Biologisch & gezondheid Versie 0, Bionext, 8 oktober 2013

Biologisch & gezondheid Versie 0, Bionext, 8 oktober 2013 In de afgelopen twee jaar is het thema voeding en gezondheid vaak in het nieuws geweest. U herinnert zich vast nog de stroom aan berichten naar aanleiding van het onderzoek van Stanford University in 2012. In deze folder halen we een aantal publicaties, onderzoeken en nieuwsitems naar boven, die te maken hebben met het thema voeding en gezondheid. Dat doen we zonder te pretenderen volledig te zijn; dit document is geen 'stand van de wetenschap', meer een handige verzameling korte berichten voor iedereen die beroepsmatig interesse heeft in het onderwerp. Inhoud 1) Maatschappelijke ontwikkelingen 2) Biologisch in 'n notedop 3) Onderzoeken naar biologische voeding en gezondheid 4) Biologische voeding als onderdeel van een gezonde leefstijl 5) Indirecte effecten van biologische productie op gezondheid 6) Onderzoek naar resten van bestrijdingsmiddelen in gangbare voeding 7) Uw input is welkom 1) Maatschappelijke ontwikkelingen Gezondheidszorg De gezondheidskosten zijn in 2013 gestegen tot 92 miljard, 15,4% van de begroting der Nederlanden. Hier zijn allerlei redenen voor. Een fors deel van de kosten heeft te maken met het feit dat mensen ouder worden en langer verzorgd moeten worden. Een deel ook heeft te maken met directe en indirecte kosten van een ongezond eetpatroon en problemen die daaruit voortkomen, zoals overgewicht en welvaartsziekten. Westers eetpatroon In de laatste 60 jaar is het Westerse eetpatroon sterk veranderd. Verse producten zijn voor een fors deel vervangen door fastfood en verwerkte producten die rijk zijn aan suiker, vet en zout en arm aan gezonde inhoudsstoffen en vezels. De opkomst van obesitas, diabetes 2 en andere welvaartsziekten worden direct hiermee in verband gebracht. Wereldwijd zijn er meer mensen met overgewicht dan ondervoede mensen. Een Amerikaanse studie verwacht dat in de VS bijna 50% van de bevolking in 2030 obees zal zijn als de huidige voedingsgewoonte niet wijzigt; met enorme directe kosten (gezondheidszorg) en indirecte schade (vermindering van productiviteit door ziekte) als gevolg. In de periode 2009-2011 hadden zo n 6,5 miljoen mensen in Nederland overgewicht. Dat is circa 41% van de bevolking. Ongeveer 1,5 miljoen mensen had ernstig overgewicht (obesitas), dit is circa 10% van de bevolking. Overgewicht, en dan vooral ernstig overgewicht, heeft diverse gezondheidsrisico s. Zo kan het leiden tot suikerziekte, hartziekten en een verminderd psychisch welbevinden. Bron: CBS McKinsey beraamde enkele jaren geleden de directe en indirecte kosten van obesitas in Nederland op 2,5 miljard euro per jaar. Met een beleid dat gezonde eetpatronen stimuleert, kun je als samenleving dan ook veel geld besparen. 1 Bionext, 8 oktober 2013

2) Biologisch in 'n notedop Waarom kiest een consument voor biologisch? Al jarenlang is de Top 3 van aankoopredenen: smaak, gezondheid en dierenwelzijn. Bij gezondheid kan het gaan om de eigen gezondheid of die van een ander, bijvoorbeeld je kind. Andere aankoopredenen die voor velen een rol spelen zijn o.a. biodiversiteit, milieu en gentechvrije productie. Gezond systeem Een gezond landbouwsysteem levert gezonde producten op. Dat is in het kort het uitgangspunt van een biologische boer of tuinder. Daarom mogen dieren hun natuurlijke gedrag vertonen, is er volop aandacht voor bodem- en plantgezondheid en worden kunstgrepen zoals chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen, kunstmest en gentech achterwege gelaten. Iedereen profiteert van de biologische productiewijze, ook mensen die zelf geen biologische producten kopen. Denk aan schone bodems, schone sloten tussen de weilanden en een grotere soortenrijkdom op en rond de boerderijen. In de verwerkingsfase geldt ook dat het product zo natuurlijk mogelijk moet blijven. Daarom mogen geen chemisch-synthetische kleur-, geur- en smaakstoffen worden gebruikt. 