WMO Zelf regelen of uitbesteden? Kiezen tussen zorg in natura of een persoonsgebonden budget (pgb). UNIT WMO 6
2 Komt u via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in aanmerking voor huishoudelijke hulp, een hulpmiddel of voor een aanpassing aan uw huis? Dan kunt u kiezen: laat u alles door de gemeente regelen (zorg in natura) of organiseert u het liever zelf met een persoonsgebonden budget (pgb)? Beide werkwijzen hebben zo hun voordelen. Vindt u het prettig om zelf alle touwtjes in handen te hebben en veel te regelen of kiest u voor het gemak van uitbesteden? Het is belangrijk goed te bedenken wat het beste bij u past. Deze folder kan u daar bij helpen. Zorg in natura: minder rompslomp Kiest u voor zorg in natura dan regelt de gemeente de administratieve zaken en onderhoudt de gemeente het contact met de leverancier. Ook de betaling wordt direct door de gemeente geregeld. Het voordeel hiervan is dat u er verder geen omkijken meer naar hebt. Daar staat tegenover dat uw keuzevrijheid beperkt is tot de leveranciers waarmee de gemeente een contract heeft. De gemeente neemt voorzieningen zoals woningaanpassingen of rolstoelen af bij een aantal vaste leveranciers. Zij komen vervolgens uw woning aanpassen of u krijgt uit hun assortiment een hulpmiddel in bruikleen. Voor de huishoudelijke hulp geldt dat door de gemeente een keus wordt gemaakt uit één van de gecontracteerde aanbieders van hulp bij het huishouden. Bij de keuze voor de aanbieder wordt onder andere rekening gehouden met uw voorkeur voor een bepaalde aanbieder, de klanttevredenheid, de snelheid van leveren en de prijs die de aanbieder biedt. Het kan voorkomen dat de uiteindelijke keuze niet overeenkomt met uw voorkeur. Bij zorg in natura kunt u niet zelf een kennis of buurvrouw voor deze hulp inhuren. Zie voor meer informatie over de aanbieders de folder aanbieders van hulp bij het huishouden.
Zelf regelen: meer keuzevrijheid Wanneer u werkt met een persoons gebonden budget (pgb) vraagt u zelf offertes aan en kiest u zelf de leverancier waar u uw voorziening koopt of kiest u zelf degene die u met het huishouden komt helpen. U maakt zelf afspraken over bijvoorbeeld de rolstoel die u koopt, welke aanpassingen u precies laat uitvoeren of wanneer de huishoudelijke hulp komt. U betaalt de leveranciers of de hulp met uw pgb, dit is een geldbedrag dat op uw rekening wordt gestort. Ook moet u zelf een administratie bijhouden van uw uitgaven. Wanneer het gaat om huishoudelijke hulp hebt u ook andere verantwoordelijkheden. U bent dan opdrachtgever van degene die bij u het huishouden komt doen of zelfs werkgever van uw zorgverlener. Als u werkgever bent dan moet u ervoor zorgen dat u uw werknemer op tijd betaalt en dat u loonbelasting en sociale premies afdraagt. Ook moet u weten wat er van u verwacht wordt als uw werknemer ziek wordt. Via de Sociale Verzekeringsbank (SVB) kunt u hulp krijgen bij het beheren van uw pgb voor huishoudelijke hulp en de bijkomende verantwoordelijkheden. De gemeente Leiden heeft hiervoor een contract met de SVB, zelf hoeft u hiervoor niets te betalen. Het voordeel van het werken met een pgb is dat u zelf de regie in handen hebt en meer keuzevrijheid hebt. Daar staat tegenover dat het werken met een pgb meer discipline en verantwoordelijkheid vraagt en meer tijd kost dan wanneer u kiest voor zorg in natura. Wilt u zich nog verder verdiepen in de voor- en nadelen van het werken met een pgb? Dan kunt u bij de stichting Per Saldo een uitgebreide folder aanvragen of informatie zoeken op de website: www.pgb.nl In het vervolg van deze folder, kunt u meer lezen over het werken met een pgb. Hoofdstuk 1 geeft een aantal 3
