Bijlage 2 Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 Voortgang in planvorming en uitvoering Rotterdam, 1 februari 2012 Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 1
Inhoud Voorwoord... 3 Samenvatting... 4 1. Voortgang in planvorming en uitvoering... 5 1.1. Gemeentelijke waterplannen: impuls in het stedelijk gebied... 5 1.2 Uitvoering komt goed op gang... 6 1.3. Focus in uitvoering... 8 2. Bereikte resultaten in 2011 met doorkijk naar 2012... 10 2.1. Centrale doelstellingen zijn de drijvende kracht... 10 2.2. Voortgang per waterplan in beeld... 12 Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 2
Voorwoord Sinds 2010 ontvangt u jaarlijks in de VV van maart een jaarrapportage over de voortgang in planvorming en uitvoering van de gemeentelijke waterplannen. Dit jaar vindt de rapportage nadrukkelijker plaats over de activiteiten en maatregelen die zijn uitgevoerd of in (voorbereiding van) uitvoering zijn. De meerwaarde van een gebiedsgerichte en gezamenlijke aanpak met onze gemeentelijke partners betaalt zich uit. Via deze rapportage maken we dit tastbaar. De rapportage besteedt ook aandacht aan de actualiteit. Gemeenten moeten immers bezuinigen. Nakomen van gemaakte afspraken binnen de planperiode t/m 2015 is daarmee geen vanzelfsprekendheid. Het waterplan is geen statisch plan en ademt mee met de ontwikkelingen. Lange termijn ambities blijven het vertrekpunt, maar de realiteit vereist dat we waar nodig korte termijn doelen moeten bijstellen en die ook bestuurlijk verankeren. Kortom ook komende jaren staat de uitvoering centraal, maar blijft er oog voor verandering in de omgeving van HHSK. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 3
Samenvatting Vrijwel alle gemeentelijke waterplannen zijn opgesteld en in uitvoering. Uitzonderingen zijn het waterplan Rotterdam Overschie en waterplan Zuidplas. Beide zijn nog in wording en zullen in 2012 zijn afgerond en vastgesteld. In 2011 zijn tevens twee waterplannen geactualiseerd: Waterplan Rotterdam Centrum (2006) en Waterplan Krimpen aan den IJssel (2005). Het geactualiseerde waterplan Rotterdam centrum is door D&H vastgesteld op 24 januari 2012. De actualisatie van het waterplan Krimpen a/d IJssel vindt plaats binnen bestaande bestuurlijke kaders; bestuurlijke vaststelling is derhalve niet nodig. De activiteiten en maatregelen in de gemeentelijke waterplannen worden geïnitieerd vanuit de volgende vier centrale doelstellingen: - aanpak van de stedelijke wateropgave; - aanpak van knelpunten in de waterkwaliteit; - robuuster maken van het watersysteem (zowel kwaliteit als kwantiteit); - kansen in ruimtelijke ontwikkelingen benutten of werk-met-werk maken. HHSK richt de focus van de personele inzet en investeringen op die waterplannen waar de problemen met waterkwaliteit het grootst zijn en waar de meeste vooruitgang te maken is in het robuuster functioneren van het watersysteem. De grootste opgaven zijn er in Rotterdam en Capelle aan den IJssel (Capelle). De meeste aandacht gaat dan ook uit naar de uitvoering van (zeven) deelgemeentelijke waterplannen Rotterdam en de (vijf) deelplannen van Capelle. In de andere gemeenten richten we onze inspanning (tijd en geld) op specifieke onderdelen. In Rotterdam en Capelle zijn afgelopen jaar de meeste activiteiten en maatregelen uitgevoerd en in gang gezet. Bovendien zijn in Rotterdam dankzij de inzet vanuit de waterplannen nieuwe kansen benut voor realisatie van waterberging. Voorbeelden zijn: - waterberging Kleinpolderplein (Overschie) gerealiseerd - appendix Kleinpolderplein (Overschie) in uitvoering - waterberging Johan Idaplein (Noord) - gerealiseerd - waterberging Benthemplein (Noord) in voorbereiding Waar mogelijk worden de kwaniteitsmaatregelen ingezet om de kwaliteitsknelpunten aan te pakken. Via de samenwerking in de waterplannen worden structurele knelpunten in het peilbeheer - waar mogelijk meegenomen en ondergebracht in de uitvoering van het waterplan. In een apart hoofdstuk wordt de voortgang in uitvoering toegelicht. Eerst vanuit de realisatie van de centrale doelstellingen, vervolgens per waterplan. Daarmee is inzichtelijk welke resultaten er afgelopen jaar geboekt zijn. Doorkijk naar 2012 Door gemeenten wordt komende jaren bezuinigd (op mensen en/of geld). Daardoor kan ook de financiering van voorgenomen waterplan maatregelen onder druk komen te staan. Consequentie daarvan is dat enkele maatregelen kunnen worden uitgesteld of dat voor de korte termijn alternatieve maatregelen worden voorgesteld. Met name de afgesproken aanpak op korte termijn van knelpunten in de waterkwaliteit in Rotterdam blijft achter. Dit vraagt in 2012 extra aandacht. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 4
1. Voortgang in planvorming en uitvoering 1.1. Gemeentelijke waterplannen: impuls in het stedelijk gebied Het gemeentelijk waterplan is een instrument waarmee (deel)gemeenten en collegawaterschappen samen met HHSK een impuls geven aan het stedelijk gebied. De volgende doelstellingen staan aan de basis van elk gemeentelijk waterplan: - aanpak van de stedelijke wateropgave; - aanpak van knelpunten in de waterkwaliteit; - robuuster maken van het watersysteem (zowel kwaliteit als kwantiteit); - kansen in ruimtelijke ontwikkelingen benutten of werk-met-werk maken. Voor HHSK en gemeente fungeert het waterplan als een gebiedsgericht koepelplan, waarbij vanuit overzicht over alle relevante thema s in de betreffende (deel)gemeente activiteiten en maatregelen worden gecombineerd en op elkaar afgestemd. Een ambtelijke projectgroep en een bestuurlijke stuurgroep begeleiden de uitvoering van het maatregelpakket. De waterplantrekker en de portefeuillehouder vertegenwoordigen HHSK ambtelijk en bestuurlijk. Zowel HHSK als (deel)gemeenten voeren zelfstandig én gezamenlijk activiteiten uit, al dan niet met cofinanciering. De contacten (via projectgroep en stuurgroep) leiden tot een intensivering van de samenwerking. Dit resulteert in het vroegtijdig signaleren van kansen in ruimtelijke ontwikkelingen voor het waterbeheer. Deze worden vervolgens via aparte bijeenkomsten uitgewerkt tot voorstellen. Met name in Rotterdam, dat een flinke wateropgave kent in het stedelijk gebied, heeft dit geleid tot verschillende nieuwe kansen. In het volgend hoofdstuk zijn deze benoemd. De samenwerking zorgt er voor dat bekende praktijkproblemen worden opgepakt: mogelijke maatregelen worden besproken, besluitvorming wordt voorbereid en bij bestuurlijk draagvlak zullen de maatregelen in uitvoering komen. Voorbeelden daarvan zijn: inlaatduiker Akkersloot (Waddinxveen) en duiker Nancy Zeelenbergsingel (Prins Alexander) of de duiker(s) s Gravenweg (Capelle). Tenslotte draagt de samenwerking vanuit het waterplan ook bij aan het combineren van werkzaamheden ( werk-met-werk ) of andere vormen van efficiencyverbetering. Zo worden in de Krimpenerwaard de baggerwerkzaamheden zoveel mogelijk samen met de gemeenten voorbereid en op de markt gezet. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 5
