1
2
Inleiding VluchtelingenWerk WOBB In de gemeente Sint-Michielsgestel werkt een zeer enthousiaste groep vrijwilligers onder leiding van de coördinator. Die groep willen we dan ook van harte bedanken voor hun tomeloze inzet in 2014. Hun dagelijks werk is het ondersteunen van vluchtelingen die nieuw in de gemeente komen wonen. De vrijwilligers regelen alle zaken rondom huisvesting en coachen bij het zelfredzaam worden. Daar komt van alles bij kijken. Een aantal onderdelen daarvan vindt u hieronder uitgewerkt Taakstelling 2014 In 2014 zijn er in het kader van de taakstelling 25 vluchtelingen geplaatst. Drie plaatsingen betreffen één persoonshuishoudens en zes plaatsingen betreffen gezinnen, waaronder vier gezinsherenigingen. Helaas hebben we in 2014 te maken gehad met een overlijden. Een jonge Somalische vrouw is een natuurlijke dood gestorven. Maatschappelijke begeleiding De begeleiding van een nieuw vluchtelingen(gezin) dat net in Nederland is, wordt door de vrijwilligers als intensief ervaren. Vluchtelingen verblijven tegenwoordig relatief kort in een AZC, hierdoor hebben zij nog weinig ervaring met - en kennis van - Nederland. Onze kerntaken zijn coaching vestiging en coaching integratie, samengevoegd: de maatschappelijke begeleiding. Tijdens de coaching vestiging helpt een vrijwilliger bij alles dat te maken heeft met de huisvesting: van het aanvragen van allerlei (sociale) voorzieningen, het regelen van scholen, huisarts en tandarts tot uitleg bij afvalverwerking en kennis maken met de buurt. Coaching vestiging gaat over in de coaching integratie. Er worden onderwerpen met vluchtelingen besproken die te maken hebben met financiën, participatie en werk, wonen, kinderen en gezondheidszorg. Onze visie hierin is dat een vluchteling het best iets kan leren op het moment dat hij het probleem ervaart. Op vragen van een vluchteling probeert een vrijwilliger antwoorden en adviezen te geven, zodat in een tijdsbestek van een jaar een vluchteling zelfredzaam is en zonder hulp van VluchtelingenWerk kan functioneren in de Nederlandse maatschappij. Taalcoach en inburgering Vluchtelingen ervaren in de dagelijkse praktijk snel dat de Nederlandse taal noodzakelijk is voor participatie en integratie. Er is een grote behoefte aan het spreken van de Nederlandse taal buiten de reguliere inburgeringslessen om. Taalcoaches zijn hierbij een belangrijke schakel. In september 2014 heeft VluchtelingenWerk besloten om eigen inburgeringscursussen in Sint-Michielsgestel aan te bieden in samenwerking met Quality Communications. Inmiddels nemen vier vluchtelingen deel aan deze inburgeringscursus. Aan elke inburgeraar wordt een taalcoach gekoppeld, dit is een verplicht onderdeel van de inburgeringslessen. Taalondersteuning is gewild vrijwilligerswerk. Het is een duidelijk afgebakend project en er wordt samen gewerkt naar een doel: het behalen van het inburgeringsexamen. 3
De intentie van het project is dat wekelijks één op één wordt gewerkt aan uitspraak en het uitbreiden van de woordenschat. De onderwerpen die besproken worden, komen vanuit de dagelijkse praktijk en veelal oefent men in de vorm van een rollenspel. Door de taal veel te oefenen, wordt het zelfvertrouwen vergroot en dit bevordert integratie en participatie. Naast taalondersteuning heeft de taalcoach twee andere belangrijke functies: 1. een signalerende, zij kan bij problemen doorverwijzen naar hulpverlenende instanties en 2. een netwerkversterkende, zij kan samen met de vluchteling een netwerk opbouwen en versterken, denk daarbij aan de contacten met de buurtbewoners of een sportclub. In 2015 blijven wij dit voortzetten dankzij de inzet van een aantal vrijwilligers die dit met veel plezier doen. Spreekuur Wekelijks op donderdagmiddag van 14.00 tot 16.00 vindt er een inloop spreekuur plaats. We zien dat de groep die gebruik maakt van het spreekuur redelijk constant blijft. Ook na doorverwijzing naar andere organisaties is men geneigd (met een nieuwe hulpvraag) weer op het spreekuur van VluchtelingenWerk te komen. Het spreekuur ondersteunt zowel juridische als sociaal-maatschappelijke vragen. Juridische vragen zijn vooral gericht op de verlenging van verblijfsdocumenten en gezinsherenigingen. De verlenging van een verblijfsdocument blijft voor veel cliënten ingewikkeld. De verlenging van een verblijfsdocument kan soms tot 6 maanden duren waardoor cliënten weer met andere problemen te maken kunnen krijgen, o.a. op het