(Regionale) gebiedsinformatie over huidig watersysteem

Transcriptie

1 Memo DM Aan: Marktpartijen uitwerking plannen het Burgje, gemeente Bunnik Van: Beke Romp, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden Datum: 13 januari 2016 Onderwerp: Notitie gebiedskenmerken (waterthema s) nieuwbouwplan het Burgje Odijk Inleiding De gemeente Bunnik is van plan om in de buurt van t Burgje een woonwijk te bouwen. Het waterschap is in het verleden betrokken geweest met de uitwerking van Odijk West. Wij zien het Burgje als onderdeel van Odijk West. Bij de uitwerking van Odijk West is uitgebreid onderzoek gedaan naar een toekomstig watersysteem. Afgesproken is om een robuust en klimaatbestendig watersysteem te ontwikkelen. Ook bij het Burgje adviseert het waterschap om een dergelijk watersysteem aan te leggen zodat het gebied klaar is voor de toekomst! De uitwerking van het plan Het Burgje gebeurt door een vijftal marktpartijen, die meedoen aan een aanbesteding. Enkele marktpartijen hebben het waterschap vragen gesteld over de lokale specifieke gebiedskenmerken. In deze memo beschrijven we een aantal uitgangspunten voor het watersysteem. De informatie uit deze memo kunnen de marktpartijen gebruiken om een robuust en klimaatbestendig watersysteem voor het Burgje te ontwerpen. Algemene uitgangspunten In het handboek Watertoetsproces staan de belangrijkste uitgangspunten bij het opstellen van een ruimtelijk plan. Hier staat onder andere informatie over de thema s wateroverlast, droogte, waterkwaliteit en ecologie, beheer en onderhoud. Het handboek is te vinden op Ruimtelijke adaptatie, klimaatbestendige woonwijk Het klimaat verandert: Hogere temperaturen, een sneller stijgende zeespiegel, nattere winters, heftigere buien en kans op drogere zomers. Daar moeten we, ook volgens het KNMI, in de toekomst in Nederland rekening mee houden. De verwachting van het KNMI is dat het klimaat in Nederland in 2050 ongeveer overeen zal komen met het huidige klimaat in Zuid-Frankrijk. Maar ook nu al is de klimaatverandering merkbaar was in Nederland het warmste jaar sinds het begin van de metingen. Op 28 juli 2014 werd een deel van de provincie Utrecht getroffen door de zwaarste neerslag die ooit in een etmaal in de regio gemeten is. De gemeente Bunnik is Coalitiepartner Ruimtelijke Adaptatie regio Utrecht. Dit betekent dat de gemeente verklaard dat ze (nieuwe) ruimtelijke ontwikkeling klimaatbestendig maken. Zie In maart 2016 wordt door de wethouders een Plan van Aanpak getekend. Klimaatbestendig Extreme neerslag, droogte en hitte kunnen leiden tot maatschappelijke ontwrichting. Dit geeft aanleiding om aanpassing van de inrichting van de bebouwde omgeving aan het veranderende klimaat te agenderen en aan te werken. Dit beleid is vorig jaar vastgelegd in de Deltabeslissing voor Nederland. In de deltabeslissing Ruimtelijke adaptatie heeft het Deltaprogramma voorstellen opgenomen om de ruimtelijke inrichting van Nederland klimaatbestendig en waterrobuust te maken. Alle overheden en marktpartijen zijn daar samen verantwoordelijk voor. Klimaatverandering heeft effecten op grote schaal maar ook op de kleine schaal van de aanleg van een woonwijk. Door de toenemende hoeveelheid verharding wordt het steeds moeilijker om water makkelijk weg te krijgen en door te weinig groen kan hittestress ontstaan. Wij adviseren dan ook om hier rekening mee te houden bij de uitwerking van de plannen. 1

