Raadsnota Raadsvergadering d.d.: 16 december 2013 Agenda nr: 12 Onderwerp: Drank- en Horecaverordening Paracommercie Valkenburg aan de Geul 2014 Aan de gemeenteraad, 1. Doel, Samenvatting en Advies van het raadsvoorstel Op grond van de gewijzigde Drank- en Horecawet moet de gemeenteraad vóór 1 januari 2014 een Drank- en Horecaverordening vaststellen waarin regels worden gesteld ter voorkoming van oneerlijke mededinging voor paracommerciële rechtspersonen bij de verstrekking van alcoholhoudende drank. In dit kader wordt voorgesteld om: - bijgevoegde Drank- en Horecaverordening Paracommercie Valkenburg aan de Geul 2014 vast te stellen en met ingang van 1 januari 2014 in werking te laten treden; - vóór 1 juli 2014 het verplichte preventie- en handhavingsplan alcohol te ontwikkelen en vast te stellen. 2. Situatie / Aanleiding / Probleem Op 1 januari 2013 is de vernieuwde Drank- en Horecawet (DHW) in werking getreden. De doelstelling die het kabinet beoogt met deze wetswijziging is: - Het alcoholgebruik onder jongeren terugdringen; - Alcohol gerelateerde verstoring van de openbare orde aanpakken; - Bijdragen aan het verminderen van de administratieve lasten. De gewijzigde wet geeft de gemeente meer mogelijkheden om lokaal beleid te ontwikkelen dat aansluit bij de problematiek op het terrein van gezondheid en overlast van drankverstrekking en gebruik. Tevens zijn gemeenten verplicht een verordening op te stellen ten aanzien van de verstrekking van alcoholhoudende dranken bij paracommerciële rechtspersonen. Ook geeft de wet de mogelijkheid aan de gemeente om het bedrijfsmatig verstrekken van alcohol aan beperkingen te onderwerpen. Uiterlijk per 1 juli 2014 zijn gemeenten verplicht om een preventie- en handhavingsplan alcohol vast te stellen. Ingevolge de nieuwe Drank- en Horecawet is de gemeente verantwoordelijk voor het toezicht en de handhaving van de Drank- en Horecawet en is de burgemeester het bevoegd gezag (was voorheen het college van burgemeester en wethouders). Verplichte verordening paracommerciële instellingen In de nieuwe DHW worden gemeenten verplicht een verordening ter regulering van paracommercialisme op te stellen ter voorkoming van oneerlijke mededinging. Deze verordening moet binnen één jaar na het inwerkingtreden van de wet (uiterlijk 31 december 2013) zijn opgesteld (artikel 4 DHW). In deze verordening moeten de dagen en tijden worden opgenomen waarop in paracommerciële inrichtingen alcohol mag worden verstrekt (schenktijden). Tevens moeten hierin regels worden opgenomen voor de verstrekking van alcohol tij dens bij eenkomsten van persoonlij ke aard en niet-verenigingsgebonden activiteiten. De voorschriften voor paracommerciële inrichtingen krijgen hierdoor een algemeen karakter (algemene regel) waarbij het wel mogelijk is naar aard van inrichtingen verschillende regels vast te stellen. De burgemeester kan ontheffing verlenen bij bijzondere gelegenheden van tijdelijke aard voor maximaal 12 dagen. Pagina 1 van 9
De gemeenteraad mag daarbij onderscheid maken naar de aard van de paracommerciële rechtspersoon. Op grond van artikel 4 Drank en Horecawet hebben de regels in ieder geval betrekking op schenktijden en bijeenkomsten van persoonlijke aard. Wat is paracommercie? Stichtingen en verenigingen bieden soms buiten hun hoofddoelstelling om, horecadiensten aan. Dit kan een vorm van oneerlijke concurrentie vormen doordat deze instellingen gebruik maken van directe en indirecte voordelen. Deze voordelen kunnen (mede) de prijsstelling van de horecadiensten die aangeboden worden, beïnvloeden: Directe dan wel indirecte subsidieverstrekking; De versoepelde eis van het bezit van een Verklaring Sociale Hygiëne die voor paracommerciële rechtspersonen is beperkt tot ten minste twee leidinggevenden; Het regelmatig en vaak structureel werken met c.q. gebruik maken van