Groen Bouwen: Groene gevels voor duurzame gebouwen en steden Levenscyclusanalyse van groene wanden Inzicht in de milieu-impact van de verschillende onderdelen Lisa Wastiels, An Janssen WTCB 1 Mid-term Met event de financiële Groen steun Bouwen van: 08-mei-2018
Milieu-impact van groene gevels 1. Levenscyclusanalyse (LCA) in het kort Algemene principes 2. LCA van groene gevelsystemen: case studies Uitgangspunten Impact van de verschillende onderdelen Specifieke aandachtspunten 3. Conclusies 2
LCA in het kort WAT is levenscyclusanalyse of LCA? = techniek die toelaat om de integrale milieu-impact veroorzaakt door een «systeem» te kwantificeren tijdens zijn gehele levenscyclus WAAROM levenscyclusdenken? Overdracht van milieu-impact voorkomen 3
LCA in het kort Bepaling ingaande stromen Primaire grondstoffen Energie Hulpbronnen Bepaling uitgaande stromen Producten IN PRODUCT SYSTEM LIFE CYCLE OUT Emissies naar water naar bodem naar lucht Afval CEN+ INDICATOREN CEN INDICATOREN MILIEU-IMPACT INDICATOREN Klimaatverandering Aantasting van de ozonlaag Verzuring Vermesting Vorming van fotochemische oxidanten Uitputting van abiotische grondstoffen Uitputting van fossiele brandstoffen Menselijke toxiciteit kankereffecten Menselijke toxiciteit niet-kankereffecten Fijnstofvorming Ioniserende straling menselijke gezondheid Ioniserende straling ecosystemen Ecotoxiciteit zoetwater MONETARISATIE MILIEU-KOST (MMG) Waterschaarste Landgebruik: omvorming bodemorganisch stof Landgebruik: omvorming biodiversiteit Landgebruik: bezetting bodemorganisch stof Landgebruik: bezetting biodiversiteit 4
LCA in het kort Milieu-impact van groene gevels Image courtesy: LCA of green façades and living wall systems Ottelé et al. EVALUATIE van belangrijkste bijdragen Welke levenscyclusfasen? Welke processen/materialen? OPTIMALISATIE van systeem type grondstoffen type / herkomst van energie voor productie type / herkomst water 5
Milieu-impact van groene gevels Productie en installatie Productie van de gebruikte materialen voor het muursysteem (bouwmaterialen + substraat + planten) en het irrigatiesysteem Transport van materialen naar de werf Installatie en montage van het systeem op de werf Gebruik en onderhoud Waterverbruik, energieverbruik irrigatiesysteem, Vervangingen (planten en substraat), Onderhoud irrigatiesysteem (levensduur, vervangingen) End-of-life verwerking (transport en afvalverwerking) Lokale impact van planten (CO2- opname, fijnstofopname) Energiebesparing (koeling in warmere klimaten) (niet meegenomen in deze presentatie) 6
Milieu-impact van groene gevels Case study analyses Uitgangspunten functionele eenheid: 1m² groene gevel systeemgrenzen: van wieg tot graf lokaal effect planten niet meegenomen levensduur: 10-50 jaar i.f.v. systeem inclusief eventuele vervangingen databank Ecoinvent v3.3, geharmoniseerd naar de Belgische context, Belgische scenario s voor transport en levenseinde milieu-impactanalyse MMG2014 method (Dec. 2017) V1.05 / monetisation (W- EU) - central 7
Case study Garsy Living Wall System organisch substraat 8
Case study Garsy Productie en installatie Stalen draagstructuur Stalen plantenbakken Irrigatie druppelleiding Substraat (potgrond) Planten LD 20 jaar Gebruik en onderhoud Substraat (potgrond) : 1/3 vernieuwd elke 5j Planten : vernieuwd elke 5j Waterverbruik : 15 l/m²/dag End-of-life verwerking (transport en afvalverwerking) 9
