Second opinion Flevokust Beoordeling kwaliteit van de voortgang Inhoud Blz. 1 Vooraf 1 2 Algemeen beeld 1 Bijlage 1 Beoordeling voortgang in detail 4 Bijlage 2 Lijst van beoordeelde stukken 5 Uitgevoerd in opdracht van: Gemeenteraad Lelystad Buck Consultants International Nijmegen, mei 2013 Buck Consultants International 1
1 Vooraf In maart 2013 heeft Buck Consultants International een second opinion uitgevoerd op het toentertijd beschikbare haalbaarheidsonderzoek en ondernemingsplan Flevokust. Hierbij is geconstateerd dat de planontwikkeling zich nog in een turbulente ontwikkeling bevindt met steeds nieuwe informatie en voortgang op de beoogde stappen, wat een definitieve besluitvorming op dat moment nog niet mogelijk maakte. Anderzijds was dat toen ook niet het verzoek van het college, zij vroegen om instemming met de ontwikkelstrategie. Er is geconcludeerd dat er grote stappen zijn gemaakt en er afdoende zicht was op een haalbare financiële businesscase om de voorgestelde ontwikkelstrategie te continueren. Wel is geconstateerd dat er nog veel open einde onderdelen in het plan zijn die in hoog tempo moesten worden ingevuld. Belangrijk zijn hierbij de uiteindelijke contractanten, de hiermee overeengekomen afspraken en de waarborgen die hierbij worden ingebouwd. In de second opinion van medio maart is geadviseerd om onderdelen van het plan beter dan destijds het geval was uit te werken. Er waren hierbij een twintigtal concrete aanbevelingen gedaan ten behoeve van een zorgvuldige besluitvorming. De raad is hierbij geadviseerd om kennis te nemen van de genomen stappen, en een uiteindelijk besluit te nemen bij zichtbare en transparante en verifieerbare resultaten. De raad heeft besloten om (een geactualiseerde) second opinion mee te laten wegen in de definitieve besluitvorming. In het proces hier naar toe is BCI gevraagd om een nota van reactie te schrijven op het voorliggende Raadsvoorstel Flevokust (9 mei 2012) op basis van een dertigtal onderliggende documenten, zoals deze op 21 mei aan ons ter beschikking zijn gesteld (zie bijlage 2). Hierbij geldt dat er momenteel nog geen definitief plan ligt, doordat er nog een aantal facetten ontbreken, welke er) naar verwachting wel zullen zijn op moment van de beoogde definitieve besluitvorming van de Raad voorzien op 2 juli aanstaande. De vraag die voorligt, is hoe BCI de geboekte voortgang beoordeeld in het kader van de eerder verstrekte aanbevelingen in de second opinion. Met voorliggende beoordeling op de kwaliteit van de voortgang wordt hierin voorzien. In deze notitie geven wij ons algemeen beeld over het Raadsvoorstel Flevokust en verwijzen verder naar bijlage 1 voor een specifieke beoordeling van de wijze waarop onze concrete aanbevelingen vanuit de second opinion tot op heden zijn opgepakt en in de stukken verwerkt. 2 Algemeen beeld In onze opinie zijn het College, de initiatiefnemers en de betrokken projectmedewerkers hard aan de slag gegaan om de planontwikkeling van Flevokust tot een succes te brengen en de aanbevelingen op te volgen. Men is voortvarend aan de slag gegaan en nemen kennelijk de aanbevelingen uit de eerdere second opinion serieus ter harte. Er is een duidelijk Buck Consultants International 1
communicatietraject opgestart, waarbij getracht wordt de ontwikkelingen gezamenlijk te doorlopen, en zo de Raad voldoende te informeren in het proces richting besluitvorming. Sinds het opleveren van onze eerdere second opinion op de ontwikkelstrategie, van medio maart, zijn er wederom een fors aantal stappen vooruit gezet. Zo is er: een Green Deal gesloten met Ministerie van Infrastructuur en Milieu; ontheffing aangevraagd in kader van 7 e tranche Crisis- en Herstelwet; uitstel verkregen in het kader van de subsidietermijn vanuit de regeling Beter Benutten; een tender uitgezet voor de exploitant van de containerterminal; akkoord met BRC met de aankoop van 82 ha grond; overeenstemming op hoofdlijnen met Waterschap Zuiderzeeland voor omlegging waterkerende dijk; een EFRO subsidieaanvraag ingediend bij de Provincie met omvang van 2,5 mln.; door GS van de provincie Flevoland ingestemd met een financiële participatie in Flevokust met een omvang van 5 mln.; een uitgesproken wens van de Haven Amsterdam om 2,5 ha havengrond te verwerven, om vervolgens in erfpachtconstructie uit te geven; een communicatieplan opgesteld en communicatietraject uitgestippeld; een wetenschappelijke visie opgesteld inzake toepassing van secundaire bouwstoffen en de mogelijke risico`s van tijdelijke opslag en verwerking van AEC bodemassen. Met een bijhorend financieel