Collegevoorstel Aanleiding / voorgeschiedenis Met de komst van de transitie (1 januari 2015) werd in de regio Hart van Brabant de samenwerking gezocht in het sociaal domein (Wmo, Jeugdwet en Participatiewet). Omdat bepaalde vormen van jeugdhulp 1 regionaal moeten worden ingekocht, is deze samenwerking geformaliseerd. De gemeenschappelijke regeling van Hart van Brabant werd uitgebreid met de bestuurscommissie Jeugd en Tilburg werd gastheergemeente voor de regionale jeugdtaken. In 2015 besloot de bestuurscommissie om de inkoop jeugd vanaf 2017 resultaatgestuurd in te richten. Om dit goed vorm te geven moet alle jeugdhulp, dus ook dat deel dat nu nog lokaal wordt ingekocht, regionaal worden ingekocht. Daarover gaat dit voorstel: het bevat onze lokale wensen, zodat deze door de bestuurscommissie Jeugd kunnen worden geborgd in de regionale inkoop van jeugdhulp. Feitelijke informatie Met de overheveling van taken in het sociaal domein werd ook de inkoop van Jeugdhulp en Wmo-zorg (begeleiding, dagbesteding, etc.) een verantwoordelijkheid van de gemeente. Binnen de regio Hart van Brabant zijn afspraken gemaakt over de inkoop van bepaalde vormen van jeugdhulp. De inkoop van deze jeugdhulp wordt door gastheergemeente Tilburg uitgevoerd. Ook het administratieve proces (declaratie, financiële controle, etc.) dat hierbij hoort, wordt door de gastheergemeente uitgevoerd. De bestuurlijke taken zijn ondergebracht bij de bestuurscommissie Jeugd. In 2015 is de intentie uitgesproken om in 2017 te starten met resultaatgestuurd inkopen van de jeugdhulp. Om dit te realiseren is besloten om in 2016 uit te werken hoe de jeugdhulp in Hart van Brabant resultaatgestuurd kan worden ingekocht en te starten met een pilot. Daarnaast werd tijdens de Verenigde Vergadering van de gemeenteraden van Hart van Brabant (19 maart jl.) een motie aangenomen om de handen ineen te slaan en te sturen op meer samenwerking in het sociaal domein. Hierbij wordt lokaal tenzij dan losgelaten en wordt er voortaan gesproken van regionaal omdat. Dit ondersteunt de regionale samenwerking op het gebied van inkoop van jeugdhulp. De voorbereiding van de inkoop van jeugdhulp voor 2017 is in de regio gestart. Op 19 mei is de eerste opzet van de inkoop besproken in de bestuurscommissie Jeugd. In de week van 23 mei is de uitwerking van de inkoop jeugdhulp 2017 gedeeld met de regiogemeenten ter voorbereiding op de besluitvorming. De uiteindelijke besluitvorming hierover door de bestuurscommissie Jeugd is op 23 juni aanstaande en dan kan de portefeuillehouder onze lokale wensen en zorgen delen met de regio Hart van Brabant. In Loon op Zand, Tilburg (twee wijkteams) en in Gilze-Rijen is, in het kader van de pilot, de afgelopen maanden geëxperimenteerd met resultaatgestuurd toewijzen van jeugdhulp door te werken met arrangementen van jeugdhulp. In deze arrangementen worden vormen van jeugdhulp (bijv. begeleiding, ouderondersteuning, behandeling) geclusterd en gekoppeld aan het te behalen resultaat. Omdat de pilot vooral is gericht op de toewijzing, is er nog niet voldoende informatie beschikbaar over het hele traject, waaronder monitoring en bedrijfsvoering. 1 Verplichte regionale samenwerking bij de inkoop van: Gesloten jeugdzorg (jeugdzorg plus), Jeugdreclassering, Jeugdbescherming en het Advies en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling (AMHK/ Veilig Thuis). Landelijk advies om regionaal in te kopen vanwege schaalgrootte: Zeer gespecialiseerde dagbehandeling en de Jeugd-geestelijke gezondheidszorg, residentiële (24-uurs) zorg, pleegzorg, crisisopvang en crisisdienst. 1