algemene regels, de overige hoofdstukken gaan in op het pgb bij huishoudelijke hulp, aanpassingen in huis en hulpmiddelen. Hoofdstuk 1 Pgb algemeen Pgb is geen inkomen Het pgb is bestemd voor het inkopen van zorg of een voorziening en wordt dus niet als inkomen beschouwd. Het ontvangen van een pgb heeft dus geen invloed op een eventuele uitkering of de door u te betalen inkomstenbelasting. In dit hoofdstuk kunt u lezen waar u nog meer op moet letten als u overweegt om met een pgb te gaan werken. Een pgb aanvragen Kiest u voor een pgb dan kunt u dat aangeven op het moment dat u een aanvraag voor huishoudelijke hulp, een hulpmiddel of een aanpassing aan uw huis indient. Het is belangrijk eerst de toekenning van uw aanvraag af te wachten, vóór u kosten maakt. Met andere woorden: geef uw pgb nog niet uit voor u weet of u het daadwerkelijk gaat ontvangen. Schulden en het pgb Als u schulden hebt kan het pgb worden opgeëist door uw schuldeisers. In dat geval hebt u dus geen geld meer om de hulp of de voorziening in te kopen. Als u schulden hebt is het daarom verstandiger te kiezen voor hulp in natura. Verantwoording en terugbetalen wat u niet hebt uitgegeven Persoonsgebonden budgetten worden betaald vanuit gemeenschapsgeld dat bestemd is voor de inkoop van zorg of een voorziening. U moet een administratie bijhouden, zodat u de uitgaven kunt verantwoorden. De gemeente zal na afloop van elk kalenderjaar een controle uitvoeren. Als u een deel van het aan u toegekende budget niet aan zorg of de voorziening uitgeeft, moet u dat geld terugbetalen. 4
Geen recht op een pgb In sommige gevallen kan de gemeente u het recht ontzeggen om met een pgb te werken. Bijvoorbeeld als er een gegrond vermoeden bestaat dat u problemen zult hebben met het omgaan met een pgb. U kunt bijvoorbeeld het recht op een persoonsgebonden budget verspelen door aantoonbaar misbruik in het verleden. Of doordat is vastgesteld dat u niet in staat bent om een pgb te beheren en dat er ook geen anderen in uw omgeving zijn die deze taak kunnen overnemen. Eigen verantwoordelijkheid Wanneer u een ander bureau dan het SVB inschakelt om u te helpen met het beheer van uw pgb, dan is het belangrijk het volgende te weten. Niet alle bureaus zijn bonafide, verzeker u ervan dat u een betrouwbaar bureau inschakelt. De gemeente controleert dit niet vooraf. Om misverstanden te voorkomen wordt een pgb altijd overgemaakt naar uw eigen rekeningnummer. Verantwoordingen van een bureau dat zowel de uitvoering of leverantie èn de verantwoording verzorgt worden niet geaccepteerd. Hoofdstuk 2 Hulp bij het huishouden In dit hoofdstuk kunt u meer lezen over het werken met een pgb voor het inhuren van hulp bij het huishouden. Verschillen op een rij Vooral bij hulp bij het huishouden zijn er veel verschillen tussen het werken met een pgb en het ontvangen van de zorg in natura. Daarom zetten we hier de verschillen nog even voor u op een rij. Zorg in natura er wordt een keuze gemaakt uit de door de gemeente gecontracteerde aanbieders; de gemeente betaalt de aanbieder rechtstreeks; de gemeente regelt de belangrijkste zaken met de aanbieder; de aanbieder maakt persoonlijke afspraken met u over de hulp die u gaat krijgen; de aanbieders zorgen ervoor dat u zoveel mogelijk hulp krijgt van dezelfde medewerker op een samen overeengekomen tijdstip. Het komt echter wel eens voor dat er niet aan uw voorkeur kan worden voldaan; u hoeft vrijwel geen administratie te doen. 5
Persoonsgebonden budget volledig vrije keuze van zorgverlener; u krijgt een budget waarmee u zelf diegene die de zorg aan u verleent moet betalen; u moet de belangrijkste zaken zelf regelen, namelijk een organisatie of personeel werven, afspraken maken en de zorgverlener uitbetalen; u hebt geheel de eigen hand in het maken van afspraken over wie er wanneer hoe vaak en hoe de benodigde zorg komt leveren; u moet een administratie bijhouden om verantwoording af te kunnen leggen; u krijgt mogelijk werkgeversverplichtingen; als uw hulp ziek is, is er niet automatisch vervanging geregeld. Dat moet u in dat geval zelf doen. specialist geraadpleegd. Binnen acht weken nadat u een aanvraag voor een indicatie hebt ingediend ontvangt u een indicatiebesluit. Daarin staat of u recht hebt op hulp bij het huishouden, welke type huishoudelijke hulp u nodig hebt en voor hoeveel uur. Dit is overigens dezelfde procedure als wanneer u kiest voor zorg in natura. 6 Hoeveel hulp krijg ik? Om in aanmerking te komen voor een pgb voor huishoudelijke hulp moet eerst worden vastgesteld of u hulp bij het huishouden nodig hebt, welke categorie huishoudelijke hulp u nodig hebt en voor hoeveel uur. De beoordeling van uw situatie vindt plaats via een gesprek met een consulent van de gemeente. In bepaalde situaties kan een medisch advies nodig zijn. Ook wordt met uw toestemming soms uw huisarts of Indeling in categorie De hulp bij het huishouden kent in twee categorieën dienstverlening: categorie A: werkzaamheden in huis, zoals stofzuigen, de was doen, bedden verschonen en schoonmaken.; categorie B: alle werkzaamheden van categorie A en daarbij ook het plannen van de huishouding. En, indien noodzakelijk, het verzorgen van jonge kinderen en activiteiten bij hulp bij een ontregelde huishouding.
De hoogte van uw pgb De hoogte van uw pgb wordt berekend op basis van de hoeveelheid hulp en de categorie hulp waarvoor u in aanmerking komt. Op het moment dat de hoogte van uw pgb aan u wordt meegedeeld, krijgt u ook een toelichting over hoe dit bedrag tot stand is gekomen. Betaling De betaling van het toegekende pgb gebeurt in voorschotten. Het pgb wordt per kwartaal of maand uitgekeerd. Bij een pgb lager dan 1.250 euro is er ook een mogelijkheid om het in één keer uitbetaald te krijgen. Eigen bijdrage Of u nu gebruik maakt van hulp in natura of hulp inkoopt met een pgb, wie ondersteuning krijgt bij het huishouden moet een gedeelte van de kosten zelf betalen. Dit heet de eigen bijdrage. De hoogte van de eigen bijdrage is afhankelijk van uw inkomen en dat van uw eventuele partner. Ook worden de eventuele andere eigen bijdragen voor (AWBZ-) zorg en of scootermobiel meegenomen in de berekening. Bij het verwerken van uw aanvraag vraagt het CAK uw inkomensgegevens op bij de Belastingdienst en berekent de bijdrage. Voor meer informatie hierover kunt u ook de folder van het CAK Informatie over de eigen bijdrage lezen. Op de website www.hetcak.nl vindt u een programma waarmee u kunt uitrekenen hoe hoog uw eigen bijdrage ongeveer zal zijn. Het een óf het ander Wat niet kan, is een deel van de hulp bij het huishouden zelf regelen met een pgb en een ander deel in natura te ontvangen. Als u voor een pgb kiest dan