GOED GEBRUIK GENEESMIDDELEN DIABETES EDUCATIE THERAPIETROUW VOORTRAJECT DIABETES
Therapietrouw en Goed gebruik Welke vragen heeft u over diabetes en uw geneesmiddelen? Wij zijn er voor u en helpen u graag verder!
Therapietrouw Goed gebruik
Welke medicatie neem je in voor diabetes? Hoeveel keer per dag en hoeveel tabletten? Wanneer neem je deze medicatie in: voor/bij/na de maaltijd? Goed gebruik (1/1) Wat doe je als je een pil bent vergeten in te nemen? Zijn de tabletten moeilijk in te nemen? (verpakking, grootte, smaak, slikmoeilijkheden, ) Hoe herken je te lage bloedsuiker waarden (hypoglycemie)? Wat doe je dan? Informatie over diabetes en de behandeling
Therapietrouw is Therapietrouw (1/4) de inname van je geneesmiddelen zoals voorgeschreven
1 op 2 personen neemt zijn chronische medicatie niet goed in of stopt na één jaar Therapietrouw (2/4) Hoe verloopt dit voor jou?
Therapietrouw (3/4) Welke stelling past het best bij jou? Ik neem mijn medicatie zoals voorgeschreven Ik vergeet zelden een pilletje in te nemen (< 1 x per week) Ik neem mijn medicatie niet in zoals voorgeschreven omdat ik het vaak vergeet (>2 x per week) moeite heb met het aantal in te nemen geneesmiddelen me niet ziek voel geregeld last heb van bijwerkingen niet geloof in de medicatie of het nut ervan het effect niet voel geen geneesmiddelen meer in huis heb schrik heb van bijwerkingen schrik heb om verslaafd te worden andere redenen?
Waarom is therapietrouw zo belangrijk? Therapietrouw (4/4) Betere suikerwaarden Goede therapietrouw Minder medicatie en zorg nodig Minder kans op risico s of complicaties
Informatie over diabetes en de behandeling Wat weet je over: Diabetes type II De behandeling van diabetes De gevolgen van diabetes Geneesmiddelen bij diabetes Goed gebruik Bijwerkingen Vergeten inname Hypoglycemie Te bewaken combinaties: Alcohol Andere geneesmiddelen Wanneer de arts raadplegen Griepvaccinatie Aandacht in functie van de kennis van de patiënt
Ook wel gekend als suikerziekte Teveel suiker in het bloed = hyperglycemie Doordat de insuline in je lichaam onvoldoende werkt of omdat er onvoldoende insuline wordt aangemaakt. Diabetes type 2 Factoren die het ontstaan van diabetes in de hand werken: Leeftijd Erfelijkheid Zwaarlijvigheid Onvoldoende lichaamsbeweging Verhoogt het risico op hart- en vaatziekten
Levenslange behandeling Behandeling Diabetes Doel: voorkomen van complicaties
Complicaties van diabetes Vernauwing van de grote bloedvaten: Hersenbloeding, hartinfarct Aderverkalking van de onderste ledematen: pijn bij het stappen, manken Vernauwing van de kleine bloedvaten: Thv oog: blindheid Thv nieren: slecht werkende nieren Aantasting van de zenuwen: Verminderd gevoel thv voeten en handen, steken, tintelingen of gevoelloosheid van de voeten en handen, nachtelijke krampen,. Hoe voorkomen? Voetverzorging Jaarlijkse controle van de voeten de ogen de nieren (eiwitten in de urine) de tanden Griepvaccinatie Slechte doorbloeding van de voet Diabetesvoet Wonden, zweren, afsterven, amputatie Ook nog: Vertraagde wondheling; meer vatbaar voor infecties Wanneer de arts raadplegen?
