Het Gesprek in gemeente Zeist

Vergelijkbare documenten
Opleidingsprogramma De Wmo-professional

Het keukentafelgesprek

Opleidingsprogramma het keukentafelgesprek

Algemene gegevens Om te beginnen willen wij graag wat algemene informatie van u ontvangen. Uw gegevens worden geanonimiseerd verwerkt.

Praktijkbeschrijving. t Loket in Goirle

Maatschappelijke ondersteuning in Dordrecht

RIBW werkt in & met sociale wijkteams

HET GESPREK. Oefenen met Het Gesprek

Bijlagen. Ga na wanneer de indicatie van de cliënt afloopt. Heeft hij recht op het overgangsrecht? Kan er een aanbod gedaan worden vanuit de gemeente?

COLLEGENOTA. Onderwerp: Klanttevredenheidsonderzoek Wmo Aantal bijlage(n): 1. Beslispunten:

Gewoon DOEN! in Parkstad Limburg

Antwoorden op vragen over veranderingen Wmo/Awbz

Toegang Sociaal Domein & Sociaal wijkteam Velsen

Congres: Financiële Toegang tot Langdurige Zorg, 30 september 2015

Checklist trainingen het gesprek in de Wmo en het gehele sociale domein VOOR GEMEENTEN DIE TRAININGSBUREAUS SELECTEREN

Nieuwe arrangementen. Workshop 5

Ontwikkelingen. in zorg en welzijn. Wij houden daarbij onverkort vast aan de Koers ,

ONTWERP-RAADSVOORSTEL VAN BenW AAN DE RAAD VOOR

Gemeenten krijgen vanaf 2015 veel meer verantwoordelijkheid:

Cliëntondersteuning. Tips voor het keukentafelgesprek. Hoe kan ik mij voorbereiden op het gesprek met de Wmo-consulent van de gemeente?

Collectief en preventief werken in sociale teams vanuit samenlevingsopbouw

Alternatief voor Regeerakkoord Regie in eigen hand door persoonsgebonden en persoonsvolgende bekostiging

Van zorgzaam naar partcipatie. Kanteling Decentralisaties Transitie & transformatie

Instructie cliëntprofielen

eflectietool Reflectietool Reflectietool Reflectietool Test jezelf op professioneel ondersteunen

Centrum voor Jeugd en Gezin. Bouwstenen voor de groei

opdrachtformulering subsidiëring MEE 2017

ALGEMEEN WMO VEELGESTELDE VRAGEN OVER WMO EN JEUGDHULP

Wat gaat er in de zorg veranderen en waarom?

Bijeenkomst Wmo adviesraden. Welkom. 4 november 2013

Onderwerpen. Wat is kantelen? Waarom kantelen? Kantelen doen we samen Stip aan de horizon

Workshop Introductie Wmo. Lesprogramma. Ontwikkelingen

Persona s maken in het sociale domein

Tussen droom en daad. Rudy Bonnet projectleider. Inspirerend Betrokken Effectief 1

Het zou het beste zijn als maatschappelijke steunsystemen georganiseerd werden door de gemeente.

MEE op Weg. IJsseloevers

WMO Rotterdam. Van verzorgingstaat naar - stad en - straat

Begrijpen Verbinden Meedoen communicatieplan transities sociaal domein Rivierenland

Leertafel cliëntondersteuning. Marijke Hempenius en Nienke van der Veen 9 april 2015

Korte schets over wat de Kanteling inhoudt, samenhang met Welzijn Nieuwe Stijl Kanteling in beleid en verordening Kanteling in de uitvoering

Module Samen met jongeren nadenken over werken en leren voor Sociale Wijkteams

Wmo 2015 Gemeente Zeist

Samen op pad! Ont- wikkelen in 2014 met ontwikkelopdrachten

Hoe staan we ervoor? Transformatie in wording. Inge Bakker Kennispunt Twente

Samen DOEN in de buurt in Amsterdam

Van theorie naar de dagelijkse praktijk van de Wmo, De Kanteling en Welzijn Nieuwe Stijl in Wielwijk

TRANSITIE AWBZ. Hoe organiseert u toegang? Gouda, 11 oktober 2013 Stefan Meulesteen - Stimulansz

Offerte gemeente Scherpenzeel MEE Veluwe

Toekomstplan VOLWASSEN WORDEN WAAR MOET IK AAN DENKEN? REGIO MIDDEN HOLLAND

Mats Werkt! DÉ CURSUS VOOR HET BEGELEIDEN VAN MENSEN MET EEN ARBEIDSBEPERKING OP DE WERKVLOER.

