Par$cipa$ewet Effecten en scenario s Inhoud Wat is de huidige situa5e? Wat gaat er veranderen? Welke effecten ontstaan? Wat zijn de scenario s? Opzet Prognoses o.b.v. aandeel Hof van Twente in macro- ontwikkeling. Op basis van wetsvoorstel (4 e nota van wijziging). Er komt nog een 5 e nota van wijziging. Behandeling wetsvoorstel kan ook nog tot wijzigingen leiden. Het gaat om de grote lijnen. 1
Hoe zijn de toekoms$ge onderdelen van de Par$cipa$ewet nu geregeld? Wet Werk en Bijstand Gemeenten zijn verantwoordelijk. Vangnet van de sociale zekerheid. Budget voor bijstandsuitkeringen (inkomensdeel / BUIG). Re- integra5ebudget voor bevordering van arbeidsdeelname en terugdringen van uitkeringslasten. Prikkel: gemeente loopt eigen risico op inkomensdeel, tekort moet worden gedekt uit eigen middelen, overschot behouden. Uitvoering door de afdeling Sociale Zaken. Prognose 2013: ongeveer 330 bijstandsuitkeringen. Wet Sociale Werkvoorziening Gemeenten zijn verantwoordelijk. Bedoeld om arbeidsdeelname van mensen met een Wsw- indica5e te bevorderen. Indica5estelling Wsw wordt uitgevoerd door UWV. Rijksbijdrage en taakstelling om een minimumaantal Wsw- plekken te realiseren. Uitvoering door SWB (GR i.s.m. Hengelo en Borne) Prognose 2013: ongeveer 130 Wsw- plekken. 2
Wajong UWV is verantwoordelijk. Bedoeld voor mensen die op jonge leeyijd langdurige ziekte of handicap hebben gekregen. UWV beschikt over middelen voor het verstrekken van een uitkering en het uitvoeren van re- integra5e. Hof van Twente: 370 Wajongers in 2e kwartaal 2013. Hoofdlijnen van de wijzigingen als gevolg van de Par$cipa$ewet Wwb wordt Par5cipa5ewet Wwb heet vanaf 1 januari 2015 Par5cipa5ewet. Uitgangspunten blijven in stand (risicomodel met inkomensdeel en prikkel voor gemeenten). Re- integra5ebudget met daarin alle middelen gericht op bevordering van arbeidsdeelname en terugdringing van uitkeringslasten. 3
Wajong wordt aangescherpt Wajong alleen nog toegankelijk voor duurzaam en volledig arbeidsongeschikten. Herkeuring van zi\ende popula5e in 2015-2018. Re- integra5emiddelen UWV gaan over naar het re- integra5ebudget van de gemeenten. Overgangsregelingen voor ex- Wajonger met inkomensachteruitgang of dienstverband. Hof: toename bijstand met minimaal 153 in 2015-2018. Wsw wordt afgeschay Wsw wordt afgeschay, geen instroom meer mogelijk, alleen uitstroom (ster_uis). Rechten en plichten van de huidige Wsw- werknemers blijven in stand (peildatum 31 december 2014). Wachtlijst Wsw vervalt. Geen rechten en plichten meer. Rijksbijdrage Wsw vervalt. Middelen gaan over naar het re- integra5ebudget. Bezuinigingen i.v.m. stoppen instroom en efficiencykor5ng. Ook de minimumtaakstelling komt te vervallen. Werken naar vermogen Geen invoering van loondispensa5e, wel uitbreiding mogelijkheden voor loonkostensubsidie (en beschut werk). Langdurige loonkostensubsidie mogelijk voor personen met minder dan 100% verdiencapaciteit. Vastlegging toegang, bepaling hoogte etc. in verordening en regionale afspraken (waarschijnlijk rol UWV) Financiering mag uit het inkomensdeel en uit het re- integra5ebudget. 4
Samenwerking in regio Garantstelling van werkgevers: realisa5e van banen voor mensen met een beperking (50 voor HvT in 2018). Invoering quotumwet als stok achter de deur. Coördina5e via 35 arbeidsmarktplaiorms ( werkbedrijven ). Gemeenten nemen de lead, ruimte voor regionale invulling. Gemeenten zijn verplicht om dienstverlening aan werkgevers regionaal te stroomlijnen (SUWI). Wat zijn de sociale en financiële effecten van ongewijzigd beleid? Scenario ongewijzigd beleid Toekomstbeeld 2018 Hoeveel mensen moeten we ondersteunen? Hoeveel budget hebben we beschikbaar voor die ondersteuning? Waar wordt het budget aan besteed? Welk sociaal en financieel beeld levert dit op? 5
Het aantal mensen Bijstandsuitkeringen Aanscherping Wajong veroorzaakt toename bijstandsuitkeringen met minimaal 153 in de periode 2015-2018. Daarnaast toename als gevolg van aanscherpingen van andere regelingen en economische ontwikkelingen: toename met 56 uitkeringen. Prognose: samen meer dan 65% toename van bijstandsvolume in de komende jaren (2013-2018). Prognose Hof 2018: ongeveer 545 bijstandsuitkeringen. Het aantal mensen Wsw- plekken Geen instroom meer met ingang van 1 januari 2015. Gemiddeld natuurlijk verloop 6% per jaar (pensioen, overlijden, ziekte, etc.). Volume Hof van Twente 2018: 96 Sw- plekken. Complexiteit doelgroep 2018 Klantgroep 1 Verdiencapaciteit > 100% WML Beperkte ondersteuningsbehoeye Klantgroep 2 Verdiencapaciteit < 100% BehoeYe aan 5jdelijke ondersteuning Groei door herkeuring Wajong Klantgroep 3 (inclusief Wsw- oud) Verdiencapaciteit 20% tot 100% BehoeYe aan langdurige ondersteuning Klantgroep 4 Verdiencapaciteit minder dan 20% Zorg, hulp en ac5vering 6