3) Onderzoeken naar biologische voeding en gezondheid Onderzoek over het al dan niet gezonder zijn van biologische producten versus producten uit de gangbare landbouw staat nog in de kinderschoenen. Voor een deel komt dat doordat onderzoek (..) naar lange-termijn-effecten immers noodzakelijkerwijze vele tientallen jaren duurt. Dat betekent bijvoorbeeld dat een onderzoek dat aantoont dat een biologische gekweekt gewas méér antioxidanten bevat nog niet bewijst dat dit gewas daarom ook gezonder is, want de rol van antioxidanten voor de gezondheid is op zichzelf nog omstreden. Bron: WikiPedia Literatuurstudie Stanford University In 2012 werd een omvangrijke literatuurstudie gepubliceerd van Stanford University, Verenigde Staten, naar later bleek gefinancierd door grote bedrijven als Cargill, de aan Monsanto verbonden Bill & Melinda Gates Foundation, BP en Goldman Sachs. Hierin is een groot aantal studies vergeleken. Ze concludeerden dat er tot nu toe weinig bewijzen zijn voor gezondheidseffecten van biologische voeding ('Little evidence of health benefits') en dat er meer onderzoek naar gedaan moet worden. De onderzoekers voegden daar het volgende aan toe: "Consumption of organic foods can reduce the risk of pesticide exposure". Vrij vertaald: het consumeren van biologisch voedsel kan het risico verminderen op blootstelling aan residuen van bestrijdingsmiddelen. Weinig bewijzen, veel aanwijzingen Alhoewel er verschillen gevonden worden in biologische producten op het gebied van vitamines, mineralen, andere nutriënten en contaminanten, zijn deze verschillen niet direct door te vertalen naar effecten op gezondheid. Uit de literatuur zijn wel de volgende aanwijzingen te halen: Biologische voeding kan mogelijk een rol spelen bij de bescherming tegen allergische klachten of bij de goede opbouw van het immuunsysteem. Aanwijzingen zijn terug te vinden in verschillende studies, zowel bij mens als dier. Mogelijk is er een licht verhoogde vruchtbaarheid bij dieren/mensen die biologische producten eten. Mogelijk hangt de consumptie van biologische voeding samen met een lager lichaamsgewicht. Mogelijk hangt de consumptie van biologische voeding samen met een lager risico op chronische ziekten zoals hart- en vaatziekten en kanker. Een hoger gehalte aan antioxidanten in biologische producten, een hoger antioxidatief effect van biologische extracten op groei van kankercellen, hogere antioxidantniveaus in het bloed en een lager percentage vetweefsel in biologisch gevoede dieren zouden potentieel tot dit effect kunnen leiden. Bron: Louis Bolk Instituut & Rikilt. Inhoudsstoffen: zuivel, groente en fruit Zuivel Er zijn beperkte, maar duidelijke aanwijzingen dat biologische zuivelproducten meer gezonde vetzuren bevatten. De gezonde vetzuren waar het om gaat zijn Geconjugeerd Linolzuur (CLA) en omega-3 2 Bionext, 8 oktober 2013

vetzuren. Omega-3 vetzuren (n-3 vetzuren) worden geassocieerd met een lagere kans op hart- en vaatziekten. Groenten en fruit Een grotere oogst door sterke bemesting resulteert vaak in een lagere hoeveelheid mineralen en vitaminen in een product. Voor biologische producten (minder sterk bemest) kan dit dus betekenen dat de hoeveelheid vitamines en antioxidanten hoger is. Verschillende studies laten inderdaad ook duidelijk hogere niveaus zien. Voor de mens zijn antioxidanten van belang voor het tegengaan van beschadigende invloeden van oxidatieve processen. Dit gebeurt door het wegvangen van vrije radicalen, reactieve stoffen die vrijkomen tijdens oxidatieve processen. Door deze beschermende werking worden ze in verband gebracht met een lager risico op hart- en vaatziekten en kanker. Stoffen met een antioxidantwerking zijn o.a. vitamine C en ß-caroteen (voorloper van