Geneesmiddelen Metformine Glucophage, Metformax Kortwerkend sulfamide Glibenese, Gliclazide, Glurenorm, Minidiab Langwerkend sulfamide Amarylle, Daonil, Euglucon, Gliclazide gewijzigde vrijstelling, Glimepiride, Uni-diamicron Glinide Glitazone Gliptine Novonorm, Repaglinide Actos Galvus, Januvia, Onglyza, Trajenta, Vipidia Gliptine + metformine Eucreas, Janumet, Jentadueto, Komboglyze, Vipdomet Gliflozine Forxiga, Invokana, Jardiance Gliflozine + metformine Synjardy, Vokanamet, Xigduo Acarbose Glucobay
Folder Metformine (Glucophage, Metformax) Tijdens of na de maaltijd Bijwerkingen Misselijkheid, diarree, buikpijn -> inname bij de maaltijd Zelden verzuring van het bloed (lactaatacidose) ->! Alcohol -> max. 1 glas (bier, wijn) bij de maaltijd ->! Stop de behandeling bij ernstige diarree of braken, radiologisch onderzoek met contraststoffen ->! Ontstekingsremmers (NSAID) indien andere risicofactoren (uitdroging en/of verminderde nierfunctie) Wat bij vergeten? < 2 u -> neem alsnog de tablet in > 2 u -> sla de inname over en neem de volgende tablet in op het gewone tijdstip
Folder 20 tot 30 minuten voor de maaltijd Kortwerkend sulfamide (Glibenese, Gliclazide, Glurenorm, Minidiab) Veel voorkomende bijwerkingen Misselijkheid, diarree, maagpijn-> inname bij de maaltijd Hypoglycemie -> regelmatige eetgewoonten, geen maaltijd = geen inname Tekenen van hypoglycemie? Wat te doen? Wat bij vergeten? Tijdens of net na de maaltijd -> neem de tablet alsnog in > 1 u na de maaltijd -> sla de inname over en neem de volgende tablet in op het gewone tijdstip
Folder Langwerkend sulfamide (Amarylle, Daonil, Euglucon, Gliclazide gewijzigde vrijstelling, Glimepiride, Unidiamicron) Juist voor of tijdens het ontbijt Veel voorkomende bijwerkingen Misselijkheid, diarree, maagpijn-> inname bij de maaltijd Hypoglycemie -> regelmatige eetgewoonten, geen maaltijd = geen inname Tekenen van hypoglycemie? Wat te doen? Wat bij vergeten? Tijdens of juist na het ontbijt-> neem de tablet alsnog in 1 u na het ontbijt -> neem de tablet in bij het middagmaal > 1 u na het middagmaal-> sla de inname over en neem de volgende tablet in op het gewone tijdstip
Folder Juist voor tot maximum 30 min. voor elke maaltijd Glinide (Novonorm, Repaglinide) Veel voorkomende bijwerkingen Diarree, buikpijn -> neem bij het begin van de maaltijd Hypoglycemie -> Regelmatige eetgewoonten, geen maaltijd = geen inname Tekenen van hypoglycemie? Wat te doen? Wat bij vergeten? Tijdens of juist na de maaltijd -> neem de tablet alsnog in Later-> sla de inname over en neem de volgende tablet in op het gewone tijdstip
Folder Met of zonder voedsel Glitazone (Actos) Veel voorkomende bijwerkingen Verstoord zicht (in het begin van de behandeling) Risico van breuken (pols) ->! slaappillen -> valrisico Ophouden van water (gezwollen handen, voeten, enkels, lichaamsgewicht, kortademigheid) => ARTS! ->! Ontstekingsremmers Wat bij vergeten? < 2 u -> neem de tablet alsnog in > 2 u -> sla de inname over en neem de volgende tablet in op het gewone tijdstip
Folder Met of zonder voedsel Gliptine (Galvus, Januvia, Onglyza, Trajenta, Vipidia) Veel voorkomende bijwerkingen Diarree, maagpijn -> inname bij de maaltijd Gewrichtspijnen, hoofdpijn, keelpijn, verstopte neus Wat bij vergeten? < 2 u -> neem alsnog de pil in > 2 u -> sla de inname over en neem de volgende pil in op het gewone tijdstip = >2u vildagliptine (2 innames/dag) = >12u andere gliptinen (1 inname/dag)
Inname bij de maaltijd Folder Gliptine + Metformine (Eucreas, Janumet, Jentadueto, Komboglyze, Vipdomet) Ongewenste effecten Misselijkheid, diarree, buikpijn -> inname bij de maaltijd Zelden verzuring van het bloed (lactaatacidose) ->! Alcohol -> max. 1 glas (bier, wijn) bij de maaltijd ->! Stop de behandeling bij ernstige diarree of braken, radiologisch onderzoek met contraststoffen ->! Ontstekingsremmers (NSAID) indien andere risicofactoren (uitdroging en/of verminderde nierfunctie) Wat bij vergeten? < 2 u -> neem alsnog de tablet in > 2 u -> sla de inname over en neem de volgende tablet in op het gewone tijdstip
Folder Met of zonder voedsel Gliflozine (Forxiga, Invokana, Jardiance) Frequente ongewenste effecten Drang om veel te plassen, overvloedige urine, uitdroging, urinaire infecties, verstopping -> Veel water drinken ->! Hoge koorts, ernstige diarree en braken => ARTS! Wat bij vergeten? 12 u -> neem alsnog de tablet in > 12 u -> sla de inname over en neem de volgende tablet in op het gewone tijdstip