Regionale visie op welzijn. Brabant Noordoost-oost

Dit boekje is van:..

Wmo-loket. In gesprek over wat u nodig heeft aan ondersteuning

Beleidsplannen Sociaal Domein

WELKOM Informatiebijeenkomst wetsvoorstel jeugd

Algemene informatie Wmo

SAMENVATTING BOUWSTENEN ZELFMANAGEMENT EN PASSENDE ZORG

Bijlage 3: Overzicht ontwikkelingen

Inspiratiediner Wij in de Wijk. Bora Avric, Senior Adviseur Movisie

Nieuwe wetten voor zorg en ondersteuning bij wonen en werken

Samenwerkingsverklaring. In Rivierenland werken gemeenten en Aanbieders samen

Hoe De Kanteling een slag vooruit kan maken met de inzet van samenwerkingspartners

Inhoudsopgave Inleiding Leeswijzer 1. Wet maatschappelijke ondersteuning 2. Het gesprek voorbereiden 3. Tot slot

Kennis van de Overheid. Maatschappelijk. Zorg voor. zorgen dat

MEE. Ondersteuning bij leven met een beperking. Algemene brochure. voor mensen met een beperking. MEE maakt meedoen mogelijk

De rol van ervaringsdeskundigen in cliëntondersteuning

Uitkomststuring in de Wmo

Voorbereiden door krachten te bundelen Visie op nieuwe taken Vernieuwingen in welzijn, (jeugd)zorg en werk... 2

Drie decentralisaties voor gemeenten

Integraal en ontschot werken; kan het? Divosacongres 17 november 2016

Gewoon meedoen in je eigen wijk! TOOLKIT VOOR WERKERS

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Het White Box model:

Participatieverslag Nieuw & Anders

De toegang tot zorg. Gerrit Overbeek

ARTIKEL 14 SEPTEMBER 2017

Ontwikkelingen. Cliënten van de AWBZ naar de Wmo. Mensen met beperkingen participeren in de wijk (en daar buiten)

Toelichting BenW-adviesnota

Een betere buurt met. mijnbuurtje. Vroeger

Opvoeding & Ontwikkeling

Het White Box model:

Aandachtspunten voor het gesprek in de Wmo Voor Wmo-raden

Zorg voor je carrière. Neem gerust contact op of maak een afspraak. Telefoon: (030) of

Informeel Delen van Ervaringen en Expertise IDEE 13 mei

PROJECTPLAN Proeftuin AWBZ naar Wmo

De rol van ervaringsdeskundigen in cliëntondersteuning

Signalering en zorgcoördinatie bij begeleiding in de Wmo voor specifieke groepen

Verslag basiscursus Wmo d.d. 12 april 2013 LSR in (Utrecht)

Sturen op de transformatie van het sociale domein. Samenhangend beleid voor de 3 decentralisaties

De slimste route? Vormgeven toegang

Stadskanaal: Samen met de burger Integraal beleidskader Sociaal Domein

Gluren bij de 3D buren Een kijkje in het huis van sociaal werk

Onderwerp Afdoening toezegging nota 'Een Sterke Basis' Wij gaan er van uit dat toezegging 15-06, lid 2 hiermee is afgedaan.

Kanteling Wmo Iedereen doet mee

Burgemeester en B&W-aanbiedingsformulier

Datum: 13 januari 2015 Kenmerk: /AW/HKT Onderwerp: Reactie op de evaluatie wijkzorg 2014

Beter Samen in Noord (BSIN)

De Wmo en de decentralisaties

Transcriptie:

Praktijkbeschrijving Het Gesprek in gemeente Zeist Hoe zorgt u er als gemeente voor dat burgers die zorg en ondersteuning nodig hebben, passend en effectief geholpen worden? Een goed keukentafelgesprek is de eerste stap. De gemeente Zeist investeert hier in. In de pilot Het Gesprek MEE Utrecht, Gooi & Vechtstreek samen met zeven lokale partners een methodiek voor integrale vraagverheldering. MEE treedt op als projectleider. De MEE-manier van werken en kijken vormt de basis voor de nieuwe aanpak. MOVISIE praktijkbeschrijving Het gesprek in gemeente Zeist pagina 1 van 11