vrijwilligers; Het van toepassing zijn van fiscaal gunstigere voorwaarden; Het verkrijgen c.q. verhuren van accommodaties tegen niet marktconforme (vaak symbolische) voorwaarden en prijzen. Wat zijn paracommerciële rechtspersonen? Dit zijn rechtspersonen, niet zijnde een N.V. of een B.V. die zich naast activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaal-culturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard richten op de exploitatie in eigen beheer van een horecabedijf. In de praktijk betreft dit (sport)verenigingen, stichtingen en kerkgenootschappen. Verplicht op te nemen regels in de verordening Ingevolge artikel 4 van de DHW dient uw gemeenteraad bij de totstandkoming van de paracommercieverordening aan genoemde niet-commerciële rechtspersonen, ter voorkoming van oneerlijke mededinging, regels te stellen waaraan paracommerciële rechtspersonen zich hebben te houden bij de verstrekking van alcoholhoudende drank. Deze hebben betrekking op: De schenktijden (lid 3a); De bijeenkomsten van persoonlijke aard, zoals bruiloften en partijen (lid 3b); Bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de betreffende rechtspersoon betrokken zijn (lid 3c). Uitgangspunten bij het opstellen van de regels: Er mogen geen onnodige beperkingen worden opgelegd aan paracommerciële instellingen. Gemeenten moeten de belangrijke maatschappelijke functie van deze instellingen in acht nemen; De gewijzigde DHW verplicht niet om, de bestaande afspraken die zijn neergelegd in voorschriften bij de vergunningen voor de paracommerciële instellingen te herzien. De wetswijziging verplicht alleen om hetgeen voorheen per vergunning geregeld was, nu te vertalen in een algemene regel. Aard van de paracommerciële inrichtingen Gebleken is dat er in de gemeente Valkenburg aan de Geul alleen bij sportverenigingen paracommerciële voorwaarden aan de DHW-vergunning zijn verbonden. De paracommercieverordening is dan ook in die zin opgesteld. Pagina 2 van 9
Schenktijden Bij het opstellen van de verordening moet als uitgangspunt worden gehanteerd dat geen onnodige beperkingen aan paracommerciële instellingen moeten worden opgelegd. Dit is in lijn met het standpunt van de regering. Er wordt van uitgegaan dat gemeenten de belangrijke maatschappelijke functie van de verschillende paracommerciële instellingen in acht zullen nemen en geen onnodige beperkingen zullen opleggen daar waar de mededinging niet in het geding is en er geen sprake is van onverantwoorde verstrekking van alcohol, met name aan jongeren. Voorts is het belangrijk dat het gaat om lokaal maatwerk. Bij de invulling door uw gemeenteraad is van belang dat er alleen regels worden gesteld als in de lokale situatie inderdaad sprake is van oneerlijke mededinging. Het is niet mogelijk om beperkingen op te leggen die iedere mededinging met de reguliere horeca tegengaan. Daarmee zou uw gemeenteraad buiten de bevoegdheidsgrondslag van de DHW treden. De gewijzigde DHW verplicht niet om de bestaande afspraken die zijn neergelegd in de vergunningvoorschriften bij de vergunningen voor de paracommerciële instellingen te herzien. Indien op lokaal niveau de huidige situatie goed werkt dan kunnen de bestaande afspraken verwerkt worden in de verordening. De wetswijziging verplicht immers alleen om datgene wat voorheen per vergunning geregeld was, nu te vertalen in een algemeen verbindend voorschrift. In de gemeente Valkenburg aan de Geul zijn alleen pc-vergunningen verleend voor diverse sportkantines. Aan deze vergunningen zijn veelal onderstaande voorschriften verbonden: 1. De vergunning geldt niet voor het verstrekken van alcoholische drank voor gebruik ter plaatse voor, tijdens of na bijeenkomsten van persoonlijke aard, zoals bruiloften en partijen; 2. Het is verboden de mogelijkheid tot het houden van bijeenkomsten van persoonlijke aard openlijk aan te prijzen, hiermee te adverteren of reclame te maken. 