en afdeling keramiek HAL 018/019 1.1 vaste-opdracht Container Met een container wordt een vorm bedoeld die inhoud bevat: een volume met een opening, al dan niet met deksel. Een container bouw je met platen. Je kunt spelen met diktes, verhoudingen, texturen. Containers worden gestapeld, getakeld, vervoerd. Er worden kunstwerken mee gemaakt, er wordt vanalles in opgeslagen. Platen rollen, rechte tegels maken: je ontdekt hierbij een speciale eigenschap van de klei. Klei heeft een geheugen! Een perfecte kubus maken in kleiplaten is moeilijk: de klei is zacht en laat zich te gemakkelijk beindrukken om perfect glad te werken. Containers in de haven hebben een bepaalde verhouding, een speciefieke textuur, kleuren en ritmes die als inspiratie dienen voor deze opdracht. Experimenteren met de plaattechniek. Bouwen met platen is een techniek waarbij je elke handeling in de juiste droogfase van de klei moet uitvoeren, of je werkstuk kan barsten. Om te bouwen met platen maak je best een plan: maak een patroon en werk stap voor stap. Maak een aantal container vormen en ontwerp een interessante stapeling met deze vormen. Speel met open-dicht en andere contrasten zoals texturen, schaduwen, diktes... De plaattechniek wordt nog eens gedemonstreerd. Een ontwerp kan je spelenderwijs maken met kleine volle blokjes klei (of je neemt de blokkendoos van je (klein)kinderen... :-) Aandachtspuntjes: zorgvuldig uitrollen, controleer de gelijke vochtigheid van je plaatjes, werk met een plan, laat de platen niet te snel drogen... Pinterest: ceramic container, slabs Platen rollen, drogen op een steunvorm of moule, texturen maken of aanbrengen, werken met decoratietechnieken die gedurende het jaar behandeld zijn. 15x15 cm werk nog niet te groot: platen van 30x30 breken gemakkelijker... vrij te kiezen
en afdeling keramiek HAL 018/019 1. Zoektocht naar de mogelijke barsten en scheuren in de klei. Klei-experimenten aan de hand van een gekozen geometrische vorm (kubus, balk, piramide, bol, cilinder...) Krimp-onderzoek met verschillende kleisoorten en chamotteringen. Experimenten met verschillende droogprocessen. Learning by mistakes... Thema: Containers Buigen of barsten of ontdek de krimp van de klei. Leren door te experimenteren. Stapelen van vormen: composities maken met verschillende elementen... eventueel perfecte containers met gebarsten containers combineren. vaste opdracht Grenzen van klei leren kennen. Het proces van het drogen en bakken leren kennen en leren gebruiken om een werkstuk heel te houden of juist niet. Om een keramieken werkstuk heel te houden zijn er een aantal technische vereisten waar je rekening mee moet houden: 1. gelijkmatige wanddikte. holle vormen want max. wand dikte variërend tussen en 5 cm (afhankelijk soort klei) 3. juiste chamotte voor grootte werkstuk 4. vermijd ingesloten lucht 5. éénzelfde kleisoort per werkstuk 6. geen plaaster/hout/metaal in de klei 6. gelijkmatig drogen 7. traag drogen bij groot werk 8. traag bakken. Voor deze opdracht lap je al deze technische vereisten aan je laars. Je kiest een eenvoudige volle vorm (container vorm) en experimenteert met wat er allemaal kan misgaan. Probeer in te schatten wat er tijdens je experimenten kan gebeuren met de klei. Noteer goed wat je doet en communiceer het met de leerkrachten zodat zij tijdens het bakproces rekening kunnen houden met eventuele eeuhm explosies ;-) Maak een compositie met een reeks van 5 dezelfde containers met verschillende huid, materiaal, textuur. Deze compositie kan gecombineerd worden met dezelfde container vormen uit opdracht 1.1 Eduardo Chillida, Joan Serra, Keith Renner, Yo Akiyama, Claudi Casanovas Volboetseren Uithollen Plaatwerk max. 15x15 per vorm