Het Gesprek in Zeist in een notendop Pilot Het Gesprek, in opdracht van gemeente Zeist, looptijd 1 jaar (2013). Doel Projectleiding Deelnemers Resultaten Opbrengst voor de inwoners Ontwikkeling van een methodiek voor integrale vraagverheldering. MEE Utrecht, Gooi & Vecht. Het Wmo-loket, de Regionale Sociale Dienst (RSD), het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Zeist, MEE Utrecht en het sociale wijkteam Zeist-Oost waarin MeanderOmnium, Vitras CMD, Abrona en Kwintes samenwerken. 90 gevoerde gesprekken, 14 getrainde gesprekvoerders, een instructie voor Het Gesprek, een overzicht van competenties van een gesprekvoerder en een verslagformulier. Een integraal en levensbreed plan van aanpak dat betere kansen biedt om volwaardig mee te doen in de samenleving. Lessons learned * Benoem vooraf wat je uit de pilot wilt leren. * Houd rekening met de tijd die nodig is voor ontwikkeling en afstemming. * Benoem indicatoren voor een geslaagd gesprek. * Zorg dat professionals weten wat er van hen verwacht word en ruimte voelen om te leren. * Er bestaat een verschil in vaardigheden, houding en deskundigheid tussen de professionals van de verschillende organisaties: investeer hierin, zodat de professionals op één lijn zitten. * Indicatiestelling en vraagverheldering gaan als taak niet samen. MOVISIE praktijkbeschrijving Het gesprek in gemeente Zeist pagina 2 van 11

1. Het Gesprek, wat is het? In 2012 doet de gemeente Zeist een oproep aan aanbieders en welzijnsorganisaties om mee te denken over de overgang van de AWBZ-functie begeleiding naar de gemeente. Hieruit ontstaan zes pilots op het gebied van de transitie Wmo-AWBZ, de Wwb en de Jeugdzorg. De pilots staan niet op zichzelf, maar zijn met elkaar verbonden. In één van de pilots getiteld Het Gesprek staat het keukentafelgesprek centraal. Doel Het doel van de pilot is het ontwikkelen en uittesten van een basismethodiek voor integrale vraagverheldering volgens de principes van de Kanteling. De gemeente wil hiermee invulling geven aan de compensatieplicht en ervoor zorgen dat mensen met een beperking betere kansen hebben om volwaardig mee te doen in de samenleving. Partners Vanuit MEE is er een projectleider aangesteld voor de pilot. Verder doen er 14 professionals uit 8 verschillende organisaties mee. De samenwerkingspartners zijn het Wmo-loket van de gemeente Zeist, de Regionale Sociale Dienst (RSD), het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) Zeist, MEE Utrecht, Gooi & Vecht en het sociale wijkteam Zeist-Oost waarin MeanderOmnium (breed welzijn), Vitras CMD (thuiszorg en algemeen maatschappelijk werk), Abrona (verstandelijk gehandicaptenzorg) en Kwintes (beschermd wonen en dagbesteding ggz/maatschappelijke opvang) samenwerken. Deelnemers Aan de pilot doen 60 bestaande cliënten en 30 nieuwe cliënten mee. Het gaat om mensen uit kwetsbare groepen op trede 1, 2 en soms trede 3 van de participatieladder. Van de 60 bestaande cliënten zijn er 30 cliënten met een bijstandsuitkering (afkomstig van de RSD) en 30 cliënten met een indicatie voor begeleiding (afkomstig uit het sociale wijkteam). De bestaande cliënten worden door hun contactpersoon uitgenodigd om te participeren in de pilot. Van de 30 nieuwe cliënten zijn er 10 afkomstig van het Wmo-loket, 10 uit het wijkteam en 10 cliënten hebben zich gemeld via MEE of het CJG. 2. Werkwijze In de pilot Het Gesprek testen de partners de basismethodiek van integrale vraagverheldering en ontwikkelen zij deze verder. Uitgangspunt daarbij is de gekantelde manier van werken voor zowel de gemeente als voor burgers. In de methodiek zijn de volgende elementen opgenomen: * Implementeren van de Kantelingsprincipes: bij het zoeken naar oplossingen maakt de gespreksvoerder gebruik van de piramide eigen kracht - informele steun - algemene voorzieningen maatwerkvoorzieningen. Steeds wordt gezocht naar oplossingen zo laag mogelijk in de piramide. * Regie bij de cliënt: deze bepaalt zoveel mogelijk zelf de inhoud van het plan, met waar mogelijk en gewenst ondersteuning van de gesprekvoerder. * Resultaatgerichte inzet: het einddoel in termen van wat de ondersteuning de cliënt oplevert staat centraal. * Afstemming tussen informele zorg, sociaal team en specialisten. * Samenwerking en uitwisseling tussen professionals van verschillende samenwerkingspartners. MOVISIE praktijkbeschrijving Het gesprek in gemeente Zeist pagina 3 van 11