1.2 Uitvoering komt goed op gang Nagenoeg alle waterplannen zijn in uitvoering Ons beheergebied kent 13 inliggende gemeenten, waarvan zeven in Schieland en zes in de Krimpenerwaard. Binnen de gemeente Rotterdam hebben we te maken met zeven deelgemeenten: Centrum, Delfshaven, Noord, Overschie, Hillegersberg-Schiebroek, Prins Alexander en Kralingen-Crooswijk, Zie ook onderstaande figuur. Figuur 1. Overzicht van deelgemeenten in Rotterdam. Deelgemeenten Overschie en Delfshaven liggen deels binnen het beheergebied van HH Delfland. Met al deze gemeenten en deelgemeenten heeft HHSK een waterplan in uitvoering, met uitzondering van gemeente Zuidplas en de Rotterdamse deelgemeente Overschie. In Rotterdam Overschie is in 2011 de planvorming gestart. Met gemeente Zuidplas was het plan in 2010 al vergevorderd, maar door de nasleep van de fusie naar één gemeente Zuidplas heeft dit tijdelijk stilgelegen. Beide waterplannen worden naar verwachting in 2012 afgerond en bestuurlijk vastgesteld. Overigens zijn in Rotterdam Overschie in 2011 twee NBWprojecten tot uitvoering gekomen. Het betreft de realisatie van waterberging Kleinpolderplein (gereed) en de Appendix (in uitvoering). In 2005 is het Waterplan Rotterdam opgesteld, in 2007 opgevolgd door Waterplan 2 Rotterdam. Het betreft een koepelplan, waarvan de uitwerking per deelgemeente plaats vindt via een deelgemeentelijk waterplan (DGWP). In het beheergebied van HHSK liggen zeven Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 6
deelgemeenten. Voor zes deelgemeenten is inmiddels een DGWP s opgesteld en in uitvoering. Met uitzondering van deelgemeente Noord zijn deze zes DGWP s ook bestuurlijk vastgesteld 1. Naast Rotterdam kent gemeente Capelle vijf verschillende deelplannen, waarin de verschillende gebiedskenmerken tot uitdrukking komen. Het eerste deelplan Schollevaar- Hoofdweg-Schollebos is eind 2008 reeds vastgesteld en in 2009 in uitvoering gebracht. In 2011 volgden e overige deelplannen. Het waterplan Lansingerland is in 2011 bestuurlijk vastgesteld en in uitvoering gebracht, evenals het Waterplan Waddinxveen-Boskoop (reeds vastgesteld in 2010) Onderstaande figuur toont het overzicht van alle waterplannen, de status en de betrokken contactpersonen. Gemeente Rotterdam Deelgemeente / deelgebied Status waterplan Ambtelijk trekker Portefeuillehouder D&H In uitvoering, herijkt 2011 Hoogewoning Van der Velden Idem Centrum Delfshaven In uitvoering Hoogewoning Van der Velden Idem Noord In uitvoering Bals Van der Velden Idem Kralingen- Crooswijk In uitvoering Bals Van Zoelen Idem Prins- Alexander In uitvoering Nederhorst Van Zoelen Idem Hilligersberg- Schiebroek In uitvoering Bals Van Zoelen Idem Afvaardiging bestuurlijk overleg Overschie In planvorming Twisk Van der Velden Idem Capelle a/d IJssel Vijf deelplannen In uitvoering Nederhorst Van Zoelen Krimpen a/d In uitvoering, IJssel herijkt 2011 Nederhorst Van der Velden Idem Krimpenerwaard (K5-gemeenten) In uitvoering Hoogewoning Van der Velden Idem Waddinxveen- Boskoop In uitvoering Nederhorst Van Zoelen Idem Lansingerland In uitvoering Bals Van Zoelen Idem Zuidplas Nog vast te stellen Nederhorst Van Zoelen Idem In uitvoering, activiteiten beperkt ntb Van Zoelen Idem Zoetermeer Gouda Tabel 1. Status en contactpersonen per gemeentelijk waterplan Geen activiteiten geen Van der Velden Idem Van Zoelen én Van der Velden Twee waterplannen zijn in 2011 geactualiseerd: Rotterdam Centrum en Krimpen aan den IJssel. Beide plannen zijn (conform afspraak) aangepast aan de actualiteit. Het geactualiseerd waterplan Rotterdam Centrum bevat nu ook afspraken over de kostenverdeling tussen gemeente Rotterdam en HHSK die samen hangt met beheer- en onderhoud van enkele maatregelen. Het geactualiseerde waterplan Rotterdam centrum is onlangs vastgesteld in D&H (24 januari 2012). Vaststelling van het geactualiseerde waterplan Krimpen aan den IJssel was niet nodig, aangezien de actualisatie plaats vond binnen de bestaande bestuurlijke kaders. 1 deelgemeente Noord heeft het maatregelpakket nog niet bestuurlijk vastgesteld. Dat zal naar verwachting in 2012 gebeuren na afronding van de gecombineerde haalbaarheidsstudie Delfshaven/Noord, die begin 2012 wordt afgerond. De uitvoering staat niet stil; diverse maatregelen uit het plan zijn al wel in (voorbereiding van) uitvoering. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 7
Voor waterplan Gouda en Zoetermeer zijn er geen waterplantrekkers benoemd. De daarin benoemde activiteiten zijn beperkt en kunnen voor zover nodig vanuit de reguliere contacten worden opgepakt. Uitvoeringsorganisatie HHSK is op niveau Vanuit HHSK kent elk waterplan een trekker die aanspreekpunt is voor de samenwerkende partners. Deze waterplantrekker is ook aanspreekpunt voor de portefeuillehouders Agnes van Zoelen en Chris van der Velden van HHSK. De portefeuillehouders worden met regelmaat geïnformeerd over de voortgang van de waterplannen. Mede door de inhuur van een externe adviseur is HHSK in staat geweest om een flinke impuls te geven aan de uitvoering van waterplannen. 1.3. Focus in uitvoering Met 13 gemeenten is HHSK actief in 19 waterplannen. Uiteraard krijgt niet elk plan evenveel aandacht; de aard en omvang van de opgaven verschillen per waterplan. Daarnaast zullen de gemeenten komende jaren bezuinigen. Dat zou kunnen doorwerken in de financiële ruimte voor het uitvoeren van afgesproken activiteiten en maatregelen. Reden te meer voor HHSK om prioriteiten te stellen in de inzet van capaciteit en financiële middelen. In 2011 is per waterplan inzichtelijk gemaakt aan welke doelstellingen wordt bijgedragen en waar de grootste opgaven liggen. In Rotterdam en Capelle blijken de meeste knelpunten in de waterkwaliteit. In Rotterdam draagt het waterplan bovendien actief bij aan de aanpak van de wateropgave. In beide gemeenten is daarnaast voldoende urgentie voor de uitvoering en beide gemeenten hebben slagkracht (mensen en middelen). HHSK geeft daarom prioriteit aan de uitvoering van de waterplannen in gemeente Rotterdam en Capelle (met accent op deelplan Schollevaar-Hoofdweg-Schollebos). Dat betekent overigens niet dat er buiten Rotterdam en Capelle niets gebeurt. Per waterplan wordt het accent gelegd op specifiek maatregelen. Dat kan leiden tot een andere invulling van het oorspronkelijke maatregelpakket of tot het temporiseren van activiteiten. Voorbeelden zijn: Waterplan Waddinxveen: geen water- en stoffenbalans opstellen, wel een inventarisatie van de ecologische toestand Waterplan K5(Krimpenerwaard): geen specifieke waterkwaliteitsbeelden opstellen voor de stedelijke deelsystemen in de dorpskernen. Wel pragmatische oplossingen aandragen voor locale knelpunten, gebaseerd op de methodiek van waterkwaliteitsbeelden. Locale knelpunten doen zich voor in de kernen van Lekkerkerk, Krimpen a/d Lek en Ammerstol, Maar ook binnen de waterplannen van Rotterdam en Capelle zelf wordt goed gekeken naar nut- en noodzaak van eerder afgesproken activiteiten en maatregelen. Voorbeelden zijn: - waterplan Rotterdam Noord: voorlopig geen verkenning van de mogelijk toekomstige waterstructuur Burgemeester Oudlaan. Investeringen in ruimtelijke ontwikkelingen en daaraan verbonden (compenserende) waterberging staan op een laag pitje. - waterplan Rotterdam Kralingen-Crooswijk: geen water- en stoffenbalans opstellen, wel monitoren op effectiviteit van maatregelen Deze voorbeelden maken duidelijk dat het gemeentelijk waterplan geen statisch plan is. In de samenwerking tussen Gemeente en HHSK is ruimte om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen of gewijzigde omstandigheden. Dat zou ook kunnen inhouden dat oorspronkelijk afspraken bijstelling behoeven. De kans is reëel dat niet alle (locale) knelpunten in Rotterdam binnen de afgesproken uitvoeringstermijn (meestal 2015) worden aangepakt. Rotterdam kent immers de meeste knelpuntlocaties en in veel gevallen is een reductie van (riool)emissies gewenst. Dat kost tijd Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 8