Case study Garsy Resultaten Levenscyclusfasen Belangrijkste impact PRODUCTIE materialen Gebruiksfase WATERVERBRUIK 98% VERVANGINGEN 2% 10
Case study Garsy Resultaten Impact onderdelen Belangrijkste impact STALEN PLANTENBAKKEN Gebruiksfase voornamelijk WATERVERBRUIK 11
Case study Garsy Optimalisatiemogelijkheden Materialen plantenbakken en structuur Materiaalhoeveelheid verkleinen Type materiaal optimaliseren Irrigatiesysteem Watergebruik beperken Gebruik regenwater uit regenwaterput met pomp 12
Case study Garsy Optimalisatie WATERGEBRUIK betonnen regenwaterput + pomp PE regenwaterput + pomp 13
Case study Muurtuin Living Wall System mineraal substraat 14
Case study Muurtuin Productie en installatie Aluminium of houten draagstructuur metalen draadstructuur Rotswolplaat Textiel (polypropyleen) Substraat (mineraal) Planten (25 stuks/m²) LD 15 jaar Gebruik en onderhoud Planten+substraat: éénmalig 5% vernieuwd Waterverbruik: niet meegerekend End-of-life verwerking (transport en afvalverwerking) 15
Case study Muurtuin Vergelijking 4 varianten impact onderdelen Belangrijke impact ALUMINIUM PROFIELEN 16
Case study PlantDesign Living Wall System organisch substraat 17
Case study PlantDesign Productie en installatie Stalen draagstructuur + stalen korfbakken Druppelleiding + afvoergoot + pomp voor bemesting Substraat (veenmos uit Nieuw-Zeeland) Planten (30 stuks/m²) LD 10 jaar Gebruik en onderhoud Planten: jaarlijks 10% vervangen - substraat: éénmaal 25% vervangen Waterverbruik: drinkwater Bemesting: meststof + elektriciteit End-of-life verwerking (transport en afvalverwerking) 18
Case study PlantDesign Vergelijking varianten impact per onderdeel Belangrijke impact PLANTENSUBSTRAAT Impact opvanggoot BEPERKT in het geheel 19
Case study PlantDesign Detail impact transport veenmos Reductie impact 85 % 20
Case study Groene Gevels Grondgebonden systeem met klimhulp 21
Case study Groene Gevels Productie en installatie Klimhulp Substraat (potgrond) Planten (1 stuk/m) LD 20-50 jaar Gebruik en onderhoud Planten+substraat: 10% vernieuwd elke 5 jaar Waterverbruik: nihil Onderhoud: om de 2 jaar snoeien met heggenschaar End-of-life verwerking (transport en afvalverwerking) 22
Case study Groene Gevels Varianten Variant A systeem met Betafence draadnet (30 jaar) Variant B systeem met RVS draadnet Jakob op RVS omtrekkabel (50 jaar) Variant C systeem IAM Anderlecht (50 jaar) Variant D systeem met PE draadnet (20 jaar) A B C D 23
Case study Groene Gevels Vergelijking varianten impact onderdelen (per jaar) 24
Case study Groene Gevels Grootte-orde ten opzichte van living walls (per jaar)! Mogelijke verschillen in functionaliteit Grootte-orde 10 % 25
Conclusies en aandachtspunten Conclusies LCA laat toe om de milieu-impact van groene gevelsystemen te kwantificeren en de belangrijkste impacten te identificeren LCA kan gebruikt worden om bestaande systemen te optimaliseren wat betreft hun milieu-impact Lessons learned individuele cases Belangrijke impact van draagstructuur Belang van transport (cfr. veenmos) Watergebruik: kraantjeswater versus regenwater Impact van planten niet meegenomen Impact ten gevolge van kweken? Positief effect (direct + indirect) 26
Meer info? Sprekers: WTCB: lisa.wastiels@bbri.be WTCB: an.janssen@bbri.be 27 Met de financiële steun van: