INHOUDSOPGAVE 3 Over de auteurs 5 Inleiding 7 Hoofdstuk 1: Wie ben ik? a. Sociale vingerafdruk b. Extravert of Introvert? c. Denken of Voelen? 9 13 Hoofdstuk 2: Welke kleur past het meest bij mij? a. Rood: direct en daadkrachtig b. Geel: enthousiast en optimistisch c. Groen: stabiel en ondersteunend d. Blauw: correct en precies 16 19 22 25 2 Eerste druk 2013 Auteurs: Bart de Kruiff, Kees Lagerweij, Lucas van Gerwen Uitgever: Personalcolor Nederland BV Omslagontwerp en vormgeving binnenwerk: Een Ander Bureau, Haarlem Teksten en redactie: Marjo van Lijssel, Teksttotaal Illustraties: Daan Berkhof Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd of openbaar gemaakt worden, in welke vorm dan ook, zonder voorafgaande schriftlijke toestemming van de auteurs. Hoofdstuk 3: Hoe reageer IK in verschillende situaties? a. Aankopen doen b. Omgaan met tijd c. Sporten d. Gedrag in het verkeer Hoofdstuk 4: Reageer IK vanuit mijn kwaliteit of valkuil? a. Effectief en ineffectief gedrag b. Invloed van stress c. Onverklaarbaar gedrag verklaard Hoofdstuk 5: Hoe zie IK de ander? a. Een kwestie van perceptie b. Tegengestelde kleuren 31 32 35 39 41 44 44 4 59 63 63 66 ISBN/EAN: 97-90-20421-0- NUR-code: 770 2 3
Hoofdstuk 6: Hoe ziet de ander mij? a. Mijn zelfbeeld b. Mijn blinde vlekken Hoofdstuk 7: Hoe haal IK het beste uit de ander? a. Hoe haal IK het beste uit Rood? b. Hoe haal IK het beste uit Geel? c. Hoe haal IK het beste uit Groen? d. Hoe haal IK het beste uit Blauw? e. Hoe Rood omgaat met andere gedragsvoork(l)euren f. Hoe Geel omgaat met andere gedragsvoork(l)euren g. Hoe Groen omgaat met andere gedragsvoork(l)euren h. Hoe Blauw omgaat met andere gedragsvoork(l)euren Hoofdstuk : Welk persoonlijkheidstype heb IK? a. De Verbeteraar b. De Resultaatgerichte c. De Motivator d. De Expressieve e. De Begeleider f. De Helper g. De Diplomaat h. De Analist i. De Werker j. De Overbrenger Tot slot Een sprookje met een moraal Literatuurlijst 70 70 72 76 77 79 1 3 4 91 94 97 9 101 102 105 105 10 10 112 112 115 117 119 Over de auteurs Bart de Kruiff Drs. Bart de Kruiff is Internationaal trainer en consultant op het gebied van management, sales en persoonlijke effectiviteit. Hij helpt organisaties door een concrete bijdrage te leveren aan de verdere ontwikkeling van managers, medewerkers en teams. Hij is eigenaar van Personalcolor en Smartfeedback, innovatieve hulpmiddelen die het gedrag en de kwaliteiten van mensen helder inzichtelijk maken. Bart is inspirerend, hard op de zachte kant en respectvol confronterend. Kees Lagerweij Drs. Kees Lagerweij is een enthousiaste en inspirerende trainer en ondernemer. In 2003 heeft hij SalesShape opgericht en uitgebouwd tot een succesvol trainingsbureau gericht op het vergroten van de commerciële slagkracht van opdrachtgevers. Tijdens zijn training/coaching maakt hij vaak gebruik van gedragsvoork(l)euren om het zelfinzicht van mensen te verhogen. Sinds 2012 is hij, samen met Bart de Kruiff, managing partner van Personalcolor Nederland BV. Lucas van Gerwen Dr. Lucas van Gerwen is directeur van Stichting VALK (Vlieg- Angstbestrijding Leidse universiteit en KLM). Hij is klinisch psycholoog en piloot. Een gedreven, empathisch wetenschapper/trainer die mensen boven zichzelf uit laat stijgen en samen met hen nieuwe werelden opent. Hij is auteur van diverse boeken en publicaties (o.a. over vliegangst) in wetenschappelijke tijdschriften. De stressmanagementlezingen die hij verzorgt vanuit World Class Support BV zijn onderhoudend, boeiend en effectief. 4 5
Inleiding Dit boek gaat over de belangrijkste persoon ter wereld. Wie dat is? Kijk eens in de spiegel. Ja inderdaad, het is speciaal voor jou geschreven. Met dit boek geven we je inzicht in jezelf. Wie ben jij? Wat motiveert jou? En, welke invloed heeft jouw gedrag op een ander? Je krijgt tips om de verschillen tussen jou en andere mensen te begrijpen, respecteren en waarderen. En vooral over hoe je elkaars kwaliteiten effectief inzet. Henry Ford formuleerde dit ooit zeer treffend als volgt: If there is any one secret of success, it lies in the ability to get the other person s point of view and see things from that person s angle as well as from your own. We wensen je veel leesplezier in het beter leren begrijpen van jezelf en anderen. 6 7