en afdeling keramiek HAL 018/019 Afgeleide van Chinese vaas Een kijk op Chinese keramiek, van prehistorie tot hedendaagse Chinese keramiek Sculpturale potten en vazen uit China. Vervormen, herinterpreteren, stileren, vergroten, vereenvoudigen van een bestaande vorm China is één van de oudste bakermatten van de keramiek. In de Chinese cultuur is zo ongelofelijk veel gemaakt: van de puurste en zuiverste porseleinen kommetjes tot de grootste kitscherige vazen, tot geweldige hedendaagse installaties waarbij de hele vloer van het Tate Modern met porseleinen zonnebloempitjes was bedekt. Voor deze opdracht nemen we Chinese keramiek als inspiratie: de opdracht wordt gecombineerd met lessen over een kijk op Chinese keramiek. vaste-opdracht Leren over oude keramiek uit de rijke Chinese cultuur. Herinterpreteren van een vorm: vanuit een bestaande vorm een nieuwe vorm leren maken. Ontwerp een grote pot of sculptuur waarbij je vertrekt van een oude chinese vaas (van een foto of vanuit de kringloopwinkel). Bestudeer de gekozen vaas en maak er vormelijk afleidingen van. Bekijk ook de decoratie en gebruik deze als onderdeel van je vormgeving of als inspiratie voor een nieuwe decoratie. Je kan de hele vorm of decoratie gebruiken of slechts een onderdeel, element of een detail. Doe onderzoek: verzamel afbeeldingen. Maak prints en schets er op. Maak kleine kleischetsen om te overleggen welk ontwerp het gaat worden. De techniek wordt gekozen aan de hand van je ontwerp. Opbouwen met rollen, draaien, bouwen met platen... alle technieken mag je gebruiken: ook gecombineerd. Chinese ceramics op Pinterest en Google afbeeldingen... Ai Wei Wei Johnson Tsjang Vrije keuze Max. maat oven :-) Vrije keuze
en afdeling keramiek HAL 018/019 3.1 Draaien van theekommen of koffie-bekers: dit mogen perfecte vormen zijn maar ook vervormde bekers/kommen. Tegenstellingen tussen perfect en imperfect kunnen in draaiwerk een heel mooie gevoelige vormgeving geven. Een gedraaid werkstuk hoeft helemaal niet perfect te zijn. Zoek naar deze tegenstelling tussen perfect en imperfect. En kombineer deze tot een mooie set, of een aantal mooie setjes van. Draai je eigen setje(s) koffie - of theetasjes. Doorzettingsvermogen. Leren draaien vraagt tijd! Fingerspitzengefühl Perfectie en imperfectie: rond en niet rond, recht en krom, ritme en chaos, etc. De klei door en door leren aanvoelen. Leren spelen met vormen en combinaties die door het draaien ontstaan. Een snelle manier om vorm te geven aan de klei, eens dat je de draai-techniek onder de knie hebt. keuze-opdracht Reken op 6 weken, een aantal keren per week: draaien. Het duurt die tijd om te leren voelen dat jij met de klei draait en de klei niet met jou. Start met bolletjes die in één hand passen: ongeveer 00/50 gr. Het kneden is heel belangrijk. Het draaien wordt voor gedaan. (zo vaak als je maar wenst... vraag het!) De eerste aantal keren ben je nog niet met de opdracht bezig, enkel met het oefenen van de techniek. Het draaien op zich is een techniek vol met tegenstellingen waarin je je eigen evenwicht moet zoeken: draaien en stilhouden, stevig duwen en vingerzachtheid, snel draaien en langzaam bewegen... In de vormgeving kom je ook allerlei tegenstellingen tegen. Je kunt ook tegenstellingen proberen uit te beelden. Al doende kom je ze tegen. Zoek naar setjes van theekommen of tasjes waarin er een spel van tegenstellingen speelt (het draaien van dezelfde vormen is een gevorderden opdracht, voor degenen die willen: draai van elke set nog een paar dezelfde setjes :-) Besteed ook zorg aan de voetjes: afdraaiend of op een andere manier (bv. gekartelde draad) indien afdraaien niet lukt door de vervorming. Oren kunnen worden getrokken (nat of droog) of uit een plaatje/rolletje worden geboetseerd. You Tube: filmpjes kijken over draaien: draaien in het engels is throwing clay Draaien, afdraaien eventueel glazuren Op basis van bolletjes van 00/50 gr. Glazuren die samengesteld zijn in de glazuren opdracht.
