor stijgt aandeel van vrouwen relatief. 18
KPMG voor corporaties Organisatieontwikkeling & inrichting Digitalisering, data & ICT Integriteit, compliance, tax & audit Samenwerking, partnerships & fusie Strategie & besturing Strategie Governance Topstructuur Besturing Managementinformatie Assetmanagement Digitalisering Digitale dienstverlening Robotisering Customer journey Big Data Integriteit & soft controls Integriteitsbeleid Risicomanagement Soft controls Compliance Forensisch onderzoek Samenwerking & fusie Samenwerking Fusie Overname Alliantievorming Shared services centers Organisatieontwikkeling Organisatie- en cultuurontwikkeling Leiderschap Strategische personeelsplanning Functiegebouwen Data, privacy & security Datakwaliteit Datamanagement Cybersecurity Privacy Tax Fiscale strategie Vpb aangifte BTW Fiscale positie & beheersing Fiscale begeleiding vastgoedtransacties Partnerships Ketensamenwerking Wonen & zorg Stakeholdermanagement Efficiency & effectiviteit Organisatie-(her)inrichting Processturing Klantfocus LEAN Benchmarking Inkoopoptimalisatie ICT strategie en inrichting IT-visie Outsourcing Quality Assurance Optimaliseren IT-functie Audit Jaarrekeningcontrole Assurance In control-framework RJ Internal audits Transactieadvies Transactieadvies (aan- en verkoop) Waarderingen en taxaties Financieringsvraagstukken 19
KPMG branchegroep Woningcorporaties Johan van Hoof Partner, segmentleider Woningcorporaties T. 020 656 80 38 E. vanhoof.johan@kpmg.nl, ingeschreven bij het handelsregister in Nederland onder nummer 33263682, is lid van het KPMG-netwerk van zelfstandige ondernemingen die verbonden zijn aan KPMG International Cooperative ( KPMG International ), een Zwitserse entiteit. Alle rechten voorbehouden. De naam KPMG en het logo zijn geregistreerde merken van KPMG International.