en geld. Waar nodig zullen aangepaste afspraken gemaakt worden over maatwerk per locatie en de termijn waarop uitvoering plaats kan vinden. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 9
2. Bereikte resultaten in 2011 met doorkijk naar 2012 2.1. Centrale doelstellingen zijn de drijvende kracht Zoals in paragraaf 1 reeds vermeld, worden de diverse activiteiten en maatregelen van het waterplan uitgevoerd vanuit vier centrale doelstellingen. Per doelstelling wordt de voortgang in de realisatie kort toegelicht. De daaropvolgende paragraaf bevat per waterplan de voortgang in uitvoering met een doorkijk naar 2012. Aanpak knelpunten waterkwaliteit Het waterplan benoemt knelpunten in de (ecologische) waterkwaliteit. Dit zijn vooral knelpunten die ontstaan (mede) als gevolg van riooloverstorten op het oppervlaktewater. Hinder van drijfvuil en stankoverlast en soms ook (massale) vissterfte is daarvan het gevolg Het betreft de zogenaamde waterkwaliteitsspoor knelpunten, omdat ze blijken uit de wettelijk verplichte waterkwaliteitsspoor toetsing, volgens het landelijk rioleringsbeleid. In die toetsing wordt beoordeeld of de frequentie en omvang van riooloverstort in relatie tot de nutriëntbelasting en ontvangstcapaciteit van de watergang toelaatbaar is of niet. In combinatie met uit de praktijk bekende situaties van overlast leidt dit tot specifieke locale knelpunten. De meeste waterkwaliteitsspoor knelpunten doen zich voor in gemeente Rotterdam. Dat is niet verwonderlijk als je bedenkt dat de rioleringscapaciteit in Rotterdam groot is ten opzichte van het stelsel van oppervlaktewater. Onderstaande tabel benoemt de knelpunten in de deelgemeenten van Rotterdam en hun status. Tabel 2. Status van kwaliteitsknelpunten in Rotterdam. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 10
Bij de aanpak van deze waterkwaliteitsknelpunten is reductie van rioolemissies de meest wenselijke oplossing. Dit kan worden bereikt door afkoppelen (lange termijn aanpak), het optimaal benutten van de rioolcapaciteit (beperkt effect)of door extra bergingsruimte in het riool te realiseren (bergbezinkvoorziening). Laatstgenoemde maatregel is aantrekkelijk omdat daarmee ook invulling gegeven kan worden aan de NBW-opgave. In Rotterdam centrum is om die reden door Gemeente Rotterdam en HHSK samen geïnvesteerd in de Museumparkbak. Deze bak creëert 10.000 m3 berging in het rioolstelsel van Rotterdam Centrum en lost zeer waarschijnlijk ook het kwaliteitsknelpunt van de Westersingel en Museumpark op. Behalve in Rotterdam wordt er vanuit de waterplannen ook geïnvesteerd in de aanpak van enkele locale kwaliteitsknelpunten in gemeente Lansingerland, gemeente Nederlek en Bergambacht. Ook zonder de impact van riooloverstorten kunnen er lokale knelpunten in de (ecologische) waterkwaliteit ontstaan, meestal als gevolg van een te hoge belasting van voedingsstoffen in combinatie met een slechte inrichting. Dit kan zich uiten in overmatige groei van kroos of algen en stankoverlast. Een dergelijke situatie doet zich voor in de wijk Schollevaar van gemeente Capelle. Uit die wijk kwamen veel klachten over stank. De aanpak daarvan is in volle gang. In heel de wijk Schollevaar is gebaggerd. Inmiddels zijn 13 van de ca. 50 duikers inmiddels vervangen en in 2012 worden weer 5 duikers vervangen. Enkele oevers zijn natuurvriendelijk ingericht. Aanpak van stedelijke wateropgave (Rotterdam) In gemeente Rotterdam is er in enkele peilgebieden een NBW-wateropgave in het stedelijk gebied. Die opgaven bevinden zich in de deelgemeenten: Centrum, Delfshaven, Noord, Overschie en Kralingen-Crooswijk. De uitvoering van waterplannen draagt in belangrijke mate bij aan de aanpak van de (NBW-) wateropgave. Allereerst vanwege de begeleiding door de waterplantrekkers van de maatregelen die door Gemeente Rotterdam worden getroffen (met cofinanciering van HHSK). Ten tweede omdat er via het waterplan overleg vroegtijdig zicht komt op nieuwe kansen, die verkend worden en waar mogelijk in uitvoering gebracht worden. Dit heeft afgelopen jaar geleid tot de volgende maatregelen: - waterberging Kleinpolderplein (Overschie) - gerealiseerd - appendix Kleinpolderplein (Overschie) in uitvoering - waterberging Johan Idaplein (Noord) - gerealiseerd - waterberging Benthemplein (Noord) in voorbereiding Investeren in een robuuster functionerend watersysteem Op vele manieren kan worden bijgedragen aan een robuuster functionerend systeem. Elk waterplan bevat een of meer maatregelen die daaraan bijdragen. De aanleg en (onderhouden van) natuurvriendelijke oevers is een maatregel die in de meeste gemeenten wordt uitgevoerd. De inrichting van de watergangen in het stedelijke gebied laat een natuurvriendelijker inrichting niet altijd gemakkelijk toe, bijvoorbeeld vanwege een te steil talud en/of de aanwezigheid van beschoeiing. En soms zijn stedebouwkundige eisen een beperkende factor. Desondanks worden in het stedelijk gebied op diverse locaties oevers natuurvriendelijker ingericht en in stand gehouden. Ook een betere afstemming van het uitvoeren van het onderhoud van de watergangen (blad, vuil en kroosvissen) en snoeien van overhangend groen draagt bij aan een robuuster functioneren. Tijdig (en eventueel extra) snoeien beperkt de bladval in de watergangen. Hierdoor zal baggeraanwas langzamer verlopen. Minder begroeiing betekent ook meer licht op het water, waarvan de oeverbegroeiing en de onderwaterplanten profiteren. Een structureel aandachtspunt is dat de inrichting van het stedelijk gebied een beperkende factor is voor het doorstromen van het water. Met name verzakte en/of kapotte duikers Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 11
