Bijeenkomst PO Raad Dynamisch besturen Financiering en financierbaarheid van huisvesting in het PO Volledige doordecentralisatie van onderwijshuisvesting de (on) mogelijkheden Ceel Elemans Bunnik,
Waar gaat doordecentralisatie nu over? 1. Een gezamenlijke visie op onderwijs. 2. Goede basis zijn voor vertrouwen en samenwerking. 3. Uitdagende huisvestingsplannen. Uitdaging: hoe organiseer je dit nu? 2
Goede balans tussen rendement en risico s Rendement Risico Samenwerking in de regio 2.0 > eigen beleidsruimte Beperkte financiële armslag Demografische ontwikkeling Effectievere besteding van middelen en gebouwen Maatschappelijk getinte dialoog met gemeente Enkele afwegingspunten Onvoldoende vastgoed expertise Verantwoordelijkheid voor alle risico s 3
Welke financieringsmogelijkheden zijn er? Via gemeente (al of niet op afstand) Via eigen beheerstichting (dus doordecentralisatie) met bancaire financiering: Gemeentegarantie Hypotheek Terugkoopverklaring Schatkistbankieren bij het Rijk: Nieuwe voorwaarden: gemeentegarantie Financieel toetsingsdocument OCW PPS structuren (PPS support): DBMF Aansprakelijkheden multi partijen Standaardisering NLII => Nederlandse InvesteringsInstelling (2014)? 4
Bent u financierbaar? Waar hangt dat van af? Verschil regulier versus onderwijsvastgoed Omgeving (in- en extern) Innovatieagenda Businessplan Financials Gezamenlijke agenda gemeente 5
Verschil vastgoed- en onderwijsfinanciering Vastgoedfinanciering: Objectfinanciering Kwaliteit en locatie vastgoed is leading voor beoordeling Kasstroom op het object Ratio s en zekerheden Substantiële inbreng Eigen Vermogen (LtV 50 %) Onderwijsfinanciering (publiek bekostigd): Subjectfinanciering (balansfinanciering) Wet- en regelgevend kader/ overheidsinvloed is bepalend Apart rating model (overheidsgerelateerd) Vaak 100 % financiering van het investeringsbedrag -/- eigen inbreng Analyse van businesscase en positionering onderwijsinstelling Ratio s en zekerheden 6
Trends en ontwikkelingen in het PO Leerlingenaantallen nemen af (aantal x 1.000) Steve Jobsscholen Focus op Trends: Vergrijzing lerarenbestand Financieel herstel Schaalvergroting zet door Transparantie onderwijsprestaties neemt toe Digitalisering van het onderwijs Passend onderwijs Teruglopende leerlingaantallen Positionering met gedifferentieerder en onderscheidend onderwijsaanbod 7
Financiële positie Primair Onderwijs Rentabiliteit Solvabilitiet 1,5% 70,0% 1,0% 60,0% 0,5% 50,0% 0,0% 40,0% -0,5% 30,0% -1,0% 20,0% -1,5% 2008 2009 2010 2011 2012 10,0% 2008 2009 2010 2011 2012 IPL Weerstandsvermogen 90,0% 28,0% 27,0% 85,0% 26,0% 25,0% 80,0% 24,0% 23,0% 75,0% 2008 2009 2010 2011 2012 22,0% 2008 2009 2010 2011 2012 8
2012 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 "25 Demografische ontwikkeling met CBS Statline Hoe maak ik een bevolkingsprognose voor de juiste gemeente? 130% 120% 110% 100% 90% 80% 70% 60% Voorbeeld: Maastricht 5 tot 10 10 tot 15 PO 5-10 Jaar 2012 4,8 100% 13 4,5 94% 14 4,3 90% 15 4,2 88% 16 4,1 85% 17 4,1 85% 18 4,2 88% 19 4,4 92% 20 4,6 96% 21 4,8 100% 22 5,1 106% 23 5,4 113% 24 5,7 119% "25 6 125% VO 10-15 Jaar 2012 5,2 100% 13 5,2 100% 14 5,1 98% 15 4,9 94% 16 4,7 90% 17 4,6 88% 18 4,3 83% 19 4,1 79% 20 4 77% 21 4 77% 22 3,9 75% 23 4 77% 24 4,1 79% "25 4,3 83% 9
Leeftijdsopbouw leerkrachten PO en VO op korte termijn veel uitstroom; in PO minder instroom 10
ONSOnderwijs 2032: innovatie agenda Vaardig, aardig & waardig! Het Curriculum 2032: Werken aan hun persoonlijke ontwikkeling; Vaste kern van basiskennis en -vaardigheden: rekenen (+ wiskunde), taal, digitale vorming, engels; Verdieping en verbreding; Vakoverstijgend leren, denken en werken op 3 domeinen: N&T; Mens & Maatschappij, Taal & Cultuur; => meer van minder; Maatschappelijke en sociale vaardigheid (burgerschap). 11
Beoordelingsaspecten financieringsaanvraag Kwaliteit management Demografische ontwikkeling en leerling aantallen (gevolgen krimp=> landelijk/ regionaal) Omgevingsanalyse Herkenbaarheid en positionering Strategiedocument Langetermijn Huisvestings Plan Businesscase (meerdere scenario s) Afsprakenkader met gemeente Financiële rapportage (stabiliteit AO/IC) Kwaliteit financials (S-25 %; sluitende meerjaren exploitatie; ICR 1,4) Begroting versus realisatie Transparantie en verantwoording 12 12
Businesscase borging door bestuur Kritische succesfactoren: Sluitende meerjaren balans en P&L na investering Begroting als kompas Geen onderwijsgeld naar huisvesting Hardheid van investeringen Uitloop investeringen in tijd Overschrijdingen mitigeren Bufferruimte creëren Deskundigheid regelen Op het juiste moment een onvoorwaardelijke financiering (diverse mogelijkheden) Grootste uitdaging: borging 13
Financieel toetsingsdocument OCW http://www.dsta.nl/onderwerpen/schatkistbankieren/klanten/meer_informatie/ Onderwijsinstellingen 14
Richtlijn OCW Continuïteitsparagraaf Beoordeling obv keydrivers met toekomstprojecties Risicomanagement Strategische personeelsplanning Strategische huisvestingsplannen Financieel meerjarenperspectief Aandachtspunt: gaat wel om het verhaal achter de cijfers 15
Aandacht voor fiscale aspecten Vennootschapsbelasting Keuze rechtsvorm: Overdrachtsbelasting Schenkbelasting Btw Btw op onderhoudskosten Herziening (overdracht: wel/geen btw) Verhuur van onderwijsgebouwen Inhuur personeel Loonheffingen 16
Bedankt voor uw aanwezigheid Link naar het rapport https://www.ing.nl/zakelijk/kennis-over-de-economie/uwsector/publieke-sector/index.html 17