gebied van financiën. Het is dus van belang dat dit nauwkeurig gebeurt en gemonitord wordt. Tijdens gezinsherenigingprocedures is VluchtelingenWerk voornamelijk de schakel tussen de IND, de betrokken advocaat en de cliënt. Sociaal-maatschappelijke vragen zijn er op allerlei gebieden. De belangrijkste taken die de spreekuurmedewerkers hebben zijn: contact tussen cliënt en gemeente, belastingzaken, DUO, betalingsregelingen treffen met woningbouwvereniging, het regelen van een zorgverzekeraar, een energiebedrijf en providers van TV en telefoon, bijzondere bijstand aanvragen en de afhandeling van de bijzondere bijstandsaanvraag. De financiële problemen van onze cliëntengroep kunnen snel oplopen, de oorzaken hiervan kunnen zijn een moeilijke startpositie omdat Belastingtoeslagen later uitbetaald worden, maar huur enz. al wel direct betaald moeten worden. Er gaat ook vaak iets fout bij de Belastingdienst, met nog meer vertraging als gevolg. niet genoeg inzicht hebben in eigen financiële middelen,. Een gevolg hiervan kan zijn dat er geen geld is om de maandelijkse lasten te betalen de verzakelijking van organisaties waardoor het moeilijker wordt zich te houden aan betalingsverplichtingen en minder makkelijk betaalafspraken gemaakt kunnen worden. De verantwoordelijkheid van eigen handelen wordt bij gemaakte fouten nog meer bij de cliënt neergelegd, er is steeds minder coulance. zelf geen actie nemen omdat men brieven niet begrijpt, waardoor betalingsachterstanden kunnen ontstaan We stimuleren de cliënten zo veel mogelijk, van begin af aan, om zelf en op eigen initiatief naar het spreekuur te komen. De cliënten moeten vooral proactief zijn of worden, zelf op tijd komen met brieven/problemen waar ze geen raad mee weten. De cliënten worden meestal door de vrijwilligers te woord gestaan. Voor ingewikkelde vragen is de beroepskracht aanwezig. 4
Emplooi Voor vluchtelingen blijft participatie moeilijk, ook omdat ze door gebrek aan vakkennis en omdat ze de taal niet goed (genoeg) beheersen laag op de participatieladder staan. De vrijwilliger van Emplooi ondersteunt, in het kader van project Startbaan, een landelijk project van VluchtelingenWerk Nederland, met het opstellen van een CV, competentie- en interessetesten waardoor men gericht kan zoeken naar werk, scholings- of vrijwilligersactiviteiten. Gezinsherenigingen 2014 heeft in het teken gestaan van vier positief afgesloten gezinsherenigingen. De gezinsherenigingprocedures hebben vaak jaren geduurd, waardoor men al die tijd in grote onzekerheid blijft leven of men zijn gezin in veiligheid kan brengen. Voor gezinnen die zich bij hun partner/ouder gaan vestigen begint onze begeleiding opnieuw. Deze begeleiding is vaak complex, intensief en als er veel kinderen bij betrokken zijn ook langer. Dit, ondanks het feit dat er al een lid van de familie bekend is met onze maatschappij Verhuizing naar 't Spectrum in Schijndel In april en mei zijn de locaties van VluchtelingenWerk Schijndel, Sint-Michielsgestel en Sint- Oedenrode naar 't Spectrum in Schijndel verhuisd. Op 12 juni is daar de officiële opening verricht door de directeur van het landelijk bureau van VluchtelingenWerk mevr. Dorine Manson. Dit in aanwezigheid van onze cliënten, vrijwilligers, vertegenwoordiging van de drie gemeenten en van organisaties, waar wij mee samenwerken. Voor de vrijwilligers hadden wij nog een lopend buffet en een speciaal avondprogramma. Het doel van deze samenwerking is om, als drie relatief kleine locaties, het hoofd te kunnen blijven bieden aan het steeds grotere beroep, dat op ons gedaan wordt. Het voordeel van deze samenwerking is dat wij: vijf dagen per week bereikbaar zijn voor onze cliënten, gezamenlijk nieuwe vrijwilligers kunnen werven, allerlei activiteiten kunnen opzetten en ons ook gezamenlijk inzetten voor de inburgering. Wij hebben hierbij de hulp van stagiaires die voor de drie locaties werkzaam zijn. 5