vitamine A) en de secundaire metabolieten polyfenolen en flavonoïden. Er zijn veel literatuurreviews verschenen met vergelijkingsstudies van de samenstelling van biologisch en gangbaar geteelde groente en fruit. Volgens een recente review van de Soil Association, waarin alleen die onderzoeken zijn meegenomen die van methodologisch voldoende niveau waren, hebben biologische producten vergelijkbare of hogere vitamine C-gehaltes. Verder blijkt dat een hoger vitamine C gehalte vaak gepaard gaat met een lager nitraatgehalte. De tendens tot een hoger vitamine C is wel mede afhankelijk van de rijpheid, behandeling na de oogst, weersomstandigheden, grondvochtigheid en grondvruchtbaarheid. Verder wordt aangegeven dat de hogere vitamine C-gehaltes vooral worden gevonden in de groene bladgroenten. Meer droge stof Er zijn duidelijke aanwijzingen dat biologische producten een hoger drogestofgehalte hebben. Dat betekent per portie relatief meer inhoudsstoffen (o.a. koolhydraten, eiwitten, vetten, mineralen, vitamines) en minder water. Biologische voeding en resten van bestrijdingsmiddelen Geen pesticiden meer in urine Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat zodra kinderen overstappen op biologische maaltijden, de sporen van pesticiden onmiddellijk uit de urine verdwijnen. Bron: "Organic Diet Cuts Kids' Food Pesticide Levels", Atlanta (US) Nauwelijks pesticiden in bio wijn De Franse 'consumentenbond' Que Choisir liet 92 flessen wijn uit alle bekende wijnstreken in Frankrijk testen in een laboratorium (sept 2013). In alle flessen zaten resten van bestrijdingsmiddelen. Er werden zelfs twee verboden middelen aangetroffen, het giftige bromopropylate en het bestrijdingsmiddel carbendazim. Eén fles spande de kroon en bevatte maar liefst 14 soorten landbouwgif. Biologische wijnen waren ook meegenomen in de test. Daarin werden eveneens sporen van bestrijdingsmiddelen aangetroffen, maar zeer weinig. Als verklaring is genoemd dat biologische wijngaarden vaak grenzen aan gangbare wijngaarden en dat pesticiden zo ook 'bij de buurman' terechtkomen. BIOKAP, strenge controle op residuen Het biologische bedrijfsleven heeft een eigen residumonitoringssysteem: BIOKAP. In vier jaar tijd zijn 4.000 residu analyses op biologische producten van een twintigtal deelnemende bedrijven in de BIOKAP database verzameld. Wat laat BIOKAP zien? Ruim 80% van de biologische producten is residuvrij en bevat dus geen resten van bestrijdingsmiddelen. In de resterende analyses worden zeer kleine hoeveelheden residuen van bestrijdingsmiddelen aangetroffen. Hierbij gaat het om waarden die onder de strengst denkbare norm zitten voor voedsel, namelijk die van babyvoeding. Slechts in enkele gevallen worden contaminaties boven de babyvoedingnorm aangetroffen. BIOKAP onderzoek naar het ontstaan van contaminaties in biologische producten toont aan dat de contaminaties in 9 van de 10 gevallen veroorzaakt worden door onwetendheid: ongewilde contaminaties op het land, tijdens vervoer of in het productieproces. Dankzij de BIOKAP monitoring worden de oorzaken opgespoord en in de praktijk opgelost. Bron: www.biokap.nl 3 Bionext, 8 oktober 2013

Effecten op gezondheid van biologische voeding bij mensen PARSIFAL PARSIFAL is een retrospectief onderzoek in vijf landen waarbij nagegaan wordt in hoeverre de antroposofische leefstijl bij kinderen beschermend kan werken voor allergie. De kinderen werden in de 5 landen geworven via de Vrije Scholen of Steiner scholen. Binnen Nederland hebben het Louis Bolk Instituut en het RIVM hieraan bijgedragen. Uit de PARSIFAL studie blijkt dat het risico op allergische aandoeningen circa 37% verlaagd is voor kinderen die biologische voeding eten als onderdeel van een antroposofische leefstijl. Bron: Alm, 1999 KOALA In het KOALA onderzoek, een lopend Nederlands cohort-onderzoek met jonge kinderen, blijkt