Europese samenwerking in de lerarenopleiding Het Europese Een Leven Lang Leren -programma (LLP) geeft studenten, docenten en organisaties die een lerarenopleiding aanbieden de kans om hun horizon te verruimen. Naast het Erasmus-programma bieden verschillende acties binnen het Comenius- en Grundtvig-programma je de kans om Europese contacten te leggen met scholen of organisaties uit de volwasseneneducatie in één van de EU-lidstaten, Noorwegen, IJsland, Liechtenstein,Turkije (in de toekomst ook: Kroatië, Macedonië (FYROM) en Zwitserland). Bij Comenius gaat het voornamelijk over het schoolonderwijs en de lerarenopleiding; bij Grundtvig om de (non-) formele volwasseneneducatie. Met formele volwasseneneducatie bedoelen we alle onderwijs-/vormingsinitiatieven die een officieel diploma afleveren (zoals TKO, CVO, ). Non-formele volwasseneneducatie betekent alle activiteiten voor volwassenen die een sterk vormend karakter hebben, niet specifiek beroepsgericht zijn en niet erkend worden via een diploma (bv: musea, bibliotheken, vakbonden, ). In deze folder geven we een beknopt overzicht van de acties waarop studenten, docenten en organisaties die een lerarenopleiding aanbieden een beroep kunnen doen. Wens je meer informatie? Surf naar www.epos-vlaanderen.be; hier staan de acties uitgebreid beschreven.
studenten en pas afgestudeerde studenten Comenius-assistentschap Wat? Als toekomstig leerkracht in het basis- of secundair onderwijs krijg je de kans om in een school in één van de LLP-landen mee te draaien en ervaring op te doen. Bedoeling is vreemde talen te leren, het onderwijs in andere Europese landen te leren kennen, kennis te maken met een andere manier van werken en je didactische vaardigheden uit te breiden. Een Comenius-assistent moet minstens twee jaar succesvol hebben afgelegd van een studie die toegang geeft tot het lerarenambt. Afgestudeerden kunnen assistent worden op voorwaarde dat ze nog niet eerder officieel als leerkracht aan de slag gingen. Duur? 3 maanden tot volledig een schooljaar Grundtvig-assistentschap Wat? Je kan buitenlandse ervaring opdoen in een organisatie voor de volwasseneneducatie in één van de landen die deel uitmaken van LLP. Bedoeling is om je professionele en interculturele vaardigheden te verbeteren, andere Europese landen en hun onderwijssystemen te leren kennen, om je talenkennis bij te spijkeren en om de Europese dimensie in de volwasseneneducatie te versterken. Als assistent kan je assisteren bij het aanleren van jouw vakspecialiteit, helpen bij het uitwerken van een internationaal Grundtvigproject, ondersteuning bieden aan volwassenen met specifieke onderwijsbehoeften, informatie geven over jouw taal, cultuur en thuisland, Duur? 13 tot 45 weken Grundtvig-bezoeken en uitwisselingen Wat? Dankzij deze actie kan je een werkbezoek brengen aan een organisatie voor volwasseneneducatie in één van de LLP-landen. Tijdens een Grundtvig-bezoek of uitwisseling kan je bijvoorbeeld een stage doen om je didactische vaardigheden te verbeteren, het werk van de gastorganisatie ondersteunen, de professionele activiteiten van een collega volgen (= jobshadowing ), bestuderen hoe de volwasseneneducatie in het gastland georganiseerd wordt. Duur? 1 dag tot 12 weken Grundtvig-nascholing (deze actie is niet bedoeld voor studenten) Wat? Als pas afgestudeerde kan je een nascholingscursus uit de Grundtvig-databank volgen in een ander Europees land. Doel is je kennis over een bepaald onderwijsthema in verband met de volwasseneneducatie te verbreden in een internationale context. De aangeboden onderwerpen zijn bijzonder divers. Via http://ec.europa.eu/education/trainingdatabase vind je het volledige overzicht van Grundtvig-nascholingscursussen. Je kan ook een zelf gekozen cursus volgen die aan de vereiste kwaliteitscriteria voldoet: internationaal samengesteld zijn, een meerwaarde hebben voor de deelnemer en minimum 5 dagen duren. Duur? 5 dagen tot 6 weken Comenius- & Grundtvigpartnerschappen Indien je docenten ermee akkoord gaan, kan je als student uit de lerarenopleiding fungeren als begeleider van een Comenius schoolof Grundtvig-leerpartnerschap. Zo doe je ervaring op met concreet internationaal projectwerk; jouw ondersteuning kan een meerwaarde betekenen voor de leraren/leerlingen of cursisten die actief meewerken aan het partnerschap. Dit kan een prima thema zijn voor een studie of thesis!