Activiteiten Er is door de GGD voorlichting gegeven aan een groep Somalische vrouwen uit de drie gemeenten over vrouwenbesnijdenis, gezondheid en het eigen lichaam. Dit is zeer positief ontvangen. We zijn een belastingtoeslagenservicepunt geworden: er is een vrijwilliger die voor de drie locaties de toeslagen voor alle cliënten kan aanvragen. Omdat VluchtelingenWerk landelijk hierover afspraken heeft gemaakt met de belastingdienst, wordt de aanvraagtijd hierdoor sterk verkort. In het afgelopen jaar hebben onze stagiaires en vrijwilligers voor de kinderen uit Schijndel, Sint-Michielsgestel en Sint-Oedenrode een gezamenlijke Sinterklaasviering georganiseerd. De kinderen mochten een kartonnen schoentje in elkaar knutselen, om dat vervolgens aan de Sint te geven. Een week later stonden drie spreekkamers vol met kleurrijke schoentjes mét cadeautjes. Wat straalden de kinderen, en wat prachtig om ze te zien meedoen aan dit oer-hollandse feest! Wij hebben ook een vrijwilliger en een 4e jaars stagiaire Pedagogiek, die opvoedondersteuning geven via 'Spel-aan-Huis' aan gezinnen met kleine kinderen van 1-6 jaar, in de vorm van speltherapie. Dit levert zeer goede resultaten op. Ouders zijn hier erg blij mee. 'Spel aan Huis voor Vluchtelingengezinnen' In 2014 heeft VluchtelingenWerk WOBB, dankzij subsidie van Stichting Kinderpostzegels Nederland, in 11 verschillende gemeenten Spel-aan-Huis aan vluchtelingengezinnen aan kunnen bieden. In de gemeente St Michielsgestel hebben 2 kinderen uit Somalië centraal gestaan. Inclusief broertjes en zusjes hebben we hiermee 5 kinderen en hun ouders kunnen begeleiden. Er is, naast de taalontwikkeling, o.a. aandacht besteed aan het ondersteunen bij het opvoeden van de kinderen. Een moeder heeft meer inzicht gekregen in het ontwikkelingsverloop van haar kinderen en welke rol zij daarbij kan spelen. Kinderen mogen in de woonkamer en achtertuin spelen en moeder speelt steeds vaker mee met haar kinderen. Een kind is naar de peuterspeelzaal gegaan en de spelbegeleidster heeft moeder uit kunnen leggen welke regels er op een peuterspeelzaal gebruikelijk zijn. Dankzij de subsidie van de gemeente St Michielsgestel zijn we in september met 3 nieuwe gezinnen gestart. Hieronder een kort verslag over een spelbezoek door de stagiaire van Spel-aan-Huis in St Michielsgestel. In Sint-Michielsgestel bezoek ik een Syrisch gezin met een jongetje van 2. Het gezin is nog maar enkele maanden in Nederland en de ouders zijn druk bezig met de inburgeringslessen. Het kindje is altijd erg enthousiast als de bel gaat en komt me snel begroeten en kijken wat er in de tas zit. Hij helpt mij met het tillen van de tas en gaat op zijn vaste speelplekje zitten in de kamer. Hij speelt het liefst met echte jongens dingen. Overgooien met de bal of racen met auto s vindt hij erg leuk. Hij leert door Spel aan huis ook andere materialen kennen. Spelen met klei is best interessant, als je er ook een auto van kan maken. Oma mag altijd meedoen van hem en hij laat aan haar zien wat hij aan het spelen is. Hij laat oma trots het boekje zien wat we lezen over de boerderij. Peuterboeken met flapjes die je op kan tillen, vind hij erg interessant. Het is iedere keer een verrassing wat er onder het flapje verstopt zit. Hij laat oma zien wat hij heeft ontdekt. Oma vertelt wat ze ziet en oefent haar Nederlands. Het lezen is goed voor zijn taalontwikkeling. Na het spelen en leren is het weer tijd om te gaan, we pakken samen de tas in en samen met oma zwaait hij bij de deur. 6
Verhoogde instroom VluchtelingenWerk WOBB Het jaar 2014 is vooral een jaar geweest waarin de druk is toegenomen: zowel in de wereld, als bij ons op de werkvloer. Dankzij onrust in verschillende delen van de wereld neemt de vluchtelingenstroom naar onder andere Nederland gigantisch toe. Als direct gevolg stijgt uiteraard ook de taakstelling voor onze locatie. Met het oog op 2015 en de verhoogde instroom van vluchtelingen die nog in het verschiet ligt, is dan ook besloten tot het overgaan op een nieuwe manier van werken. In plaats van een-op-een begeleiding aan de hand van huisbezoeken beginnen we in het nieuwe jaar met dagelijkse spreekuren, waarbij cliënten niet langer één aanspreekpunt hebben bij Vluchtelingenwerk maar 'bij iedereen terecht kunnen'. Er wordt op verschillende manieren ingesprongen op het feit dat de groep vluchtelingen in ons land groeit en groeit. Ook in 2015 zullen we ongetwijfeld weer voor de nodige uitdagingen komen te staan! 7
Gegevens jaarverslag Jaar 2014 Aantallen Begeleide cliënten 82 (totaal) Nieuwe cliënten 26 (maatschappelijke begeleiding ) Statushouders 25 gevestigd Gezinshereniging 2 Vrijwilligers / stagiaires 1 stagiaire MWD 12 taalcoaches 10 maatschappelijk begeleiders en spreekuurmedewerkers Taalcoachtraject Gemaakte koppelingen: 9 Afgesloten koppelingen: 2 VluchtelingenWerk WOBB, Locatie St Michielsgestel De Steeg 9-i, 5482 WN Schijndel Telefoon: 06-12697633 Mail: stmichielsgestel@vluchtelingenwerk-wobb.nl 8