hinderen in de praktijk de goede aan- en afvoer van water. Vanuit de gemeentelijke waterplannen wordt actief bijgedragen aan een gezamenlijk aanpak van specifieke knelpuntduikers - als ook sprake is van het verbeteren van de robuustheid. Voorbeelden daarvan zijn: inlaatduiker Akkersloot (Waddinxveen), duiker Nancy Zeelenbergsingel (Prins Alexander) of de duiker(s) s Gravenweg (Capelle a/d IJssel). Kansen benutten in ruimtelijke ontwikkelingen en werk-met-werk De samenwerking vanuit het waterplan draagt ook bij aan het combineren van werkzaamheden ( werk-met-werk ) of andere vormen van efficiencyverbetering. Het benutten van ruimtelijke ontwikkelingen is al genoemd onder de aanpak van de wateropgave. Afstemming in het onderhoud is al genoemd onder investeren in een robuuster functionerend watersysteem. Een werk-met-werk situatie doet zich bijvoorbeeld voor in de Krimpenerwaard waar de baggerwerkzaamheden zoveel mogelijk samen met de gemeenten worden voorbereid en op de markt gezet. 2.2. Voortgang per waterplan in beeld Deze paragraaf maakt de voortgang in de uitvoering per plan inzichtelijk. Alleen de waterplannen in uitvoering worden toegelicht. Van de waterplannen die nog in ontwikkeling zijn, Rotterdam Overschie en Zuidplas is geen aparte toelichting opgenomen. Een toelichting op de (slapende) waterplannen Gouda en Zoetermeer ontbreekt eveneens. De toelichting per waterplan omvat: - een overzichtskaart van het plangebied - de centrale doelstellingen - bijzonderheden - de bereikte resultaten in 2011 met doorkijk naar 2012 Achtereenvolgens passeren de volgende waterplannen de revue: Rotterdam - Centrum - Delfshaven - Noord - Hillegersberg-Schiebroek - Prins Alexander - Kralingen-Crooswijk Capelle Lansingerland Waddinxveen-Boskoop Krimpen a/d IJssel K5-gemeenten Krimpenerwaard Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 12
Waterplan Rotterdam Centrum Figuur 1. Overzicht van plangebied Rotterdam centrum (herijkt waterplan dd 24-01-2012) 1. Centrale doelstellingen: Aanpak knelpunten in waterkwaliteit Aanpak (NBW-)wateropgave Investeren in robuust watersysteem werk met werk maken / kansen benutten Vetgedrukt de doelstellingen die van toepassing zijn 2. Bijzonderheden: Waterplan Centrum is herijkt; verschillende maatregelen zijn uitgevoerd of in (voorbereiding van) uitvoering Het gekoppelde systeem van oppervlaktewater en riolering van Centrum en Delfshaven zijn met elkaar verbonden. Maatregelen in centrumgebied werken door in Delfshaven. 3. Bereikte resultaten in 2011 en doorkijk naar 2012 Onderwaterberging Museumpark is in gebruik Op maandag 22 augustus is de onderwaterberging Museumpark feestelijk geopend. In een klap is hiermee 10.000 m3 berging in de riolering beschikbaar. Daardoor zullen flink minder riooloverstorten op de Westersingel plaats vinden. Dat betekent een kleinere kans op wateroverlast rond de Westersingel en een verbetering van de waterkwaliteit van de Westersingel. Figuur 2. De aanvoerbuis van de riolering komt uit in de onderwaterberging museumpark. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 13
Afkoppelen Stationsgebied zuidzijde naar Delfshaven (1 e fase) In 2011 zijn door gemeente Rotterdam voorbereidingen getroffen voor het afkoppelen van het stationsgebied aan de zuidzijde van in totaal 12,25 ha. De eerste fase (van ca. 7 ha) is gereed in 2012. De tweede fase is naar verwachting gereed medio 2013. HHSK draagt financieel bij aan dit project, gefinancierd via het NBW-programma. Een groot deel van het regenwater dat in het stationsgebied valt, gaat voortaan naar de Essenburgsingel in Delfshaven. Hiermee wordt het centrumgebied ontlast (de wateropgave neemt af met ca. 5600 m3) en bovendien zal het doodlopende singelgedeelte van de Essenburgsingel daardoor beter doorstromen. Bovendien kent het nieuw aangelegde regenwaterriool een drainerende functie om zo het grondwaterpeil op niveau te houden in de omgeving van het Groothandelsgebouw. In periode van droogte zal het ook mogelijk worden om water uit de Essenburgsingel in te laten in het regenwaterriool. Het afkoppelen van Stationsgebied betekent wel extra aanvoer van water naar Delfshaven. Het waterplan Delfshaven voorziet in het creëren van meer waterberging. Ook zijn de voorbereidingen getroffen voor het vervangen van het huidige gemaal aan de Stadhoudersweg. Naar verwachting zal er in 2014 een nieuw gemaal met een grotere gemaalcapaciteit gerealiseerd worden. Meer info hierover is te vinden in het waterplan Delfshaven en in het NBW-uitvoeringsprogramma. Aandachtspunt is dat tot die tijd extra wateraanvoer naar de Essenbursingel zal leiden tot een grotere kans op wateroverlast in de delen van Delfshaven/Noord met een kleine drooglegging (met name rond Roel Langerakpark). HHSK onderzoekt of ze deze extra aanvoer tijdelijk kan verwerken, bijvoorbeeld door noodpompen in te zetten. Mocht dit onvoldoende soelaas bieden, dan wordt voorgesteld om het afgekoppelde gebied tijdelijk aan te sluiten op de riolering, totdat het nieuwe gemaal functioneert. Begin 2012 wordt hierover een besluit genomen. Overstortbemaling met dubbele capaciteit Als de riolering volloopt met regenwater pompt de gemeente het water dat niet naar de zuivering afgevoerd kan worden via een overstortbemaling naar de Nieuwe Maas. Gemeente Rotterdam heeft nu twee pompen van 35 m3/minuut tegelijk inzetbaar gemaakt, een verdubbeling van de oorspronkelijke capaciteit. Ook deze maatregel zorgt voor minder overstorten vanuit de riolering op de singels, doordat het rioolwater sneller afgevoerd wordt. Het betekent echter ook meer lozing van ongezuiverd water op de Nieuwe Maas. Waterberging op dak van ondergrondse parkeergarage Kruisplein In 2012 start de realisatie van de waterberging op het dak van de parkeergarage Kruisplein. De uitvoering van de parkeergarage zelf is al in volle gang. De berging met een capaciteit van ca. 2300 m3 - zal in open verbinding staan met de Westersingel en alleen worden benut bij hoge waterstanden in de singel. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 14
Waterplan Rotterdam Delfshaven Figuur 1. Weergave beheergebied deelgemeentelijk waterplan Delfshaven 1. Centrale doelstellingen: Aanpak knelpunten in waterkwaliteit Aanpak wateropgave Investeren in robuust watersysteem werk met werk maken / kansen benutten Vetgedrukt de doelstellingen die van toepassing zijn 2. Bijzonderheden: Het gekoppelde systeem van oppervlaktewater en riolering van Centrum en Delfshaven zijn met elkaar verbonden. Maatregelen in Centrum werken door in Delfshaven. Omgekeerd is de impact gering. 3. Bereikte resultaten in 2011 en doorkijk naar 2012 Nieuwe kansen voor waterberging in Nieuwe Westen en Middelland. Eén van de waterplan maatregelen is het creëren van waterberging in de wijken Middelland en Nieuwe Westen. De berekende wateropgave 2015 is 1.000 m3 en neemt toe tot 10.000 m³ in 2050 als gevolg van klimaatverandering. Deze toename is relatief groot en is gerelateerd aan de specifieke kenmerken van dit peilgebied. Bovenop de berekende opgave zal de NBW-opgave toenemen door de (toekomstige) afvoer van regenwater vanuit het stationsgebied (zie Rotterdam centrum). De realisatie van de museumparkbak (Centrum) zorgt nog wel voor een beperkte afname van de wateropgave in Delfshaven. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 15
Verkend is welke ruimtelijke ontwikkelingen en (reguliere) werkzaamheden in de openbare ruimte kansen bieden voor waterberging en/of anders omgaan met neerslag. De maatregelen bestaan uit het verbreden van bestaande watergangen, extra open water graven, vergroenen middenberm, afkoppelen. Op langere termijn zijn alternatieve maatregelen mogelijk. Aan de stuurgroep wordt in 2012 een voorstel gedaan voor de uitwerking van kansrijke maatregelen. Foto 1. Mogelijkheid om middenberm Claes de Vrieslaan te vergroenen (Bron:wateropgaven Delfshaven, def. V1) Figuur 2. Mogelijke locatie waterberging: verbreden Essenburgsingel. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 16