individuele voorzieningen collectieve voorzieningen sociaal netwerk eigen kracht Het Gesprek: hoe ziet het eruit? Doel van Het Gesprek is de vraag van de cliënt duidelijk te krijgen. De professionals mogen zelf weten hoe ze het gesprek opbouwen en voeren. De insteek is een open gesprek te voeren waarbij de regie bij de cliënt ligt. Er is een format ontwikkeld dat dient als houvast voor de professional bij het maken van een verslag (zie Achtergrondinformatie). Projectleider Josina Trompetter vertelt dat in het format cursieve vragen zijn opgenomen om richting te geven aan gesprek. Voorbeelden zijn: Wat is actueel en relevant? Is er iemand uit het sociaal netwerk bij het gesprek aanwezig? Wat ziet de klant zelf als oplossing en wat heeft hij ervoor nodig? De professionals nemen het format mee als houvast, maar hoeven de vragenlijst niet stap voor stap af te werken. Nanny Schoonheim, consulent Het Gesprek en werkzaam bij de Regionale Sociale Dienst: Uitgangspunt van Het Gesprek is het voeren van een open gesprek met de cliënt. De afspraak is bijna altijd bij mensen thuis. Je komt binnen en legt uit wat je komt doen. Soms zijn mensen zenuwachtig, maar vaak weten ze al precies welk probleem ze op tafel willen hebben. De vijf leefgebieden zitten in mijn hoofd. Door daar aan vast te houden, raak ik aan alles. Meestal begin ik met wat woont u hier leuk, een opmerking om het gesprek op gang te laten komen. Van hoe woon je?, ga ik naar wat doe je, wat is je netwerk, wat zijn je hobby s?. Dan kom ik erachter wat er aan de hand is, wat een cliënt al doet om het probleem zelf op te lossen of waarom hij of zij nog niks doet. Het Gesprek wordt over het algemeen bij de cliënt thuis gevoerd door twee professionals. Een van de professionals heeft de regie over het gesprek, de ander maakt aantekeningen en stelt waar nodig aanvullende vragen. Als iemand al begeleiding krijgt, is één van de gesprekvoerders de eigen begeleider. Dit heeft twee voordelen. Allereerst is de begeleider een vertrouwenspersoon voor de cliënt. Daarnaast stimuleert het de begeleider om in de ondersteuning van de cliënt zelf ook de Kanteling te gaan maken. Het uitgangspunt in Het Gesprek is dat de professionals aansluiten bij de cliënt. De vraagverheldering is er op gericht om te achterhalen waar de cliënt tegenaan loopt, waar hij mee aan de slag wil, wat hij zelf gaat oppakken en wie uit het netwerk erbij kan ondersteunen. De professional sluit aan bij de drijfveren van de cliënt en boort de potentie van de cliënt aan. De cliënt is eigenaar van zijn plan. Hij maakt zelf keuzes in wat hij wil doen. Als hij niets wil doen, dan is dat zijn eigen keuze. MOVISIE praktijkbeschrijving Het gesprek in gemeente Zeist pagina 4 van 11