en afdeling keramiek HAL 018/019 3. Draaien: een set van 10 even grote kommetjes. Telkens met een ander voetje. Variatie zit in de details...met kleine verschillen kun je een hele eigen stijl ontwikkelen. Japanse thee kommen = Chawan... Kijken, proberen en leren... dit is een doe opdracht, je ontwerpt al draaiend en ontdekt nieuwe manieren en afwerkingen door te blijven proberen en herhalen. Het ontwikkelen van een eigen draaistijl. Neem per keer dat je draait 10 bolletjes van hetzelfde gewicht: bijvoorbeeld 350gr. Gebruik een ronde lomer voor de vorm. Centreer en draai een cilinder die je opentrekt naar een kom doormiddel van je lomer. De vorm van je lomer bepaalt dus de vorm van je kom. Probeer je handelingen te memoriseren en te herhalen zodat je 10 gelijkende kommen krijgt. Werk bij het afdraaien alle 10 de kommen verschillend af: varieer met 10 verschillende voeten. Probeer eens wat textuur te draaien of werk ze draaiend af met gekleurde slibs. Vraag een demontstratie! Chawan. Throwing clay op You Tube en Pinterest: eindeloos kijkplezier :-) Draaien, afdraaien eventueel glazuren bolletjes van 300-350 gram naar keuze
en afdeling keramiek HAL 018/019 4.1 Vormen uit de natuur stileren en een compositie samenstellen. Deze opdracht is een ode aan de natuur: de steen, de schelp, de knop, het blad of de zaaddoos. De vormen en volumes die je in de natuur kunt vinden zijn een oneindige bron van inspiratie. Laat je leiden door de natuurlijke vormgeving. Je vertrekt vanuit een vorm uit de natuur. Door de vorm na te boetseren leer je de vorm kennen. Nadien wordt de vorm gestileerd en afgeleid, vervormd en de contrasten uitgespeeld. Het wordt een reeks van een heel aantal vormen die samen een compositie vormen: stapelend of schrankend. De afbeeldingen van de bioloog Ernst Haeckel zijn de inspiratiebron voor deze opdracht: Kunstvormen uit de natuur is een prachtige verzameling illustraties van voorwerpen uit de natuur. Op elke bladzijde staat een compositie van de meest uiteenlopende natuurlijke vormen die bij elkaar horen, verschillend zijn en een mooi geheel vormen. Design uit de natuur! Leren stileren, leren abstraheren, leren combineren, leren vormgeven. Een eigenheid in je vormgeving leggen. De vorm-gevings-kapstok leren kennen. keuze-opdracht Ga naar het bos, duik in je tuin en zoek vormen die je mooi vindt. Boetseer deze vormen na en ontdek de complexiteit in vormgeving vanuit de natuur. Kies één van je vormen en maak een reeks van dezelfde vormen die je telkens anders onder handen neemt : de vormgevingsaspecten die we dit jaar behandelen gebruik je telkens voor een andere versie. Contrast, Balanceren, Versnijden, Positieve&Negatieve ruimte en Verbinden. De les vormgeving vindt je op de website en wordt in groep behandeld. Behalve deze vorm-aspecten mag je natuurlijk ook andere vormen van stilering en abstrahering gebruiken om je vorm aan te pakken. Je mag zelf je techniek(en) kiezen. De reeks vormt een compositie doordat je ze kunt stapelen, naast elkaar leggen (zoals de composities van Haeckel). Denk ook aan je presentatie: een klei-plaat, een metalen plaat, een houten kistje, een keramieken doos... De presentatie maakt je werkstuk compleet. Op internet: google afbeeldingen van Ernst Haeckel en Kunstformen der Natur, in Pinterest ook de afbeeldingen van Blossfeldt zijn heel inspirerend. kneedvormen, boetseren, uithollen, roken, terra sigillata, oxides of slibs eventueel met glazuuraccenten de maat van je hand naar keuze
en afdeling keramiek HAL 018/019 5 Souvenir: herinneringen vervagen, de kern blijft bestaan. Een huidige gebeurtenis is intens aanwezig in je aandacht maar de tijd vervaagt de dingen: alleen de sterkste lijn blijft in je geheugen hangen. Abstrahering door de tijd. Ontwerp een voorwerp dat je aan iets doet herinneren en abstraheer het qua vorm zoals de tijd zou doen. Herinneringen aan vorm, kleur, geur, materialen... Jeugdherinneringen, reisherinneringen, fijne herinneringen, nachtmerries... Vormgeven aan een gevoel, aan een droom, aan flarden en franjes in je hoofd. Uitbeelden van een gevoel. Bespelen van een gevoel in materiaal en in vorm-keuze. keuze-opdracht Kies een herinnering (reis, jeugd...), en probeer je zoveel mogelijk te herinneren wat je aan een vorm doet denken. (Bijvoorbeeld: mijn eerste herinnering aan Amsterdam: ik zie nog steeds de golven van het IJ, de boot waarop we vaarden, de rare paaltjes in de haven.) Ontwerp een vorm (sculpturaal of functioneel) die past bij deze herinnering. Porbeer de vorm zoveel mogelijk te abstraheren (details weglaten) en te verstrakken, zoals een herinnering ook wordt gestileerd. Soms kan het zijn dat meerdere vormen bij herinnering horen, maak eventueel een compositie van meerdere vormpjes (bijvoorbeeld zoals een bedelarmbandje...) Bespeel je herinnering in VORM, TEXTUUR, KLEUR, MATERIAAL en TECHNIEK. En laat ze samen één geheel vormen in je ontwerp dat functioneel mag zijn maar ook sculpturaal. Experimenteer met verschillende materialen en verschillende technieken. Maak 5 ontwerpen in het klein. Werk één van je ontwerpen groter uit. Eigen keuze Eigen keuze
