Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam Idske de Jong Carine van Oosteren Mmv Marian Huisman, Jurjen Bakker, Jan Kersloot, Michiel Overkamp, Peter Reinsch, Monique van Diest, Renee Kuit en Anouk Pols 18 april 2013
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 2 Vergelijking banen en laagopgeleiden 2001 banen van laag niveau laagopgeleide beroepsbevolking 288.100 254.700
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 3 Vergelijking banen en laagopgeleiden 2001 2011 banen van laag niveau laagopgeleide beroepsbevolking banen van laag niveau laagopgeleide beroepsbevolking 247.200 288.100 254.700 350.600
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 4 Kaartje regio subgebieden
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 5 Ontwikkeling binnen de MRA
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 6 Polarisering en professionalisering Polarisering Sassen, Goos, Salomons en Vandeweyer: Laaggeschoold werk in welvarende landen is veranderd van industrie naar dienstverlening. Middenklasse banen verdwijnen door automatisering of verplaatsing. Resultaat: totaal aantal banen neemt toe, sterkte toename in lage en hoge banen Professionalisering Hemnett: Vooral kansen voor mensen met voldoende scholing Geavanceerde dienstverlening genereert minder banen dan industrie Middelbaar- en hoogopgeleiden houden netwerkeconomie draaiend De Beer: Stijging opleidingsniveau = Minder laagopgeleiden = Nog steeds veel banen = Verbetering positie laagopgeleiden
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 7 Polarisatie van banen MRA en NL 45 % 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2001 2011 2001 2011 totaal MRA Nederland laag hoog
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 8 Polarisatie MRA en NL 45 % 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2001 2011 2001 2011 totaal MRA Nederland laag midden hoog
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 9 Polarisatie van banen 1 50 % 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2001 2011 2001 2011 2001 2011 2001 2011 2001 2011 Noordelijk deel Zuidelijk deel Oostelijk deel Amsterdam totaal MRA laag
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 10 Polarisatie van banen 2 50 % 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2001 2011 2001 2011 2001 2011 2001 2011 2001 2011 Noordelijk deel Zuidelijk deel Oostelijk deel Amsterdam totaal MRA laag hoog
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 11 Polarisatie van banen 3 50 % 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2001 2011 2001 2011 2001 2011 2001 2011 2001 2011 Noordelijk deel Zuidelijk deel Oostelijk deel Amsterdam totaal MRA laag midden hoog
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 12 Arbeidsmarktpositie laagopgeleiden economische situatie flexibilisering arbeidsmarkt verandering regelgeving stijging opleidingsniveau instroom - scholieren -migranten -overig positie laag opgeleiden op de arbeidsmarkt uitstroom verdringing belemmeringen die werkgevers zien vervanging uitbreiding
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 13 In- en uitstroom Instroom: (voortijdig) schoolverlaters: ruim 6000 per jaar (tijdelijke) arbeidsmigranten Uitstroom: Pensionering Arbeidsongeschiktheid Migratie overig Leeftijdsopbouw beroepsbevolking Beroepsbevolking naar opleidingsniveau en leeftijd, 2001 en 2011 laagopgeleid middelbaaropgeleid hoogopgeleid 2001 2011 2001 2011 2001 2011 0 20 40 60 80 100 15-24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar %
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 14 Flexibilisering: contracten Soort contact naar opleidingsniveau, 2001 en 2011 2001 2011 laag middelbaar hoog totaal laag middelbaar hoog totaal vast 78 79 77 78 69 72 69 70 tijdelijk met zicht op vast 4 4 3 4 7 6 5 6 tijdelijk (minder dan een jaar) 2 1 2 2 2 2 2 2 zelfstandige 9 11 16 12 14 14 21 17 geen vast contract 7 5 3 5 8 6 3 5 totaal 100 100 100 100 100 100 100 100
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 15 Flexibilisering Soort contact laagopgeleiden MRA naar achtergrondkenmerken, 2011 totaal vrouwen mannen 15-24 25-34 35-44 45-54 55-64 autochtoon westers allochtoon niet westers allochtoon 0 20 40 60 80 100% vast tijdelijk (minder dan een jaar) geen vast contact tijdelijk met zicht op vast zelfstandige
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 16 Verdringing Verdringing Bron: NRC zaterdag 13 april
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 17 Verdringing in lage banen MRA en NL Baanniveau werknemers naar opleidingsniveau, 2001 en 2011 2001 MRA Nederland 2011 2001 2011 laag opgeleid middelbaar opgeleid hoog opgeleid onbekend % 0 20 40 60 80 100
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 18 Maar ook de andere kant op Opleidingsniveau werknemers per baanniveau, 2001 en 2011 laag opgeleid 2001 middelbaar opgeleid hoog opgeleid totaal laag opgeleid 2011 middelbaar opgeleid hoog opgeleid totaal 0 20 40 60 80 100 laag baanniveau middelbaar baanniveau hoog baanniveau %
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 19 Toekomstige vraag 2011 lage banen: 350.600 2016 lage banen: 356.600 uitbreidingsvraag: +6.000
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 20 Toekomstig aanbod 1 2011: 247.200 + meer vervanging door laagopgeleiden + hogere instroom door migratie 2016: +/- 260.000 + 7.000 vervangings -vraag - lagere uitstroom door verhoging pensioenleeftijd - lagere instroom door langer op school
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 21 Toekomst: extra participatie? Potentiele groep Participatiewet en aandeel in totale beroepsbevolking, 2011 tot 2.000 mensen potentieel in participatiewet 2.000-4.000 mensen potentieel in participatiewet 4.000-6.000 mensen potentieel in participatiewet 6.000-12.000 mensen potentieel in participatiewet meer dan 12.000 mensen potentieel in participatiewet 5 % beroepsbevolking in participatiewet 10 % beroepsbevolking in participatiewet
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 22 Toekomstig aanbod 2 2011: 247.200 + 25.000 door Participatie wet 2016: +/-286.000 + 14.000 voorspelde vervangingsvraag
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 23 Toekomst 2011 2016 banen van laag niveau laagopgeleide beroepsbevolking banen van laag niveau laagopgeleide beroepsbevolking 247.200 350.600 356.600 286.000
18 april 2013 Laagopgeleiden op de arbeidsmarkt in de Metropoolregio Amsterdam 24 Besluit Arbeidsmarktpositie laagopgeleiden nu redelijk Veel banen op laag niveau 29% werkt boven opleidingsniveau 70% vast contract Maar: ook hoge werkloosheid, lage participatie, verdringing Toekomst: Positie laagopgeleiden onder druk Aanhoudende recessie Extra verdringing Uitbreidingsvraag beperkt Mogelijk extra instroom door Participatiewet En de middengroep?