regelt u de huishoudelijke hulp dus in z n geheel zelf. U kiest per kalenderjaar voor een pgb, na afloop van dat jaar kunt u als u dat wilt overschakelen naar hulp in natura. Ondersteuning door de Sociale Verzekeringsbank De gemeente Leiden heeft een contract met het servicecentrum PGB van de Sociale Verzekeringsbank afgesloten. Hierdoor kunt u gratis gebruik van hun ondersteuning bij het beheren van uw pgb. Bij het servicepunt Zorg is een brochure van het SVB met meer informatie verkrijgbaar. Ook via de website www.svb.nl/pgb kunt u zich verder informeren. 7
Hoofdstuk 3 Hulpmiddelen In dit hoofdstuk kunt u meer lezen over het aanschaffen van hulpmiddelen (bijvoorbeeld een rolstoel of een scootermobiel) met een pgb. Hoogte van het pgb De hoogte van het pgb is gelijk aan het bedrag dat u hebt uitgegeven en waarover u bonnen kunt laten zien, maar nooit hoger dan het bedrag dat de gemeente zelf zou moeten uitgeven om het hulpmiddel voor u te huren of aan te schaffen. Het pgb bestaat uit een bedrag voor de aanschaf en een tegemoetkoming in de kosten voor het onderhoud en de verzekering van het hulpmiddel. Betaling U ontvangt het pgb pas nadat de gemeente door middel van een indicatie heeft vastgesteld dat u recht heeft op een hulpmiddel. Is het voorschieten van het aankoopbedrag een probleem voor u, dan is vooruitbetaling op basis van een offerte mogelijk. Een voorschot op uw pgb wordt gestort op uw bank- of girorekening. Na het tonen van het aankoopbewijs wordt uw pgb definitief vastgesteld. Eisen Om u te helpen bij de keuze van een goed en geschikt hulpmiddel zal de gemeente u een zogenaamd programma van eisen toesturen. Hierin staan de minimale eisen waaraan het hulpmiddel moet voldoen. Hoe lang moet ik met een hulpmiddel doen? De gemeente gaat uit van een gebruiksduur van de hulpmiddelen van zes jaar (72 maanden). Het is dus verstandig een hulpmiddel van goede kwaliteit aan te schaffen en ook het onderhoud goed te regelen. Vraagt u binnen zes jaar opnieuw een hulpmiddel aan omdat uw hulpmiddel kapot is gegaan of is gestolen, dan 8
wordt deze aanvraag afgewezen. Is uw hulpmiddel om medische redenen niet meer geschikt, dan geldt deze regel niet. U krijgt dan een nieuwe indicatie en mogelijk/eventueel een nieuw pgb. hulpmiddel af te sluiten. Voor scootermobielen en elektrische rolstoelen geldt ook de verplichting om een WA-verzekering af te sluiten. Een verzekering tegen diefstal wordt aangeraden. Eigen bijdrage scootermobiel Vanaf 1 januari 2009 wordt bij de nieuwe toekenning van een scootermobiel een eigen bijdrage gevraagd. U betaalt maximaal drie jaar een eigen bijdrage voor een scootermobiel. De hoogte van deze eigen bijdrage is afhankelijk van uw inkomen en dat van uw eventuele partner. Ook de eventuele andere eigen bijdragen voor (AWBZ-) zorg en hulp bij het huishouden wordt meegenomen in de berekening. Bij het verwerken van uw aanvraag vraagt het CAK uw inkomensgegevens op bij de Belastingdienst en berekent de bijdrage. Voor meer informatie hierover kunt u ook de folder van het CAK Informatie over de eigen bijdrage lezen. Op de website www.hetcak.nl vindt u een programma waarmee u kunt uitrekenen hoe hoog uw eigen bijdrage ongeveer zal zijn. Onderhoud, reparatie en verzekering Wie met een pgb een hulpmiddel aanschaft is verplicht ook een onderhouds- en reparatiecontract voor het Controle De gemeente controleert of u het hulpmiddel daadwerkelijk hebt gehuurd of aangeschaft. Bij de controle wordt bekeken of u een geschikt middel hebt aangeschaft, of u het hulpmiddel en het aankoopbewijs daadwerkelijk in uw bezit hebt en gebruikt, of u een onderhoudscontract hebt afgesloten en of u, indien van toepassing, een WA-verzekering hebt afgesloten. Wanneer blijkt dat u niet aan al uw verplichtingen voldoet, kan de gemeente overgaan tot het (deels) terugvorderen van het pgb. 9