3. Met inachtneming van het voorschrift onder 1 geldt de vergunning uitsluitend voor het verstrekken van alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse, een uur voor, tijdens en tot een uur (dan wel twee uur) na in verenigingsverband georganiseerde bijeenkomsten en activiteiten. Conform uitgangspunt van de wetgever moeten de schenktijden zoals voorheen opgenomen in de vergunningvoorschriften omgezet worden naar een algemene regel (verordening). Uit oogpunt van vereenvoudiging en handhaafbaarheid worden hiervoor vaste (eind)schenktijden tijdens activiteiten van de paracommerciële rechtspersoon ingevoerd. Bij de categorieën voetbal en hockey wordt een beperking ingevoerd voor de schenktijd in de weekends: zaterdag en zondag. Doelstelling van de wet is de bevordering van alcoholmatiging met name onder jeugdigen. De voetbal- en hockeysport kenmerken zich vaak door de aanwezigheid van een hoog aantal jeugdige spelers. Uit een oogpunt van alcoholmatiging en oneerlijke mededinging dient hierdoor het schenken van alcohol beperkter van aard te zijn (tot gemiddeld 3 uur na afloop van de wedstrijden tijdens weekends). Bijeenkomsten van persoonlijke aard en bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de betreffende rechtspersoon betrokken zijn Op grond van artikel 4, eerste lid en derde lid, onder b en c van de DHW moeten regels gesteld worden met betrekking tot door paracommerciële rechtspersonen in de inrichting te houden bijeenkomsten van persoonlijke aard en bijeenkomsten die gericht zijn op personen welke niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn. Uiteraard alleen voor zover er tijdens deze bijeenkomsten alcoholhoudende drank wordt verstrekt door de paracommerciële rechtspersoon. Pagina 3 van 9
Met bijeenkomsten van persoonlijke aard wordt gedoeld op: bijeenkomsten die geen direct verband houden met de activiteiten van de desbetreffende paracommerciële instelling, zoals bruiloften, feesten, partijen, recepties, jubilea, verjaardagen, koffietafels en dergelijke. Voor zover die bijeenkomsten direct verband houden met de activiteiten van de rechtspersoon, zoals het afscheid van de voorzitter van een vereniging, vallen deze niet onder het bereik van deze bepaling en kunnen daar dus geen beperkingen aan gesteld worden op grond van de DHW. Bij bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn (niet verenigingsgebonden activiteiten) doet het zich bijvoorbeeld voor dat een paracommerciële rechtspersoon de kantine of een andere ruimte verhuurt aan derden om bijvoorbeeld een feest te geven (voor niet-leden van de vereniging of nietbetrokkenen bij de stichting), zoals een ledenvergadering van een politieke partij. In de (oude) vergunningvoorschriften stond standaard opgenomen bij vrijwel iedere pc-instelling dat het niet was toegestaan bijeenkomsten van persoonlijke aard zoals bruiloften en partijen te houden. Bijeenkomsten van derden zijn nieuw toegevoegd in de wet en zijn niet benoemd in de oude vergunningsituatie. Basisregel is dat bijeenkomsten van persoonlijke aard verboden zijn. Deze komen niet voort uit de verenigingsactiviteiten van een paracommerciële instelling alsmede uit een oogpunt van concurrentievervalsing met de reguliere horeca. Bijeenkomsten van personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn (niet-verenigingsgebonden activiteiten) zijn als basisregel niet toegestaan. Dit is als zodanig opgenomen in de voorliggende paracommercie-verordening. Ontheffingsbevoegdheid burgemeester Verstrekking van alcoholhoudende dranken op bijzondere tijdstippen kan worden gekoppeld aan de ontheffingsbevoegdheid van de burgemeester. Op grond van artikel 4, lid 4 van de DHW heeft de burgemeester de bevoegdheid om voor ten hoogste 12 dagen ontheffing te verlenen van de door de raad vast