Onderwerp: Legger watersysteem regio Zuid-West Nummer: Bestuursstukken\1743 Agendapunt: 6 DB: Ja 10-11-2014 BPP: Nee FAZ: Nee VVSW: Ja 21-01-2015 AB: Ja 04-02-2015 Opsteller: Schelte Kooistra, 0598-693280 Beleid, Projecten en Geoinformatie Opdrachtgever: Jelmer Kooistra Portefeuillehouder: Harrie Prins Ondersteuning van de afdeling: Technisch Juridisch Financieel Staf Communicatie Externe betrokkenen: Provincie Groningen en Provincie Drenthe Reden: Aangeven aanvullende eisen provincie voor leggers in het algemeen Samenvatting: Waterschappen stellen leggers vast om daarin de ligging, vorm, constructie en afmetingen vast te leggen van de waterstaatswerken alsmede de onderhoudsplicht en onderhoudsplichtigen. De leggers van de voormalige waterschappen voor zover aanwezig, zijn niet meer actueel. De vast te stellen Legger Watersysteem regio Zuid-West is de derde en laatste van drie watersysteemleggers van het totale gebied van waterschap Hunze en Aa's. Na vaststelling zullen regelmatig, maar tenminste 4 keer per jaar, de wijzigingen de daarvoor geldende procedure doorlopen en vastgesteld worden. Deze bevoegdheid is inmiddels gemandateerd aan het teamhoofd Geo-informatie. De nu voorliggende legger is opgesteld overeenkomstig het Uniemodel Legger. Leggers hebben juridische bewijskracht ten aanzien van onderhoudsplicht en afmetingen waaraan waterstaatswerken moeten voldoen. De ontwerp-legger heeft van 11 september 2014 tot en met 23 oktober 2014 ter inzage gelegen en er zijn geen zienswijzen ingediend. Duurzaamheidsparagraaf: Nee AB Voorstel: De watersysteemlegger voor de regio Zuid-West vaststellen. Bijlagen: Ja toelichting zoals in de legger opgenomen Ter inzage (bestuursnet): Ja Onderwerp(en): Rapport inclusief leggerlijsten en set kaarten digitaal beschikbaar 1
Besluit/opmerkingen bestuur: Paraaf secretaris-directeur: 2
Inleiding In 2011 is als eerste de legger van het Voorste Diep vastgesteld conform het Uniemodel Legger. Voor de regio Zuid-Oost en Noord zijn respectievelijk in 2013 en voorjaar 2014 nieuwe leggers vastgesteld. Voor de regio Zuid-West kunnen we nu de legger ter vaststelling aanbieden incl. de wijzigingen die plaats hebben gevonden in de legger van het Voorste Diep. De regio Zuid-West omvat circa 1/3 van ons waterschap. Wat is een legger In de legger worden van de waterstaatswerken, de ligging, richting, vorm, afmeting en constructie vastgelegd, alsmede de onderhoudsplichtigen. Deze gegevens komen voort uit ontwerpgegevens van de waterstaatswerken waarop deze indertijd zijn ontworpen en in het verleden verleende keurontheffingen/watervergunningen. Leggers hebben, indien er vragen ontstaan over bijvoorbeeld onderhoudsverplichtingen, juridische bewijskracht. In een legger worden de formele afmetingen vastgelegd van een watergang of kunstwerk om de water af- en/of aanvoer te garanderen of om te voldoen aan de functie van de watergang, ten behoeve van bv. natuur of scheepvaart. De actuele afmetingen van de waterlopen en kunstwerken worden vastgelegd en bijgehouden in het beheerregister. Het is dus mogelijk dat de afmetingen in de legger en het beheerregister verschillen omdat een watergang overgedimensioneerd is. Samenvattend, het beheerregister bevat de feitelijke situatie en de legger de eisen waaraan het systeem moet voldoen (juridische situatie). De legger is een belangrijk instrument om de waterschapstaak uit te kunnen voeren. In de Keur wordt op meerdere plaatsen naar de legger verwezen, onder andere om aan te geven welke werken onder de juridische bescherming van de Keur vallen. Op dit moment wordt als tijdelijke overgangsvoorziening nog gewerkt met Keurkaarten. In het Nationaal Bestuursakkoord Water wordt aangegeven dat in 2015 het watersysteem op orde dient te zijn inclusief