dat het eten van een biologische voeding een niet significante reductie van 23% op het hebben van eczeem laat zien. Als de kinderen strikt biologische melk (>90%) dronken, werd een reductie van het risico op eczeem van 36% gevonden (Kummeling, 2008). Zolang er financiering voor het project gevonden kan worden, zal de groep kinderen worden gevolgd. Bron: Louis Bolk Instituut Kippen en biologisch In het project Biologisch gezonder?, waarin twee generaties kippen biologisch of gangbaar geproduceerd voer kregen, zijn effecten op het immuunsysteem waargenomen. Uit deze studie is geconcludeerd dat de biologische gevoerde kippen een iets alerter immuunsysteem lijken te hebben (Huber, 2007).Uit voorgaande studies is duidelijk dat er effecten van type voer op het immuunsysteem zijn te vinden. De vraag blijft vooralsnog onbeantwoord of dit gezonder is en of de ze effecten ook tot een gezondheidswinst op langere termijn kunnen leiden. Bron: Louis Bolk Instituut Fruitvliegjes en biologisch Op de Southern Methodist University van Dallas (VS) is onderzocht wat het effect van biologische voeding is op de gezondheid van fruitvliegjes. De onderzoeksbegeleider: Tot onze verbazing, deden de vliegen die een biologisch menu kregen het in de meerderheid van de tests veel beter in gezondheidstests dan de vliegen die gewoon eten kregen. Ze leefden langer, hadden een hogere vruchtbaarheid, en een veel groter voortplantingsresultaat gedurende hun leven. De resultaten van het onderzoek zijn gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift PLOS ONE. 4) Biologische voeding als onderdeel van een gezonde leefstijl Mensen die voor biologische producten kiezen blijken over het algemeen een gezondere voedingskeuze en leefstijl te hebben. Een Deense studie liet zien dat vrouwen die biologisch aten een voedingspatroon hadden met meer groente, vezels, omega 3 vetzuren en minder verzadigde vetten. Bron: Petersen, Public Health Nutrition, 2012 In een Duitse studie uit 2010 naar koopgedrag van consumenten, was de onderzoeksvraag: Wie maakt de gezondere voedingskeuzes en wie gedraagt zich gezondheidsbewuster: kopers van biologische of niet-biologische voeding? De representatieve gegevens voor Duitse volwassenen toonden aan dat biologische kopers - gebaseerd op de huidige voedingsaanbevelingen - een betere voedingskeuze maken dan niet-biologische kopers. Zij eten meer fruit en groenten, minder vlees en snoep en benaderen daardoor de aanbevolen inname van veel voedingsstoffen dichter dan nietbiologische kopers. De betere voedingskeuze ging ook gepaard met goede voedingkennis en algemeen bewuster gezondheidsgedrag. Bron: Hoffmann, I., Spiller, A. (2010). Zie ook: www.boelw.de/biofrage_19.html Klant EkoPlaza leeft gezond CentERdata heeft onderzoek gedaan naar het gezondheidsprofiel van klanten van EkoPlaza. De gezondheid van de gemiddelde EkoPlaza-klant is vergeleken met de gezondheid van de gemiddelde Nederlander. Uit de resultaten blijkt dat EkoPlaza-klanten zich aanzienlijk gezonder voelen en een beduidend lager BMI (23,3) hebben dan de Nederlandse bevolking gemiddeld (25,5). EkoPlaza- 4 Bionext, 8 oktober 2013

klanten hebben veel minder vaak last van overgewicht en obesitas (25,8% vs. 48,7%), maar het percentage personen met ondergewicht ligt wel iets hoger (4,2% vs. 2,4%). Voor de meeste medische klachten zoals hartklachten, problemen met ademhalen, hoge bloeddruk en hoog cholesterol, maar ook voor klachten die minder duidelijk gerelateerd zijn aan overgewicht zoals hoofdpijn en verkoudheidsklachten geldt dat EkoPlaza-klanten ze minder vaak ervaren dan de Nederlandse bevolking. Wel hebben EkoPlaza-klanten vaker last van maag- en darmproblemen (17,6%) dan gemiddeld (13,6%). Vergeleken met de Nederlandse bevolking als geheel hebben EkoPlaza-klanten een gezonder eetpatroon met aanzienlijk meer groente en