Het Gesprek wordt gevoerd op basis van een format waarin vijf leefgebieden centraal staan. Dit zijn de leefgebieden waar MEE al standaard mee werkt: * psychisch functioneren en welzijn * sociale relaties en maatschappelijke participatie * lichamelijk functioneren en welzijn * wonen en leefomgeving * ontwikkeling en perspectief In principe is de bedoeling dat de integrale vraagverheldering in één gesprek plaatsvindt, maar een vervolggesprek is mogelijk wanneer er bij een cliënt te veel speelt om alles in één gesprek te behandelen of wanneer mensen moeite hebben hun problemen te verwoorden. Het kan ook zijn dat naar aanleiding van Het Gesprek een traject met de cliënt wordt opgestart. De professionals zorgen dan voor een warme overdracht, bij voorkeur naar één van de professionals die het eerste gesprek hebben gevoerd. Ná Het Gesprek Na afloop bespreken de professionals kort Het Gesprek, geven ze elkaar feedback en kijken ze hoe ze het verder gaan aanpakken. Daarbij moedigen ze elkaar aan om de principes van de Kanteling toe te passen: waar mogelijk oplossingen stimuleren en faciliteren waar mensen zo veel mogelijk gebruik maken van hun eigen mogelijkheden, niet te snel een voorziening aanvragen. Evert Jonkman, vanuit MEE werkzaam in de pilot Het Gesprek: Als een klant wel iets wil veranderen, alleen de verandering die zij willen (een voorziening) is niet mogelijk, maar de verandering waar ze zelf iets voor moeten doen is wel mogelijk. Dan is dat waar je op insteekt. Dan is het juist de kunst om ze te stimuleren. Op je handen te gaan zitten. Je ziet de ellende, maar ze moeten het zelf doen. Het verslag van Het Gesprek wordt ter goedkeuring naar de cliënt gestuurd. Daardoor krijgt de cliënt een goed overzicht van de afspraken die zijn gemaakt en kan hij de regie nemen over de uitvoering van zijn eigen plan. Omdat Het Gesprek met de cliënt plaatsvindt in het kader van een pilot, wordt het verslag na goedkeuring ook geanonimiseerd zodat het gebruikt kan worden om met elkaar van te leren en om de pilot te evalueren. Training en intervisie De professionals hebben bij aanvang van de pilot Het Gesprek een training van twee dagen gevolgd waarin de Kanteling centraal staat. Vragen die tijdens de training aan bod kwamen, zijn: wat is de Kanteling? Wat betekent de Kanteling voor jou als professional? Ben je als professional in je werk al aan het kantelen? Wat ervaar je daarin als krachtige elementen en wat als belemmeringen? Daarnaast zijn de deelnemers in de training aan de slag gegaan met casuïstiek waarin de uitgangspunten van de Kanteling centraal staan. Aan de hand van rollenspellen hebben ze geoefend met het voeren van een gekanteld gesprek. Aandachtspunten daarbij waren: niet overnemen, vanuit het perspectief van de cliënt kijken, aansluiten bij de cliënt, niet oordelen, je verdiepen in de beleving, de kunst van het vragen stellen. Naast de initiële training zijn er regelmatig intervisiebijeenkomsten voor de professionals. MOVISIE praktijkbeschrijving Het gesprek in gemeente Zeist pagina 5 van 11

Josina Trompetter, projectleider Het Gesprek: Het verschil zit vaak in de verwachting over het resultaat. Wanneer is het gesprek geslaagd? Als een relatie is gelegd of als er concrete resultaten zijn bereikt? In het gesprek gaat het heel erg om de bejegening, de houding van de professional. Lukt het om de verantwoordelijkheid bij de klant te leggen? Je wilt dat de klant zelf gaat nadenken over de keuzes en mogelijkheden en wie erbij te betrekken. Daarom is het van belang om aan de cliënt te vragen wat hij nodig heeft en wat hij tot nu toe gedaan heeft om dat te bereiken. 3. Resultaten Om de opbrengsten van de pilot vast te stellen wordt zowel gekeken naar de output (het aantal gevoerde gesprekken) als naar de uitkomsten in relatie tot de doelen van de gemeente (oplossingen zo laag mogelijk in de piramide) en naar de cliënttevredenheid. Het gaat om de volgende indicatoren: * het aantal afspraken dat met één cliënt is gemaakt; * de verbetering op de Zelfredzaamheidmatrix: om de vooruitgang van de cliënt inzichtelijk te maken vult de professional na Het Gesprek met de cliënt de matrix in om de mate van zelfredzaamheid van de cliënt te beoordelen en aan het einde van de pilot nogmaals; * de uitkomst van Het Gesprek: gaat de cliënt zelf aan de slag, schakelt hij zijn netwerk in, zijn er collectieve voorzieningen nodig en/of wordt er een beroep gedaan op geïndiceerde zorg; * de uitkomst van de klanttevredenheidsmetingen. De betrokken professionals bespreken de resultaten regelmatig in de intervisiebijeenkomsten. Ook rapporteren zij over de resultaten aan de gemeente. Omdat de pilot nog loopt, zijn nog geen overzichten van de resultaten beschikbaar. Marijke Leenhouwers, consulente Het Gesprek en werkzaam bij het Wmo-loket: Als je een vraag aan iemand teruggeeft, is dat ook al resultaat. Wat zou jij er aan kunnen doen? Vaak werkt het gesprek wel degelijk verhelderend en heeft de cliënt tijd nodig om het te laten bezinken. Zodra ze wel hulp nodig hebben, dan weten ze de weg te vinden. Tijdens intervisiebijeenkomsten wordt hier over gepraat en gediscussieerd. Het uitwisselen en sparren maakt de professionals bewuster van elkaars werkwijze en de werkwijze van de Kanteling. 4. Financiering De pilot Het Gesprek wordt door de gemeente gefinancierd. MEE en de deelnemende organisaties krijgen een aanvulling op hun basissubsidie voor hun deelname. Per gevoerd vergoedt de gemeente een vast bedrag: de vergoeding voor 4 uur uitvoering. Per cliënt hebben de professionals dus vier uur beschikbaar. Hierin vinden plaats: Het Gesprek, de onderlinge nabespreking, de verslaglegging, het eventuele tweede gesprek met de cliënt en het nazorg-contact. Tevens heeft de gemeente de training aangeboden en betaald. MOVISIE praktijkbeschrijving Het gesprek in gemeente Zeist pagina 6 van 11