te stellen regels voor schenktijden, voor de bijeenkomsten van persoonlijke aard en bijeenkomsten gericht op personen die niet rechtstreeks bij de activiteiten van de rechtspersoon betrokken zijn. Het gaat om bijzondere gelegenheden van zeer tijdelijke aard. Uit de bewoording van de DHW blijkt dat hier terughoudend mee moet worden omgegaan. Te denken valt aan kampioenschappen en dergelijke grotendeels onvoorziene gebeurtenissen, maar het kan ook gaan om feestelijkheden die wel te voorzien zijn, zoals carnaval en koningsdag. Afwijken van bijeenkomsten van persoonlijke aard/bijeenkomsten gericht op personen die niet/niet rechtstreeks betrokken zijn bij activiteiten van de betreffende rechtspersoon (derden) Het verstrekken van alcoholhoudende drank tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en bijeenkomsten gericht op personen die niet/niet rechtstreeks betrokken zijn bij activiteiten van de betreffende rechtspersoon (derden), is bij sportkantines niet toegestaan. Hiervoor kan dan ook geen ontheffing van de burgemeester worden verleend. Afwijken van de schenktijden Voor de sportkantines wordt de mogelijkheid gecreëerd om 6 keer per jaar af te mogen wijken van de algemene regel tijdens verenigingsgebonden activiteiten door middel van een melding. Als eindtijd geldt 02.00 uur. Op deze wijze worden sportkantines bij gelegenheden, zoals feestavonden, kaartavonden e.d. in staat gesteld een langere schenktijd te hanteren. Bovendien is de mogelijkheid gecreëerd om bij tijdelijke gelegenheden van zeer bijzondere aard, zoals jubileumfeesten e.d. gerelateerd aan de doelstelling van de paracommerciële rechtspersoon, af te wijken van de genoemde schenktijden door middel van het aanvragen van een vergunning. Pagina 4 van 9
Facultatieve verordende bevoegdheid Op grond van artikel 25a t/m d van de Drank- en Horecawet wordt de mogelijkheid tot het vastleggen van regels in een verordening uitgebreid. In dit kader kunnen regels worden gesteld op het gebied van: - verboden of beperkingen drankverstrekking (art. 25 a en c) - koppeling tussen toegangsleeftijd en sluitingstijd (art. 25b) - beperken van happy hours (in de horeca) (art. 25d, lid 1a) - regulering van prijsacties (in supermarkten) (art. 25d, lid 1b) Bij het vóór 1 juli 2014 te ontwikkelen preventie- en handhavingsplan alcohol zullen deze facultatieve verordenende bevoegdheden worden onderzocht. Ter bescherming van de volksgezondheid en in het belang van de openbare orde wordt nu wel al in de paracommercieverordening opgenomen dat het voor paracommerciële rechtspersonen verboden is bedrijfsmatig of anders dan om niet zwak alcoholhoudende drank te verstrekken voor gebruik ter plaatse tegen een prijs die lager is dan 60% van de prijs die door de desbetreffende paracommerciële rechtspersoon gewoonlijk wordt gevraagd. 3. Relatie met bestaand beleid De voorschriften en beperkingen op de vigerende drank- en horecavergunningen worden overgeheveld van de vergunning (die blijft bestaan) naar de gemeentelijke verordening. 4. Gewenst beleid en mogelijke opties De wijziging van de Drank- en Horecawet raakt diverse beleidsvelden, zoals gezondheidsbeleid, alcohol(matigings)beleid, horecabeleid, handhavingsbeleid en openbare orde en veiligheid. Dit raadsvoorstel beperkt zich tot de invoering van genoemde verordening. Na de invoering van de verplichte drank- en horecaverordening zal in 2014 de wijziging van de Drank- en Horecawet in relatie tot genoemde beleidsvelden verder worden geïmplementeerd. 5. Samenwerking Gelet op de plaatselijke situatie is de drank- en horecaverordening in elke gemeente lokaal maatwerk. Derhalve kan de verordening dan ook niet regionaal worden opgesteld. Voor het op te stellen alcoholmatigingsbeleid/preventie- en handhavingsplan alcohol zal samenwerking worden gezocht met andere uitgaansgemeenten zoals Heerlen, Maastricht en Sittard-Geleen. 6. Aanbestedingen -- 7. Financiën In de Kaderbrief 2012 is ten aanzien van de kosten van het toezicht op de nieuwe Drank- en Horecawet bepaald om pas een bedrag aan de meerjarenbegroting toe te voegen voor het opvangen van de gevolgen van de gewijzigde Drank- en Horecawet als een exacte kostenraming kan worden gemaakt en nadat is vastgesteld dat die mogelijke extra kosten niet binnen de reguliere begroting kunnen worden vrijgespeeld. Pagina 5 van 9