Een hulpmiddel voor korte tijd Wie korter dan een half jaar een rolstoel nodig heeft, kan dit middel via de zorgverzekeraar (AWBZ) verkrijgen. Verstrekking via de Wmo is dan niet mogelijk. Zulke hulpmiddelen kunt u tijdelijk lenen bij de Thuiszorgwinkel Thuiszorgwinkel Leiden Van Vollenhovenkade 75 2313 GG Leiden maandag tot en metvrijdag van 9.00 uur tot 17.30 uur zaterdag van 9.00 tot 16.00 uur Vegro Klantenservice 0800-288 77 66 24 uur per dag bereikbaar, maandag tot en met zondag Harting-Bank 0900-112 11 25 Hoofdstuk 4 Aanpassingen in huis In dit hoofdstuk kunt u meer lezen over het aanpassen van uw huis met een pgb. Hoogte van het pgb De hoogte van het pgb is gelijk aan het bedrag dat u uitgeeft en waarover u bonnen kunt laten zien, maar nooit meer dan het bedrag dat de gemeente zou moeten uitgeven om de aanpassing zelf voor u te laten realiseren. Wilt u voor het aanpassen van uw woning met een pgb gaan werken, dan is het belangrijk te weten dat de gemeente Leiden voor het uitvoeren van de meeste kleine woningaanpassingen (prijs)afspraken heeft gemaakt met leveranciers. De hoogte van het pgb is hierop afgestemd. Laat u de aanpassing zelf uitvoeren dan ontvangt u niet meer dan dit bedrag (voor aanschaf èn montage/aanleg). Betaling U ontvangt het pgb pas nadat de gemeente door middel van een indicatie heeft vastgesteld dat u recht hebt op een aanpassing aan uw woning. Is het voorschieten van het aankoopbe- 10
drag een probleem voor u, dan is vooruitbetaling op basis van een offerte mogelijk. Een voorschot op uw pgb wordt dan gestort op uw bank- of girorekening. Als de aanpassing aan uw woning is gerealiseerd en u het aankoopbewijs hebt ontvangen, wordt de definitieve hoogte van het pgb vastgesteld. Huurwoningen Sommige verhuurders (zowel woningbouwverenigingen als particuliere verhuurders) staan alleen hun eigen aannemers toe om wijzigingen in hun woningen aan te brengen. Ook eisen verhuurders vaak dat het plaatsen een traplift gedaan wordt door gecertificeerde bedrijven. Huurt u een woning dan is het verstandig om vóór u een aanpassing aan uw huis laat aanbrengen eerst expliciet toestemming te vragen aan de eigenaar van uw woning. 11
Servicepunt Zorg Stel uw vragen bij het Servicepunt Zorg 071-516 5506 Telefonisch bereikbaar maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur Postadres Gemeente Leiden Servicepunt Zorg Postbus 9100 2300 PC Leiden Bezoekadres Langegracht 72 2312 NH in Leiden. Openingstijden maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot 17.00 uur. U kunt ook een afspraak maken. Informatie op internet www.leiden.nl/wmo www.regelhulp.nl E-mailadres service.zorg@leiden.nl Ook verschenen in deze serie folders: 1. De Wet maatschappelijke ondersteuning 2. Hulp bij het huishouden 3. Mobiel blijven 4. Aanpassingen in huis 5. Mantelzorg 6. Zelf regelen of uitbesteden? 7. Ik heb een klacht, wat nu? 12 Colofon Uitgave van: gemeente Leiden, maart 2011 Productie en realisatie: Unit Wmo, Communicatie, Grafisch Productie Centrum Foto s: Stockfoto Oplage: 300 exemplaren