Vervangen tijdelijk gemaal Stadhoudersweg In 2011 is gestart met de voorbereidingen voor de vervanging van het tijdelijk gemaal (provisorium) Stadhoudersweg. WS heeft het watersysteem doorgerekend en bepaald welke capaciteit het nieuwe gemaal moet hebben, rekening houdend met de ontwikkelingen in Delfshaven / Centrum. Het locatie van toekomstige gemaal is voorzien nabij de Abraham Stolkweg. In 2012 vindt verdere voorbereiding plaats. Volgens huidige planning zal het nieuwe gemaal in 2014 gerealiseerd zijn. Figuur 3. Beoogde locatie gemaal Abraham Stokweg (Bron: onderbouwing scope-bepaling Abraham Stolkweg) Werkgroep Buurt bestuurt. De actieve werkgroep water van Buurt bestuurt van de Essenburgsingel West zet zich in voor een o.a. een betere leefomgeving. In overleg met de gemeente Rotterdam en HHSK (betrokken in het kader van de samenwerking in het stedelijk waterplan) is afgesproken dat in 2012 wordt onderzocht of er noodzaak bestaat om de Essenburgsingel te baggeren. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 17
Waterplan Rotterdam Noord Figuur 1. Plangebied DGWP Noord 1. Centrale doelstellingen: Aanpak knelpunten in waterkwaliteit Aanpak wateropgave Investeren in robuust watersysteem werk met werk maken / kansen benutten 2. Bijzonderheden: Het DGWP Noord is nog niet bestuurlijk vastgesteld door het bestuur van deelgemeente Noord. Dit zal gebeuren in combinatie met het besluit over de uitvoeringsmaatregelen die volgen uit het haalbaarheidsonderzoek (zie ook 3). 3. Bereikte resultaten in 2011 en doorkijk 2012 Haalbaarheidsstudie deelgemeente Noord Een drietal studies in relatie tot de wateropgave in DG Noord zijn in 2011 gestart: 1. watersysteemberekening Noord/Delfshaven/Centrum door HHSK 2. inventarisatie naar ontwikkelingen met kansen om de wateropgave te verkleinen door gemeente Rotterdam 3. herberekening riolering door gemeente Rotterdam De gebundelde uitkomsten zullen leiden tot een voorstel aan de stuurgroep voor een samenhangend maatregelpakket. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 18
Ad 1. Dit onderzoek wordt door HHSK zelf uitgevoerd. Op deze manier wordt meer kennis en inzicht opgedaan van het functioneren van het watersysteem. In de studie wordt tevens onderzocht wat de beste locatie is voor een nieuw oppervlaktewatergemaal die de gebieden Blijdorp, Delfshaven en Centrum bemaalt. De studie is in vergevorderd stadium. In 2012 wordt het onderzoek wordt afgerond. Ad 2. Het onderzoek naar de waterkansen is eind 2011 in concept klaar. Begin 2012 worden de conceptresultaten met de projectgroep besproken en voorstel gedaan aan de stuurgroep worden om een selectie van maatregelen verder uit te werken. Figuur 2. verkenning van mogelijkheid van waterberging bij Soetendaalseplein Ad 3. De herberekening van de riolering is eind 2011 in concept gereed gekomen. De uitkomsten van de herberekening worden vervolgens vergeleken aan de waterkwaliteitsbeelden voor het oppervlaktewater. In februari zijn een tweetal overleggen tussen de gemeente en HHSK gepland om voor een groter gebied te bespreken hoe we in het vervolg omgaan met waterkwaliteitsmaatregelen. Deze overleggen zijn noodzakelijk omdat onderling discussie bestaat over nut en noodzaak van verschillende geplande waterkwaliteitsmaatregelen in relatie tot de doelen voor waterkwaliteit. Waterplein Benthemplein In 2011 het ontwerp voor het waterplein Benthemplein gereed gekomen en vastgesteld door het bestuur van deelgemeente Noord. Deze ontwikkeling biedt een prachtige kans om de wateropgave in dit peilgebied te verkleinen. Een waterplein is een openbaar plein dat naast publiek gebruik ook geschikt is om regenwater tijdelijk te bergen. Bij het ontwerp is rekening gehouden met multifunctioneel gebruik. De lager gelegen delen zullen inunderen na regenval, terwijl het plein en de omliggende functies altijd bereikbaar blijven via de hoger gelegen delen van het plein. Het diepe sportveld op het plein zal alleen inunderen bij hevige regenval. Op die manier kan het plein het grootste deel van de tijd worden gebruikt voor sport en spel. Het plein wordt ingericht met zitplekken, groen, een podium, watergoten en een waterval. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 19
Figuur 3. Impressie waterplein Benthemplein Oppervlaktewatergemaal Noordsingel In 2011 is de capaciteit van het oppervlaktewatergemaal Noordsingel vergroot. Tevens is het krooshek bij het gemaal aangepast. Foto 1. Gemaal Noordsingel Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 20
Waterplan Rotterdam Hillegersberg-Schiebroek Figuur 1. Plangebied DGWP Hillegersberg-Schiebroek 1. Centrale doelstellingen: Aanpak knelpunten in waterkwaliteit Aanpak wateropgave Investeren in robuust watersysteem werk met werk maken / kansen benutten 2. Bijzonderheden: Er is geen wateropgave in deze deelgemeente. Accent ligt op de aanpak van knelpunten in de waterkwaliteit. 3. Bereikte resultaten in 2011 en doorkijk naar 2012 Aanpak rioolemissies deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek Voor twee knelpunten in de waterkwaliteit is de aanpak besproken: ophogen van de overstortdrempel bij argonautenweg, eventueel in combinatie met verplaatsen emissies naar P. Rosemondweg en het afkoppelen van Beethovensingel. Om meer inzicht te krijgen in het functioneren van de bestaande riooloverstorten te krijgen en om de effectiviteit van toekomstige maatregelen te bepalen zijn in 2011 zuurstofmeters geplaatst op drie locaties (argonautenweg, P. Rosemondweg en Beethovensingel). Naar verwachting zal de gemeente Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 21
in 2012 overstortmeters plaatsen in de riolering. De metingen zullen tot 2014 worden uitgevoerd. Analyse moet uitwijzen of de voorgestelde maatregelen afdoende zijn. Figuur 2. Meetapparatuurvoor zuurstofmetingen in de watergang langs de Argonautenweg 20 18 16 14 Zuurstof (mg/l) 12 10 8 6 4 2 0 6-07-11 0:00 8-07-11 0:00 10-07-11 0:00 12-07-11 0:00 14-07-11 0:00 16-07-11 0:00 18-07-11 0:00 20-07-11 0:00 22-07-11 0:00 24-07-11 0:00 26-07-11 0:00 Figuur 3.Gemeten zuurstofwaarden op locatie Argonautenweg. OP 14 en 15 juli viel er in Rotterdam erg veel neerslag, waardoor vele riooloverstorten plaats vonder In de watergang langs de Argonautenweg leidde dit gedurende enkele dagen tot zeer lage zuurstofwaarden beneden de kritische waarde van 3 mg/l (stippellijn) Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 22
De gemeente is in 2011 gestart met het gebiedsplan riolering voor Schiebroek. Onderdeel van dit plan is een inventarisatie naar werkzaamheden aan riolering, wegen, openbare ruimte en ruimtelijke ontwikkelingen. Het gebiedsplan moet leiden tot de aanpak van rioleringsknelpunten, een goede afstemming tussen werkzaamheden en het benutten van kansen door ruimtelijke ontwikkelingen. Binnen dit kader wordt in 2012 besproken hoe de knelpunten in de waterkwaliteit in Schiebroek kunnen worden aangepakt. Waterafvoer Hillegersberg In 2011 is de riolering in een deel van de Mozartlaan vervangen. Dit werk bood de kans om de bestaande duiker onder de weg te vervangen door een duiker met een grotere capaciteit. Hierdoor is de afvoercapaciteit van de Mahlersingel vergroot. Het singelwater kan hierdoor sneller worden afgevoerd. Dit is onderdeel van de aanpak van het waterkwaliteitsknelpunt in de Beethovensingel. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 23