8. Communicatie Bij het opstellen van deze verordening zijn de pc-instellingen, de Sportraad Valkenburg aan de Geul en de Koninklijke Horeca Nederland betrokken door middel van toezending van het ontwerp-beleid en de mogelijkheid tot het indienen van een zienswijze. Naar aanleiding hiervan zijn 5 zienswijzen ontvangen. Voor de inhoud van de zienswijzen en de reactie van het college van burgemeester en wethouders hierop wordt kortheidshalve verwezen naar bijgevoegde zienswijzennota. 9. Afwegingen en Advies Gelet op het vorenstaande wordt voorgesteld om bijgevoegde Drank- en Horecaverordening Paracommercie Valkenburg aan de Geul 2014 vast te stellen en met ingang van 1 januari 2014 in werking te laten treden. 10. Bijlagen Het college van burgemeester en wethouders van Valkenburg aan de Geul, L.T.J.M. Bongarts algemeen directeur/gemeentesecretaris Drs. M.J.A. Eurlings burgemeester Pagina 6 van 9
De raad van de gemeente Valkenburg aan de Geul, Gezien het voorstel van het college van burgemeester en wethouders de dato ; Gehoord de raadsadviescommissie ABA de dato 2 december 2013; Overwegende dat het op grond van artikel 4 van de Drank en Horecawet noodzakelijk is om een verordening vast te stellen teneinde voorschriften en beperkingen te verbinden aan paracommerciële rechtspersonen op het gebied van horeca-activiteiten; Gelet op het bepaalde in de Drank- en Horecawet, de Algemene wet bestuursrecht en de Gemeentewet; B e s l u i t : Vast te stellen de volgende verordening ter voorkoming van oneerlijke mededinging tussen paracommerciële rechtspersonen en commerciële horecabedrijven. Artikel 1 Begripsbepalingen a. Bijeenkomsten van persoonlijke aard Bijeenkomsten met een veelal feestelijk karakter, waarbij meestal alcoholhoudende drank wordt genuttigd, die geen direct verband houden met de doelstelling van de paracommerciële rechtspersonen, zoals bruiloften, feesten, partijen, recepties, jubilea, verjaardagen, bedrijfsfeesten, koffietafels, condoleancebijeenkomsten en dergelijke. b. Drank- en Horecawet Drank- en Horecawet zoals gewijzigd op 1 juli 2012 met het oog op de terugdringing van het alcoholgebruik onder met name jongeren, de voorkoming van alcoholgerelateerde verstoring van de openbare orde, alsmede ter reductie van de administratieve lasten. c. Horecabedrijf De activiteit in ieder geval bestaande uit het bedrijfsmatig of anders dan om niet verstrekken van alcoholhoudende drank voor gebruik ter plaatse. d. Paracommerciële rechtspersoon Een rechtspersoon niet zijnde een naamloze vennootschap of besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, die zich naast activiteiten van recreatieve, sportieve, sociaalculturele, educatieve, levensbeschouwelijke of godsdienstige aard richt op de exploitatie in eigen beheer van een horecabedrijf. e. Sterk alcoholhoudende drank De drank die bij een temperatuur van twintig graden Celsius voor vijftien of meer volumenprocenten uit alcohol bestaat, met uitzondering van wijn (artikel 1 Drank- en Horecawet). f. Vergunning De vergunning als bedoeld in artikel 3 van de Drank- en Horecawet. g. Zwak alcoholhoudende drank Alcoholhoudende drank, met uitzondering van sterk alcoholhoudende drank. Pagina 7 van 9