5. Opbrengst voor de cliënt De cliënten ervaren Het Gesprek als een prettige aanpak. Zowel bestaande als nieuwe cliënten krijgen door de pilot een beter idee van de Kanteling en wat dit voor hen in de toekomst betekent. De pilot heeft dan ook een voorlichtend aspect. Veel cliënten die zich aanvankelijk zorgen maakten, zijn gerustgesteld na Het Gesprek. Ze vinden het prettig dat Het Gesprek breed is ingestoken en dat ze hun verhaal kunnen doen. De pilot Het Gesprek is niet alleen voor de gemeente en professionals een manier om de methodiek van integrale vraagverheldering te testen, maar is tegelijkertijd voor cliënten een voorbereiding op wat er vanaf 2015 gaat komen. Door in de pilot te participeren, krijgen cliënten een beeld van de gekantelde werkwijze en inzicht in de ondersteuning die ze vanaf 2015 kunnen verwachten. De meeste cliënten blijken na uitleg best wel geïnteresseerd te zijn in de nieuwe werkwijze. Josina Trompetter, projectleider Het Gesprek: Cliënten maken zich vaak zorgen. Alleen praten daarover maakt al dat mensen een opening geven om in beweging te komen en anders tegen een hulpvraag aan te kijken. De kunst is om als professional de cliënt niet uitsluitend gerust te stellen over de toekomst, maar om zorgen van cliënten bespreekbaar te maken en het dan te hebben over mogelijkheden en alternatieven. Doordat er in de methodiek wordt ingestoken op integrale vaagverheldering en in Het Gesprek de vijf leefgebieden van de cliënt worden aangestipt, krijgen de professional én de cliënt een goed beeld van wat er in het leven van de cliënt speelt en kan er naar de juiste oplossing worden gezocht. Tot slot is de aanpak van Het Gesprek erop gericht de cliënt in beweging te krijgen. In Het Gesprek mag de cliënt heel open zijn en mag hij weer dromen. Tijdens Het Gesprek kunnen cliënten hun verhaal vertellen en is er aandacht voor alle levensdomeinen. De manier van vragen stellen stimuleert hen om na te denken over wat ze willen en kunnen. Ze krijgen daardoor meer zicht op mogelijkheden en worden in hun kracht gezet. Een dilemma dat de professionals ondervinden is wel dat ze tijdens Het Gesprek de cliënt wakker schudden en daarna niet altijd iets voor hem kunnen betekenen. Evert Jonkman van MEE: Ik vind dat wel lastig. Maar het hangt ook van de cliënt af. Voor sommige cliënten is één gesprek genoeg, terwijl anderen meer ondersteuning nodig hebben. Zij worden dan vaak cliënt van bijvoorbeeld MEE. MOVISIE praktijkbeschrijving Het gesprek in gemeente Zeist pagina 7 van 11