Hoofdstuk 1 WIE BEN IK? a. Sociale vingerafdruk Kun jij antwoord geven op de vraag: Wie ben ik? Probeer het eens! Dat is niet zo eenvoudig als het lijkt. Een opsomming geven van de dingen die je allemaal gedaan hebt in je leven, zal wellicht lukken, maar dat bedoelen we niet. Het gaat erom dat je kunt vertellen hoe jij als mens in elkaar steekt. Hoe en waarom je op een bepaalde manier reageert in situaties. Wil je daar meer over weten? We helpen je graag op weg om jezelf beter te begrijpen. Dit boek gaat over jou! boek? Waarom vindt de één pas iets goed als het perfect is en voelt de ander zich het lekkerst door van het ene project naar het andere te rennen zonder zich druk te maken over details? Waarom wordt de één gek van deadlines en vindt de ander die druk wel fijn om tot een prestatie te komen? Dat heeft te maken met de manier waarop je psychisch in het leven staat. Psycholoog en psychiater Carl Gustav Jung (175-1961) creëerde in de vorige eeuw een model waarin hij persoonlijkheidstypen benoemde. Want ook al is elk mens uniek, toch zijn er groepen van mensen die vergelijkbaar gedrag vertonen. Psychologen maken hier vandaag de dag nog steeds gebruik van. Het model van Jung bestaat uit een aantal onderverdelingen in persoonlijkheden. We zullen ze kort beschrijven. Elk mens is uniek en gedraagt zich uniek, ook jij! Elk mens heeft zijn eigen sociale vingerafdruk. Dat is het gedrag wat je automatisch vertoont. Je vertoont altijd gedrag: in het verkeer, op je werk, in de rij bij de supermarkt, aan de keukentafel en tijdens het opvoeden van je kinderen. Meestal ervaar je je eigen gedrag niet bewust. Je voelt je er vertrouwd bij en het kost je weinig inspanning. We doen een testje om je duidelijk te maken wat we precies bedoelen. Is er een trap in de buurt? Loop die trap maar eens op. Geef daarna antwoord op de vraag: welke voet zette je als eerste op de trede, links of rechts? Normaalgesproken let je daar nooit op. Je doet het onbewust. We noemen dit gedrag fysiek voorkeursgedrag. Voorkeursgedrag uit zich niet alleen fysiek maar ook psychologisch. Waarom krijgt de één energie van veel mensen om zich heen, terwijl de ander juist liever op de bank zit met een goed b. Extravert of introvert? Bij de ene mens is de energie meer naar buiten gericht: op mensen, activiteiten en dingen. Bij een ander is de energie meer naar binnen gericht: op de eigen gedachten en gevoelens. Richt jij je energie meer naar buiten, ofwel ben je extravert? Dan krijg je energie van andere mensen en activiteiten. Chaos en drukte om je heen vind je heerlijk. Ook al heb je net een hectische werkdag achter de rug. Je bent graag samen met anderen. Sterker nog, je laadt er zelfs je psychische batterij mee op. Mensen weten precies wat ze aan jou hebben. Je uit meningen, gevoelens en gedachtes namelijk snel en direct, zonder er al te veel over na te denken. Misschien herken je jezelf helemaal niet in de bovenstaande omschrijving en richt jij je juist meer naar binnen, op je eigen gedachten en gevoelens. Je bent introvert en blijft liever op de achtergrond. Je kijkt eerst de kat uit de boom voordat je iets zegt. In onbekend gezelschap ben jij minder op je gemak. Eigenlijk voel jij je het prettigst in je eigen gedachten- en belevingswereld. Daar haal je jouw energie, ideeën en creativiteit vandaan. 9
Extraverte mensen Extraverte mensen praten graag. Tijdens het uitspreken van hun gedachten en gevoelens ontwikkelen ze ideeën en strategieën. Van extraverte mensen is bekend dat ze minder snel in de psychische problemen komen. Ze delen hun gemoedstoestand eerder met anderen. Uitspraken die niet kloppen worden daardoor sneller gecorrigeerd door hun omgeving. De snelle en soms impulsieve uitspraken van extraverte mensen kunnen wel leiden tot misverstanden of zelfs conflicten. Extraverten zijn proactief en bepalend. Hun tempo is hoog. Tijdens bijeenkomsten spreken ze veel en maken ze veel gebaren. Introverte mensen Introverte mensen komen niet zo snel in de problemen door impulsieve uitspraken en gedragingen. Ze doordenken hun acties eerst nauwkeurig. Ze kunnen wel bevattelijker zijn voor psychische klachten. Introverten blijven meer bij hun eigen beleving, zijn minder verbaal en daardoor worden mogelijke irrationele gedachten minder gemakkelijk hersteld door mensen uit hun omgeving. Zo kan het gebeuren dat introverte mensen lang door het leven gaan met een verkeerde opvatting over zichzelf, waardoor ze zich down kunnen gaan voelen. Introverten zijn reactief en volgend. Hun tempo is gelijkmatig. Tijdens vergaderingen spreken ze minder en ze maken weinig gebaren. Voor een deel is introvert en extravert gedrag erfelijk bepaald. Maar opvoeding en ervaringen hebben ook een belangrijke invloed. Je gaat als extravert mens vanzelf een toontje lager zingen wanneer je in gezelschap, bij het maken van een opmerking, elke keer geknipt en geschoren wordt. Omgekeerd geldt hetzelfde. Als introvert mens kun je na verloop van tijd merken dat het voordelen heeft om je verbaal te uiten. Het is goed mogelijk dat je zowel introverte als extraverte eigenschappen hebt. Er is geen strakke scheidslijn. Wel vertoon je waarschijnlijk een voorkeur voor introvert of extravert gedrag. 10 11