Op dit moment wordt gewerkt met productcodes en toewijzen van uren, dagdelen van zorg. De huidige scheiding tussen lokale en regionale jeugdhulp is gebaseerd op deze productcodes. Door te werken met arrangementen is het niet meer mogelijk om de huidige scheiding tussen lokale en regionale ingekochte jeugdhulp te handhaven. Eén arrangement kan zowel een lokaal als regionaal ingekochte vorm van jeugdhulp bevatten. De inkoop van bepaalde vormen van begeleiding en dagbesteding voor jeugd en de inkoop Wmo zijn tot nu toe lokaal gebleven. Onze gemeente heeft dit vorm gegeven door het aangaan van een raamovereenkomst van een jaar met zo n 50 verschillende (lokale en regionale) aanbieders. Dit is een integrale raamovereenkomst die zowel de lokale jeugdhulp, als de Wmo omvat. De huidige werkwijze laat toe dat aanbieders flexibel kunnen instromen. Ook kleine specialistische aanbieders die voldoen aan de voorwaarden van het raamcontract kunnen instromen. Met de meeste aanbieders heeft, in de loop van het traject, een gesprek plaatsgevonden. Hierdoor is er een duidelijk beeld ontstaan van het aanbod. Afweging De voorgestelde resultaatgestuurde inkoop sluit aan bij de eerdere gedachten in onze gemeente om te komen tot resultaatfinanciering in plaats van het financieren op productcodes. Het is belangrijk dat de lokale uitgangspunten zoals flexibiliteit, maatwerk e.d. die we als gemeente hebben, ook worden ingebed in de regionale inrichting van de jeugdhulp. De bijlage bij dit voorstel bevat deze lokale uitgangspunten. Omdat de lokale jeugdhulp, met het invoeren van resultaatgestuurde inkoop, ook regionaal zal worden ingekocht, is het van belang dat deze uitgangspunten worden geborgd. Het voorstel is daarom ze mee te geven aan de bestuurscommissie Jeugd. De lokale inkoop Wmo is nauw verbonden met de inkoop van jeugdhulp. Het uitgangspunt één gezin, één plan, één regisseur, blijft ook bij de resultaatgestuurde inkoop bestaan. De voorgestelde resultaatgestuurde inkoop van jeugdhulp spitst zich toe op de jeugdige en biedt nog geen ruimte voor eventuele zorg of ondersteuning voor andere gezinsleden. In de toekomst zal het arrangement zowel jeugdhulp als ondersteuning vanuit de Wmo moeten bevatten. Dat kan alleen als ook de lokale inkoop Wmo op termijn op dezelfde manier zal worden ingericht als de resultaatgestuurde inkoop van jeugdhulp. Wanneer de bestuurscommissie Jeugd op 23 juni a.s. een positief besluit neemt over de inkoop van jeugdhulp, doet men dit indirect ook voor de inkoop Wmo op langere termijn. De lokale huishoudelijke hulp wordt momenteel ook ingekocht door resultaatgestuurde financiering. Met dit product wordt er in onze gemeente dus al ervaring opgedaan met deze vorm van financiering, waarbij het resultaat geformuleerd is als een schoon en leefbaar huis. De aanbieder gaat daarbij met de klant in gesprek om het aanbod in te richten om tot dit resultaat te komen. Uit de tot nu toe opgedane ervaring blijkt dat het veel inspanning vergt van zowel gemeente als aanbieders, om tot een goede uitvoering te komen. Aanbieders zijn snel geneigd om een standaardoplossing in te zetten en niet samen met de klant tot de gewenste maatwerkoplossing te komen. Dat dit ook in andere gemeenten speelt, blijkt wel uit recente jurisprudentie, waarin door de Rechtbank Amsterdam is geoordeeld dat ook door de gemeente moet worden vastgesteld hoe het resultaat moet worden bereikt, dus juist datgene wat in de huidige vorm van resultaatgestuurde financiering aan de klant in samenspraak met de aanbieder wordt overgelaten. Inzet van middelen Dit voorstel, om de lokale uitgangspunten mee te geven aan de bestuurscommissie Jeugd, heeft geen directe invloed op de inzet van middelen. Op basis van de nu beschikbare informatie is het niet mogelijk een inschatting te maken of de begrote middelen voor jeugdhulp toereikend zijn voor de uitvoering van regionale, resultaatgestuurde inkoop. 2
Risico's Het regionaal inkopen van alle jeugdhulp heeft gevolgen voor de inrichting van het sociaal domein zoals: er is niet altijd een strikte scheiding tussen jeugdhulp en Wmo. Dit gaat dan met name om begeleiding van opvoeders met een hulpvraag waarbij de begeleiding ook in de opvoeding en het gezin wordt ingezet. Dat kan beschouwd worden als jeugdhulp of als Wmo-begeleiding. Onduidelijk is of dit tot problemen zal leiden; aanbieders die nu zowel Wmo als (lokale) jeugdhulp uitvoeren hebben niet meer één raamovereenkomst met ons als gemeente, maar zowel een overeenkomst met de regio (jeugdhulp), als met de gemeente (Wmo); voor een goede integrale aanpak is het wenselijk