6. De kracht van de gemeente De methodiek van de pilot past goed bij de lokale uitwerking van de Kanteling in Zeist. Daarin wordt breed ingestoken op de problematiek van burgers, er wordt gekeken naar wat burgers zelf kunnen en hun eigen kracht wordt gestimuleerd, voorzieningen worden niet meer zomaar verstrekt en samenwerking tussen partijen in het veld wordt gestimuleerd. Marcel van der Vaart (BMC), projectleider transitie AWBZ bij de gemeente Zeist, ziet dat er in Zeist naar nieuwe oplossingen wordt gezocht. Met cliënten worden afspraken gemaakt rondom netwerk en eigen kracht en wordt er steeds vaker gekozen voor collectieve voorzieningen. Daarnaast zijn veel partijen in Zeist al goed met de Kanteling aan de slag gegaan. Cliënten kunnen bijvoorbeeld bij het Wmo-loket alleen nog maar een melding doen en geen aanvraag meer indienen. Als een burger een melding heeft gedaan, neemt een loketmedewerker contact op met hem of haar voor een nadere verkenning. Dit leidt vaak alleen tot een gesprek of advies en niet tot een ondersteuningsvraag. Dat is precies wat de gemeente wil, dat burgers problemen meer zelf gaan oplossen zonder dat de verantwoordelijkheid wordt afgeschoven, aldus Marcel van der Vaart. 7. De kracht van MEE De meerwaarde van MEE in de pilot is dat MEE al wat langer bezig is met het werken volgens de Kanteling. De MEE-consulenten hebben al flink wat ervaring met het inzetten op de eigen kracht van mensen en het inschakelen van het sociale netwerk en weten goed hoe de potentie van cliënten aan te boren. Het is een cultuuromslag voor zowel de professionals als de cliënten. Omdat MEE daar al verder in is, kunnen de MEE-medewerkers de anderen hierin ondersteunen. Voor de andere betrokken professionals is het daarom een meerwaarde om samen met een MEE-consulent een gesprek te voeren. Tot slot is het een meerwaarde dat MEE goed betrokken is bij de doelgroep en een brede kennis van doelgroepen heeft. Marcel van der Vaart, projectleider transitie AWBZ bij gemeente Zeist: Vanuit de Wmo is ook geïnvesteerd in het breed kijken en de brede vraagverheldering, maar heel erg vanuit de rol van indicatiesteller. Nu moeten ze (de Wmo-consulenten) vanuit de bril van de klant kijken. Dat is nieuw voor ze. 8. Succesfactoren en randvoorwaarden Succesfactoren * Een goede samenwerking tussen de verschillende partnerorganisaties. De professionals ervaren het delen van expertise als een grote meerwaarde die ook ten goede komt aan de cliënt. Daarnaast zijn de korte lijnen die de samenwerking oplevert, nuttig om snel cliënten te kunnen doorverwijzen. * De professionals voeren met z n tweeën Het Gesprek waardoor ze elkaar kunnen aanvullen en samen kunnen nadenken over mogelijke oplossingen. * De brede insteek van Het Gesprek zorgt ervoor dat de professional samen met de cliënt een duidelijk beeld van de problematiek van de cliënt krijgt. MOVISIE praktijkbeschrijving Het gesprek in gemeente Zeist pagina 8 van 11

Randvoorwaarden * Ondersteuning van de professionals in hun deelname aan Het Gesprek vanuit hun eigen organisatie. De medewerkers moeten vanuit de moederorganisatie de tijd krijgen om mee te doen. Daarnaast is het belangrijk dat de hele organisatie, zowel het management als de backoffice, met de Kanteling bezig is om zo de nieuwe werkwijze te borgen. * De professionals moet onafhankelijk en open het gesprek met de cliënt kunnen voeren. Dit kan alleen wanneer de cliënt niet het gevoel heeft dat bijvoorbeeld zijn uitkering op het spel staat. * De professionals moeten op de hoogte zijn van de sociale kaart zodat ze klanten kunnen doorverwijzen naar bijvoorbeeld collectieve arrangementen. * Het gekantelde gesprek moet in de buurt van de cliënt worden georganiseerd, bijvoorbeeld in de wijk, zodat de potentie van een buurt of een wijk kan worden aangeboord. * Voor een goede samenwerking is vertrouwen nodig. Omdat de professionals afkomstig zijn uit verschillende organisaties, is het voor de teambuilding van belang dat de gesprekvoerders regelmatig als team samenkomen. 9. * Tips en lessons learned Benoem vooraf wat je uit de pilot wilt leren. Marcel van der Vaart: Gewoon doen en zoek elkaar op. Het belangrijkste is om met elkaar om de tafel te gaan zitten en te kijken wat je voor elkaar kunt betekenen. Denk er niet te lang over na, maar ga ervaring opdoen en stuur indien nodig bij. Het is wel belangrijk om vooraf goed te bedenken waarom je een pilot doet en wat je er-van wilt leren. Houd rekening met de tijd die nodig is voor ontwikkeling en afstemming. Er bleek in Zeist veel tijd nodig voor ontwikkeling en afstemming. Daar was in eerste instantie geen rekening mee gehouden. De projectleider heeft dan ook na een half jaar besloten meer uren te investeren om Het Gesprek beter te laten draaien. Benoem indicatoren voor een geslaagd gesprek. Denk na over wanneer een gesprek met een cliënt geslaagd is en hoe je dit resultaat kunt meten. Is er resultaat behaald wanneer er goede afspraken met de cliënt zijn gemaakt? Of is het genoeg dat de cliënt aan het denken is gezet? Zorg dat professionals weten wat er van hen verwacht word en ruimte voelen om te leren. Professionals hebben behoefte aan heldere kaders om hun werk goed te kunnen doen, dus presenteer de aanpak zo eenduidig mogelijk. Geef de professionals de ruimte om de werkwijze onder de knie te krijgen en verder te ontwikkelen. Er bestaat een verschil in vaardigheden, houding en deskundigheid tussen de professionals van de verschillende organisaties: investeer hierin, zodat de professionals op één lijn zitten. MOVISIE praktijkbeschrijving Het gesprek in gemeente Zeist pagina 9 van 11