fruit en minder vlees en roken zij ook veel minder vaak. We benadrukken dat met dit onderzoek géén causale relatie tussen het consumeren van biologische voeding en gezondheid vastgesteld is. De gevonden verschillen kunnen ook verklaard worden doordat EkoPlaza-klanten bewuster met gezonde voeding bezig zijn of doordat gezonde mensen vaker kiezen voor biologische producten en dus vaker voor EkoPlaza. Het wetenschappelijke onderzoek naar de causale relatie tussen biologisch eten en gezondheid is complex en staat nog in de kinderschoenen en is nadrukkelijk géén onderdeel van dit onderzoek. Wat we wel kunnen concluderen is dat EkoPlaza-klanten meer dan gemiddeld gezond zijn op een groot aantal aspecten. Daarmee heeft EkoPlaza zich een waardevol asset verworven: a healthy customer base. Bron: CentERdata maart 2013 5) Indirecte effecten van biologische productie op gezondheid Minder antibioticumgebruik Overmatig antibioticumgebruik in de intensieve veehouderij leidt tot tal van problemen en draagt bij aan de opkomst van resistente bacteriën. Resistentie tegen antibiotica kan ertoe leiden dat mens en dier minder effectief behandeld kunnen worden. Uiteindelijk kan de situatie ontstaan dat er geen werkzame antibiotica meer zijn om bacterieel geïnfecteerde mensen en dieren te behandelen. De overheid wil dat het gebruik drastisch wordt verminderd. De biologische sector wil koploper zijn en blijven als het gaat om diergezondheid en dierenwelzijn. Er wordt gestreefd naar welzijnsvriendelijke houderijsystemen waarin antibioticumgebruik niet of nauwelijks nodig is. Op www.antibioticachecker.nl leest u hoe dit in de praktijk wordt gebracht, om te beginnen door de biologische vleeskippensector. Bron: Bionext Schoner milieu, meer biodiversiteit Iedereen profiteert van de biologische productiewijze, ook mensen die zelf geen biologische producten kopen. Denk aan schone bodems, schone sloten tussen de weilanden en een grotere soortenrijkdom op en rond de boerderijen. Verduurzaming hele landbouw Het afgelopen decennium zijn tal van verworvenheden uit de biologische landbouw overgenomen in de zich verduurzamende reguliere landbouw. Naast bodemvruchtbaarheid valt hierbij te denken aan vermindering van pesticidengebruik, verbetering van dierenwelzijn, terugdringen van antibioticumgebruik en het behoud van biodiversiteit. Deze ontwikkelingen worden toegejuicht door een groeiende groep consumenten en zullen in de komende jaren zeker een vervolg krijgen. 6) Onderzoek naar resten van bestrijdingsmiddelen in gangbare voeding Resten van bestrijdingsmiddelen in groente en fruit De wettelijke normen voor resten landbouwgif op groente en fruit zijn vaak veel te hoog. Daardoor kan het dat groente en fruit in de winkelschappen voldoet aan de wet terwijl er wel gezondheidsrisico's zijn. Dat blijkt uit een onderzoek van Milieudefensie en Foodwatch op basis van cijfers van de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit. Van de 957 onderzochte wettelijke normen voor producten zijn er 89 (ruim 9%) onveilig bevonden: de wettelijke Maximum Residu Limiet (MRL) laat dan een overschrijding van de gezondheidsnorm toe en beschermt de consument dus niet. Bron: Weet wat je eet, sept. 2013 5 Bionext, 8 oktober 2013

Glyfosaat in urine Uit onderzoek van Milieudefensie en Friends of the Earth Europe in achttien Europese landen blijkt dat mensen het gif glyfosaat in hun lichaam hebben. Bij vijf van de acht Nederlandse proefpersonen zijn resten van het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat in de urine gevonden. Van alle Europese deelnemers is vierenveertig procent positief getest op de aanwezigheid van glyfosaat, ook wel bekend onder de merknaam Roundup. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) test niet op de aanwezigheid van dit gif op groente en fruit. Milieudefensie pleit voor meer onderzoek en meer controle op dit veelgebruikte middel. In totaal zijn er 182 urinemonsters onderzocht. Bron: Milieudefensie Roundup in brood Veel graanboeren gebruiken Roundup (glyfosaat) als 'vooroogsttoepassing'. Het gewas wordt doorgespoten. Dan droogt het beter en is er dus minder kans op schimmel. Er werd verondersteld dat Roundup niet in het brood terecht kon komen omdat de eventuele residuen tijdens het bakproces vernietigd zouden worden. Een Duits onderzoek van Ökotest in 2013 toont aan dat dit niet juist is. In 14 van de 20 onderzochte (niet-biologische) vlokken, broden en meel werden resten Roundup gevonden. In één geval zelfs zoveel dat het brood niet meer verkocht had mogen worden. Het voorlichtingsbureau brood bevestigt dat ook in Nederland deze 'vooroogsttoepassing' wordt gebruikt. Er zijn geen onderzoeken publiek (gemaakt) hoe het in Nederland met Roundup in het brood zit. Roundup wordt in verband gebracht met o.a. Parkinson, geboorteafwijkingen en miskramen en komt in grote hoeveelheden in het grondwater. Meer kans op borstkanker Vrouwen die veel brood, aardappels en wortel- en knolgewassen eten, hebben meer kans op het ontstaan van borstkanker. Dat komt niet doordat het voedsel niet deugt, maar door het cadmium dat zich in de grond bevindt waar de groenten worden verbouwd en dat bewerkt is met kunstmest. Groenten en graanproducten, aardappels en wortel- en knolgewassen (vooral rapen en pastinaken) zijn de grootste boosdoeners. Zij bevatten het hoogste gehalte cadmium. Vrouwen met normaal lichaamsgewicht die regelmatig aardappels en brood eten, verhogen hun kans op borstkanker naar 27 procent, terwijl de kans van alle vrouwen om borstkanker te ontwikkelen 21 procent is, aldus de onderzoekers van het Karolinska Instituut in Zweden. Zij deden een onderzoek van twaalf jaar naar het voedingspatroon en de gezondheid van bijna 56.000 vrouwen. Het gehalte cadmium in het lichaam kan volgens de onderzoekers worden verlaagd door het eten van volkorenmeel en andere soorten groenten, liefst biologisch gekweekt. Cadmium is een bijproduct van de productie van de mijnbouw en de winning van zink, koper en lood. Het zit ook sporadisch in ons drinkwater en in de lucht die we inademen, maar bovendien komen vrouwen er praktisch constant mee in aanraking door de cosmetica die zij gebruiken. Het zware metaal verstoort de hormoonhuishouding door de oestrogeenwerking na te apen, zo werd vastgesteld op de conferentie van de American Society for Biochemistry and Molecular Biology van 2012. Oestrogeen reguleert de groei van gezonde borstklieren. Bron: Cancer Res, 2012; 72: 1459-66 Hersenschade bij jonge kinderen In 2008 bleek uit een studie van de Universiteit van Zuid-Denemarken en de Harvard School of Public Health dat veel gewasbeschermingsmiddelen die in de EU worden toegepast, schade kunnen toebrengen aan de hersengroei van foetussen en jonge kinderen. "De schade die de middelen aan de hersenen kunnen toebrengen wordt niet automatisch opgenomen in het testen van de middelen", zegt Harvard-onderzoeker Philippe Grandjean. Bron: Biofood, sept 2012 Geboorteafwijkingen door Roundup In Argentinië is verband gelegd tussen Roundup en gezondheid. Het tijdschrift Medisch Dossier verwijst naar een publicatie in New Scientist van 2004: "De meest voorkomende problemen waren geboorteafwijkingen, onvruchtbaarheid, doodgeboorte, miskramen en kanker." Al bij lagere doseringen van glyfosaat, de werkzame stof in Roundup, kregen laboratoriumdieren geboorteafwijkingen, meldt hoogleraar Carrasco van de Buenos Aires Medical School. Vrouwen in een gebied met gentech-soja, kregen soms wel vijf miskramen achter elkaar. De professor werd wetenschappelijk aangevallen door de producent van Roundup, maar kreeg ook te maken met 6 Bionext, 8 oktober 2013