Het par5cipa5ebudget Ontwikkeling 2013-2018 (met ingang van 2015 ontschot) 2013 2018 3,8 miljoen à 2,8 miljoen Toevoegingen aan het budget i.v.m. overhevelingen zoals de re- integra5emiddelen UWV zijn hierin verwerkt. Besteding P- budget Kosten van Wsw- oud Omvang daalt van 129 nu, naar 96 Wsw- plekken in 2018. In pessimis5sch scenario dalen loonkosten Wsw en bedrijfsinkomsten en blijven overheadkosten gelijk. Kosten Wsw- oud dalen dan van 3,2 miljoen nu, naar 2,8 miljoen in 2018. SWB strategische nota 2014-2018 laat daling van kosten Wsw- oud zien van 3,2 miljoen nu, naar 2,3 miljoen in 2018. Strategische Nota SWB Zet in op verlaging kosten Wsw- oud door: Uitbreiding gemeentelijke opdrachten re- integra5e Uitbreiding gemeentelijke opdrachten overig (o.a. Groen) Verlaging en flexibilisering overheadkosten Inzet van reserves 7
Besteding P- budget Restant voor re- integra$e bijstand in 2018 Op basis van uitgangspunt budget- neutrale uitvoering. Budget voor re- integra5e bijstand is gelijk aan het totale budget minus de kosten voor Wsw- oud. pessimis$sch SN SWB Totaal re- integra5ebudget 2,8 miljoen 2,8 miljoen Kosten Wsw- oud 2,8 miljoen 2,3 miljoen Restant re- integra5e bijstand 0,0 miljoen 0,5 miljoen Beschikbaar voor re- integra5e bijstand Jaar Budget Volume Gemiddeld 2010 1,2 mln 240 5.000 2013 0,5 mln 330 1.500 2018 pessimis5sch 0,0 mln 545 0 2018 SN SWB 0,5 mln 545 900 Toekomstbeeld Aspect Wsw- oud Bijstand Totaal Volume 2018 96 545 641 Volume (%) 15% 85% 100% Pessimis$sch Inzet budget 2018 2,8 mln 0,0 mln 2,8 mln Inzet budget (%) 100% 0% 100% Inzet budget (gem) 29.200 0 SN SWB Inzet budget 2018 2,3 mln 0,5 mln 2,8 mln Inzet budget (%) 82 % 18% 100% Inzet budget (gem) 24.000 900 8
Toekomstbeeld Het budget voor re- integra5e (begeleiding, training, scholing etc.) van mensen in de bijstand daalt naar een omvang tussen 0 en 900. Dat dwingt tot keuzes. Wel ontstaan mogelijkheden om inkomensdeel in te ze\en voor loonkostensubsidie (klantgroep 3). HeeY kansen en risico s. Financieel: grotere en meer complexe groep en lagere inzet op re- integra5e betekent toenemend risico op tekorten inkomensdeel (dekking uit eigen middelen). Sociaal: toenemend risico op sociale nega5eve effecten: minder deelname aan arbeidsmarkt, minder mensen ac5ef, overlast, isolement, daling koopkracht etc. Wat zijn de alterna$eve scenario s? Wat zijn de scenario s? Op ambi$eniveau: A Gemiddeld minder ondersteuning gaan bieden Het gemiddelde budget voor re- integra5e bijstand naar 0 tot 900 B Gemiddeld evenveel ondersteuning blijven bieden (toename volume) Het gemiddelde budget voor re- integra5e bijstand blijy 1.500 C Gemiddeld meer ondersteuning gaan bieden (toename complexiteit) Het gemiddelde budget voor re- integra5e bijstand wordt hoger. 9
Effecten van scenario s A Gemiddeld minder ondersteuning gaan bieden Financieel: Hoger risico op het inkomensdeel. Sociaal: Nega5eve effecten in klantgroep 2 en 3 B Gemiddeld evenveel ondersteuning blijven bieden (toename volume) Financieel: Gemiddeld risico op het inkomensdeel Sociaal: Nega5eve effecten in klantgroep 3 C Gemiddeld meer ondersteuning gaan bieden (toename complexiteit) Financieel: Lager risico op het inkomensdeel Sociaal: Geen nega5eve effecten Wat is het financiële kader? Scenario A is uitvoerbaar bij vaststelling SN SWB. Scenario B en C zijn niet uitvoerbaar zonder nadere keuzes. Alterna$even voor nadere keuzes De Par5cipa5ewet moet budgetneutraal worden uitgevoerd. Dit betekent dat Wsw- oud goedkoper moet worden uitgevoerd. Of we voegen algemene middelen toe, geven minder uit aan de andere transi5es (Jeugdzorg, WMO). Dit betekent minder budget voor die terreinen. Beleidsvragen Wat is het voorkeurscenario? Wat verwachten we van de werkzoekende? Wat verwachten we van de werkgevers? Wat bieden we aan ter ondersteuning? Hoe gaan we om met de loonkostensubsidie? Hoe zorgen we voor meer plaatsingsmogelijkheden? Op welke punten en met wie werken we samen? Welke taken voert de gemeente zelf uit? Welke taken worden ingekocht? Hoe regisseren we de uitvoering van Wsw- oud? 10
Hoe verder? Rijksniveau Wet nog niet vastgesteld, nog wijzigingen mogelijk. Huidige prognose: voor de zomer van 2014. Gemeente Gemeente is regievoerder Samenwerking in de regio (uitvoering, afstemming) Beleidskaders, verordeningen in tweede hely 2014 naar Raad Vragen? 11