de leggers. Huidige leggersituatie waterschap Hunze en Aa s Op dit moment zijn er binnen het waterschap Hunze en Aa s de vastgestelde Leggers Watersysteem regio Zuid-Oost uit 2013, Watersysteem regio Noord uit 2014 en enkele leggers van de voormalige fusiepartners aanwezig. Met name de laatste categorie is verouderd en daardoor minder betrouwbaar. De gegevens uit de oude leggers zijn niet goed (digitaal) bijgehouden en door onder andere bodemdaling en Herinrichtingsprojecten zijn de afmetingen en bodemhoogtes niet meer correct. In het Nationaal Bestuursakkoord Water wordt aangegeven dat in 2015 het watersysteem op orde dient te zijn inclusief de leggers. In het Regionaal Bestuursakkoord Water wordt dit niet verder aangevuld met specifieke afspraken. 3
Legger Watersysteem regio Zuid-West De regio Zuid-West (zie kaartje) omvat in grote lijnen het gebied begrensd door Veendam, Stadskanaal, Exloo, Assen, Haren Groningen, Zuidbroek. Het gebied beslaat ongeveer 69.000 hectare. De Legger Watersysteem regio Zuid-West bestaat uit een rapport inclusief leggerlijsten en een set kaarten. In het rapport staat een algemene beschrijving van de legger en worden de termen uitgelegd. Ook staan de beschermingszones, de hoofdwatergangen en (peilregulerende) kunstwerken in de legger beschreven. De leggerlijsten zijn onderverdeeld in de hoofdwatergangen en de verschillende (peilregulerende) kunstwerken. Het betreft hier de bodemvallen, bruggen, duikers, inlaten, stuwen en syphons. Hiervan zijn de ligging, richting, vorm, afmeting en constructie, alsmede de onderhoudsplichtigen aangegeven. De genoemde hoofdwatergangen en kunstwerken zijn door middel van een unieke code terug te vinden op de leggerkaarten en andersom. Alle genoemde leggergegevens zijn afkomstig uit reeds eerder vastgestelde waarden zoals afgegeven Keurontheffingen van na 1-1-2000 of onderhoudsafspraken uit bijvoorbeeld Herinrichtingsprojecten. In het Dagelijks Bestuur van 8 oktober 2012 is over onderhoudsverplichtingen het volgende vastgesteld: De onderhoudsverplichting voor dammen met duikers in ons hoofdsysteem, niet zijnde "eigen" dammen zoals keerdammen etc., is als volgt geregeld: - Aangelegd met of zonder vergunning vóór 1-1-2000: constructief onderhoud door de aanliggende eigenaar i.c. vergunninghouder, onderhoud doorstroomprofiel door het waterschap; - Aangelegd met vergunning ná 1-1-2000: overeenkomstig vergunningvoorschrift; - Onderhoudsverplichtingen die collectief afgesproken zijn in ruilverkavelingen dan wel herinrichtingen worden gerespecteerd en onverkort opgenomen in de legger; - De onderhoudsverplichting voor waterschaps-kunstwerken in ons hoofdsysteem zoals gemalen, stuwen en grotere inlaten etc. bij het waterschap te laten; 4
Het is dus een gecontroleerde samenvatting van in het verleden vastgestelde plannen of keurontheffingen. Deze legger legt dus geen nieuwe afmetingen en/of verplichtingen op. Beheer en actualiteit vastgestelde leggers Na vaststelling van deze derde en laatste watersysteemlegger zullen regelmatig, maar tenminste 4 keer per jaar, de wijzigingen de daarvoor geldende procedure doorlopen en vastgesteld worden. Deze bevoegdheid is inmiddels gemandateerd aan het teamhoofd Geo-informatie. Met dit mandaat is beoogd de actualiteit zo hoog mogelijk te houden, zonder langere doorlooptijden. Wettelijke procedures worden uiteraard gehanteerd. Extern overleg Met de provincie Groningen en de provincie Drenthe is de inhoud van de legger afgestemd. Dit in het kader van de mogelijkheid die art. 5.1 van de Waterwet biedt aan de Provincie om nadere eisen te stellen aan de inhoud van de legger. Hieruit zijn geen nadere eisen gevolgd. Wettelijke kader/juridische procedure/inspraak Voor het maken van leggers zijn de volgende