dat Wmo en jeugdhulp op dezelfde manier worden ingekocht. Voor Wmo is de uitwerking van de mogelijke regionale inkoop nog niet duidelijk. Door nu al op deze wijze jeugdhulp in te kopen wordt de richting voor de inkoop van Wmo ook bepaald; in blijven kopen op de zorgcodes in plaats van resultaatgestuurd inkopen zorgt ervoor dat we niet (of later) vernieuwen; in 2015 en de eerste helft 2016 zijn er nog steeds veel zorgen en onduidelijkheden over het regionale inkoop- en verwerkingstraject. Door nu op resultaatfinanciering in te zetten, zonder alle ins en outs te hebben doordacht, kan niet vooraf worden ingespeeld op mogelijke knelpunten. Onze inzet zal zich dan richten op de gevolgen van deze knelpunten waardoor er minder tijd is om lokale ambities binnen het sociale domein te verwezenlijken. Tot slot is er het risico dat er met de regionale inkoop jeugdhulp niet aan al onze lokale uitgangspunten kan worden voldaan. Procedure / vervolgstappen Als u volgens dit voorstel besluit, zal de portefeuillehouder dit inbrengen in de bestuurscommissie Jeugd op 23 juni aanstaande. Tijdens deze bestuurscommissie zal ook besluitvorming over de regionale inkoop jeugdhulp voor 2017 plaatsvinden. Voorgenomen besluit Het voorstel is om bijgaand besluit vast te stellen. 3
BESLUIT Het college van Heusden heeft in de vergadering van 21 juni 2016 besloten: - aan de bestuurscommissie Jeugd de lokale uitgangspunten mee te geven met het oog op de borging daarvan in de regionale inkoop jeugdhulp. - de implementatie van de resultaatgestuurde inkoop en de daaraan verbonden planning te monitoren en daaraan go/no-gomomenten te verbinden. - in deze monitoring te beoordelen of de lokale uitgangspunten voldoende tot uiting komen in de regionale samenwerking. - in deze monitoring ook mee te nemen welke impact de resultaatgestuurde inkoop jeugd heeft op het sociale domein en de lokale uitvoering. - de go/no-gomomenten voorafgaand aan de bestuurscommissie in het college te bespreken om te komen tot een gedragen standpunt voor de portefeuillehouder jeugd namens het college van Heusden, de secretaris, mr. J.T.A.J. van der Ven 4
Uitgangspunten inkoop sociaal domein Heusden: - Go/No go momenten met een gedragen besluit door het college. We zien graag dat voortdurend gemonitord wordt dat de implementatie van de resultaat gestuurde inkoop goed loopt en dat de planning waar nodig aangepast kan worden. We zullen deze momenten binnen het college bespreken, aangezien de resultaatgestuurde inkoop jeugd invloed heeft op het volledige sociale domein (gesubsidieerde voorveld, Wmo, Sport, gemeentelijke uitvoering etc.). In deze bespreking wordt ook meegenomen of de lokale uitgangspunten voldoende tot uiting komen in de regionale samenwerking en welke impact de inkoop jeugd heeft op het sociale domein en de lokale uitvoering. Op deze manier kan de portefeuillehouder in de bestuurscommissie jeugd een gedragen standpunt delen. - Flexibiliteit. Onze inkoop is zo ingericht dat een aanbieder op elk moment kan aanschuiven. Daarnaast werken we met één overeenkomst voor Wmo en Jeugd waardoor aanbieders een breed aanbod kunnen leveren en kunnen ze snel inspelen op de vraag van inwoners. Onze overeenkomst biedt deze vrijheid en dit wordt gewaardeerd door aanbieders. - Nauw contact met aanbieders. We maken persoonlijk kennis met nieuwe partijen en hebben nauw contact met alle aanbieders. Hierdoor zijn er korte lijnen en kunnen knelpunten snel opgelost worden. - Ruimte voor lokale en kleine aanbieders. Een deel van de jeugdhulp wordt aangeboden door kleine, vaak lokale aanbieders (zoals zzp ers). Dit biedt keuzevrijheid voor jeugdigen en hun opvoeders. Ook in de regionale inkoop moet er voldoende ruimte zijn voor deze kleine lokale aanbieders. - Goed zicht op de uitgaven. Om lokaal goed te kunnen sturen op de instroom is het belangrijk dat we goed zicht hebben op de lokale uitnutting van het budget en op de uitnutting van het budget per aanbieder. - Ruimte voor maatwerk. Op het moment dat passend aanbod bij een hulpvraag van een inwoner moeilijk is, hebben we creatieve manieren gevonden