Waterplan Prins Alexander 2011 Figuur 1. Overzicht plangebied Prins Alexander 1. Centrale doelstellingen: Aanpak knelpunten in waterkwaliteit Aanpak (NBW-)wateropgave Investeren in robuust watersysteem werk met werk maken / kansen benutten Vetgedrukt de doelstellingen die van toepassing zijn op dit waterplan. 2. Bijzonderheden: E is geen wateropgave in deze deelgemeente. Het grootste probleem in deze deelgemeente is het grote aantal duikers dat niet meer goed functioneert. De meeste duikers zijn circa 40 jaar geleden aangelegd, velen daarvan zijn verzakt met bijbehorende problemen van verstopping en enkelen zijn constructief aan vervanging toe. De gemeente Rotterdam is formeel eigenaar van de duikers, maar heeft geen structureel budget voor vervanging. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 24
3. Bereikte resultaten in 2011 en doorkijk naar 2012 Aanpak duikerproblematiek. In Prins Alexander zijn vele duikers die constructief aan hun eind zijn en/of dermate verzakt dat ze verstoppen en het peilbeheer hinderen. Er is de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar de toestand van verschillende duikers; de toestand van meer dan 100 duikers is geïnventariseerd. Een duikerbeheerplan is in wording. Benoemd zal worden benoemd welke duikers met prioriteit vervangen moeten worden en welke duikers met extra (preventief) onderhoud langer dienst kunnen blijven doen. De prioriteitenlijst van duikers is in overleg met onze bedrijfsvoerder opgesteld. Eind 2010/begin 2011 is de inlaatduiker onder de President Wilsonweg (ter hoogte van Linus Paulingweg) vervangen. De financiele bijdrage van HHSK moet nog verrekend worden. Daarnaast zijn er in 2010 en in 2011 verschillende gesprekken geweest met de deelgemeente om twee parallelle duiker bij Nancy Zeelenbergsingel te vervangen. HHSK heeft hydraulisch berekend welke doorstroomprofiel vereist is. Definitieve aanpak is nog niet bepaald. Verbeteren doorstroming Ommoord en Zevenkamp Grote delen van de wijken van Ommoord en Zevenkamp stromen slecht door, mede als gevolg van de slechte condities van de duikers. Daarnaast is het wenselijk de doorstroming in de toekomst verder te verbeteren. Door de hoge nutriëntbelasting van het water in combinatie met de lange verblijftijd van het water in de wijken is de (ecologische) waterkwaliteit matig tot slecht is. Een betere doorstroming komt in deze situatie de waterkwaliteit ten goede. In Ommoord zijn in een tweetal inlaten vanuit de Rotte aangepast. Volgende stap is het benedenstrooms verbeteren van de waterafvoer richting Ommoord en de verdeling naar Zevenkamp, tegelijkertijd met het verminderen van de wateroverlast aan de Vlietkade. In 2011 is een plan opgesteld voor een alternatieve aanvoerroute vanuit het Nessebos naar Ommoord. Voor de andere delen van de wijken ommoord/zevenkamp worden hydraulische berekeningen in 2012 voortgezet. Op basis daarvan zullen aanvullende maatregelen worden voorgesteld en voorbereid. Aanleg NVO S In 2011 zijn er evenals in 2010 op veel plaatsen NVO s in de deelgemeente aangelegd. Op verschillende locaties zijn inmiddels NVO s aangelegd. In 2012 zullen de laatste NVO s worden aangelegd. In aansluiting daarop verschuift het accent naar een goed beheer van de NVO s. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 25
Figuur 2. een aangelegde NVO in Prins Alexander Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 26
Waterplan Rotterdam Kralingen-Crooswijk Figuur 1. Plangebied DGWP Kralingen-Crooswijk 1. Centrale doelstellingen: Aanpak knelpunten in waterkwaliteit Aanpak wateropgave Investeren in robuust watersysteem werk met werk maken / kansen benutten 2. Bijzonderheden: De wateropgave voor peilgebied Crooswijk wordt in 2012 opnieuw berekend. 3. Bereikte resultaten in 2011 en doorkijk naar 2012 Aanpak rioolemissies In 2011 heeft de gemeente een herberekening van het riooldistrict laten uitvoeren. Bij de berekeningen zijn ontwikkelingen in de deelgemeente, zoals een nieuw rioolstelsel in Nieuw- Crooswijk en uitbreiding van de overstortbemaling, meegenomen. Om de verschillende waterkwaliteitsknelpunten aan te pakken is een plan opgesteld waarbij de riooloverstorten zoveel mogelijk worden geconcentreerd op één locatie (Boezemsingel). Een bijkomend voordeel daarvan is dat de overstorten nabij de Kralingse Plas zullen afnemen. HHSK en de gemeente zijn nog in overleg over het maatregelpakket. In 2012 maken de gemeente en HHSK afspraken over de aanpak van rioolemissies in relatie tot de waterkwaliteitsknelpunten. Hiervoor zijn een tweetal workshops gepland in het voorjaar van 2012. De discussie heeft betrekking op een groter gebied dan Kralingen- Crooswijk, namelijk het centrumgebied binnen de snelwegring (Noord, Delfhaven, Centrum en Kralingen-Crooswijk). Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 27
Foto 1. Boezemsingel na riooloverstort op 15 juli 2011 Duikerverbinding 's-gravenweg In 2011 is een onderzoek uitgevoerd naar de haalbaarheid om een duikerverbinding aan te leggen onder de 's-gravenweg ter hoogte van de Essenlaan. Het doel is een extra verbinding te realiseren aan beide zijden van de metro. Uitkomst van het onderzoek is dat een open verbinding niet haalbaar is, een persleiding wel haalbaar. Een besluit hierover vindt plaats in 2012. Pilot overhangend groen HHSK heeft samen met de deelgemeente de voorbereidingen voor een communicatiepilot gestart. Bij deze pilot worden bewoners uitgenodigd het oppervlaktewater bij hun woning te onderhouden (overhangend groen snoeien). Het doel van de pilot is handhaving te voorkomen. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 28
waterplan Capelle aan den IJssel Figuur 1. Overzicht van het plangebied Capelle a/d IJssel. 1. Centrale doelstellingen: Aanpak knelpunten in waterkwaliteit Aanpak (NBW-)wateropgave Investeren in robuust watersysteem werk met werk maken / kansen benutten Vetgedrukt de doelstellingen die van toepassing zijn op dit waterplan. 2. Bijzonderheden: De gemeente Capelle kent vijf deelgebieden, waarvoor afzonderlijke deelplannen zijn opgesteld De waterkwaliteitsgerichte maatregelen concentreren zich op het deelplan Schollevaar-Hoofdweg-Schollebos. In de overige gebieden ligt de nadruk op het robuuster maken van het watersysteem De Nieuwerkerse Tocht in Capelle is een KRW-waterlichaam Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 29