wetsbepalingen van belang: In artikel 78, tweede lid van de Waterschapswet is geregeld dat het algemeen bestuur de legger vaststelt, waarin onderhoudsplichtigen of onderhoudsverplichtingen worden aangewezen. Artikel 5.1 van de Waterwet geeft aan, dat de beheerder zorg draagt voor de vaststelling van een legger waarin is omschreven waaraan waterstaatswerken naar ligging, vorm, afmeting en constructie moeten voldoen. Van de legger maakt deel uit een overzichtskaart, waarop de ligging van waterstaatswerken en daaraan grenzende beschermingszones staat aangegeven. Volgens de Inspraakverordening is afdeling 3.4 van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing op de voorbereiding van de vaststelling van leggers. Dat betekent dat de ontwerp-legger, na bekendmaking, zes weken ter inzage moet liggen. Gedurende de periode van ter inzage legging kunnen zienswijzen worden ingediend. De ingekomen zienswijzen en de reacties daarop worden ter vaststelling aan het algemeen bestuur aangeboden. De ontwerp-watersysteemlegger regio Zuid-West heeft voor zienswijzen ter inzage gelegen van 11 september 2014 tot en met 23 oktober 2014. Er zijn binnen deze periode geen zienswijzen ingediend zodat deze watersysteemlegger ongewijzigd vastgesteld kan worden. De vastgestelde legger wordt bekendgemaakt. Tegen het vaststellingsbesluit staat beroep open bij de rechtbank en hoger beroep bij de Raad van State. 5
Voorstel De watersysteemlegger voor de regio Zuid-West vaststellen. namens het dagelijks bestuur, Harm Küpers secretaris-directeur Alfred van Hall dijkgraaf 6
Bijlage: Toelichting zoals in de legger opgenomen 1. Inleiding 2. Hoofdsysteem 3. Relatie met Keurontheffing 4. Onderhoudsplichtigen en onderhoudsverplichtingen 5. Richting, vorm, afmetingen en constructie 6. Onderdelen legger 1. Inleiding Het waterschap Hunze en Aa s heeft het beheer over de primaire (hoofd)watergangen en de daarin gelegen kunstwerken binnen het beheersgebied (verder te noemen hoofdwatergangen en kunstwerken). Hiervoor stelt het waterschap kaarten en lijsten vast met daarin gegevens die betrekking hebben op o.a. het onderhoud van deze hoofdwatergangen en kunstwerken. In de legenda op de leggerkaarten is de verklaring aangegeven voor de verschillende gebruikte symbolen en kleuren. De kaarten en lijsten worden samen een legger genoemd. In de legger worden van de hoofdwatergangen en kunstwerken, de ligging, richting, vorm, constructie en afmetingen vastgelegd, alsmede de onderhoudsplichtigen. De ligging en de richting van de hoofdwatergangen en de kunstwerken zijn terug te vinden op de leggerkaarten. De vorm, afmetingen, constructie en onderhoudsplichtigen zijn aangegeven in de leggerlijsten, waarvan de nummering correspondeert met de nummering op de leggerkaarten. Het waterschap Hunze en Aa s stelt deze leggers per regio vast (deelleggers 1 t/m 3). De legger is en belangrijk instrument om de waterschapstaak uit te kunnen voeren. Ook in de keur van het waterschap wordt op meerdere plaatsen naar de legger verwezen. In artikel 78, 2 e lid, van de waterschapswet is de bevoegdheid opgenomen om leggers vast te stellen. Dit artikel is hieronder opgenomen. Artikel 78 van de waterschapswet, 2 e lid: Tevens stelt het algemeen bestuur vast, de legger waarin onderhoudsplichtigen of onderhoudsverplichtingen worden aangewezen 2. Hoofdsysteem Het hoofdsysteem van waterschap Hunze en Aa s omvat alle hoofdwatergangen en de hierin aanwezige kunstwerken, welke zijn opgenomen in de legger en aangegeven op de leggerkaarten. Alleen van deze hoofdwatergangen zijn de theoretische maten en onderhoudsplichtigen aangegeven. De rest van de sloten zijn schouwsloten en overige sloten. De schouwsloten staan in de schouwlegger en worden jaarlijks aangewezen op de schouwkaarten. De onderhoudsplichtigen van de schouwsloten zijn aangewezen in de keur. Voor de overige sloten worden door het waterschap Hunze en Aa s geen onderhoudsplichtigen aangegeven, maar zij staan wel aangegeven op de schouwkaart als overige sloot. 7