docenten Comenius-nascholing Wat? Een Comenius-nascholing kan drie vormen aannemen: een nascholingscursus uit de Comenius-databank, een studiebezoek of stage en een conferentie of seminarie. Je kan een nascholingscursus uit de Comenius-/Grundtvigdatabank volgen in één van de landen die deelnemen aan het LLP-programma. De onderwijsthema s die er aan bod komen, zijn erg gevarieerd maar richten zich tot lesgevers uit het basis- en secundair onderwijs. Ervaringsgericht leren, taal- en leermethodes voor leerkrachten Engels en het bevorderen van de kwaliteit van de leeromgeving en de motivatie van de leerlingen zijn slechts enkele voorbeelden. Een volledig overzicht van het Comenius-nascholingsaanbod vind je via http://ec.europa.eu/education/trainingdatabase. Je kan ook een beurs aanvragen voor een opleiding die niet aangeboden wordt op de Comenius-databank. In dat geval moet ze wel aan enkele voorwaarden voldoen, zoals internationaal samengesteld zijn, een meerwaarde hebben voor de deelnemer en minimum 5 dagen duren. Docenten die geïnteresseerd zijn in een bepaald aspect van het onderwijssysteem (bv. open leercentrum, ) van één van de LLP-landen, kunnen een beurs aanvragen voor een studiebezoek of stage. Met zo n beurs kan je een partnerschool/-instelling gaan bezoeken en observeren. Het is ook mogelijk om een tijdje mee te draaien in een partnerschool/- instelling of om stage te lopen in een organisatie of bedrijf. De nascholingsactiviteit moet relevant en verrijkend zijn. Het is de bedoeling dat je de ervaringen deelt met collega s of andere geïnteresseerden. Je kan bovendien via deze nascholingsbeurzen deelnemen aan een Europese conferentie of seminarie georganiseerd door een Comenius- netwerk, een Comenius multilateraal project, een Nationaal Agentschap of een Europese vereniging. Duur? Nascholingscursus: 5 dagen tot 6 weken. Bezoek of stage: 5 dagen tot 6 weken. Conferentie of seminarie: afhankelijk van de duur van de conferentie of het seminarie Grundtvig-nascholing Wat? Het Grundtvig-programma geeft je de kans om een gestructureerde nascholingscursus te volgen in één van de LLPlanden. De cursus kan je selecteren uit de Comenius-/Grundtvig-databank die je vindt via http://ec.europa.eu/education/trainingdatabase. Je kan kiezen uit een brede waaier van zeer diverse thema s. Ze richten zich tot lesgevers/begeleiders uit de volwasseneneducatie, zoals: vernieuwende vakdidactiek voor taalleerkrachten, audio-visuele opleiding, training ivm de interculturele dialoog, gender issues, Daarnaast kan je ook zelf een cursus voorstellen. Elke nascholing die internationaal samengesteld is, een meerwaarde biedt voor de deelnemer en minimum 5 dagen duurt, komt in aanmerking voor een Grundtvigbeurs. Duur? 5 dagen tot 6 weken Study visits Wat? Een study visit is een bezoek rond diverse onderwijskundige thema s voor een kleine groep onderwijsspecialisten, directieleden en beleidsmakers. Voorbeelden van thema s: integratie van studenten met een beperking, optimalisering van keuzebegeleiding, rol van de sociale partners, verhouding secundair onderwijs en hoger onderwijs, vernieuwingen in onderwijs in een bepaald land, Meer informatie vind je via http://studyvisits.cedefop.europa.eu. Duur? 3 tot 5 dagen
