Drukbegrazing en Chopperen als Alternatieven voor Plaggen van Natte heide Effecten op middellange termijn: Fauna De Vlinderstichting Stichting Bargerveen B-Ware
Experimenteel onderzoek Abiotiek: ph, buffercapaciteit, ammonium, nitraat, P- beschikbaarheid, N/P plantenmateriaal Vegetatie: incl. (korst)mossen en paddestoelen microreliëf Kenmerkende heidefauna: dagvlinders, sprinkhanen, mieren, reptielen Functionele analyse faunagroepen: Loopkevers, spinnen (potvallen); Vliegen & muggen (emergentievallen)
Hoogte (cm) % Bedekking Structuur: belangrijk voor fauna Kale bodem alleen bij P nog aanwezig Vegetatiehoogte Geen verdure afname in D Weer toegenomen in C wat meer met bekalking Nog laag in P 6 4 3 2 1 4 4 3 3 2 2 1 1 c) Kaal 211 213 217 d) Vegetatiehoogte 213 217
Diptera: Functionele analyse fauna Nog steeds lage aantallen herbivoren na C en P Ook bij detritivoren (maar wel herstel bij C) Carnivoren: afname na bekalken? (in 213 niet in C) Herbivoren Detritivoren Carnivoren
Loopkevers: Functionele analyse fauna Toename soortenrijkdom na C en P in 217 weer voorbij Afname pioniersoorten Spinnen: m.n. wolf- en hangmatspinnen Geen effecten behandelingen RL-soorten vooral in X en D (minder in C en P) Beide: soorten beschut microklimaat vooral in X en D
Inzichten uit Begrazing Noord-Brabant
Vlinders Sprinkhanen Mieren Contrasten tussen soorten van vroege en late successie Intensief begraasd Nat Droog Onbegraasd Wallis de Vries et al. (216) AGEE 234: 72-8
Aantal Soorten Aantal Soorten Kenmerkende Fauna: 213 Totaal 48 soorten 19 jonge heide 29 oude heide 7 6 4 a) Soorten Jonge heide 211 213 Soorten Jonge heide in 213 toegnomen bij C&P 3 2 Soorten Oude heide in 213 afgenomen bij P Weing verandering na D 1 7 6 b) Soorten Oude heide 211 213 4 3 2 1
Aantal Soorten Aantal Soorten Kenmerkende Fauna: 217 Soorten Jonge heide bij C&P na 213 licht afgenomen Doonrtjes vrijwel verdwenen, Knopsprietje nog wel meer bij P (C) Soorten Oude heide alleen nog minder bij P Heidesabelsprinkhaan, Krasser, Zwart wekkertje Weing verandering na D Wel afname heidesabelsprinkhaan Geen effect bekalking 7 6 4 3 2 1 8 7 6 4 a) Soorten Jonge heide 211 213 217 b) Soorten Oude heide 211 213 217 3 2 1
Aantal Aantal Kenmerkende fauna na Chopperen c) Levendbarende hagedis 6 211 213 217 Levendbarende hagedis meer na C dan P (dekking?) Moerassteekmier overleeft chopperen? (Veenmier in Strabrecht ook) 4 3 2 1 4 e) Moerassteekmier 211 213 217 3 2 1
Aantal Kenmerkende fauna na Chopperen Heideblauwtje: hoogste aantallen in C Ook voortplanting (3x) Daling in D 1 b) Heideblauwtje 211 213 217 1 1.1
Aantal Aantal Gentiaanblauwtje Te weinig waarnemingen Goede vestiging gentianen na C met bekalken Herstel na D Wel snel ei-afzet in C+ a) Bloeistengels Klokjesgentiaan 4 4 3 3 2 2 1 1 21 211 212 213 214 21 216 217 X- X+ D- D+ C- C+ P- P+ b) Eitjes Gentiaanblauwtje 4 4 3 3 2 2 1 1 21 211 212 213 214 21 216 217 X- X+ D- D+ C- C+ P- P+
Synthese Drukbegrazing (nog?) weinig effectef, wel soorten oude heide gespaard Risico van vermesting! Chopperen kansrijk alternatief voor plaggen Maar herstel soorten oudere heide na 6 jaar nog niet bereikt Bekalking met o.s. leidt niet tot sterke verruiging Maatregel Niets doen Drukbegrazing Chopperen Plaggen Bekalking + + + + Bodemchemie Herstel buffercapacitieit = + = + = + = + Beschikbaar N,P = = (+) (+) = = N/P in planten = = = = Bodem en Vegetatie Microreliëf = = Vegetatiedichtheid = = Vaatplanten = = = = ++ ++ ++ ++ Paddenstoelen = ++ = + + (+) Storingsindicatoren = (+) + ++ = (+) = (+) Fauna Pioniersoorten = = = = + + + + Soorten oudere heide = = = = ( ) ( ) Carnivoren = ( ) = = = = Herbivoren = = = = Detritivoren / Fungivoren = = = = = =
Conclusie Verschillende maatregelen eerder aanvullend op elkaar dan alternatieven Plaggen ingrijpend maar effectief voor kleinschalig maatwerk Chopperen biedt mooie middenweg Wel vervolgbeheer nodig (begrazing) Drukbegrazing alleen nog effect op structuur Bekalking in lage dosis geeft ook zonder afvoer o.s. geen verruiging Is ongunstig voor zure plantensoorten + paddenstoelen Geen aanwijzingen voor ongunstige effecten op fauna
Aanbevelingen voor Herstel Drukbegrazing: vooral bij matige vergrassing en grotere schaal Dieren niet in veld laten overnachten (gescheperd) Experimenteren met pony s voor open maken van zode? Chopperen goed alternatief, maar niet op grote schaal Wanneer keren mossen / paddenstoelen van oude heide terug? Bekalking in lage dosering kan ook zonder afvoer o.s. buffercapaciteit herstellen; steenmeel mogelijk beter Lange termijn: herhalingsmeting over 1 jaar voor C en P?