om alsnog ondersteuning te bieden bij een dergelijke hulpvraag. Zorgaanbieders moeten uitgaan van wat de inwoner nodig heeft en aanbod hierop aanpassen. Als dit niet past onder de arrangementen mag dat geen belemmering zijn. Bijvoorbeeld: door los van het ingekochte aanbod met een zorgaanbieder afspraken te maken om in één specifieke casus ondersteuning te bieden. We hebben in een gezin waar één aanbieder voor diverse gezinsleden losse hulp aanbood afspraken gemaakt voor een gezinsaanbod. Hierdoor kreeg het gezin de juiste hulp i.p.v. alleen de losse gezinsleden. Ook als we alle jeugdhulp regionaal inkopen moet er de ruimte blijven bestaan om snel en zonder bureaucratische stappen maatwerk in te zetten. - Goede administratieve samenwerking en afstemming. Het is belangrijk dat de registratie van zorgtoewijzingen zoals deze bekend is bij de regiogemeente overeenkomt met de registratie van de gastheergemeente. Heusden werkt als enige gemeente in Hart van Brabant zonder beschikkingen. De zorg zoals deze geregistreerd is in Civsam en opgenomen is in het persoonlijk plan is de toegewezen zorg. Omdat we een andere werkwijze hanteren is het belangrijk dat de lokale backoffice en de regionale backoffice dezelfde werkwijze hanteren en nauw samenwerken. - Lokale verbinding: Grote organisaties moeten lokale verbinding hebben of moeten een lokale verbinding organiseren en niet op afstand blijven. We zijn gewend om goed en nauw samen te werken met zorgaanbieders. Zorgaanbieders moeten verbonden zijn aan onze lokale gebiedsteams en ons mandaatteam. Daarnaast moet aanbod dichtbij georganiseerd worden zodat gezinnen zo dicht mogelijk bij huis geholpen kunnen worden. - Regelvrijheid: Inwoners en toegang/ backoffice moeten geen last hebben van regels (wel of niet ingekocht bij aanbieder, manier waarop administratie geregeld is etc.) onze verordening is zo regelvrij mogelijk. - Omzetten van hulpvormen naar laagdrempelige voorziening. We willen de vrijheid hebben om bepaald aanbod wat zich hiervoor leent beschikbaar te maken als laagdrempelige voorziening. Een voorbeeld hiervan is de dagvoorziening Heygrave die nu als laagdrempelige voorziening
beschikbaar is als alternatief voor dagbesteding. Deze locatie zal ook als inloopfunctie in de wijk gaan fungeren. Ander aanbod wat zich hiervoor leent (bijv. begeleiding, licht jeugd en opvoedhulp, dyslexiezorg etc.) willen we ook graag als laagdrempelige voorziening in de buurt zonder zorgtoewijzing, maar vrij toegankelijk. - Betrekken van inwoners. We willen graag inwoners betrekken bij het uitwerken van de inkoop 2017 en hun ideeën meenemen. - Kwalitatief goede zorg die effectief is. Inhoud moet leidend zijn en we moeten kwalitatief goede (effectieve) zorg inkopen op een uitvoerbare en klantvriendelijke manier. Hulp die niets bijdraagt aan het resultaat wat een gezin wil behalen willen we niet langer inkopen. - Ruimte voor lokale innovatie. We willen graag naast het regionale innovatienetwerk ruimte (c.q. een budget) om op lokaal niveau innovatieve ideeën te ondersteunen. - Effectieve en kwalitatief goede hulp. Niet alle jeugdhulp die ingezet wordt draagt bij aan het resultaat en is dus niet effectief. We willen alleen aanbod inkopen c.q. toewijzen dat bijdraagt aan de vooraf gestelde doelen en zodoende ook echt bijdraagt aan het verminderen van problemen bij jeugd. Dit kan bijvoorbeeld door deze conclusies openbaar te maken zoals ook gebeurd bij de resultaten van scholen en het kwaliteitsregister van kinderdagverblijven. - Verbinden van Wmo en Jeugdhulp: In onze lokale inkoop hebben we de ondersteuning vanuit Wmo en Jeugdhulp zoveel mogelijk aan elkaar gekoppeld. We gaan uit van een integraal persoonlijk plan en ondersteuning wordt ingezet zodat alle leefdomeinen (woonsituatie/ huisvesting, financiële situatie, gezondheid, dagbesteding, gezinssituatie). Er is geen duidelijke scheidlijn tussen ondersteuning voor de volwassenen in een gezin (de opvoeders) of ondersteuning voor de jeugdige. In een ideale wereld werken we met gezinsarrangementen en niet alleen met arrangementen vanuit jeugdhulp.