3. Bereikte resultaten in 2011 en doorkijk naar 2012 Vervanging van 11 stuwen in Schollevaar Binnen HHSK is in 2011 overeenstemming gekomen over de wijze waarop het water in de wijk Schollevaar beter gestuurd kan worden door de wijk, waarmee de doorstroming verbetert. Een belangrijke stap is het vervangen van 11 stuwen op de peilscheiding van Schollevaar en de Nieuwerkerkse tocht. Engineering en uitvoering zal in 2012 plaats vinden. Foto 1. Stuw nabij Kringdans; een van de te vervangen stuwen in de wijk Schollevaar Capelle - alle deelgebieden: onderzoek naar inlaatbeheer ten dienste van de waterkwaliteit Het inlaatbeheer is uiteraard primair gericht op het op peil houden van het water in de watergangen. Door gerichter met inlaatperioden en hoeveelheden om te gaan kan het inlaatbeheer ook positief bijdragen aan de gewenste verbetering van de waterkwaliteit. In 2011 heeft een extern ingenieursbureau de opdracht gekregen om voor alle deelgebieden in Capelle a/d IJssel een monitoringsplan op te stellen dat vervolgens uitgevoerd zal moeten worden om te bepalen of en hoe het inlaat beheer ook ten dienste van waterkwaliteit kan worden ingezet. Het monitoringsplan zal in 1 e kwartaal 2012 gereed zijn, waarna monitoring geïnitieerd wordt. Schollebos: praktijkproef en advies over inlaatbeheer ten dienste van waterkwaliteit Vanuit het waterplan heeft het Schollebos, een recreatief en groen gebied, de potentie om een parel in de waterkwaliteit te worden. Om deze ambitie op lange termijn te bereiken wordt onderzocht of dit deelsysteem regenwater gestuurd kan functioneren. Aan een extern ingenieursbureau is de opdracht gegeven om via een praktijkproef met het dichtzetten van de verschillende inlaten vanuit de ringvaar te bepalen wat het effect is op de waterkwaliteit in het Schollebos. Deze praktijkproef zal in in 2012 plaats vinden. Capelle- alle deelgebieden: aanleg en onderhoud NVO s De gemeente heeft de aanleg van diverse NVO s in voorbereiding langs de Nieuwerkerksetocht. Het HHSK draag hier voor 50 % aan bij. De opdracht is aan een lokale aannemer verstrekt. Realisatie vindt plaats in de eerste helft van 2012. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 30
De huidige oevers (zowel natuurvriendelijk als regulier) worden door zowel HHSK als de Gemeente beheerd. Er is behoefte aan een overzicht van de specifiek aangelegde en de natuurlijk ontwikkelde NVO s, zowel qua ligging als huidige kwaliteit. Daarbij is een specifiek beheerplan wenselijk voor de aangelegde NVO s, om deze op termijn ook in stand te houden. In aanvulling daarop wordt onderzocht of er nieuwe afspraken kunnen worden gemaakt om beheertaken efficiënter uit te voeren. Aan een extern ingenieursbureau is gevraagd deze werkzaamheden uit te voeren; een offerte is inmiddels ontvangen. Opdrachtverstrekking en uitvoering vindt plaats in 2012. Foto 2. NVO s langs de Nieuwerkerkse tocht Vervanging van duikers Een belangrijke maatregel voor het verbeteren van de waterstructuur in de wijk Schollevaar is het vervangen van in totaal ca. 50 duikers in de hoofdwatergangen van de wijk. In 2009 en 2010 heeft de voorbereiding en uitvoering van 11 duikers plaatsgevonden. Dit betrof relatief eenvoudig te vervangen duikers. De gemeente pakt jaarlijks een aantal duikers aan die vervangen en vergroot moeten worden. Komende jaren resteren de moeilijkere gevallen. In 2011 heeft de gemeente nog 5 duikers vervangen en voor 2012 staan er nog 4 gepland. HHSK draagt conform waterplan afspraken financieel bij aan het vervangen van de duikers. Buiten de wijk Schollevaar zijn er ook andere knelpunten met duikers in Capelle a/d IJssel. Een van de knelpunten treedt al ca. 30 jaar op langs de Capelseweg. In het waterplan is deze maatregelen benoemd. Vervanging van de duiker is een verantwoordelijkheid van de gemeente. HHSK heeft zelf echter groot belang bij het oplossen van dit knelpunt. HHSK heeft gemeente verzocht dit knelpunt met voorrang op te pakken. De gemeente heeft HHSK gevraagd om dit samen op te pakken en vraagt om een financiële bijdrage. De aanpak voor het vervangen van duiker(s) zal worden bepaald en ter besluitvorming worden voorgelegd. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 31
Foto 3. Recent vervangen duiker in Capelle Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 32
Waterplan Lansingerland Figuur 1. Overzicht Plangebied WP Lansingerland 1. Centrale doelstellingen: Aanpak knelpunten in waterkwaliteit Aanpak wateropgave Investeren in robuust watersysteem werk met werk maken / kansen benutten 2. Bijzonderheden: Bij het waterplan zijn drie partijen betrokken. Naast HHSK zijn dat de gemeente Lansingerland en het Hoogheemraadschap van Delfland Uitvoering van waterplan is eind 2011 opgestart Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 33
3. Bereikte resultaten in 2011 en doorkijk naar 2012 Watersysteemanalyse In 2011 is HHSK gestart met de watersysteemanalyse van de Polder Bleiswijk. De oppervlaktewateren en kunstwerken zijn ingemeten. In 2012 wordt het model opgebouwd en worden berekeningen uitgevoerd. Met behulp van het model kan het effect van verschillende maatregelen vooraf worden ingeschat. De maatregelen zijn vooral tot doel om de waterbergingscapaciteit te vergroten en hydraulische knelpunten en waterkwaliteitsknelpunten aan te pakken. In 2012 wordt de watersysteemanalyse afgerond en worden maatregelen ter uitvoering voorgesteld. Riolering In Lansingerland worden ongerioleerde glastuinbouwbedrijven aangesloten op de riolering. Op die manier wordt een belangrijke emissiebron naar het oppervlaktewater teruggedrongen. Deze maatregelen zijn ook benoemd in de gemeentelijke rioleringsplannen. Ruimtelijke plannen In 2011 is gestart met periodiek ruimtelijk overleg in het kader van het watertoetsproces. Tijdens deze overleggen stemmen de gemeente en HHSK de lopende en verwachte ruimtelijke plannen af. Door in een vroeg stadium de plannen te bespreken kan HHSK advies geven over hoe moet worden omgegaan met de waterhuishoudkundige aspecten. Dit kan worden meegenomen in planvormingsfase. Nieuwe ruimtelijke plannen en herinrichtingen worden verkend op kansen voor de waterhuishouding. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 34
waterplan Waddinxveen-Boskoop Figuur 1. Overzicht plangebied Waddinxveen-Boskoop 1. Centrale doelstellingen: Aanpak knelpunten in waterkwaliteit Aanpak (NBW-)wateropgave Investeren in robuust watersysteem werk met werk maken / kansen benutten Vetgedrukt de doelstellingen die van toepassing zijn op dit waterplan. 2. Bijzonderheden: waterplan is opgesteld samen met HH Rijnland en gemeente Waddinxveen en gemeente Boskoop; 3. Bereikte resultaten in 2011 en doorkijk naar 2012 Inventarisatie en aanleg natuurvriendelijke oevers Samen met de gemeente hebben wij geïnventariseerd waar in Waddinxveen op korte termijn natuurvriendelijke oevers (NVO s) aangelegd kunnen worden. Het werk wordt gecombineerd met het baggeren van diverse watergangen. De voorbereiding van het werk is uitbesteed aan een ingenieursbureau. In november 2011 is er een bewonersavond geweest. Het bestek is inmiddels gereed en de aanbestedingsprocedure is gestart in januari. Uitvoering van de werkzaamheden is voorzien in eerste helft 2012. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 35
