Hoe kies ik een basisschool? Stappenplan 1 Vraag uzelf als ouder voor alles eerst af wat met welk doel u uw kind een basisschoolopleiding wil laten volgen. Er zijn verschillende belangrijke doelen te onderscheiden die ouders veel noemen: Ik vind het belangrijk dat mijn kind zich gelukkig voelt op school en zich kan ontwikkelen tot een zelfbewust individu, dat de kans krijgt zijn eigen talenten te ontplooien De basisschool is de uitgelezen plek waar mijn kind zich sociaal kan ontwikkelen. De voornaamste taak van een basisschool is dat deze mijn kind op de juiste wijze op de toekomstige maatschappij voorbereidt. Bijvoorbeeld door hem vaardigheden aan te leren die naar verwachting beslissend zullen worden (probleemoplossend denken, ondernemend zijn, ICT- vaardig zijn, etc.) in de maatschappij van de 21 e eeuw. School is toch in de eerste plaats de plek waar mijn kind vaardigheden en- kennis moet gaan leren die het in de huidige (en vermoedelijk ook nog in de toekomstige) maatschappij nodig zal hebben, en die haar de juiste voorbereiding geven voor een goede vervolgopleiding? Uiteraard is het ook heel goed mogelijk dat u aan alle doelen die hiervoor zijn genoemd waarde hecht. 1
In hoeverre matchen deze doelen met de verschillende doelen die een basisschool nastreeft? (zie het uimodel in de Keuzegids Basisonderwijs, die op www.basisonderwijs.nu verkrijgbaar is) 2 Welk aanbod aan basisscholen is er in uw woonomgeving? (of in de buurt daarvan?) Als er weinig te kiezen valt, dan is een school die verder weg ligt wellicht een optie, of thuisonderwijs (dit is nu ook nog een optie als er geen school in de buurt is die de door uw gewenste levensopvatting of religie uitdraagt). Als dit niet wenselijk, of praktisch niet haalbaar is, dan is het zaak tijdig een bezoek te brengen aan de weinige scholen die wel in de buurt aanwezig zijn en deze aan een kritische analyse te onderwerpen. De manier waarop u dat doet is mede afhankelijk van de door u in Stap 1 geformuleerde doelen, en u kunt hiervoor tevens de tips in Stap 3 t/m 5 gebruiken. Als er veel verschillende soorten basisscholen in uw woonomgeving aanwezig zijn, dan kunt u wellicht iets hebben aan de informatie op www.basisonderwijs.nu en in de Keuzegids Basisonderwijs, over de diverse schooltypen in Nederland en hun verschillen en overeenkomsten. Met dit naslagwerk kunt u eerst de nodige achtergrondkennis opdoen om later bij bezoeken aan scholen de juiste vragen te kunnen stellen en scholen met elkaar te kunnen vergelijken. 3 Als u basisscholen gaat bezoeken let dan op de volgende punten: Ontvangst Hoe wordt u als ouder ontvangen: Wordt u direct opgevangen door iemand die u informatie en een rondleiding geeft, of moet u zoeken naar iemand die u een goed beeld van de school kan geven? En hoe is de sfeer op school, hoe worden kinderen benaderd door de schoolleider en/of de leerkracht? Is het (gezellig) druk in de klas of juist heel rustig en ordelijk? 2
Het is niet aan te raden een school te bezoeken aan het begin van, of tijdens de lunchpauze: het is dan op elke school veel drukker dan tijdens de normale lesuren. U kunt dan - ten onrechte- het idee krijgen dat het een chaos is op die school, terwijl dit in werkelijkheid niet zo hoeft te zijn. (Tip van Andrea Heyboer, gegeven tijdens de workshop Hoe kies ik een basisschool en bereid ik mijn kind voor?, tijdens het Haags Onderwijsfestival voor Ouders 2013) Schoolplein Hoe ziet het schoolplein eruit? Is het een kaal plein, of zijn er de nodige speeltoestellen voor kinderen, zodat zij hun eigen plekje kunnen opzoeken en niet voortdurend op elkaars lip zitten bij het spelen? En in welke omgeving bevindt het schoolplein zich: vlakbij een drukke weg of in een bosrijke of groene omgeving? (Tip van Andrea Heyboer, gegeven tijdens de workshop Hoe kies ik een basisschool en bereid ik mijn kind voor?, tijdens het Haags Onderwijsfestival voor Ouders 2013) 4 Onderwijsprestaties Als u naast de visie en de sfeer op school meer te weten wilt komen over de onderwijsprestaties van de basisscholen die u hebt bezocht (of wilt gaan bezoeken), dan is het noodzakelijk antwoord te krijgen op tenminste een gedeelte van de volgende vragen: Wordt er een leerlingvolgsysteem gebruikt, en welke? Dat kan het CITO- leerlingvolgsysteem zijn, maar een aantal scholen (waaronder veel vernieuwingsscholen, zoals Montessorischolen en vrijescholen) gebruikt naast, of in plaats van het CITO- systeem, een eigen leerlingvolgsysteem. Wordt er een eindtoets ingezet, en wat zijn de resultaten van de leerlingen op deze toets? De CITO- eindtoets is een veelgebruikte gestandaardiseerde eindtoets die veel scholen in groep 8 inzetten om te bepalen welk type vervolgonderwijs (welk niveau: VMBO, HAVO of 3