en afdeling keramiek HAL 018/019 6.1 Glazuur recepten leren kiezen, glazuur leren aanmaken en glazuur leren gebruiken. Je kunt een glazuur starten vanaf 0 maar voor deze opdracht baseren we ons op bestaande recepten. Hoe kies je een recept en waar vind je recepten? Op het internet is een eindeloze hoeveelheid recepten te vinden. Door middel van van tips leer je de kaf van het koren te selecteren. Glazuren zijn niet zaligmakend...; een glazuur kan een werkstuk zelfs helemaal om zeep helpen. Maar een goed gekozen glazuur kan een werkstuk ook enorm ondersteunen èn functioneel maken. Glazuur voor functioneel werk heeft een hoge vereiste qua veiligheid en functionaliteit. Waar moet je op letten... Alles leren over glazuren: vooral waar je alles moet opzoeken... want alles erover leren is eindeloos. keuze-opdracht Ga op zoek: glazuur recepten... Op www.glazy.org bijvoorbeeld. Maar je mag op alle websites rondneuzen. Breng een paar recepten mee die je aanspreken en we bespreken het klassikaal. Door de recepten te bespreken krijg je een idee waarop je moet letten om glazuren te kiezen. Na de keuze van één of meerdere glazuren gemaakt te hebben ga je de ingredienten afwegen voor 100 gram en leer je een glazuur-staal te maken doormiddel van borstelen, gieten en spuiten. Zorg dat je een stapel tegeltjes hebt om je glazuren op te testen.
en afdeling keramiek HAL 018/019 6. Experimenteer opdracht: glazuur en de grondstoffen ontdekken en leren gebruiken. Testen van verschillende grondstoffen in de oven. Welke grondstoffen kunnen wij gebruiken in de keramiek en welk doel heeft elke grondstof in een glazuur? Om glazuur en al zijn facetten te leren kennen moet je veel experimenteren. Op die manier leer je de materie goed kennen maar je ontdekt misschien ook wel nieuwe manieren van bewerken en technieken. Ik schrijf dat tussen aanhalingstekens want met 0.000 jaar keramiek geschiedenis kunnen we niets nieuws meer uitvinden, maar iedereen behandelt het materiaal toch weer op zijn/haar eigen manier en er ontstaat zo weer een nieuw samenspel tussen vorm en afwerking. vaste opdracht Allerlei glazuur-grondstoffen leren kennen in de praktijk: door eenvoudige testen te doen ga je besef krijgen van de eindeloze combinatiemogelijkheden. 1. Maak een heel aantal proeftegeltjes die je laat ruwbakken. platte plaatjes of gedraaide plaatjes... in een klei waarin je veel werkt.. De basis-regels worden uitgelegd en we volgen een stap-voor-stap parcours. 3. Je kan individueel werken, maar ook in groepjes. Alle resultaten worden in het atelier gedeeld. Geen enkele uitvinding is iemands eigendom. 4. Alle grondstoffen worden afzonderlijk besproken en uitgetest. Een manier van werken wordt afgesproken. 5. We onderzoeken de EUTECTICA die bekend zijn en gaan op zoek naar de wonderlijke wetenschap van deze mengsels. 6. En dan gaan we proberen en testen: spelenderwijs... zonder wegen of moeilijke formules. Typ het woord glaze in op Youtube, Google-afbeeldingen... en kijk rond wat er allemaal is. Eindeloos en zeer gevarieerd. De moeilijkheid is om je eigen smaak te vormen en keuzes te maken. allerlei
en afdeling keramiek HAL 018/019 6.3 Krijtjes maken Je kunt je eigen krijtjes maken om op ruwbak werk te tekenen of te decoreren. Ook om tekst te schrijven kan een krijtje dienen. En als je het krijtje aanslijpt kan je het als potlood gebruiken (met een vulpotlood-handvat) Werken met kleuren en kleurstoffen, het volgen van een recept het vraagt een bepaalde methode die als je die stap-voor-stap volgt niet moeilijk is. Deze keuze-opdracht doe je best met een paar medestudenten omdat je dan het werk wat spreidt en toch ieder je set kleurtjes kunt maken. keuze-opdracht Leren werken volgens een stappenplan. Samenwerken. Recepten volgen. Voor deze opdracht is er een boek. Daarin staat stap-voor-stap de werkmethode. Je maakt je eigen set krijtjes best door samen te werken. Het maakproces duurt ongeveer lessen: 1 les om alle grondstoffen af te wegen en klaar te zetten. 1 les om alle krijtjes te rollen en netjes af te werken. De krijtjes moeten worden gebakken tussen de 750 C en 1060 C. Hoe hoger je ze bakt: hoe harder het krijtje maar hoe lichter ook de kleur. Het boek van Netty Janssens ivm stains. allerlei