Betere afstemming uitvoeren beheer en onderhoud Er bestaat al langer een wens om het beheer en onderhoud van de gemeente en het waterschap met elkaar te combineren dan wel beter samen te werken. Het HHSK werk in Waddinxveen voornamelijk met eigen personeel waar de gemeente voornamelijk mat lokale aannemers werkt. Door deze ander manier van organisatie is een verregaande manier van integratie van beheer en onderhoud niet mogelijk. Wel zal gekeken worden om de afzonderlijke werkzaamheden beter op elkaar af te stemmen. Aanpak Inlaatduiker Akkeroord Al meer dan 10 jaar is er onduidelijkheid over de eigendom situatie van de inlaat Akkeroord. Deze inlaat moet ervoor zorgen dat het waterniveau op peil blijft in bebouwd gebied. De huidige duiker functioneert niet meer naar behoren en is aan vervanging toe. In afgelopen jaren kregen diverse partijen waaronder het HHSK regelmatig te maken krijgen met extra kosten voor onderhoud. Een iet goed functionerend peil brengt bovendien het risico met zich mee op schade aan funderingen. Zowel de gemeente als HHSK willen af van de huidige onduidelijke situatie over het eigendom en het onderhoud van de inlaatduiker. De aanpak van de problematiek van de inlaatduiker Akkeroord was oorspronkelijk geen maatregel in het waterplan. Via de verschillende overlegmomenten van het waterplan is de problematiek van deze inlaatduiker op de agenda gekomen. Er ligt nu een voorstel voor bestuurlijke goedkeuring: de gemeente vervangt de huidige inlaat en wordt middels het aanvragen van een vergunning eigenaar van de nieuwe inlaat. HHSK draagt eenmalig bij aan de realisatiekosten van de nieuwe inlaat. HHSK neemt als peilbeheerder verantwoordelijkheid voor het beheer van de duiker. Het voorstel voor de aanpak is nagenoeg gereed en moet bestuurlijk nog worden goedgekeurd. Aansluitend start de voorbereiding voor het vervangen van de duiker. Foto 1. Bovenaanzicht van locatie inlaatduiker Akkeroord Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 36
waterplan Krimpen aan den IJssel Figuur 1. Overzicht plangebied Krimpen aan den IJssel 1. Centrale doelstellingen: Aanpak knelpunten in waterkwaliteit Aanpak (NBW-)wateropgave Investeren in robuust watersysteem werk met werk maken / kansen benutten Vetgedrukt de doelstellingen die van toepassing zijn op dit waterplan. 2. Bijzonderheden: Afgelopen jaren zijn vele waterplan maatregelen in Krimpen al uitgevoerd. Sinds 2009 is er geen wateropgave meer is in de Krimpenerwaard. Ondanks de vele investeringen in het watersysteem is de ecologische waterkwaliteit nog niet zichtbaar verbetert. Dit verdient ook komende jaren de aandacht. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 37
3. Bereikte resultaten in 2011 en doorkijk naar 2012 Opstellen en bestuurlijk vaststellen herijking waterplan Eind 2010 is de projectgroep - conform afspraak - gestart met herijken van het waterplan. Veel maatregelen uit het initiële waterplan (2005-2015) zijn inmiddels gerealiseerd en in 2009 (watersysteemanalyse Krimperwaard) is duidelijk geworden dat er niet langer een NBW-wateropgave is. Aanpassing aan de actualiteit is dan ook wenselijk. In een herijking notitie zijn doelen en maatregelen voor de periode t/m 2015 bijgesteld. Geen wateropgave Vaststellen van het niet meer bestaan van een wateropgave in Krimpen aan den IJssel. In 2010 is in een enkele overleggen met de gemeente Krimpen besproken dat er op basis van nieuwe berekeningsresultaten geen wateropgave meer is. Dit heeft deels te maken met betere modellering, maar vooral met het gegeven dat het watersysteem in de Krimpenerwaard zal blijven functioneren als een poldersysteem en niet zal transformeren naar een boezem systeem. Hierbij functioneren de diverse polders als waterstaatkundige eenheid waarbij de benodigde berging in de polders kan plaatsvinden i.p.v. in het boezemwatersysteem. Verplaatsen risicovolle overstorten Door het afschermen van de overstort bij het DCV-terrein is deze niet meer als risicovol aangemerkt. De overstort bij de Vlietkade is niet risicovol meer doordat er geen veedrenking meer plaats kan vinden (er graast geen vee meer op aangrenzend terrein). Er zijn geen risicovolle overstorten binnen de gemeente meer. Uitvoeren baggeren Afgelopen jaren heeft HHSK in gemeente Krimpen diverse baggerwerkzaamheden voorbereid en uitgevoerd. De financiele verrekening met de gemeente heeft lang op zich laten wachten. In het overleg van de stuurgroep 3e kwartaal 2011 is dit ter sprake geweest en zijn afspraken gemaakt over de uiteindelijke verrekening van kosten. Inmiddels heeft facturering plaatsgevonden. Momenteel bereidt HHSK het afrondende baggerwerk voor in het zuidelijk deel van Krimpen (wijk 3,5 en 6). De voorbereiding wordt in 2012 worden afgerond. Start uitvoering is in 2013 gepland. Aanleg NVO S Het afgelopen jaar zijn NVO s aangelegd bij de van Eijklaan. Het komende jaar staan nog diverse overige locaties gepland. Daaronder ook een tweede locatie langs de Lepelaarsingel. Op een eerdere locatie is onder regie van de gemeente met grote betrokkenheid van de omwonenden, inclusief een financiele bijdrage, een NVO gerealiseerd. Ook op de tweede locatie wordt de aanleg van NVO met nadrukkelijk met omwonenden voorbereid. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 38
Foto 1. Gerealiseerde natuurvriendelijke oever langs de Lepelaarsingel Zwemwaterlocatie het Zwaneneiland Door de matige bacteriologische toestand in het zwemseizoen van het water op locatie Zwaneneiland dreigt de gemeente de zwemwaterkwalificatie op deze locatie te verliezen. HHSK heeft in 2011 metingen gedaan naar de waterkwaliteit in de watergang die in de toekomst mogelijk benut kunnen voor de aanvoer van vers water, waardoor de doorstroming van het zwemwater verbetert. Daarnaast heeft HHSK de gemeente geadviseerd om maatregelen in de watergang te treffen (barrière) waardoor er ook daadwerkelijk doorstroming optreedt en instroming van water vanuit naastgelegen watergang beperkt wordt. In 2012 worden de metingen voortgezet (incl. bacteriologische bemonstering). Foto 2. Zwemwater het Zwanenwater in Krimpen aan den IJssel Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 39
Waterplan K5-gemeenten in de Krimpenerwaard Figuur 1. Overzicht plangebied waterplan k5, gericht op de stedelijke kernen binnen de rode contouren 1. Centrale doelstellingen: Aanpak knelpunten in waterkwaliteit Aanpak (NBW-)wateropgave Investeren in robuust watersysteem werk met werk maken / kansen benutten Vetgedrukt zijn de doelstellingen die van toepassing zijn op dit waterplan. 2. Bijzonderheden: De waterplannen richten zich op de stedelijke kernen van de volgende vijf gemeenten in de Krimpenerwaard: Vlist, Schoonhoven, Nederlek, Bergambacht, Ouderkerk a/d IJssel. 3. Bereikte resultaten in 2011 en doorkijk naar 2012 Samenwerking in de voorbereiding en uitvoering van baggerwerken HHSK streeft samen met de K5-gemeenten naar het zoveel mogelijk gezamenlijk aanpakken van de benodigde baggerwerkzaamheden. In 2011 zijn samen met alle gemeenten in de Krimpenerwaard waterbodemonderzoeken (kwaliteit en kwantiteit) opgestart en grotendeels uitgevoerd. Dat heeft inmiddels geleid tot het eerste gezamenlijke baggerbestek met de gemeenten Nederlek, Bergambacht en Vlist. Dit werk is inmiddels gegund en gaat begin 2012 van start. In 2012 worden met alle gemeenten gezamenlijke bestekken voor baggerwerkzaamheden in de periode 2012 en 2013 voorbereid en opgesteld. Aanpak knelpunten in waterkwaliteit In 2011 zijn voorbereidingen getroffen voor het aanpakken van drie locale knelpunten in de stedelijke kernen van Krimpen a/d Lek, Lekkerkerk en Ammerstol. Deze knelpunten komen tot uiting in stankklachten, overmatige kroosvorming/algenbloei en soms vissterfte. Jaarrapportage Gemeentelijke Waterplannen 2011 40