AGENDAPUNT 6 ONTWERP. Onderwerp: Visie op de legger Nummer: Voorstel

Transcriptie

1 VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR AGENDAPUNT 6 Onderwerp: Visie op de legger Nummer: In D&H: Steller: M. de Burger In Cie: BMZ Telefoonnummer: (030) SKK Afdeling: Watersysteembeheer In AB: Portefeuillehouder: Van der Vorm Geheim: ja nee Voorstel ONTWERP gelezen gelezen Stelt het college u voor om De visie op de legger, zoals opgenomen in bijlage 1 bij dit voorstel, vast te stellen. De hoofdlijnen van deze visie zijn: o Het waterschap heeft één legger; o De legger is actueel; o De legger is voor iedereen toegankelijk. Advies commissie BMZ SKK Reactie college op advies commissie

2 INLEIDING Waterschappen zijn op grond van de Waterwet en de Waterschapswet verplicht leggers van de waterstaatswerken op te stellen. Een legger is een openbaar register, waarin gegevens van waterstaatswerken zijn opgenomen, zoals locatie, afmeting en de onderhoudsverplichtingen. Het gaat hierbij om oppervlaktewaterlichamen, bergingsgebieden, waterkeringen en ondersteunende kunstwerken, zoals gemalen en sluizen. De legger is van belang voor de toetsing van de waterstaatswerken aan de gestelde normen. Deze toetsing wordt mogelijk door de gegevens in de legger, waarin de vereiste toestand van de waterstaatswerken is aangegeven, te vergelijken met de feitelijke toestand van de waterstaatswerken. Daarnaast is de legger bepalend voor het toepassingsbereik van de waterschapskeur. De legger en de keur vormen samen het instrumentarium waarmee het waterschap handelingen kan tegengaan die nadelig kunnen zijn voor het functioneren van waterstaatswerken. Het doel van dit voorstel is om een integrale visie op de legger (keringen én oppervlaktewater) van het waterschap vast te stellen. De aanleiding om een visie op te stellen is gelegen in het volgende: de nieuwe keur (2015), het keurkwartet en de diverse modelrichtlijnen van de Unie van Waterschappen leiden tot een heroverweging van vorm, inhoud en gebruik van de legger; de voorliggende behoefte om (1) de legger primaire keringen, categorie A, volledig te herzien (2015) en (2) voor de overige keringen een legger op te stellen (2016). de noodzaak om doelmatig om te gaan met de inzet van middelen, waaruit de vraag naar voren kwam of het noodzakelijk is om elk jaar de gehele legger te actualiseren. ARGUMENTEN Eén legger geeft duidelijkheid en is naar het algemeen publiek duidelijker dan vier of vijf afzonderlijke leggers. Door naar buiten toe alleen te communiceren over dé legger wordt vanuit de gebruiker gedacht in plaats vanuit het waterschap. Nu is door de opsplitsing van de legger in de afzonderlijke taken waar de leggers voor zijn opgesteld verwarring en onduidelijkheid mogelijk. Een actuele legger geeft de meeste duidelijkheid. Door te streven naar het regelmatig doorvoeren van wijzigingen wordt de kans op juridische onduidelijkheid verkleind. RELATIE MET ORGANISATIEMISSIE, COLLEGEPROGRAMMA OF ANDERE BELEIDSDOCUMENTEN Deze visie op de legger heeft een directe relatie met het proces om te komen tot een nieuwe keur en het rekenkamerrapport over de keur dat onlangs is gepresenteerd. FINANCIËLE CONSEQUENTIES (niet van toepassing) KANTTEKENINGEN (niet van toepassing) UITVOERING Na vaststelling van deze visie zal het college in 2014 een strategisch plan uitwerken en vaststellen waarmee invulling wordt gegeven aan deze visie. COMMUNICATIE (niet van toepassing) BIJLAGE(N) ja, namelijk Visie op de legger (DM ) TER INZAGE nee Dijkgraaf en hoogheemraden, dijkgraaf, P.J.M. Poelmann secretaris-directeur, J. Goedhart