3. Relatie met de Keur Vanuit de verantwoordelijkheid voor de veiligheid en instandhouding van de waterstaatswerken heeft het waterschap gebods- en verbodsbepalingen opgesteld. De bepalingen gelden voor activiteiten aan de waterstaatswerken en de zones om de waterstaatswerken heen die invloed hebben op de veiligheid en onderhoudswerkzaamheden van het waterschap. De gebods- en verbodsbepalingen zijn vastgelegd in de keur (verordening van het waterschap) welke is bijgevoegd. 4. Onderhoudsplichtigen en onderhoudsverplichtingen In de leggerlijsten is voor elke watergang en elk kunstwerk aangegeven wie de onderhoudsplichtige is. Het onderhoud van de hoofdwatergangen en kunstwerken is in de keur opgenomen en opgesplitst in gewoon en buitengewoon onderhoud. Een omschrijving hiervan staat in de keur van het waterschap Hunze en Aa s onder artikel 2.8 en 2.9. Het onderhoud zoals aangegeven in de leggerlijsten omvat zowel het gewone als ook het buitengewone onderhoud. Alle genoemde leggergegevens zijn afkomstig uit reeds eerder vastgestelde waarden zoals afgegeven Keurontheffingen van na 1-1-2000 of onderhoudsafspraken uit bijvoorbeeld Herinrichtingsprojecten. Onderhoudsverplichtingen van vóór 1-1-2000 zijn conform hetgeen in de Legger watersysteem regio Zuid-West, vastgesteld in het dagelijks bestuur van 8 oktober 2012, bestuursbesluit nr. 1120, is gesteld, en die als volgt luidt: De onderhoudsverplichting voor dammen met duikers in ons hoofdsysteem, niet zijnde "eigen" dammen zoals keerdammen etc., is als volgt geregeld: - Aangelegd met of zonder vergunning vóór 1-1-2000: constructief onderhoud door de aanliggende eigenaar i.c. vergunninghouder, onderhoud doorstroomprofiel door het waterschap; - Aangelegd met vergunning ná 1-1-2000: overeenkomstig vergunningvoorschrift; - Onderhoudsverplichtingen die collectief afgesproken zijn in ruilverkavelingen dan wel herinrichtingen worden gerespecteerd en onverkort opgenomen in de legger; - De onderhoudsverplichting voor waterschaps-kunstwerken in ons hoofdsysteem zoals gemalen, stuwen en grotere inlaten etc. bij het waterschap te laten; Het is dus een gecontroleerde samenvatting van in het verleden vastgestelde plannen of keurontheffingen. Deze legger legt dus geen nieuwe afmetingen en/of verplichtingen op. Maaipad-duikers zijn duikers die vanuit schouwsloten en overige sloten uitmonden in de hoofdwatergangen. Deze zijn niet opgenomen in de leggerkaarten en leggerlijsten. Hiervoor geldt dat de onderhoudsplicht, voor het gedeelte van de duiker dat onder het maaipad ligt, voor de onderhoudsplichtige van de hoofdwatergang is (in de meeste gevallen zal dit het waterschap zijn). Dit betreft zowel het constructieve onderhoud als ook het onderhoud van het doorstroomprofiel. Voor het overige deel van de duiker is/zijn de onderhoudsplichtige(n) van de schouwsloot onderhoudsplichtig. Bij een overige sloot is/zijn de aanliggende eigenaar/eigenaren onderhoudsplichtig. 8
5. Richting, vorm, afmetingen en constructie De richting van de hoofdwatergangen en kunstwerken is terug te vinden op de leggerkaarten. De vorm, afmetingen en constructie zijn aangegeven in de leggerlijsten. De minimale theoretische afmetingen worden in de legger vermeld. 6. Onderdelen Legger - Leggerkaarten met de ligging en richting van de hoofdwatergangen en kunstwerken. - Leggerlijst met de hoofdwatergangen en kunstwerken voorzien van een nummering die correspondeert met de nummering van de hoofdwatergangen en kunstwerken op de leggerkaarten. 9