Artikel 2 Schenktijden paracommerciële rechtspersonen Om oneerlijke mededinging te voorkomen worden de volgende voorschriften en beperkingen aan de vergunning voor paracommerciële rechtspersonen verbonden: 1. In sportkantines mag op zaterdag vóór 14.00 uur geen alcoholhoudende drank worden verstrekt. 2. Voetbal- en hockeyverenigingen is het verboden de inrichting langer geopend te hebben, dan wel alcoholhoudende drank te verstrekken: a. op zaterdag en zondag na 20.30 uur; b. op alle andere dagen na 23.30 uur. 3. Tennisverenigingen is het verboden de inrichting langer geopend te hebben, dan wel alcoholhoudende drank te verstrekken: a. Op zaterdag en zondag na 23.00 uur; b. Op alle andere dagen na 24.00 uur. 4. Overige paracommerciële rechtspersonen is het verboden de inrichting langer geopend te hebben dan wel alcoholhoudende drank te verstrekken na 23.00 uur. 5. In afwijking van artikel 2, lid 1, 2 en 3 is het paracommerciële rechtspersonen toegestaan 6 keer per jaar tot 02.00 uur af te wijken van de genoemde schenktijden. De paracommerciële rechtspersoon dient hiervan behoudens een (periode)kampioenschap - ten minste 4 weken van te voren schriftelijke melding te doen bij de burgemeester. 6. In afwijking van artikel 2, lid 1 tot en met 4 kan de burgemeester bij tijdelijke gelegenheden van zeer bijzondere aard (zoals jubileumfeesten e.d.), gerelateerd aan de doelstelling van de paracommerciële rechtspersoon, afwijken van de genoemde schenktijden. De paracommerciële rechtspersoon dient hiervoor ten minste 8 weken voor het evenement een vergunning aan te vragen. Artikel 3 Bijeenkomsten van persoonlijke aard of voor derden Het is verboden in een paracommerciële inrichting alcoholhoudende drank te verstrekken tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en tijdens bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende paracommerciële rechtspersoon zijn betrokken. Artikel 4 Happy Hours Ter bescherming van de volksgezondheid en in het belang van de openbare orde is het voor paracommerciële rechtspersonen verboden bedrijfsmatig of anders dan om niet zwak alcoholhoudende drank te verstrekken voor gebruik ter plaatse tegen een prijs die lager is dan 60% van de prijs die door de desbetreffende paracommerciële rechtspersoon gewoonlijk wordt gevraagd. Artikel 5 Verbod verstrekken van sterk alcoholhoudende drank Het is verboden in paracommerciële inrichtingen sterk alcoholhoudende drank te verstrekken. Artikel 6 Intrekking oude verordening De Drank- en Horecaverordening, zoals vastgesteld op 17 september 1971, wordt ingetrokken. Artikel 7 Inwerkingtreding en citeertitel 1. Deze verordening treedt in werking op 1 januari 2014. 2. Deze verordening kan worden aangehaald als Drank- en Horecaverordening Paracommercie gemeente Valkenburg aan de Geul 2014. Pagina 8 van 9
Artikel 8 Overgangsrecht 1. In navolging van de in artikel III van de Wet tot wijziging van de Drank- en Horecawet van 24 mei 2012 opgenomen overgangsregeling voor paracommerciële rechtspersonen, vervallen op het tijdstip van inwerkingtreding van deze verordening voor paracommerciële inrichtingen: a. De voorschriften en beperkingen die tot dat tijdstip op grond van eerdere gemeentelijke regelgeving zijn gesteld; b. De ontheffingen die tot dat tijdstip zijn verleend; c. De tot dat tijdstip gehanteerde schenk- of taptijden. 2. Voorschriften en beperkingen die tot het tijdstip van inwerkingtreding van deze verordening op grond van eerdere gemeentelijke verordeningen krachtens de wet zijn gesteld aan vergunningen van andere dan in het eerste lid bedoelde inrichtingen, blijven van kracht. Artikel 9 Handhaving strijdige activiteiten Wanneer overtredingen worden geconstateerd van de Drank- en Horecawet en/of deze verordening dan zal het horecasanctiebeleid worden gevolgd. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van 16 december 2013. De raad voornoemd, A.M. Hoeberigs griffier Drs. M.J.A. Eurlings voorzitter Agenda nr.: 12 Registratie nr.: 131216.7 Pagina 9 van 9