3 Visie op de legger van HDSR DM (v17) Visie op de legger van HDSR In de bijlagen staat beschreven wat een legger is, wordt het wettelijk kader toegelicht en wordt ingegaan op de actualiteit van de huidige leggers. 1 Visie - Het waterschap heeft één legger - Deze legger is actueel - Deze legger is voor iedereen eenvoudig toegankelijk 2 Strategie De visie bestaat uit drie onderdelen. De stip op de horizon kan via meerdere routes bereikt worden. Welke route het beste is, kan op dit moment nog niet altijd worden aangegeven. Dit hangt af van de juridische mogelijkheden (die zijn nog niet helder), en de wens van het bestuur. Beïnvloedende factoren kunnen onder meer zijn: de nieuwe Keur (2015), ontwikkelingen in het keurkwartet, de modelleggers van de unie van waterschappen, de omgevingswet, zaakgericht werken. In 2014 wordt dit uitgewerkt in het strategisch plan. 2.1 Eén legger Visie: Het waterschap heeft één legger. Toelichting: Met het waterschap heeft één legger, wordt bedoeld dat het waterschap één legger presenteert Strategie: Om één legger te presenteren, is het nodig om a) de bestaande vier leggers 1 tot één legger te integreren of b) de procedures dusdanig op elkaar af te stemmen dat het aan de voorkant lijkt alsof er één legger is, terwijl er op de achtergrond meerdere leggers bestaan Het is ook mogelijk om stapsgewijs van meerdere leggers tot één legger te komen, bijvoorbeeld door eerst de drie keringenleggers met elkaar te integreren. Op dit moment zijn de voor- en nadelen en de mogelijkheden en onmogelijkheden van beide sporen niet bekend. Dit wordt onderzocht en uitgewerkt in het strategisch plan. 1 Het waterschap heeft begin 2014: - Een legger voor de oppervlaktewateren (2012) - Twee leggers voor de primaire waterkeringen; o categorie A (langs de Neder-Rijn en Lek (2003) en o categorie C (langs de Gekanaliseerde Hollandse IJssel) (2007) - Een legger voor de regionale waterkeringen (2011) Pagina 1 van 3

4 Visie op de legger van HDSR DM (v17) 2.2 Actuele legger Visie: De legger is actueel. Strategie: Om een actuele legger te hebben, is het nodig om: a) een actuele legger te hebben en b) een goed instrument te hebben om deze actueel te kunnen houden en c) de legger vervolgens actueel te houden. Maatregelen: a) het hebben van een actuele legger Niet alle leggers zijn voldoende actueel. Op korte termijn is er behoefte om (1) de legger primaire keringen, categorie A, volledig te herzien (2015) en (2) voor de overige keringen een legger op te stellen (2016). Zie bijlage 2. b) het hebben van een goed instrument om de legger actueel te kunnen houden Een goed instrument om de legger actueel te houden ontbreekt. Het beheerregister is hét instrument om de legger actueel te kunnen houden. Het beheerregister beschrijft de feitelijke situatie 2 van het watersysteem (keringen en oppervlaktewater), de legger beschrijft onder meer waaraan het systeem moet voldoen. Er is een duidelijke relatie tussen beiden; de legger beschrijft onder meer de watergangen, keringen en kunstwerken die opgenomen zijn in het beheerregister. Met name voor het oppervlaktewatersysteem is veel leggerdata afkomstig uit het beheerregister. Op dit moment is de kwaliteit (o.a. actualiteit, volledigheid, borging beheerproces) van het beheerregister onvoldoende om daar de legger eenvoudig op te kunnen baseren. Het is dan een arbeidsintensief proces om een kwalitatief goede legger op te stellen. Met het project Beheerregister op Orde (BOO) wordt toegewerkt naar een beheerregister dat wél voldoende kwaliteit heeft om een kwalitatief goede legger op te baseren. c) het actueel houden van de legger Op dit moment heeft het waterschap niet de mogelijkheid om leggers gedeeltelijk te herzien zonder de volledige procedure te moeten doorlopen. De keuze ligt dan voor de hand om de legger in zijn geheel opnieuw vast te stellen.. Dit beperkt de mogelijkheid om de legger actueel te houden. Om de legger actueel te houden liggen de volgende sporen voor de hand: a) De legger wordt frequent bijgesteld (gedeeltelijk herzien). Leggerwijzigingen worden continue verzameld en opgebost. Periodiek worden de gebundelde wijzigingen vastgesteld. b) Zodra een wijziging aan het watersysteem met instemming van het waterschap is afgerond, is de (eventuele) bijbehorende leggerwijziging van kracht. Dit betekent dat 2 Omdat de werkelijke situatie buiten snel kan veranderen, loopt het beheerregister altijd achter. In het kader van het project Beheerregister op Orde worden normen voor de benodigde actualiteit van de data vastgesteld. Pagina 2 van 3