2 (Regionale) gebiedsinformatie over huidig watersysteem (Grond)waterpeilen en hoogte Het plangebied ligt in een peilgebieden een met een zomerpeil van 1,8 m NAP en een winterpeil van 1,7 m NAP. De Gemiddeld hoogste grondwaterstand (ghg) in het gebied is circa 50 cm mv. Conform onze informatie heeft het plangebied Het Burgje een ondergrond van zware zavel. De hoogte op basis van de AHN varieert tussen de 2 en 3 m +NAP. Het bestaande watersysteem is gebaseerd op de landbouwkundige functie. Op de kaarten in de bijlage van deze memo staat specifieke informatie over: 1. Kaart van het watersysteem inclusief peilgebiedsgrenzen 2. GHG of te wel de Gemiddeld hoogste grondwaterstand 3. Bodemkaart 4. Hoogtekaart AHN De gegevens uit de legger zijn ook te downloaden via de datadeler die te vinden is op Fruitteelt De primaire watergang die door het gebied loopt heeft een functie als aanvoerroute van water voor de fruitteelt en sedumteelt. De fruittelers zullen bij nachtvorst dit water gebruiken om de fruitbloesem te bedekken met een laagje bevroren water. Zodoende blijft de bloesem beschermt tegen bevriezing. Het vijzelgemaal en de naastgelegen stuw bij de Werkhovenseweg zorgt voor de water aan- en afvoer van het plangebied. Nieuwe watersysteem Vanuit onze eerdere adviezen ten aanzien van Odijk west hebben wij de volgende algemene adviezen bij de uitwerking van de plannen: Robuust aanvoer/afvoersysteem blijft noodzakelijk voor achterliggend gebied om in de toekomst ook voldoende water aan te kunnen voeren voor de beregening van fruit- en sedumteelt. Geen oppervlaktewaterpeil aanpassingen. De nieuwbouw dient binnen het bestaande landbouwwatersysteem te worden ontwikkeld. In het stroomgebied ligt een waardevol natuurgebied dat kwetsbaar is. Een verslechtering van de waterkwaliteit nabij het plan kan dan ook negatieve gevolgen hebben voor de waterkwaliteit en ecologie in het natuurgebied. Voorkomen wateroverlast Door het plan neemt de hoeveelheid verharding in het gebied toe. Hierdoor komt overtollig hemelwater, na een regenbui, versneld tot afvoer naar het watersysteem. Het bestaande watersysteem is niet berekend op deze versnelde afvoer. Om wateroverlast in de wijk te voorkomen kan een deel van het regenwater worden geïnfiltreerd (als de bodem daar geschikt voor is). Infiltratievoorzieningen kunnen goed met het openbaar groen worden gecombineerd (wadi s, speeltuinen, parkeerplaatsen). Ook kunnen waterdoorlatende verhardingen worden toegepast. Conform onze informatie heeft het plangebied Het Burgje een ondergrond van klei/ zware zavel. Wij schatten in dat waarschijnlijk infiltratie niet voldoende is om het vele overtollig water te kunnen infiltreren. Daarom adviseren wij om het tekort aan verplichte waterberging te compenseren door minstens 15% van de toename aan verharding aan nieuw water aan te leggen. Dit is een richtlijn conform het beleid in de Keur en toegelicht in het Handboek Watertoetsproces (zie 2

3 Voor een robuust watersysteem adviseren wij ook te kijken of het mogelijk is om meer waterberging te realiseren en op die manier beter voorbereid te zijn op klimaatadaptatie. Bij plannen waarbij sprake is van een toename van de verharding die groter is dan m2 verplicht het waterschap om een maatwerkberekening uit te voeren. Omdat in dit stadium nog niet duidelijk is wat de precieze toename van de verharding wordt adviseren wij met 15% te rekenen. Als het plan verder wordt uitgewerkt kan met behulp van een maatwerkberekening worden nagerekend of dit voldoende compensatie is. Er zijn verschillende mogelijkheden om aan de minimaal vereiste compensatie te voldoen. Er kan bijvoorbeeld gedacht worden aan het graven van extra oppervlaktewater in de vorm van watergangen of een waterbergingsgebied aan te leggen. Er stroomt een primaire watergang door het gebied die nu zorgt voor de aan- en afvoer van water. Het is belangrijk dat deze functie in de toekomst behouden blijft. De primaire watergang is niet in het hele gebied open water maar gedeeltelijk van duikers voorzien. Het zou een meerwaarde hebben voor de waterkwaliteit en kwantiteit als de duikers die deze route nu verbinden worden vervangen door open water. Beleving van water: goede waterkwaliteit en ecologie Het is noodzakelijk om bij de aanleg van nieuwe of aanpassing van bestaande watergangen Rekening te houden met voldoende ruimte voor het talud en beheer en onderhoud Geen doodlopende watergangen aan te leggen. Wij adviseren bij de aanleg van nieuwe of aanpassing van bestaande watergangen ook te denken aan de mogelijkheid van natuurvriendelijke oevers. De aanleg van natuurvriendelijke oevers vergroot de belevings- en de ecologische waarde. Bij natuurvriendelijke oevers kan rekening gehouden worden met de volgende onderdelen Een flauw talud (ca 1:5 of meer) is in veel gevallen de beste keuze. Een dergelijke oever zorgt voor veel gradiënten tussen nat en droog en dit levert normaliter de hoogste biodiversiteit op. Dergelijke oevers kosten vaak wel meer ruimte en dit kan een afweging zijn om de oever anders in te richten. Een andere mogelijkheid is een plasberm aan te leggen. Deze heeft meestal een vrij steil talud vanaf de insteek waarna een vlak stuk onder water volgt. Eventueel kunnen vispaaiplaats, oeverplanten, waterplanten worden aangelegd Let bij de breedte van de oever op dat het beheerbaar blijft. Ga uit van een schouwpad van een meter of 5 die nodig is om een machine langs te kunnen rijden. Kijk ook eens op: en 3

4 Bijlage 1 Watersysteem 4

5 Bijlage 2 GHG 5

6 Bijlage 3 Bodemkaart 6

7 Bijlage 4 AHN 7