resultaat van de beoogde BV die er gunstig uitziet is de haalbaarheid voor de ontwikkeling van Flevokust de afgelopen maanden volgens ons een stuk dichterbij gekomen. Kortom, alle seinen staan nog steeds op groen. Echter voor veel van deze cruciale stappen geldt dat deze nog niet volledig vast liggen: Green Deal : nog geen getekend exemplaar Ontheffing CHW : nog geen ontheffing verleend Uitstel Beter Benutten : nog geen schriftelijke bevestiging Exploitant containerterminal : nog geen gunning aan exploitant Contract met BRC : nog geen getekend Waterschap ZZL : overeenstemming nog niet formeel vastgelegd EFRO subsidie : nog geen EFRO toekenning Financiële participatie Provincie : nog geen besluitvorming door PS Haven Amsterdam : nog geen uitwerking wens verwerving/erfpacht De komende maanden tot aan definitieve besluitvorming (beoogd op 2 juli) dienen dan ook nog een aantal belangrijke stappen te worden afgerond. Zoals ook blijkt uit de leeswijzer verwerking aanbevelingen second opinion Flevokust blijken onze eerder gegeven aanbevelingen serieus meegenomen te zijn in de verdere planuitwerking. Echter, de mate van diepgang waarop de aanbevelingen zijn meegenomen is wisselend. Graag verwijzen we u hiervoor naar bijlage 1, waarin we per aanbeveling hebben beoordeeld in hoeverre dit bij voorliggend raadsvoorstel (incl. bijlagen) is verwerkt. Buck Consultants International 2
U treft hierbij tevens een behoorlijk aantal kritische opmerkingen en openstaande vragen. Deze zijn ons inziens niet direct bedoeld om de hele procedure om te gooien, c.q. stop te zetten, maar wel om de initiatiefnemers op een aantal aandachtspunten te wijzen. De belangrijkste bevindingen hierbij: Het ontbreekt aan één helder integraal plan, er zijn nu veel stukken in omloop, technisch gezien geen obstakel maar in de praktijk niet wenselijk. De gemaakte afspraken zijn nog niet allemaal verwerkt in respectievelijk het ondernemingsplan / grondexploitatie. De sturingsmogelijkheden door de Raad blijven beperkt inzichtelijk. De risico`s (inclusief beheersmaatregelen) zijn nog onvoldoende toegespitst op de positie van de gemeente. Lange termijn ontwikkelstrategie richting volledig (nat) haventerrein van 115 ha is nog onvoldoende uitgewerkt (en hiermee onzeker). Sturing houden op eventueel ongewenste neveneffecten (o.a. milieurisico`s) via bijvoorbeeld de Milieu Effect Rapportage, het bestemmingsplan, de milieuvergunningen en het protocol voor beheersing en monitoring van productieproces BRC. Buck Consultants International 3
Bijlage 1 Beoordeling voortgang in detail Zie apart bijgevoegd Buck Consultants International 4
Bijlage 2 Lijst van beoordeelde stukken Lijst van beoordeelde stukken over plan Flevokust, zoals deze op 21 mei 2013 aan ons ter beschikking zijn gesteld: 1 Brief raadsvoorstel ontwikkeling Flevokust 2 Raadsvoorstel Flevokust (9 mei 2013) 3 Amendement 4 Bijdrage partijen aan het project Flevokust en hun rol 5 Ondernemingsplan Flevokust 6 Ondernemingsplan Flevokust (Deel 2 Business Case) 7 Aanvulling aanvraag Crisis- en Herstelwet (9 april 2013) 8 Structuurvisie Locatiebeleid Lelystad 2013-2025 9 De Green Deal en Crisis- en Herstelwet (toelichting van één alinea) 10 Green Deal ontwikkeling en aanleg van het Project Flevokust 11 Bouwrekening Complex: Flevokust (exploitatie 115 ha met BRC) 12 Bouwrekening Complex: Flevokust (Flevokust, terugvaloptie 43 HA) 13 Investeringsschema Flevokust 14 Leeswijzer verwerking amendement gemeenteraad d.d. 29 januari 2013 15 Leeswijzer verwerking aanbevelingen second opinion Flevokust 16 Lijst met benodigde vergunningen 17 Aanmelding project Flevokust 7 e tranche 18 Opdrachtformulering Beheersing productproces Upcyclen van AEC-bodemassen naar Vrij Toepasbare Bouwstoffen 19 Realisatiemodel Flevokust 20 Risicoanalyse 21 Risicoparagraaf Flevokust 115 ha Basisvariant 22 Risicoparagraaf Flevokust 43 ha Terugvaloptie 23 Strategisch Communicatieplan Flevokust Lelystad 24 Toelichting basis grondexploitatie Flevokust 25 Visie toepassing secundaire bouwstoffen Flevokust 26 Uitstel Beter Benutten (toelichting van één alinea) Naast bovengenoemde stukken, zijn de volgende stukken ter beschikking gesteld, die vanuit haar meer juridische karakter enkel door AT Osborne zijn beoordeeld: 27 Overeenkomst tot koop/verkoop met BRC (concept) 28 Overeenkomst tot koop/verkoop Met BRC (definitief) 29 Samenwerkingscontract tussen Gemeente Lelystad en Gemeente Amsterdam ter zake de ontwikkeling en exploitatie van (haven)bedrijfsterrein Flevokust te Lelystad 30 Statuten Oprichting BV 20131181 Buck Consultants International 5