5 Visie op de legger van HDSR DM (v17) bij een projectplanprocedure of vergunningprocedure direct een bijbehorende leggerwijzigingsprocedure wordt doorlopen en de legger gedeeltelijk wordt herzien. In geval van een algemeen geldende wijziging (als gevolg van nieuw beleid, normering, doorrekeningen e.d.) wordt na vaststelling direct de leggerwijzigingsprocedure gestart. c) Een combinatie van beiden; bijvoorbeeld door het opbossen van locale leggerwijzigingen maar bij algemeen geldende wijzigingen direct een leggerherziening. Welk spoor de voorkeur krijgt, hangt voor een groot deel af van de juridisch mogelijkheid om leggers gedeeltelijk te herzien en de financiële gevolgen. De voor- en nadelen, mogelijkheden en onmogelijkheden van de drie sporen worden in het strategisch plan uitgewerkt. 2.3 Eenvoudig ontsloten Visie: De legger is voor iedereen eenvoudig toegankelijk Strategie: Iedereen moet de legger digitaal kunnen raadplegen via de website van het waterschap. Ook moet de legger leesbaar en begrijpelijk zijn. Om de legger op deze wijze eenvoudig toegankelijk te maken is het nodig dat het waterschap over een actuele dataset beschikt waarin alle periodieke en/of continue leggerwijzigingen (zie paragraaf 2.2) direct worden verwerkt. Deze dataset is dan de bron waaruit de legger via internet aan de gebruiker wordt aangeboden en de bron waaruit (intern en extern) leggerkaarten worden geprint. Op die manier krijgt de gebruiker altijd de meest actuele situatie te zien en werkt het waterschap altijd vanuit de meest actuele legger. 3 Korte termijn In 2014 wordt het strategisch plan opgesteld. Hierbij wordt onder andere ingegaan op de vraag hoe tot één legger te komen en hoe het beste de legger actueel gehouden kan worden. Hierbij wordt rekening gehouden met de nieuwe keur (2015), het keurkwartet en de diverse modelrichtlijnen van de Unie van Waterschappen. De juridische (on)mogelijkheden om diverse sporen te kunnen bewandelen zullen worden onderzocht. In 2014 wordt bij het college een voorstel ingediend welke leggers op korte termijn (2015/2016) opgesteld of herzien zullen worden. Het gaat hierbij om het herzien van de legger primaire keringen, categorie A en het opstellen van de legger overige keringen. Idealiter zouden deze leggers gebaseerd moeten worden op het beheerregister. Gezien de planning rondom het project Beheerregister op Orde zal vooruitlopend op afronding van dat project, in 2014 worden gestart zal worden met de voorbereidingen van deze leggers. Een randvoorwaarde voor deze leggers is de afstemming op de nieuwe keur en deze visie. Pagina 3 van 3

6 Visie op de legger van HDSR Bijlage 1 Bijlage 1: Kaders Een legger is een openbaar register, waarin gegevens van waterstaatswerken 3 zijn opgenomen, zoals locatie, afmeting en de onderhoudsverplichtingen. Het gaat hierbij om oppervlaktewaterlichamen, bergingsgebieden, waterkeringen en ondersteunende kunstwerken, zoals gemalen en sluizen. Waterschappen zijn op grond van de Waterwet en de Waterschapswet verplicht leggers van de waterstaatswerken op te stellen. De legger is van belang voor de toetsing van de waterstaatswerken aan de gestelde normen. Deze toetsing wordt mogelijk door de gegevens in de legger, waarin de vereiste toestand van de waterstaatswerken is aangegeven, te vergelijken met de feitelijke toestand van de waterstaatswerken. Daarnaast is de legger bepalend voor het toepassingsbereik van de waterschapskeur. De legger en de keur vormen samen het instrumentarium waarmee het waterschap handelingen kan tegengaan die nadelig kunnen zijn voor het functioneren van waterstaatswerken. Op dit moment kent de legger oppervlaktewateren een papieren en een digitale versie. De digitale versie staat op internet evenals pdf s van de papieren versie. De keringleggers zijn via internet beperkt ontsloten. Er is geen wettelijke verplichting om met regelmaat een legger op te stellen. In principe kan gewacht worden tot het moment dat het beheerregister op orde is. Er kunnen redenen zijn om op korte termijn leggers op te stellen. Er zijn drie wettelijke kaders die vormgeven aan de leggers; de waterwet, de waterschapswet en de waterverordening HDSR. Daarnaast is er de keur van het waterschap die aangeeft dat de zones waar de in de keur genoemde gebods- en verbodsbepalingen gelden, in de legger staan aangegeven. De Waterwet Artikel 5.1 De beheerder zorg voor een legger waarin staat waaraan waterstaatswerken qua ligging, vorm, afmeting en constructie aan moeten voldoen. Er is een overzichtskaart met daarop de ligging van de waterstaatswerken en beschermingszones. Een waterstaatswerk is gedefinieerd als een oppervlaktewaterlichaam, bergingsgebied, waterkering of ondersteunend kunstwerk. Via een provinciale verordening [HDSR] kunnen nadere voorschriften worden gegeven ten aanzien van de inhoud, vorm en periodieke herziening van de legger voor daarbij te onderscheiden categorieën van waterstaatswerken. Voorts kan daarbij vrijstelling worden verleend van de in het eerste lid bedoelde verplichtingen met betrekking tot bepaalde waterstaatswerken die zich naar hun aard of functie niet lenen voor het omschrijven van die elementen dan wel van geringe afmetingen zijn. Uit de toelichting op de Waterwet De beheerder draagt er zorg voor dat de gegevens in de legger actueel blijven. 3 Een waterstaatswerk is (volgens de waterwet) een oppervlaktewaterlichaam, bergingsgebied, waterkering of ondersteunend kunstwerk;

7 Visie op de legger van HDSR Bijlage 1 Provinciale Waterverordening HDSR Artikel 4.1 De legger, bedoeld in artikel 5.1 van de [water]wet, bevat naast het bepaalde in het tweede lid van dat artikel in ieder geval: a. het lengteprofiel en de dwarsprofielen van de primaire en regionale waterkeringen alsmede het profiel van vrije ruimte; b. de dwarsprofielen van de oppervlaktewaterlichamen onder zijn beheer; c. een omschrijving van de ondersteunende kunstwerken en de bijzondere constructies die deel uitmaken van de primaire en regionale waterkeringen alsmede van de oppervlaktewaterlichamen onder zijn beheer. Artikel 4.2 Vrijstelling verplichtingen inhoud legger De in artikel 5.1, eerste lid, van de wet bedoelde verplichtingen met betrekking tot vorm en constructie gelden niet voor bergingsgebieden. Waterschapswet Artikel 78, lid 2 Het algemeen bestuur stelt vast de legger waarin onderhoudsplichtigen of onderhoudsverplichtingen worden aangewezen.

8 Visie op de legger van HDSR Bijlage 2 Bijlage 2: Actualiteit huidige leggers Hieronder wordt per legger aangegeven in hoeverre de legger actueel is en er behoefte is aan herziening: Primaire waterkeringen, categorie A Actualisatie is nodig om de keurzonering aan te passen aan de benamingen en omschrijvingen in de keur en om het profiel van vrije ruimte op te nemen. Hierbij is afstemming met het opstellen van de nieuwe keur een voorwaarde. Bij de actualisatie zal ook informatie uit toetsing en vergunningen worden verwerkt en zal de legger digitaal worden ontsloten. Gezien het belang van de primaire waterkering heeft deze actualisatie de hoogste prioriteit. De voorbereiding, waaronder het verzamelen van gegevens ten behoeve van het beheerregister, start in 2014, de vaststelling is gepland voor Primaire waterkeringen, categorie C De herziening wordt uitgesteld tot duidelijkheid is over de status en de eisen aan deze waterkering. De uitwerking hiervan is onderdeel van het Deltaprogramma. Regionale waterkeringen: Deze legger dateert uit 2011 en is actueel. Het profiel van vrije ruimte moet nog in de legger worden opgenomen, maar dit heeft geen grote prioriteit. De afdeling Waterkeringenbeheer onderzoekt de juridische mogelijkheden om projectplanprocedure en leggerwijzigingsprocedure gelijktijdig te doorlopen, zodat kadeverbeteringen direct in de legger worden opgenomen. Legger overige waterkeringen Voor deze waterkeringen is nog geen legger. Momenteel zijn de overgangsbepalingen in de keur, en de daarbij behorende kaart, van kracht. Na het besluit van het algemeen bestuur (2 oktober 2013), waarin de overige waterkeringen zijn aangewezen en genormeerd, is het noodzakelijk een legger voor de overige waterkeringen op te stellen. De prioriteit is echter lager dan bij de primaire keringen, categorie A. Afstemming met het opstellen van de nieuwe keur een voorwaarde. De voorbereiding, waaronder het verzamelen van gegevens ten behoeve van het beheerregister, start in 2014, de vaststelling is voorzien voor Legger oppervlaktewateren De legger dateert uit 2012 en is vooralsnog voldoende actueel. Het opstellen van een nieuwe legger kan wachten totdat het beheerregister op orde is.