Josina Trompetter: Je merkt dat er verschillend is geïnvesteerd in de professionals als het gaat om toerusting op gesprekstechnieken. Professionals denken ook verschillend over de Kanteling na. Er is daarom in de pilot geïnvesteerd in het op één lijn krijgen van de professionals. Indicatiestelling en vraagverheldering gaan als taak niet samen. Onafhankelijkheid van de professionals is belangrijk om een open gesprek met de klant te kunnen voeren. De ervaringen in Zeist leren dat cliënten minder open het gesprek in gaan zodra de professionals zich voorstellen vanuit bijvoorbeeld de Regionale Sociale Dienst, omdat ze bang zijn dat hun uitkering op het spel staat. De sociale dienst en het Wmo-loket hebben een afhankelijkheidsrelatie met de gemeente en dat straalt af op de medewerkers van die organisaties. Indicatiestelling en vraagverheldering gaan dus in praktijk niet samen. Josina Trompetter: Het vraagverhelderingsgesprek vraagt een andere houding van de professional. Het is voor de burger écht een ander gesprek. Je wil een vertrouwelijk gesprek voeren en open durven kijken naar wat is mijn eigen verantwoordelijkheid en welke keuzes maak ik. In de vraagverheldering zitten heel veel bewustwordingsvragen. Bijvoorbeeld, hoe heb je het tot nu toe gedaan en wie was daarin belangrijk? De professional gaat heel erg kijken naar de persoon en iemands leven en wat daarin speelt. We merken dat Het Gesprek niet werkt als je tegelijkertijd vragen stelt die nodig zijn om te bepalen of iemand wel of niet in aanmerking komt voor een uitkering,. Dat is een heel ander gesprek. Wat je wel kunt doen is zoveel mogelijk informatie verzamelen en een advies geven en de intentie is natuurlijk dat je dat werk niet dubbel gaat doen. 10. Blik op de toekomst: De pilot Het Gesprek loopt eind 2013 af. Het nog niet bekend hoe Het Gesprek volgend jaar verder gaat. Na een half jaar is het wel duidelijk dat de samenwerking tussen de verschillende organisaties en het samen oppakken van de gesprekken een meerwaarde heeft. In september 2014 wordt aan de hand van een tussenrapportage gekeken of de pilot moet worden bijgestuurd. In het najaar 2014 beslist de gemeente hoe zij verder gaat met Het Gesprek. Gemeentelijk projectleider transitie AWBZ Marcel van der Vaart geeft aan dat in de toekomst verschillende varianten op Het Gesprek mogelijk zijn. De denkrichting is om de gesprekken zoveel mogelijk op wijkniveau te voeren, met name bij vragen over participatie en ondersteuning. MOVISIE praktijkbeschrijving Het gesprek in gemeente Zeist pagina 10 van 11

11. Achtergrondinformatie Instrumenten Meer informatie over de hieronder genoemde instrumenten vindt u (ook) op www.invoeringwmo.nl, bij de beschrijving van dit praktijkvoorbeeld: * Zelfredzaamheidmatrix, www.zelfredzaamheidmatrix.nl; * Profiel Vraagverhelderaar van de consulenten (concept 25 september); * Format Gespreksverslag (concept 25 september 2013); * Beschrijving van de training voor de pilot Het Gesprek. Bronnen Gemeente Zeist (2012). Projectplan Pilot Het Gesprek (integrale vraagverheldering in Zeist). Contact Projectleider Josina Trompetter Stafmedewerker algemeen beleid MEE Utrecht, Gooi & Vecht E-mail: jtrompetter@mee-ugv.nl Telefoon: 088 064 36 32 Geïnterviewde personen * Josina Trompetter, stafmedewerker algemeen beleid MEE Utrecht, Gooi & Vecht en projectleider Het Gesprek * Evert Jonkman, consulent bij MEE en werkzaam bij Het Gesprek * Nanny Schoonheim, Coördinator Zorg afdeling Inkomen bij de RSD en werkzaam bij Het Gesprek * Marijke Leenhouwers, Wmo-consulente/indicatiesteller Zeist en werkzaam bij Het Gesprek * Marcel van der Vaart, projectleider transitie AWBZ bij de gemeente Zeist, vanuit BMC Deze praktijkbeschrijving is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de Vereniging van Nederlandse Gemeente en MEE Nederland in het kader van het Stimuleringsprogramma Cliëntondersteuning. Movisie, februari 2014 MOVISIE praktijkbeschrijving Het gesprek in gemeente Zeist pagina 11 van 11