docenten Grundtvig-bezoeken en uitwisselingen Wat? Met deze actie kan je een werkbezoek brengen aan een organisatie voor de volwasseneneducatie in één van de LLPlanden. In het partnerland kan je een onderwijsopdracht uitvoeren, het werk van de gastorganisatie ondersteunen, de professionele activiteiten van een collega volgen (= jobshadowing ), bestuderen hoe het volwassenenonderwijs in het gastland georganiseerd wordt, Het kan ook gaan om een conferentie in verband met de volwasseneneducatie. Duur? 1 dag tot 12 weken Grundtvig-assistentschap Wat? Als Grundtvig-assistent kan je een buitenlandse ervaring opdoen in een organisatie voor de volwasseneneducatie in een ander Europees land. De invulling van een assistentschap kan variëren van het aanleren van je eigen taal, je vakspecialiteit, het begeleiden van volwassenen met specifieke onderwijsbehoeften tot het helpen uitwerken van een concreet internationaal Grundtvig-project. Het werken in een buitenlandse organisatie uit de volwasseneneducatie laat je toe te reflecteren over je eigen manier van werken en je eigen organisatie, andere onderwijs-/vormingssystemen te leren kennen, je taalvaardigheid te verbeteren, Duur? 13 tot 45 weken
organisaties Comenius & Grundtvig multilaterale projecten Wat? Organisaties die een lerarenopleiding aanbieden kunnen een Comenius of Grundtvig multilateraal project op poten zetten. Je werkt dan samen met minstens 2 partners uit andere Europese landen met de bedoeling strategieën te ontwikkelen en/of ervaringen uit te wisselen om de kwaliteit van lesgeven en leren in de praktijk te verbeteren. Er wordt ook samengewerkt om opleiding of nascholing van personeelsleden op te zetten, de toegankelijkheid van leermogelijkheden voor jongeren of volwassenen te vergroten en het management in de educatie te verbeteren. Bij dergelijke projecten werk je naar een concreet eindresultaat toe, zoals een nieuwe nascholingscursus, een nieuwe methodiek, een nieuwe didactische benadering, nieuw lesmateriaal, Nadien moeten de projectresultaten geëvalueerd en verspreid worden. Comenius & Grundtvig multilaterale netwerken Wat? Ten minste 6 (Comenius) of 10 (Grundtvig) partners uit een LLP-land kunnen deel uitmaken van een netwerk. Bedoeling van Comenius-netwerken is de verdere ontwikkeling van het basis- en secundair onderwijs; voor Grundtvig-netwerken de ontwikkeling van de volwasseneneducatie. Ze bevorderen vernieuwing en de verbetering en verspreiding van goede praktijkvoorbeelden en projectresultaten. Tevens bieden ze inhoudelijke steun aan projecten en partnerschappen. Bovendien vormen ze een forum of platform voor het voeren van discussies of het uitwisselen van informatie over belangrijke kwesties, beleidsvorming en/of onderzoek op het gebied van onderwijs of volwasseneneducatie. met een lerarenopleiding Grundtvig-leerpartnerschappen Wat? Instellingen voor volwasseneneducatie uit minstens 3 Europese landen werken samen aan kleinschalige projecten (bijvoorbeeld: Vlaamse, Spaanse en Finse cursisten Frans die samen een Franstalig verhaal schrijven; ervaringen uitwisselen over de educatie binnen de gevangenis; samen met de partners uitdokteren hoe je elearning of afstandsleren kan integreren in het volwassenenonderwijs, ). Bedoeling is dat de partners aan de hand van bepaalde thema s informatie en ervaring uitwisselen en/of dat lerende volwassenen actief aan het project meewerken. Duur? 2 jaar Comenius & Grundtvig begeleidende