VWO) voor een leerling het meest geschikt is. Voor dit doeleinde worden ook wel andere typen (eind)toetsen ingezet, zoals de Nederlandse Intelligentietest voor Onderwijsniveau (NIO). De resultaten van scholen op CITO- toetsen of op andere (gestandaardiseerde) toetsen zijn niet openbaar toegankelijk via het internet, maar kunnen worden opgevraagd bij elke school. Hoe is de zogenaamde uitstroom- en doorstroom op de scholen? Het is aan te raden om ook gegevens op te vragen over het soort schooladviezen dat op de school wordt gegeven (krijgen kinderen op deze school voornamelijk een HAVO/VWO- advies, of juist eerder een VMBO- advies?), en hoe de uitstroom- en doorstroomcijfers zijn: welk type voortgezet onderwijs zijn oud- leerlingen daadwerkelijk gaan volgen, en komt dit overeen met het schooladvies dat de school heeft gegeven? Hoe luidt het oordeel van de Onderwijsinspectie? De gegevens van de bezoeken die de Onderwijsinspectie heeft afgelegd aan een school, en de conclusies die op basis daarvan zijn gemaakt zijn beschikbaar via www.onderwijsinspectie.nl Het is echter lastig hier veel gedetailleerde informatie uit te halen over de onderwijskwaliteit van een school, omdat scholen maar 3 soorten kwalificaties kunnen krijgen van de inspectie: zeer zwak, zwak of voldoende. De meeste scholen krijgen een voldoende, en daarmee basistoezicht (Inspectie komt eens in de 4 jaar een bezoek brengen aan de school om een beoordeling te maken). Om meer te weten te komen over specifieke gebieden waarop een school goed of juist slecht scoort zou je als ouder het gehele inspectierapport van een school moeten lezen. Vanwege de grote hoeveelheid jargon die daarin wordt gebruikt is het maar de vraag of een ouder zonder onderwijskundige voorkennis hier veel wijzer van wordt. Welke vervolgacties worden er ondernomen als blijkt dat uw kind niet voldoende heeft geleerd of onvoldoende ontwikkeling heeft laten zien op een bepaald gebied? 4
Wordt er op de school extra hulp of begeleiding geboden aan kinderen met leerproblemen of kinderen met een rugzak (die een bepaalde beperking hebben), en voor kinderen die hoogbegaafd zijn? Hoe staat het met de kwaliteit van de leerkrachten op de school? Elke school is verplicht om eens in de 4 jaar een schoolplan te maken, waarin de school beschrijft hoe zij de komende jaren de kwaliteit van onderwijs wil borgen: hierin is onder andere ook geformuleerd op welke wijze leerkrachten zichzelf moeten blijven professionaliseren, dus welke nascholing zij kunnen volgen en hoe zij worden begeleid. Bij elke school is dit schoolplan op te vragen bij de schoolleiding, of in te zien via de website. 5 Zorg ervoor dat u informatie krijgt over de school van de juiste bronnen : Er zijn meerdere mensen die u, in hun verschillende rollen, van betrouwbare informatie over de school kunnen voorzien. Zo is er uiteraard de schoolleider of directeur, die u veel kan vertellen over de visie en de prestaties van de school. Het is daarnaast zinvol om met een leerkracht te gaan praten, bij voorkeur terwijl u wordt rondgeleid in een klaslokaal: zo komt u veel te weten over het dagelijkse reilen en zeilen op school, en kan het voor u inzichtelijker worden hoe de visie van de school is vertaald naar een pedagogisch plan. En gebruik vooral de kennis en ervaring van ouders waarvan de kinderen al op de school zitten: zij kunnen u niet alleen een betrouwbaar beeld schetsen van hoe de onderwijspraktijk eruit ziet, zij kunnen ook veel informatie geven over hoe zijzelf en hun kinderen door de school worden benaderd. 5