overvallen op zijn laboratorium en een geweldadige overval op hemzelf. Een staatscommissie verklaarde uiteindelijk glyfosaat verantwoordelijk voor de verviervoudiging van geboorteafwijkingen in de omgeving van de stad waar de bespuitingen met Roundup plaatsvonden en de verdrievoudiging van kanker bij kinderen in minder dan tien jaar tijd. Vergelijkbare voorbeelden komen uit Brazilië waar door bestrijdingsmiddelen afwijkingen aan het bewegingsapparaat en het zenuwstelsel van kinderen werden geconstateerd als de ouders hadden blootgestaan aan bestrijdingsmiddelen. Ontario meldde relaties tussen bestrijdingsmiddelen en vroege en late miskramen. In China is geconstateerd dat meisjes twee weken eerder geboren werden bij een verhoogd organofosfaatgehalte in de urine. Bron: Biofood, sept 2012 Meer kans op kanker Leukemie komt significant vaker voor bij kinderen waarvan de moeder tijdens de zwangerschap blootgesteld is aan bestrijdingsmiddelen en hersentumoren als de vader hieraan was blootgesteld. Wie in een boomgaard werkt en dagelijks contact heeft met bestrijdingsmiddelen, heeft meer kans op hersenkanker. Het risico op prostaatkanker is 1,64 maal hoger voor wie in de gangbare akkerbouw werkt, laat een studie uit Californië zien. Wie de middelen voor kamerplanten gebruikt, ziet zijn risico zelfs verdubbelen. Een andere onderzoek uit Californië legt duidelijke relaties tussen bepaalde bestrijdingsmiddelen en het risico op Parkinson. Spaanse onderzoeken voegen daar Alzheimer en MS aan toe. Bron: Biofood, sept 2012 Meer kans op astma Bestrijdingsmiddelen vormen een extra risico op vaatziekten voor mensen met overgewicht. De kans op astma en astma-aanvallen wordt door bestrijdingsmiddelen vergroot en bovendien kunnen ze de cognitieve ontwikkeling en het denkvermogen van kinderen remmen. Problemen met redeneren in de kindertijd waren het grootst bij kinderen van ouders met het hoogste gehalte bestrijdingsmiddelen in het bloed, zo bleek bij een onderzoek onder 404 New Yorkse kinderen. Voor het volledige (?) overzicht inclusief bronnen: zie Medisch Dossier, september 2012. Bron: Biofood, sept. 2012 Frisdrank: meer agressie bij vijfjarigen Kinderen die vier of meer glazen frisdrank per dag drinken zijn twee keer zoveel geneigd om dingen van anderen kapot te maken, in gevechten te belanden en mensen aan te vallen. Ze kunnen ook moeilijk geconcentreerd blijven en trekken zich vaker terug vergeleken bij leeftijdsgenoten die geen frisdrank drinken. Dit concluderen onderzoekers onder leiding van de Columbia University in New York in the Journal of Pediatrics. Bij de studie waren bijna 3000 Amerikaanse vijfjarigen betrokken, waarvan 43 procent tenminste een glas frisdrank per dag dronk en 4 procent meer dan vier glazen tot zich nam. Alle kinderen die frisdrank dronken, of dat nou één glas was of meer dan vier glazen, gedroegen zich agressiever dan degenen die zich hiervan onthielden. Dit effect bleef nadat gecorrigeerd was voor sociaal-demografische factoren, depressie van de moeder en geweld van een van de ouders. Hoewel dit onderzoek niet de precieze relatie tussen het drinken van frisdrank en probleemgedrag beschrijft, zouden gedragsproblemen kunnen afnemen als kinderen minder of geen frisdrank dronken. Uit eerdere studies bleek al dat volwassenen agressiever, depressiever en suïcidaler worden door frisdrankconsumptie. Dit is het eerste onderzoek dat jonge kinderen in verband brengt met de gevolgen van dit bruisende drankje. Overigens kopen Amerikanen per persoon meer frisdrank dan mensen uit andere landen. Bron: NU.nl/Desiree Hoving 7) Uw input is welkom Bionext nodigt lezers van dit document uit om gerelateerde onderzoeken, nieuwsberichten en verhalen te verzamelen en aan ons door te geven via redactie@bionext.nl. Met de informatie die dit oplevert, willen we tot een uitgebreidere publicatie komen over biologisch en gezondheid. 7 Bionext, 8 oktober 2013