maatregelen Wat? Deze maatregelen geven financiële ondersteuning aan verschillende activiteiten die niet meteen voor subsidiëring vanuit de subacties gefinancierd kunnen worden, maar die wel een bijdrage leveren aan het bereiken van de doelstellingen van Comenius/Grundtvig. Begeleidende maatregelen kunnen bepaalde doelgroepen bewust maken van het belang van Europese samenwerking in het (volwassenen)onderwijs, ondersteunen bij de verbetering van het Comenius-/Grundtvig-programma, Binnen deze actie kan je onder meer publiciteits- en voorlichtingcampagnes uitwerken, publicaties over Europese samenwerking in het onderwijs uitbrengen, producten die uit de samenwerking voortvloeien (cd-roms, handleidingen, ) ontwikkelen en verspreiden, Duur? 1 jaar
organisaties Transversaal programma ICT* Wat? Het transversaal programma ICT bestaat uit twee soorten projecten. Binnen de multilaterale ICT-projecten ontwikkel je, samen met andere onderwijsinstellingen en geïnteresseerde partners, vernieuwende ICTgebaseerde publicaties of cursussen, diensten, pedagogieën en praktijken voor alle leerniveaus en sectoren. De ICT-netwerkprojecten bundelen mensen en partnerschappen die rond eenzelfde ICT-thema werken en wisselen ideeën en ervaringen uit. Ze stimuleren niet alleen het uitwisselen van kennis, maar proberen ook de zichtbaarheid van ICT-ondersteund leren te verhogen. Transversaal programma talen* Wat? Met dit programma kan je een multilateraal project uitwerken om het taalbewustzijn te stimuleren, om lerenden tools aan te reiken om talen te leren, om didactisch materiaal te ontwikkelen en verspreiden, Ook netwerken die taalverwerving en -diversiteit promoten, bijdragen tot de ontwikkeling van taalbeleid, nieuwe technieken en goede praktijkvoorbeelden uitwisselen, kunnen ondersteuning krijgen. met een lerarenopleiding Transversaal programma disseminatie en valorisatie* Wat? Dit programma heeft de bedoeling om de resultaten van Een Leven Lang Leren -projecten te verspreiden en ter beschikking van anderen te stellen. Zo kan je met de beurs onder meer conferenties en seminaries organiseren om het gebruik van projectresultaten actief te stimuleren of om een studie uit te voeren naar manieren om eindproducten te verspreiden of om ontwikkelings- en testmethoden voor bepaalde resultaten uit te werken, *Opmerking Het Transversaal programma richt zich naar 2 of meer verschillende doelgroepen uit de Comenius-, Grundtvig-, Erasmus- of Leonardoprogramma s. Een ICT-project dat de brug wil slaan tussen het secundair en het hoger onderwijs valt dus onder het transversale programma, een ICT-project specifiek voor volwasseneneducatie hoort thuis bij Grundtvig. 0
Europese samenwerking in de lerarenopleiding Voor meer info en begeleiding, neem gerust contact op met: EPOS vzw Renilde Reynders Hendrik Consciencegebouw 7 C 12 Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel renilde.reynders@epos-vlaanderen.be T 02 553 98 89 Ryckevelde vzw Ryckevelde 6, 8340 Damme info@ryckevelde.be T 050 35 27 20 v.u.: Annemie Dewael Algemeen directeur - EPOS vzw Deze publicatie kwam tot stand met de steun van de Europese Commissie. De inhoud van deze publicatie behoort tot de volledige verantwoordelijkheid van de redactie en de uitgever. Alden Biesen Guy Tilkin Kasteelstraat 6, 3740 Bilzen guy.tilkin@alden-biesen.be T 089 51 93 55