Folder Gliflozine + Metformine (Synjardy, Vokanamet, Xigduo) Inname bij de maaltijd Bijwerkingen Misselijkheid, diarree, buikpijn -> inname bij de maaltijd Drang om veel te plassen, overvloedige urine, uitdroging, urinaire infecties, verstopping -> Veel water drinken ->! Koorts, ernstige diarree en braken => ARTS! Zelden verzuring van het bloed (lactaatacidose) ->! Alcohol -> max. 1 glas (bier, wijn) bij de maaltijd ->! Stop de behandeling bij ernstige diarree of braken, radiologisch onderzoek met contraststoffen ->! Ontstekingsremmers (NSAID) indien andere risicofactoren (uitdroging en/of verminderde nierfunctie) Wat bij vergeten? < 2 u --> neem alsnog de tablet in > 2 u --> sla de inname over en neem de volgende tablet in op het gewone tijdstip
Folder Juist voor of bij het begin van de maaltijd Acarbose (Glucobay) Veel voorkomende bijwerkingen Diarree, buikpijn, opgeblazen gevoel, winderigheid -> vermijd suikerrijke voeding en dranken Wat bij vergeten? Sla de inname over en neem de volgende tablet in op het gewone tijdstip Bij hypoglycemie -> neem druivensuiker (glucose) gewone suiker
Hypoglycemie (1/3) voornamelijk met: - sulfamiden - gliniden - combinatie van meerdere antidiabetica
Aanpak hypoglycemie (2/3)
Hypoglycemie (3/3) Vuistregels om hypoglycemie te voorkomen Respecteer de voorgeschreven dosis en innamemomenten Regelmatige eetgewoonten. Sla geen maaltijd over. Geen maaltijd = geen inname (sulfamiden en gliniden) Matig het alcoholgebruik en altijd bij een maaltijd of snack Wees voorzichtig bij aanpassingen van je eetgewoonten (bv. dieet, Ramadan) of je levensstijl (bv. sport, ongewone fysieke inspanningen) Informeer uw arts bij terugkerende perioden van hypoglycemie
Diabetes en alcohol Risico op hypoglycemie en maskeren van de symptomen van hypoglycemie Op te volgen combinaties (1/2) Risico op verzuring van het bloed (metformine) -> Occasioneel en beperkt gebruik van alcohol Maximum 1 tot 2 glazen (bier, wijn) per dag, indien metformine maximum 1 glas per dag -> Bij de maaltijd of met een snack -> Geef de voorkeur aan weinig gesuikerde dranken Wijn of licht bier >> speciaal bier of cocktail
Op te volgen combinaties (2/2) b-blokker, cortisone -> arts Verschillende geneesmiddelen kunnen de suikerspiegel verhogen of verlagen Informeer altijd je zorgverlener dat je diabetes hebt! Vermijd geneesmiddelen die suiker bevatten (bv. siropen) suikervrije alternatieven b-blokker maskeren van de alarmsymptomen van hypoglycemie, uitgezonderd zweten Cortisone: vermindering van het bloedsuikerverlagend effect (bij hoge doses en/of langdurige behandeling) Controle van de suikerspiegel
Ernstige voetwonden, geïnfecteerde wonden, slechte wondheling Gevoelloosheid, tintelingen of slapend gevoel van de handen of voeten, nachtelijke krampen, rusteloze benensyndroom Verstoord zicht Wanneer de arts raadplegen? Veelvuldige perioden van hypoglycemie Onaanvaardbare bijwerkingen Sterk verstoorde suikerspiegels (bij zelfmeting) Zwangerschap of zwangerschapswens Voor een dieet of bij vasten Voor een ongewone en intensieve fysieke inspanning Tekenen specifiek voor geneesmiddel Informeer steeds je zorgverlener dat je diabetes hebt!
Griepvaccinatie Aanbevolen voor alle patiënten met diabetes, ook indien jonger dan 65 jaar Als diabetespatiënt ben je gevoeliger voor infecties, loop je risico op verstoring van de suikerspiegel, heb je verhoogd risico op ernstige gevolgen van de griep zoals longontsteking, diabetische acidose (zuur bloed)
Folders Metformine Glucophage, Metformax Kortwerkend sulfamide Glibenese, Gliclazide, Glurenorm, Minidiab Langwerkend sulfamide Amarylle, Daonil, Euglucon, Gliclazide gewijzigde vrijstelling, Glimepiride, Uni-diamicron Glinide Glitazone Gliptine Novonorm, Repaglinide Actos Galvus, Januvia, Onglyza, Trajenta, Vipidia Gliptine + metformine Eucreas, Janumet, Jentadueto, Komboglyze, Vipdomet Gliflozine Forxiga, Invokana, Jardiance Gliflozine + metformine Synjardy, Vokanamet, Xigduo Acarbose Glucobay
Therapietrouw en Goed gebruik Welke vragen heeft u over diabetes en uw geneesmiddelen? Wij zijn er voor u en helpen u graag verder!